74 — Getsemani

Daytoy a capitulo naibatay iti Mateo 26:36-56; Marcos 14:32-50; Lucas 22:39-53; Juan 18:1-12.

NAPAN A SIINAYAD ti Mangisalakan idiay minuyungan ti Getsemani a kadduana dagiti adalanna. Ti bulan ti Pascua, dakkel ken kabus, nagsellag iti awan ululepna a langit. Ti ciudad dagiti tolda dagiti simmarungkar adda idin iti napalalo nga ulimek.UB2 890.1

Napasnek idi ti pannakisarsarita ken panangisuro ni Jesus kadagiti adalanna; ngem idi umasasidegen idiay Getsemani, nakaskasdaaw ti panagulimekna. Nasansan a sinarsarungkaranna daytoy a disso a nagututob ken nagkarkararag; ngem ti pusona saan a napno ti ladingit a kas iti daytoy a rabii iti maudi a panagsagabana. Iti dagup ti panagbiagna ditoy daga isut nagnagna iti lawag ti kaadda ti Dios. No makisuppiat kadagiti tao a pinarubrub ti espiritu ni Satanas, nabalinna a kinuna, “Ti nangibaon Kaniak adda Kaniak: saannak a binaybay-an a maymaysa, ta Siak agnanayon nga aramidek dagiti makaayayo Kenkuana.” Juan 8:29. Ngem idin kasla nairikepen manipud iti lawag ti mangpapigsa a kaadda ti Dios. Naibilang idin kadagiti managsalungasing. Masapul nga awitenna ti babak ti natnag a kinatao. Kenkuana a dina ammo ti basol naipadagsen ti kinadakestayo amin. Kasta unay ti kinaamamak ti basol a nagparang Kenkuana, kasta unay nagdakkel ti dagsen ti basol nga awitenna, nga adda idi ti pannakasulisongna nga agbuteng nga isunto ti mangisina Kenkuana nga agnanayon iti ayat ni Amana. Idinto a nariknana a nakabutbuteng ti gura ti Dios ili salungasing, agpukkaw, “Adda a naladingit ti kararuak agingga iti ipapatay.”UB2 890.2

Idi a nakaasidegdan iti minuyungan, nailasin dagiti adalan ti panagbalbaliw ti Mannursuroda. Ni kaanoman dida nakita a kasta unay ti ladingit ken ulimekna. Idi a nagpatuloy, daydi karkarna a ladingitna kimmarkaro; nupay kasta dida naitured a sinaludsud Kenkuana no ania ti gapuna. Maiyag-aguy ti langana a kasla mattuang. Idi nakadanondan iti minuyungan, sinapul dagiti adalanna a sigaganetget daydi sigud a disso a pagpakpaknianna tapno makainana koma ti Mannursuroda. Agpakarigat idi nga alaenna ti tunggal addang. Nagunnoy a kasla agsagaba iti dagsen ti nakaamamak nga awit. Namindua a tinengngel dagiti adalanna, ta no saan mattuang iti daga.UB2 891.1

Iti asideg ti ruangan ti miniyungan, imbati ni Jesus idiay dagiti adalan, malaksid la ti tallo kadakuada, ket imbilinna nga agkararagda iti agpaay kadakuada ken agpaay met Kenkuana. Simrek kadagiti putputong a disso a kadduana da Pedro, Santiago, ken Juan. Dagitoy dagiti tallo a kaasitgan a kadkaddua ni Cristo. Naimatanganda ti dayagna idiay bantay a nagbalbaliwanna; nakitada da Moises ken Elias a makisarsarita Kenkuana; nangngegda ti timek a naggaput langit; idin iti dakkel a pannakidangadangna, tinarigagayanna ti kaaddada iti dennana. Nasansan a nakipagpuypuyatda ditoy a pagpaknian. Kadagitoy a pasamak, kalpasan ti maysa a kanito a panagpuyat ken panagkararag, iti adayut bassit ken ni Mannursuroda naturogda a di masingsinga inggana iti panangriingna kadakuada iti bigat tapno mapanda manen iti sabali a panagbannog. Ngem idin tinarigagayanna nga aramatenda ti dagup ti agpatnag a pannakipagkararag Kenkuana. Ngem dida naibturan dayta uray pay no naimatanganda ti ut-ut a masapul nga ibturenna.UB2 891.2

