Lynnong 41—Ka doh (kum ka jingbam)

U Blei ula ai ha u Adam bad ka Im kiba long ki longkpa longkmie ba nyngkong eh jong ngi ka jingbam kaba kumno ba ki dei ban bam. Ka long pyrshah ïa ka jingthmu jong U Blei ba ngi dei ban shim ïa ka jingim jong uno uno u jingthaw ba im ba ngin bam. Kam dei ban don kano kano ka jingїap ha Eden. Ki soh jong ki dieng ha ka kper, ki dei ki jingbam kiba pynhun ïa ka jingdonkam jong u briew. U Blei u khlem ai kano kano ka jingbit ban bam ïa ka doh kaba kumno kumno haduh hadien ka jingshlei um. Namar ba ïa baroh kiei kiei kiba u briew u donkam la pynjot lut da ka um, dei na kata ka daw ba U Blei ula ai ka jingbit ïa u Noah ba un bam ïa ka doh jong ki mrad kiba khuid kiba ula ri pynim ha ka ïinglieng. Hynrei ka doh jong ki mrad kam long kaba koit ba khiah eh ïa u briew ba un bam.JB 191.1

Hadien ka jingshlei um ki briew ki bam bun ka doh mrad, U Blei ula ïohi ba ki lynti jong u briew baroh ki la dap da ka jingsniew suda, bad ula sdang ban leh sarong bad leh meng pyrshah ïala U Nongthaw bad ban bud ïala ka jong ka jingkwah ka dohnud jong u. U la ai ïa ka jait bynriew kaba ju im slem ba kin bam da ka doh khnang ba ka jingim pop jong ki kan lyngkot noh. Shen shen hadien ka jingshlei-um ki briew ki la sdang ban kylla long kiba rit, bad kiba lyngkot ka arta. (Counsels on Diet and Foods, 373).JB 191.2

Ha ka jingjied ïa ka jingbam na ka bynta u briew ha ka kper Eden, U Blei ula pynpaw kano ka jingbam kaba bha tam: ha ka jingjied ïa ka jingbam na ka bynta ki khun Israel U Blei ula leh kumjuh hi. Ula ïalam ïa ki khun Israel na Egypt ban ai jinghikai ïa ki, khnang ba kin long ki jait bynriew ba kyrpang jong U hi. Bad lyngba jong ki Un ïoh ban kyrkhu bad ban hikai ïa ki bynriew jong ka pyrthei baroh. Ula ai ha ki ka jingbam kaba bha tam na ka bynta ka jingdonkam jong ki, ym ka doh, hynrei ka Manna, “U kpu jong ka bneng.” Dei na ka daw ka jingkhñium, ka jingkwah rhah, ka jingbym hun bad ka jingkynmaw jong ki ïa ki khiewdoh ka Egypt ba la ai ha ki ïa ka doh ban bam, bad kane ruh tang khyndiat por. Ka jingbam ïa ka doh ka la wanrah ka jingpang bad ka jingïap da ki hajar. Hynrei ïa ka jingmana ban ym bam ïa ka doh ym shym la pdiang ïa ka da ka jingkmen. Ka la ïaikylla long ka daw jong ka jingbymhun, jingkhñium, la ka long haba paw ne ha barieh, bad kim lah ruh ban ïaineh ha kata ka jingthmu jong U Blei.JB 191.3

Ha ka por ka jingshong jingsah jong ki ha Kanaan, ïa ki khun Israel la ai lad ïa ki ba kin bam doh, bad katto katne ki jingbthah khnang ban pynduna ki jingsniew ba mih na ka. Ka jingpyndonkam ïa ka doh sniang la khang, ruh ïa ki katto katne ki jait mrad bad ki jait sim kiba la ong ba ki long ki bymkhuid. Na ki jaitdoh ba la ai jingbit ban bam, katba ïa ka snam bad ka khleiñ jong ki pat la khang pyrshah ba ymdei ban bam satia.JB 191.4

