41—Ojwang’ Piny.

Nikech richone osebiwore mochopo nyaka e polo, kendo Nyasaye oseparo richone... E kikombe mane oolonue, olneuai nyadiriyo. Kaka nomiyore duong’ ownon kendo notimo ndhaga, e kaka miyeuru sand gi ywagruok moromo kode; owacho e chunye niya; “An moth ok an chi liel; kendo ok anaywagi ngang’.” Emomiyo masichene nopoye ehieng’ aehiel, tho, ywagmok gi kech; kendo nowang’e gi mach. nikech Ruoth Nyasaye mang adone bura, en wuon teko. To ruodhi mag piny noseterore kode, kendo timo kode ndhaga, noywage kendo sedo kod nyinge ka gineno ka iro dum kowang’... kendo giniwach niya: “Yaye! Yaye! Babulon, dala maduong’ kendo motegno! E saa achiel kende oseng’adni buch kcth!” Fweny 18:5-10. LM 601.1

To jolok ohala mag piny, ma osedoko jomwandu kuom mwandune, noywage kendo sedo kod nyinge kendo gichung’ gi kuma bor nikech gilnoro sandne, giniywage. kendo sedo kod nyinge ka giwacho niya: ” Yaye! Yaye! Dala maduong no. mane orwakore gi nanga mayom, kod nanga ma ratiglo gi makwar kendo mobisore gi dhahabu. kod kite ma nengogi tek gi lulu! Yaye! E sa achiel kende mwandu maduong’ marorn kama osekethi!” Fweny 1811 3. 15-17.LM 601.2

Mago e but a manolwar kuom Bablon e ndalo ma mirimb Nyasaye enolwarie kuome. Osepong’o kikombe mar richone; kinde mare osechopo; osebedo mochiek moromore gi chandruok. Ka duond Ruoth enogol joge e twech, nitiere chiewo mar buok kuom jogo ma osewito duto e Iweny maduong’ mar ngima. Kane pod kinde mag ng’uono dhiyo nyime, wuond mag Satan ne olokogi muofni. kendo ne giketore kare kuom yorgi mar richo. Jomwandu ne sungore kuom bedo margi gi loch e wi joma ne ni kod ber matin; to ne gise mana nwang’o mwandugi kuom ketho chik Nyasaye. Wigi ne owil gi pidho joma ne odenyo, gi rwakojoma ne ni duk. ka gitimo gik makare kendo gihero ng’uono. Ne gidwaro mondo giting’re malo gin giwegi kendo giyud duong’ koa kuom dhano ma-gin chwech wetegi. Koro olony kuomgi oko duto mane omiyo gibedo joma dongo kendo gidong’ ka gidhier, bende gionge kar geng’iiiok. Ging’icho gi buok. ka gineno kaka oketh nyisechegi manono ma yando g'hero moloyo Jachwechgi. Giseloko chunygi mondo ginwang’ mwandu kod moche mag piny, kendo ne ok gidxvar mondo gibed jomwandu modok korka Nyasaye. Duoko en ni ngimagi, ogore piny; moche maggi olokore kedhno; mwandu maggi olokore mang’we. Ohala mar ngimagi duto oywe oko dichiel. Jomwandu dengo nikech kethruok mar utegi mabeyo. kod kethruok mar dhahabu kod fedha maggi. To gima kweyo ywak margi en luoro kuom bedo gi paro ni gidhi lal nono kod mwandugi kanyakla.LM 601.3

Joricho opong’ gi ywago ang’e, ok nikech bedogi joricho mar jwang’o Nyasaye, kod jowetegi, to nikech Nyasaye oselocho. Giywak nikech duoko en gima enno; to ok gilokre giweyo timbegi mamono. Dine ok giweyo mak gitemo yo moro amora mondo gilochi tong’ dine ginyalo.LM 602.1

Piny neno kidienyno mane gijaro kendo gisefo. bende mane gigombo mondo ging'ad kargi oko, kakadho touche gi yenrbe, kod yiengni piny ma onge gima hinyogi. Jal ma en mach ma tieko joricho, bedo ne jogo kar pondo mokwe.LM 602.2