“Agbatikayo ditoy,” kinunana, “ket makipagpuyatkay Kaniak.”UB2 892.1

Napan iti adayut bassit kadakuada—saan unay nga adayu ngem agpada a makita ken mangngegda—ket natluang a sipaparintumeng iti daga. Nariknana a gapu iti basol isut naisina ken Amana. Ti yuyeng kasta unay naglawa, nagsipnget, naguneg, a ti espirituna nagpigerger iti sangoananna. Iti daytoy a nguy-a saan a rumbeng nga aramatenna ti nadiosan a pannakabalinna tapno maliklikanna. Kas tao masapul a lak-amenna dagiti bunga ti basol. Kas tao masapul nga ibturenna ti gura ti Dios a maibusor iti panagsalungasing.UB2 892.2

Agtatakder idi ni Cristo iti sabali a panangkita ngem ti nagtaktakderanna iti kasakbayanna. Nasayaat ti pannakasalaysay ti panagsagabana kadagiti sao ti mammadto, “Agriingka, O kampilan, a maibusor iti pastorko, ken maibusor iti lalaki a kadduak, kuna ni Jehova dagiti buybuyot.” Zacarias 13:7. Kas suno ken talged ti nagbasol a tao, agsagaba idi ni Cristo babaen ti nadiosan a justicia. Agingga idi isut nangibabaet kadagiti sabali; idin ililiwenna nga adda koma met mangibabaet Kenkuana.UB2 892.3

Idi narikna ni Cristo a nakettan ti pannakipagmaysana iti Ama, nagaligaget di la ket ta ti natagitaw-an a galadna dina maibturan ti umay a dangadang iti pannakabalin ti sipnget. Idiay let-ang ti sulisog nagpeggad ti pagtungpalan ti raza ti tao. Idi ni Jesus isut nagballigi. Immay manen ti mannulisog iti maudi a nakabutbuteng a pannakibalubal. Isut insagsaganaanna bayat ti tallo a tawen ti panagministro ni Cristo. Agpeggad idi tunggal banag kenkuana. No saan nga agballigi ni Satanas ditoy, ti inanamana nga agturay isut napukawen; dagiti pagarianna ti lubong agbalindan a pagarian ni Cristo; ni Satanas met laeng maabak ket maparuar. Ngem no ni Cristo ti maabak, ti daga agbalin a pagarian ni Satanas, ket ti raza ti kinatao agnanayonen nga adda iti pannakabalinna. Dagiti gubbuayan ti dangadang adda idi iti sangoanan ni Cristo, ket ti kararuanan napno iti amak iti pannakaisinana iti Dios. Imbaga ni Satanas Kenkuana a no isu ti agbalin a talged ti managbasol a lubong, ti pannakaisinana ken Amana isut agnanayon. Makitiponto iti pagarian ni Satanas, ket ni kaanoman dinton makipagmaymaysa iti Dios.UB2 892.4

Ket ania ti magunguna itoy a sacrificio? Amangan nagawan ti namnama nga agparang gapu iti basol ken kinaawan panagyaman dagiti tao! Iti kalaingan a kabaelanna pinadagsen ni Satanas ti kasasaad ti Mannubbot. Dagiti tao nga agkuna a nangatngatoda ngem dagiti sabali kadagiti naidagaan ken naespirituan a paggundawayan inumsidaka. Sapsapulenda ti panangdadaelda Kenka, ti pamoon ti centro ken sello dagiti kari naited ka-dakuada a kas naisangsangayan a tao. Maysa kadagiti adalam, a nagdengdengngeg kadagiti panangisurom, ken maysa a kagagetan kadagiti aramid ti iglesia, ilakonakanto. Maysa kadagiti karegtaan a pasurotmo ilibaknakanto. Dagiti amin baybay-andakanto. Ti dagup ti rikna ni Cristo ginurana ti panunut, a dagidiay a nagbanbannoganna nga isalakan, dagidiay nga inayayatna unay, makitunosda kadagiti pangsillong ni Satanas, daytoy pinigisna ti kararuana. Nakabutbuteng ti dangadang. Ti katimbengna isu ti basol ti nacionna, dagiti mangidarum ken ti mangituggod Kenkuana, ti basol ti maysa a lubong nga adda iti kinadakes. Naipaawit a sidadagsen Kenkuana dagiti basol ti tao, ket ti rikna ti rurod ti Dios a maibusor iti basol isut mangimaraeg iti biagna.UB2 893.1

Kitaentayo man ni Jesus a mangpanpanunut iti bayad nga agpaay iti kararua ti tao. Iti panagnguy-ana, inkabilna ti bagina iti nalamiis a daga, a kaslattay pangsallinna tapno saan a mayadayu iti Dios. Ti manglammin a tedted ti linnaaw ti rabii agtinnag iti naparukob a langana, ngem dina ikaskaso. Manipud kadagiti nalus- siaw a bibigna umay ti napait nga asug. “Ama, no mabalin lumabas koma Kaniak daytoy a copa.” Nupay kasta uray ita inayonna, “Ngem saan a kas ti kayatko, no di ket kas ti kayatmo.”UB2 893.2

Ti puso ti tao iliwenna ti pannakipagrikna iti panagsagaba. Daytoy a pannakailiw narikna ni Cristo iti kaunggan a paset ti biagna. Iti kadakkelan a panagnguy-a ti kararuana immay dagiti adalanna nga addaan iti nailiwan a tarigagay a makangngeg koma kadagiti sao a makabang-ar nga aggapu kadagidiay a nasansan a binenbendicionan ken liniwliwana, ken sinalsalaknibanna a silaladingit ken sidudukot. Daydi kankanayon nga adda latta saona a makipagrikna kadakuada, adda idi nga agrigrigat iti labes ti maibturan ti tao. Ket iniliwna a maammoan nga agkarkararagda koma iti agpaay Kenkuana ken kadakuada. Ania ket a nagsipngeten ti kinadakes ti basol! Nakabutbuteng ti sulisog a ti raza ti kinatao mabaybay-an nga awitenna dagiti bunga ti kinadakesna met laeng, idinto nga Isu agtakder nga awan basolna iti sangoanan ti Dios. No la koma no maammoanna a dagiti adalanna maawatan ken ipategda daytoy, isu koma ti napapigsa.UB2 895.1

Timmakder a napalalo ti ut-utna a peksa, ket nagpaspas-iraw a napan iti yan a nangpanawanna kadagiti kadduana. Ngem “nasarakanna ida a matmaturog.” No koma no nasarakanna ida nga agkarkararag, naparagsakan koma. No koma no sinapulda iti pagsalindeganda iti Dios, tapno dagiti araramaten ni Satanas dida koma aggundaway, naliwliwa koma iti di magaraw a pammatida. Ngem dida impangag ti pablaak a naminadu nga insaona, “Agpuyat ken agkarkararagkayo.” Idi damona napalalo ti pannakariribukda a makakita a ti Mannursuroda, a naulimek ken nangayed, makibalbalubal iti ladingit a dida maawatan. Nagkararagda met idi nangngegda dagiti napigsa nga asasug ti agsagsagaba. Awan panggepda a mangbaybay-a iti Apoda, ngem kaslattay binibineg ida ti awanan rikna a dida koma naibturan no intuloyda ti panagasugda iti Dios. Dida nabigbig ti pannakasapul ti panagpuyat ken napasnek a kararag tapno abakenda ti pannakasulisog.UB2 895.2

Kasakbayan la unay ti panangiturongna kadagiti addangna iti minuyungan, naisaon ni Jesus kadagiti adalan, “Dakay amin maitibkolkayto Kaniak itoy a rabii.” Naiteddan Kenkuana ti napigsa a pangpaneknek a kumuyogdanto Kenkuana inggana iti pagbaludan ken patay. Ket ni nakakaasi ken managtalek iti bagina a Pedro innayonna, “Uray isuda amin maitibkoldanto, ngem siak saan.” Marcos 14:27, 29. Ngem dagiti adadalan nagtalekda kadakuada met laeng. Saanda a kimmita iti mannakabalin a Tumultulong kas ti imbalakadna kadakuada nga armidenda. Iti kasta idi a ti Mangisalakan masapulna la unay ti pannakipagrikna ken kararagda, nasarakanna ida a matmaturog. Uray ni Pedro isut matmaturog idi.UB2 896.1