Jayalo mane osetinro misango kod adiera mondo oyud puoch mar dhano, koro fwenyo kit mbi mane puonjne obedogo. En gima oyangore ni. wang’ ma ogo thole ne range e sa mane ochung’ e wi kar yalo, kane owuotho e wang’ yore, e saa mane oriwore gi ji e kar kuonde mag nginra mopogore opogore paro duto mag chuny. tonde duto mondiki, weche duto ma owachi, timbe duto mane omiyo ji oyweyo e kar pondo mar miriambo ne osebedo ka kiro kodhi; kendo koro kuom chunje modhier moluwore enra onenoe keyo.LM 602.3

Ruoth wacho niya: “Kendo gisethiedho tuo ma joga nigo matin kende, ka giwacho okwe, okwe, to onge kwe. Nikech usemiyo chuny jomakare parore kod weche mag miriambo ma an ok namiyoi parruok; kendo nutego lwet joma richo, ni kik gia e yoregi maricho mondo gikwo.” Jeremia 8:11; Ezekiel 13:22. LM 602.4

“Yaye un jokwath ma tieko kendo keyo rombena ma mosonu?.. neurit anang’adnu bura kaka richo mag timbeu obet... Un jokwath. gouru uwi, ng’ielreuru e bum, un joma dongo mag kweth; nimar ndalo osechopo e wang’e ma ji biro negoue, kendo jokwath ok giniyud yo mar ringoe, kata jomadongo mag kweth yndo yor kweth. ” Jeremia 23:1,2: 25:34.35.LM 602.5

Joyalo kod ji neno ni ok gisengiro tudniok makare e kindgi gi Nyasaye. Gineno ni giseng’anyo ne jandiko mar tim duto kod chik duto makare. Bolo chike mag polo tenge ne otucho thidhia gana mag richo, gwandmok. sigu. kod timbe mamono, nyaka chop piny ne olokore karaya achiel maduong’ mang’we. Ma koro e picha man e nyim wang’ jogo mane okwedo adiera kendo oywoyo both. Onge dhum ma nyalo lero tiend gombo ma joma ne otamore winjo wach ni godo kuom gino ma gisewito ma nyakachieng’ - ngima mochwere. Chwo ma piny osebedo ka lamo nikech were mane gin godo kod bedo gi lony’ kuom wuoyo koro joneno wechegi e lergi mar adier. Gifwenyo gima gisewito kuom bedo joricho, kendo gipodho e tiend jogo mane gijaro ngirruok margi, bende mane giseyo, kendo gihulo e lela ni Nyasaye oseherogi.LM 603.1

Ji neno ni osewuondgi. Gidonjore ng’ato gi ng’ato kuom miyogi chopo e kethruok; to duto riwore kuom dhuro lit mar bura margi kuom jayalo. Jokwath ma ok jo ratiro osebedo mana ka koro gik ma yom; gise bedo ka gitelo ne jowinjo maggi rnondo okaw chik Nyasaye ka gimanono, kendo sando jogo mane dwaro rite maler. Koro kuom a mar chunygi, jopuonjgi hulo e nyim piny tich margi mar wuond. Oganda opong’ gi mirima. “Waselal!” Giywak kamano. Kendo un ema ukelo kethaiok marwa. Kendo gilokore gi jokwath mag miriambogo. Jogogo ma yande ne puoyogi maberie moloyo, ema biro kuong’ogi gi kuong’ malich kendo makelo buok moloyo. Lwedogo eko ma yande ne sidho neji osimbe ema ibiro ting’ mondo okethgi. ligangla mane onego oneg godo nyithind Nyasaye ema koro itiyogodo mondo okethgo jo wasikgi. Kamoro arnora nitiere Iweny kod chwerO remo.LM 603.2

“Koko nobedi ei kuonde duto ei piny nimar Jehova onion kod ogendini, noyal bura kod ji duto; to jomaricho nochiwgi ni ligangla. Jehova owacho.” Jeremia 25:31 . Kuom higni gana auehiel Iweny maduong’ osebedo ka dhiyo nyime; wuod Nyasaye kod joote mage man e polo osebedo ei lweny ka kedo gi loch mar ng’at marach, ka gichiwo siem, ka gichiwo ler, kendo gireso nyithind dhano. koro ji duto osetimo yiero margi; joricho oseriwore chutho gi Sat-'n e Iwcny ma kedo gi Nyasaye. Saa ochopo mondo Nyasaye oyang loch mar chikne ma osenyon piny. Sani koro Iweny ok ni kuom Satan kende, to kuom dhano bende. “Nyasaye nigi Iweny gi joma odak e piny, obiro chiwo joricho e lwet ligangla.”LM 603.3