Ket ni Juan, ti maayayat nga adalan a nagsadag iti barukong ni Jesus, matmaturog met idi. Pudno, ti ayat ni Juan iti Mannursurona tinengngelna koma a siririing. Dagiti napasnek a kararagna naitiponda koma kadagiti kararag ti ayayatenna a Mangisalakan iti kanito ti kadakkelan a ladingitna. Inararamat idi ti Mannubbot dagiti agpatnag nga agkarkararag nga agpaay kadagiti adalanna, tapno di koma kumapsut ti pammatida. No koma no ni Jesus insaludsudna kada Santiago ken Juan ti sinaludsudna iti naminsan, “Mabalinyo aya ti uminum iti copa a dandanik inuman ken mabautizaran iti pakabautizarak?” dida koma naitured a sinungbatan iti “Wen, mabalinmi.” Mateo 20:22.UB2 896.2

Nakariing dagiti adalan gapu iti timek ni Jesus, ngem nganngani dida mailasin. ta ti rupana kasta unay ti pannakabalbaliwna gapu iti ladingit. Nakisao ken Pedro, kinuna ni Jesus, “Simon, matmaturogka? Dika la mabalin ti agpuyat iti uray maymaysa nga oras? Agpuyatkayo, ket agkarkararagkayo, tapno dikay sumrek iti panna- kasulisog. Ti espiritu pudno a naregta, ngem ti lasag na kapuy.” Ti kinakapsut dagiti adalanna riniingna ti pannakipagrikna ni Jesus. Nagbuteng di la ket ta dida maibluran ti subok inton dumteng kadakuada ti pannakaituggod ken ipapatayna. Dina binabalaw ida, ngem kinunana, “Agpuyatkayo, ken agkarkararagkayo, tapno dikay sumrek iti pannakasulisog.” Uray ania idi ti dakkel a pagrigatanna sinapulna pay laeng ti pagpambar ti kinakapsutda. “Ti espiritu pudno a naregta,” kinunana, “ngem ti lasag nakapuy.”UB2 896.3

Manen ti Anak ti Dios isut ginemgeman ti ladingit a nakapalpalalo. ket natalimudaw ken napaksuyan, nagpaspas-iraw manen a nagsubli iti disso a pakibalubalanna. Ti panagsagabana dakdakkel manen ngem iti kasakbayanna. Idi nga umay manen ti panagnguy-a ti kararuana, “nagling-et iti kasla kadagiti tedted ti dara a nagtinnag iti daga.” Dagiti la kayo ti cipres ken palma dagiti naulimek a saksi iti ladingitna. Manipud kadagiti narukbos a sangada nagtinnag dagiti dadakkel a linnaaw iti nasaplit a langana a kasla ti naparsua sangitanna ti Nangaramid kenkuana a makibalubal nga isisu kadagiti pannakabalin ti sipngct.UB2 897.1

Iti ababa a kanito iti kasakbayanna, nagtakder ni Jesus a kas mannakabalin a cedro, a gubgubatenna ti bagyo ti ibubusor a dimmarup a sirurungsot Kenkuana. Dagiti di maibtor a tarigagay, ken puspuso a napnoan ti gura ken kinasikap, nagdadarisonda nupay awan naibungada a mangkuso-kuso ken mangilab-og Kenkuana. Nagtak der a sititibker iti nadiosan a pannakabalinna a kas Anak ti Dios. Idin kasla runo a ginungun ken pinarukma ti narungsot a bagyo. Immasideg iti pagturposan ti aramidna a kas nagballigi, nga iti tunggal addang nga inaramidna isut nangabak kadagiti pannakabalin ti sipnget. Kas maysa a naitan-oken, imbagana a nakikaysan iti Dios. Iti di agkibaltang a panangiyebkas inyegnan ti kanta ti panangidayaw. Naisaonan kadagiti adalanna dagiti sao ti pammatured ken kaasi. Idin dimteng ti oras ti pannakabalin ti sipnget. Idin nangngeg ti timekna iti kalkaltaang ti tangatang iti rabii, saan nga iti tono ti panagballigi, no di ket napno iti ladingit a natagitaw-an. Dagiti sao ti Mangisalakan nagtinnag kadagiti lapayag dagiti agdungdungsa nga adalan, “O Ama, no daytoy a copa saanna a mabalin ti lumbes, no di ket inumek, maaramid koma ti pagayatam.”UB2 897.2

Ti immuna a rikna dagiti adalan isu ti ipapanda Kenkuana; ngem imbilinna met kadakuada nga agurayda idiay, nga agpuyatda nga agkararag. Idi nga immay ni Jesus kadakuada, nasarakanna a matmaturogda pay laeng. Manen nariknana ti nailiwan a pannakikaddua, sumagmamano a sasao dagiti adalan a mangyeg iti pannakapabang-ar, a mangburak iti pammutbuteng ti sipnget a nganngani mangilabeg Kenkuana. Ngem nadagsen dagiti matada; “ket dida ammo ti isungsungbatda Kenkuana.” Nariingda iti kaaddana. Nakitada ti rupana a namarkaan iti daradara a ling-et ti ut-ut, ket napnoda iti buteng. Ti ut-ut ti isipna dida maawatan. “Ti langana napaalas unay a napalalo ngem iti asinoman a tao, ket ti tabasna adadda pay ngem dagiti annak a lallaki dagiti tao.” Isaias 52:14. Pimmanaw manen ni Jesus, ket nagsubli manen iti nagpaknianna. Isut linapunos ti kigtot ti dakkel a kinasipnget. Ti kinatao ti Anak ti Dios nagpigerger iti dayta makasuot nga oras. Saannan nga inkararagan dagiti adalanna tapno di koma maabak ti pammatida, no di ket inkararaganna ti kararuana a masulsulisog ken agnguynguy-a. Ti nakaamamak a kanito dimtengen—kanito a mangikeddeng ti pagtungpalan ti lubong. Ti gasat ti kinatao nagpigerger iti titimbengan. Uray iti dayta a kanito nabalin pay la koma ni Cristo nga agmadi a manginum iti copa a naisangrat iti nakabasol a tao. Saan pay la a naladaw. Mabalinna pay la a kuna, Ti nagbasol awatenna ti dusa ti basolna, ket agsubliak ken Amak. Inumento kadi ti Anak ti Dios ti napait a copa ti pannakaibabain ken ladingit? Itulok kadi ti awan basolna nga isut madusa gapu kadagiti ibunga ti lunod ti basol, tapno maisalakan ti nagbasol? Dagiti sao nagtinnagda kadagiti sipipigerger ken nalusiaw a bibig ni Jesus, “O Ama, no daytoy a copa saanna a mabalin ti lumbes, no di ket inumek, maaramid koma ti pagayatam.”UB2 898.1

Namitlo daras nga inyebkasna dayta a kararag. Namitlo daras a ti kinatao nagsanud iti dayta maudi ken kangrunaan a sacrificio. Ngem itan ti pakasaritaan ti raza ti tao nagparang iti sangoanan ti Mannubbot ti lubong. Makitana a dagiti nagsalungasing iti linteg, no mabaybay-anda nga isisuda, masapul a mapukawda. Makitana ti kinaawan mabalbalin ti tao. Makitana ti pannakabalin ti basol. Dagiti ay-ay ken ununnoy ti naokom a lubong agpukkawda iti sangoananna. Maimatanganna ti agururay a dusana, ken ti naaramiden a pangngeddeng, Isalakanna ti tao uray ania ti maaramid Kenkuana. Akuenna ti pannakabautizarna iti dara tapno gapu Kenkuana magun-odan dagiti riniwriwriw a mapukpukaw iti biag nga agnanayon. Pinanawanna dagiti corte ti langit, ag raman ti amin a kinadalus, ragsak, ken dayagna, tapno maisalakanna ti maymaysa a carnero a napukaw, ti maymaysa a lubong a natnag iti panagsalungasing. Ket dinanto pagbaw-ingan ti misionna. Agbalinto a subbot ti maysa a raza a nagayat nga agbasol. Idin iti kararagna iyesngawna ti itutulok: “No daytoy a copa saanna a mabalin ti lumbes, no di ket isut inumek, maaramid koma ti pagayatam.”UB2 899.1

Idi naaramidnan ti keddeng, nattuang a matmatay iti disso a nagtakderanna. Sadino ti yan dagiti adalan tapno isarapada koma a silalamuyot dagiti imada iti ulo ti natalimudaw a Mannursuroda, ken mangbabasa iti muging a pudno unay a nadanar nga adadda ngem dagiti annak a lallaki dagiti tao? Ti Mangisalakan binaddekna nga isisu ti pagpespesan ti arak, ket kadagiti tao awan idi ti kimmaddua Kenkuana.UB2 899.2