Kido mar resruok oseket kuom jogo ma “ywak kendo dengo ne gik ma kwero matimore.” Koro Malaika ma janek, ma ochung’ne gi chwo ma oting'o ledhi ei lek mar Ezekiel osewuok dhiyo. en ema ne omiye chik niya “Nego to neguru jomachwo moseti, kod yawuowi kod nyiri, kod nyithindo matindo kod mon, to kik usud machiegni gi dhano ma ranyis ni kuome, kendo chakuru ka Sang’tuari mara.” Janabi wacho niya: “Koro eka ne gichako kuom jodongo ma nobedo e nyim ot.” Ezekiel 9:1-6. Tich mar kethruok chakore kuom jogo mosebedo ka wacho ni gin jorit oganda e weche mag chuny. Jorito mag miriambo ema kuongo lwar. Onge ng’ama kecho kata ma buono negi. Chwo, mon, jotich manyiri, kod nyithindo matindo lal kanyakla.LM 604.1

Nimar neuru Jehova oa e kare mondo okum joma odak e piny nikech timgi mamono; piny bende noel remb ji mochwerie, mi ok noum joge moneg kendo.” Isaya 26:21. To maeni e tho ma Jehova negogo ogendinigo duto mane okedo gi Jerusalem; ringregi notow mana ka pod gichungo e tiendgi, wengegi notow mana gi e kargi. kendo lewgi notow e dhogi. Mi nobedi ni e ndalono, gininywandre gi nywandruok moa ka Jehova. Mi ng’ato ka ng’ato nomak lwet wadgi kotero e Kvet ir wadgi. Zekaria 14:12.13. Ei lweny mar neko mar gombogi giwegi mager, kanyakla kod mirimb Nyasaye malich rnolwar ma onge gima oruwego, joricho ma odak e piny nopodhie,jodolo, jotelo, kod oganda, jomwandu jochan, joma malo kod man piny “Kendo joma onegi gi lwet Jehova ndalono, nobedi e kuonde duto nyaka kama piny ogikie, koni gi koni; ok noywaggi kata chokogi, kata ikogi.” Jeremia 25:33.LM 604.2

Sama Kristo biro to joricho ing’ado kargi oko e wang’ piny duto, ka itiekogi gi mach moa e dhoge, kendo ikethogi gi duong’ne marieny. Kristo kawo joge dhi godo e dala mar Nyasaye, kendo piny bedo ma onge joma odakie. “Neuru, Jehova omiyo piny odong’ nono, kendo oketho piny, omiyo joma odakie ke. Piny nobedi manono chuth, mokethore ng’ang; nimar Jehova osewacho wachni. Nikech giseketho chik, giseloko chik bura, giseketho muma mochwere.’’ lsaya 24:1. 3. 5. 6. LM 604.3

Piny dnto nenore kaka thim ma gunda. Kethruok mag bombe kod mier mane obedo nikech yiengni piny. Yiende ma odhuol gi lop tiendgi, lwendni ma okere koni gi koni, ma odir ka wnok e nembe, kata ma obarore e piny owuon, okere e wang’ piny ditto, ka bugni mathoth odong’ kuonde mane gode omukoree.LM 605.1

Koro gimoro timore mane onyis tipo mare chon e tich mogik ma onge tugo mar chieng’ pnodhruok. Kane tich mar kamaler mar kamaler oserumo, kendo richo mag jo Israel osegol oko e Sang'tuari, kuom teko mar remb misango migolo godo richo, eka diend Asasel ne ikelo e nyim Ruoth ka ngirna; kendo e nyim chokntok, jadolo maduong’ ne hulo timbe ma mono mag nyithind Israel duto, kod kethogi ditto, kendo noketgi e wi nyuok,” Tim jolawi 16:21. Mana e yo makamano, ka tich mar puodhruok ma dhiyo nyim e Sang’tuari man e polo enorum, eka richo mag jo Nyasaye enoket e wi Satan e nyim Nyasaye, kod Malaike mag polo, gi ogendni moresi. En ema enohnle kaka jal ma ting’o richo ditto ma en ema ne oseketogi mondo gitim. Kendo kaka ne diend Asasel iriembo ma dhi mabor nyaka piny ma ji ok odakie, kamano e kaka Satan bende ibiro riembi ma dhi e piny mojwang’. thim malich ma onge ng’ama odakie.LM 605.2