Ngem li Dios nakipagsagaba iti Anakna. Dagiti angel naimatanganda ti rigat ti Mangisalakan. Nakitada ti Apoda a linawlaw dagiti riniwriwriw a buyot ni Satanas, a ti langana pinadagsenan ti makapigerger ken nakaamamak a buteng. Adda ulimek idi idiay langit. Awan ti natokar nga arpa. No la koma no dagiti matay a tao naimatanganda ti siddaaw dagiti nailangitan a buyot a siulimek ken silaladingit idi a ti Ama insinana dagiti rayos ti lawag, ayat, ken dayag iti ayayatenna nga Anak, nasaysayaat koma ti pannakaawatda nga iti sangoananna makarurod la unay ti basol.UB2 900.1

Dagiti saan a natnag a lubong ken dagiti angel a nailangitan sinipsiputanda a napnoan ngayangay idi a ti dangadang umay iti panaggibusna. Ni Satanas ken dagidi kadduana iti kinadakes, dagiti riniwriw a naglikud, nauneg ti panangimatangda iti dakkel a pagrikutan ti aramid ti pananubbot. Dagiti pannakabalin dagiti naimbag ken dakes inururayda no ania ti sungbat ti namitlo a naulit a kararag ni Cristo. Tinarigagayan dagiti angel ti mangyeg ti bang-ar iti nadiosan nga agsagsagaba, ngem daytoy saan a mabalin. Awan ti dalan a paglisian ti masarakan ti Anak ti Dios. Iti daytoy nakaamamak a pagrikutan, idi a nagpeggad ti amin a banag, idi a ti nakaskasdaaw a copa nagpigerger iti ima ti agsagsagaba, naglukat ti langit, nagsilnag ti maysa a silaw iti tengnga ti nabagyo a sipnget ti oras a pagrigatan, ket ti mannakabalin nga angel nga agtatakder iti sangoanan ti Dios a nangala ti saad a nakatnagan ni Satanas, immay iti abay ni Cristo. Saan nga immay a mangala iti copa nga adda iti ima ni Cristo, no di ket mangpapigsa Kenkuana nga uminum, nga impatalgedna ti ayat ti Ama. Immay a mangted ti pannakabalin iti natagitaw-an nadiosan nga agdawdawat. Intudona Kenkuana dagiti nakalukat a langit, ket imbagana Kenkuana dagiti kararua a maisalakan kas bunga ti panagsagabana. Impaneknekna a ni Amana dakdakkel ken manmannakabalin ngem ni Satanas, a ti ipapatayna ibanagna ti natalipupos a pannakaabak ni Satanas, ket ti pagarian daytoy a lubong isut maited kadagiti santo ti kangatoan. Imbagana a kitaenna ti panagrigat ti kararuana, ket mapnek koma, ta makitananto dagiti adu iti raza ti tao a maisalakan, maisalakan iti agnanayon.UB2 900.2

Ti panagrigat ni Cristo saan a nagsardeng, ngem ti pannakailabeg ken pannakapakapsutna pimmanawda Kenkuana. Saan a bimmassit ti bagyo, ngem isu a tirtiroenna napapigsa a mangsaranget iti rungsotna. Isut nagtalna ken nalinaay. Ti nailangitan a taina ti nasarakan iti nadaraan a rupana. Inturedna daydiay nga awan tao a makabalin a mangibtur; ta rinamananna dagiti panagsagaba ken patay nga agpaay iti tunggal tao.UB2 901.1

Dagiti matmaturog nga adalan naigiddato a riniing ida ti lawag a nanglawlaw iti Mangisalakan. Nakitada ti angel a nagrukob iti nakaparintumeng a Mannursuroda. Nakitada nga intag-ayna ti ulo ti Mangisalakan ket indissona iti barukongna, ket intudona ti langit. Nangngegna ti timekna, a kas la ti nasam-it a musica, a nangibaga kadagiti sao a makabang-ar ken mangted iti ina nama. Dagiti adalan nalagipda ti buya idiay bantay ti panagbalbaliw. Nalagipda ti dayag a nanglawlaw ken Jesus idiay templo, ken ti timek ti Dios a nagsao manipud iti ulep. Idin dayta met la a lawag ti nagparang manen, ket awanen ti panangiyamakda iti Mannursuroda. Adda idi iti aywan ti Dios; naibaon ti mannakabalin nga angel a mangsalaknib Kenkuana. Manen iti pannakabannogda sumukoda iti naisingsingayan a turog a nangabak kadakuada. Masarakan man ni Jesus idan a matmaturog.UB2 901.2

Kumita kadakuada a silaladingit ket kunana, “Maturogkayon, ket aginanakayo: adtoy ti oras asidegen, ket toy Anak ti tao mayawat kadagiti imima dagiti managbasol.”UB2 901.3

Uray idi sasawenna daytoy mangngegnan ti arimpadak dagiti adu a tao a mangsapsapul Kenkuanan, ket kinunana, “Tumakderkayo, intayon; adtoy asideg daydiay mangliput Kaniak.”UB2 902.1

Awanen ti pakakitaan ti nabiit a panagrigatna idi a nagna a sumarak iti mangliput Kenkuana. Nagtakder nga immununa kadagiti adalanna ket kinunana, “Asino ti sapulenyo?” Simmungbatda, “Ni Jesus a Nazareno.” Simmungbat ni Jesus, “Siak.” Idi a nasaona daytoy, ti angel a nagministro Kenkuana napan iti nagbaetanna ken dagidi ngumerngernger a tao. Ti nadiosan a lawag sinilnaganna. Iti kaadda daytoy nadiosan a lawag, daydi mammapatay a bunggoy dida makapagtakder iti uray maymaysa a kanito. Nagsanudda. Dagiti papadi, dagiti panglakayen, dagiti soldado, ken uray pay ni Judas, natuangda a kasla natay iti daga.UB2 902.2

Pimmanaw ti angel, ket nagawan ti lawag. Adda koma gundaway ni Jesus nga agtalaw, ngem saan a pimmanaw, nagtalna ket saan a naranga. Kas maysa a naitan-ok nagtakder iti tengnga dayta napus-ong a bunggoy a naparukob ken awan nabalbalinanda iti sakaananna. Kimmita dagiti adalan a siuulimek, sisiddaaw, ken sibubuteng.UB2 902.3

Ngem iti napardas nagbalbaliw ti buya. Bimmangon manen dagidi nadangkes a tao, dagiti soldado a Romano, dagiti papadi ken ni Judas, ket inaribungbunganda ni Cristo. Kasla adda panagbainda iti kinakapsutda, ken sibubutengda di la ket ta aglibas. Manen nagsaludsud ti Mannubbot, “Siasino ti sapsapulenyo?” Adda idi pangpaneknek a ti agtatakder iti sangoananda isu ti Anak ti Dios, ngem saanda a maconvencer. Iti saludsud, “Siasino ti sapsapulenyo?” simmungbatda manen, “Ni Jesus a Nazareno.” Idin kinuna ti Mangisalakan, “Kinunak kadakayo a Siak: no Siak ngarud ti sapulenyo, baybayanyo a pumanaw dagitoy”—intudona dagiti adalanna. Ammona idi no kasano ti kinakapsut ti pammatida, ket kayatna a masalaknibanda iti pannakasulisog ken pannakasuot. Sisasagana a mangisacrificio ti biagna a gapu kadakuada.UB2 902.4

Ni Judas a mangituggod dina nalipatan ti pasetna. Idi a simrek iti minuyungan dagiti nadangkes a tao, isu ti nangibagnos iti dalan, sa simmaruno daydi kangatoan a padi. Kadagiti agsapsapul ken Jesus nangted ti pagilasinan, a kinunana, “No asino ti agepak, daydiay isunto: isu tiliwenyo.” Mateo 26:48. Ita agparang a kaslattay awan ti pasetna kadakuada. Umasideg ken Jesus, iggamanna ti imana a kas la nadekket a gayyem, Kunana, “Kablaawanka, Mannursuro,” agkanna a maminadu, ket agparang a kas la agsangit iti pannakipagriknana iti peggad ni Jesus.UB2 903.1

Kinuna ni Jesus kenkuana, “Gayyem, ania ti immayam ditoy?” Nagpigerger ti timekna iti ladingit idi innayonna, “Judas, iti maysa nga agep iyawatmo ti Anak ti tao?” Daytoy a pakaasi riniingna koma ti rikna ti mangliliput, ket tinignayna koma ti natangken a pusona; ngem ti takneng, kinamatalek, ken asi a natagitawan pimmanawdan kenkuana. Nagtakder a sitatangsit ken nakarit, nga imparangna nga awan ti panggepna nga agbabawi. Naisukonan ti bagina ken ni Satanas, ket awan ti pannakabalinna a sumupring Saan a nagmadi ni Jesus iti agep ti mangliliput.UB2 903.2