Jandik fweny ne osewuoyo chon kuom riemb mane idhi riemb godo Satan, kod okang’ malich mar jwang’ruok mane piny biro bedoe, kendo owacho ni okang’ ma kamano biro dhiyo nyime kuom higni gana achiel. Bang’ chiwo gik ma timore e saa ma Ruoth biroe mar ariyo, kod kethruok mar joricho kor medo dhiyo nyime ka wacho niya: “Eka naneno Malaika koa e polo, koting’o rayaw mar bur matut gi ratege maduong’ e lwete. Nomako Thuol, Thuol machonno miluongo ni jachien kendo Satan mi notweyogo higni gana achiel. Nowite e bur matut. kendo nolor dho burno. moketo kido kuome mondo kik thuol ochak owuond ogendini nyaka liigni gana achielgo rum; to bang’e onego ogonye kuom kinde matin. Fweny 20:1-3.LM 605.3

Wach .,iar bur matut” ma ochung’ kar piny mantiere e okang’ mar chochni kod mudho, nenore ratiro e buge mamoko, kuom okang’ ma piny ne nitie e chakruok. Bibios ondiko ni piny ne onge kido moro kendo ne en nono; kendo mudho mandiwa ne oumo ataro mang’ongo.” Chakruok 1:2. Duond wach mokor puonjo ni ibiro duoke chien e okang’ ma dwaro chalo kamano. Kane orango odiochieng’ maduong’ mar Jehova, Janabi Jeremia ne ohulo niya: “Naneno piny, kendo ne en piny mowe ma onge gimoro; polo bende. to ler onge. Naneno gode madongo, kendo ne, ne giyiengni, gode duto bende norundore arunda. Naneno kendo ne onge dhano. winy duto man e polo bende oseringo. Naneno kendo ne, puodho ma yande omewo, koro en thitn, kendo mier duto madongo, nomukore e nyim Jehova. kotimo kodgi ich wang’ mare maduong’.” Jeremia 4:23-26. LM 606.1

Ka etna dhi bedo dala mar Satan gi malaikene marieho kuom higni gana achiel. Ka ogeng’ne mana ei piny kende, ok enobed gi yo mar donjo e pinje mamoko mondo otem kata ochwany jogo mane pok opodho. Ma e gima nyiso ni otweye; onge joma odong’ ma onyalo tiyoe gi teko mare kuomgi. Ong’ade oko chutho kuom rich mar wuond, kod kethruok ma osebedo mor mare makende kuom higni miche.LM 606.2

Kane janabi Isaya orango nyime ka neno ndalo mane ibi loye Satan to ne owacho niya: “Yaye sulwe mar ratego, wuod okinyi, isehvar a e polo manade? Oseboli piny, in mane ibeto” ogendini kaka yien!... kendo niwacho e chunyi niya: “Anaidh nyaka e polo, anaket kom ruodha malo moloyo suKve mag Nyasaye....Anachal gi wuon polo.” To kata kamano, noteri kar joma otho, e kuonde liel man kuma bor. Joma neni ginirangi anona, ginipari ka giwacho: “Jali en ema nomiyo piny tetni, ma noteng’o pinje modhi. Ma notimo piny thim, ma nomuko miechgi madongo. Mane ok oyie wasumbini mage moyak dok thurgi.” Isaya 14:12-17.LM 606.3

Kuom higni gana auchiel, tich mar Satan mar ng’anjo osebedo ka miyo piny tetni. osemivo piny obedo kaka thim. mi oketho bombene duto. Kendo ne ok oyawo ne wasumbini mage dhoot. Kuom higni gana auchiel ode mar twech osebedo ka rwakp jo-Nvasaye, kendo dine omakogi wasumbini ma nyakachieng’; to Kristo oseturo ratege mage kendo oketo joma notweyo thuolo.LM 607.1

Kata mana joricho sani koro oketi kama oyombo teko mar Satan, kendo odong’ kende gi malaike mage maricho mondo gifweny duoko mar kuong’ ma richo osekelo. Ruodhi duto mag ogendini. giduto pep ginindo gi duong”, moth ka moth e liende owuon. To in osewiti oko mabor gi liendi. kaka thuok yath ma ji osin-go. Ok noyiki kachiel kodgi, nikech isenego pinyi, isenego jogi.” Isaya 14:18-20.LM 607.2