Timmured dagiti nadangkes a tao idi nakitada nga iniggaman ni Judas ti bagi Daydiay a nabiit pay a naitan-ok iti sangoanan dagiti matmatada. Ngarud tiniliwdan ni Jesus, ket pinungodan dagiti napateg nga imima a naaramat laeng iti pannakaaramid ti naimbag.UB2 903.3

Saanna pinanpanunut dagiti adalan nga itulok ti Mannursuroda a patiliw. Ta ti bileg a nangipasag iti daga kadagiti dakes a tao a kasla natayen nabalinna koma a tinengngel ida a nakapsut, inggana iti pannakapanaw ni Jesus ken dagiti kadduana. Nauppapay ken gimmurada idi nakitada dagiti tali a pinangreppetda kadagiti imima daydiay ayayatenda. Ni Pedro iti rurodna inasutna ti kampilanna ket intagbatna nga iti kasta napingasanna ti lapayag ti adipen ti kangatoan a padi. Idi nakita ni Jesus ti napasamak, ginuttana dagiti imana; uray pay no pinetpetan a naimbag dagiti soldado a Romano, ket kinunana, “Bay-anyo agingga itoy,” ket sinagidna ti nadunor a lapayag, ket insublina ket dagus a naagasan. Sana kinuna ken Pedro, “Ipulangmo ta kampilanmo iti kalubanna: ta isuamin dagiti mangaramat iti kampilan mataydanto iti kampilan. Wenno pagarupem aya a diak mabalin ti agdawat ken Amak, ket Isu, ita met laeng, ikkannakto iti nasurok ngem sangapulo ket dua a legion dagiti angel?”—maysa a legion iti lugar ti intunggal maysa kadagiti adalan. Oh. apay, pinanpanunut dagiti adalan, a dina isalakan ti bagina ken kasta met datayo? Sinungbatanna ti di naisao a panpanunutda, “Ngem kasanonto ngarud ti pannakatungpal dagiti Sursurat, a masapul a maaramid ti kastoy?” “Ti copa nga inted ni Ama Kaniak, diak aya rebbeng nga inumen?”UB2 903.4

Ti kinatakneng ti turay dina naigawid dagiti pangulo a Judio a timmipon kadagiti napan nagbiruk ken Jesus. Ti pannakatiliwna nasken unay a banag a dida intalek kadagiti nababbaba ti saadna; dagiti nasikap a papadi ken panglakayen timmiponda kadagiti policia ti templo ken dagiti napus-ong a tao a napan nagsapul ken Jesus idiay Getsemani. Ania ket a bunggoy ti timmiponan dagiti agtuturayen—bunggoy dagiti nadangkes a tao nga agsapsapul iti riri. Dagitoy nakaarmasda kadagiti nadumaduma nga igam a kaslattay apanda aganup iti atap nga ayup!UB2 904.1

A simmango kadagiti papadi ken panglakayen, intaeng ni Jesus ti nasukimat a panagkitana. Ni kaanoman dida malipatan dagiti sao nga insaona iti amin a panagbiagda. Kasda la kadagiti natadem a pana ti Mannakabalin-ngem-amin. Kinunana a singangayed, Umaykayo Kaniak a nagtagi-kampilan ken nagtagi-pang-or a kaslattay maibusor iti maysa a mannanakaw wenno tulisan. Iti inaldaw aldaw, nagtugtugawak a nangisursuro iti templo. Adda idi adu a gundawayyo a mangtiliw Kaniak, ket awan ti inaramidyo. Nasaysayaat ti rabii a panangaramidyo iti gandatyo. “Daytoy ti orasyo, ken ti pannakabalin ti sipnget ”UB2 904.2

Napabuteng dagiti adalan idi nakitada ni Jesus nga impalubosna a tiliwen ken reppetenda. Napagurada ta intulokna daytoy a panagsagaba ken pannakaibabainna ken pannakaibabainda met. Ket dida naawatan dagiti tignayna, ket pinabasolda ta simmuko kadagiti nadangkes a tao. Iti gura ken butengda, insingasing ni Pedro nga isalakanda dagiti bagida. Sinurotda ti singasingna, ket “Isu binaybay-anda, ket nagtalawda. Ngem impadto ni Jesus ti panagtalawda. “Adtoy,” kinunana, umay ti oras, ket dimtengen, a maiwarawarakayto ket tunggal maysa mapanto iti dissona, ket baybay-andakto a maymaysa: ngem saanak nga agmaymaysa, ta ti Ama adda Kaniak.” Juan 16:32.UB2 905.1