Kuom higni gana achiel, Satan biro ringo ka dhi kendo ka duogo e piny moj'vang’ mondo oneye duoko mar ng’anjo mare ne ehik mar Nyasaye. Kuom ndaloni duto rent mare medo bedo mager. Nyaka ne opodhi. ngimane mat bedo gi tich ma ok ochung’, ne osemone bedo gi paro; to sani koro ontaye tekone, kendo oweye mondo oneye migawo ma osebedo kotimo nvaka ne ohang ng anjo ne sirkand polo, kendo mondo orang nyime gi buok kendo ka otetni ka onencf ndalo mag kuyo man e nyime, kinde ma nyaka oneye masira, nikech richo duto mosetimo ka imiyeckum nikech richo duto ma osemiyo ji otimo.LM 607.3

Twech mar Satan biro kelo ne jo Nyasaye mor gi ilo. Janabi wacho niya: “Kendo nobedi e ndalono ma Jehova nomi .yweyo kuom parruok kod chandruok ma in-go. kendo kuom tich mapek mane gitweyigo. Inigo ngeroni kuom Bablon niya: “Jasand ji oseweyo nadi!-... Jehova oseturo Iudh jomaiicho kod odunga mar modhi. Luth ma nogoyo ogendini gi mirima, gi goch pile, manochiko ogendini gi ich wang’, gi thagruok ma onge ng'a mageng'o.” wes 3-6. LM 607.4

Kuom higni gana achielgo e kind chier mokuongo gi mar ariyo, ema ing adoe ne joricho bura. Jaote Paulo siemo burani kaka gino ma luwo bang’ biro mar Kristo mar ariyo. “Omiyo kik ung’ad bura, ka ndalo moketi podi, nyaka Ruoth hi En obiro golo weche mopandi mag mudho e lela, kendo obiro elo tiend paro mag chuny, eka ng’ato ka ng’ato noyud pakne kuom Nyasaye.” 1Korintho 4:5. Daniel to hulo ni ka ng’ato ma nyaka nene ne obiro. to buni ne lwet joma !er mag ng’ama malo chutho. Daniel 7:22. Ma e kinde 1 najoma kare lochoe kaka ruodhi, kod jodolo mag Nyasaye. Johana ei kitabu mar Fweny wacho niya: “Eka naneno kombe duong’. kod jok ma obetie, i i nomi teko mar ng’ado bura. Ginibed jodolo mag Nyasaye kod mag Kristo kendo giniloch kode kuom higni gana achielgo. Fweny 20:4. 6. Mano e saa ma mana kaka Paulo osewacho chon ni; “Jomaler nong’ad bura ne piny.”. 1Korintho 6:2. Ka giriwore kod Kristo, ging’ado ne jorieho bura. Ka gipimo umbegi gi kitabu mar bura, ma en Biblos, kendo ging’ado wach ka wach kaluwore kod gik mane ji otimo ka pod gin e ringruok. Eka migawo mar masira ma joricho nyaka yudi bedo ka luwore gi timbegi; kendo indiko e nyim nyinggi ei kitabu mar tho.LM 607.5

Satan bende kod malaikene maricho, Kristo kod joge ema ng’adonegi bura. Paulo wacho niya: “Ok ung’eyo ni wanang’ad bura ni Malaike?” To Juda bende hulo ni: “Malaike mane ok orito loch ma nomigi, to noweyo kar dak manomigi, oseketo e mudho, kotwegi kod thiwni mochwere, nyaka chop ng’ad buchgi chieng’no maduong’.” Juda 6. LM 608.1

To ka higni gana achielgo oserumo, chief mar ariyo enotimre. Eka joricho enochier a kuom joma otho mondo gichung’ e nyim Nyasaye ka ong’adonegi bura, mondiki. Kamano jandik Fweny. bang’ ka oselero chief mar joma kare, wacho niya: “To jomotho modong’ ne ok odoko mangima nyaka higni gana achielgo orumo.” Fweny 20:5. Isaya to hulo ka luwore gi joricho kama: “Mi nochokgi kachiel, kaka jomotwe mochokore e od twech. mi nolor negi e od tuech, kendo bang’ ndalo mang’eny nokumgi.’’ Isaya 24:22.LM 608.2