Bad tang ïa kito ki jait jingbam kiba la ai kiba khuid bad ki ba dang bha lah ban bam. Hynrei ïa kiba la tar da ka mrad, ne ki ba ïap hi, ne na kiba ïa ka snam jong ki ym pat pynmih bha shabar, ym bit da lei lei ban bam. JB 191.5

Da ka jingkynriah noh na ka jingbthah jong U Blei ha ka jingïadei bad ka jingbam ki khun Israel ki la shem shibun ki jingeh bad ki jingduh. Ki kwah da ka doh ban bam, bad ki kheit ïa ka jingmih nangta. Ki khlem kot ïa ka kyrdan kaba U Blei U thrang na ka bynta jong ki bad ïa ka jinglong kaba ki dei ban don. U Blei “U la ai ïa ka jingkyrpad jong ki; hynrei Ula phah ka jingraikhoh ha ki dohnud jong ki.” Salm 106:15. Ki kham ñiewkor ïa ka bakynja pyrthei ban ïa ka bakynja mynsiem, bad ïa ka jinglong kyntang kaba kham khraw kaba ki dei ban kot.JB 191.6

Kito kiba bam doh ki bam ïa ki jhur bad ki symbai (second hand) kiba la dep bam lypa; da kito ki mrad kiba bam ïa ki, namar dei na ki ba ki ïoh ïa ka bor ba kin san. Ka jingim kaba don ha kito ki jhur bad ki symbai ka poi ha kito kiba bam ïa ki. Ngi ïoh ïa ka bor da kaba ngi bam ïa kito ki mrad. Katno kan long kaba kham bha lada ngi bam beit ma ngi ïa kito ki jhur, da kaba bam ïa ki jingbam kiba U Blei Ula pynkhreh na ka bynta jong ngi. (The Ministry of Healing, 311-313).JB 191.7

Ka Daw Ba Bun Ki Khñiang Jingpang Bad Ki Jingpang JB 191.8

Ka doh kam dei ka jingbam ba bha tam; ka jingpyndonkam ïa ka mynta, ka la kham sniew arshah, namar ba ki khñiang jingpang ki roi sted ha ki mrad. Kito kiba pyndon kam ïa ka doh kum ka jingbam kim da tip than eh ïa kaei ba ki bam. Lada kin tang ïohi kumno kito ki mrad ki heh ki san bad kaba kumno ka long ka doh jong ki kaba ki bam, kin jyn dala kyrngah ban bam da ka jingsngew kynjing. Ki briew ki ïaibam ïa ki doh kiba don ki khñiang jingpang TB bad ki khñiang kiba thaw ïa ka jingpang bampong. Ka jingpang TB bad ka jingpang bampong namar kata ki bit ha ki briew. (The Ministry of Healing, 313).JB 191.9

Ka jinglah ban ïoh pang ka kiew shiphew shah ïa kito kiba bam doh. (Testimonies for the Church 2:64).JB 191.10

Ki mrad ki ïoh pang, bad da kaba bam ïa ka doh jong ki, ngi sara ïa kito ki khñiang jingpang ha ki dkhot met jong ngi bad ha ka snam de. Kumta ki ïohlad ba kin san bad kharoi ha ka jaka ba kham bha. Ïa kane la kham sngewthuh shuh shuh khamtam haba ngi don ha ka jaka kaba don ruh ki jingpang kiba ïabit, ka bor met ka kylla tlot bad kam lah ban ïaleh pyrshah ïa ki khñiang jingpang.JB 191.11

Na ka jingpynshai kaba U Blei ula ai ha nga, ka jingjur ka jingpang bampong bad ki jingat (tumor) ka dei bunsien na ka daw ka jingbam ïa ka doh ba la ïap. (Counsels on Diet and Foods, 386-388).JB 192.1

Ha kiba bun ki jaka ki dohkha ruh ki la kylla long kiba dap da ki jakhlia bad jingpang namar ki bam ïa ki jaboh kiba wanrah jingpang. Kane ka kham jur khamtam lada ki dohkha ki im ha ki um kiba tuid na ki um jakhlia na ki nongbah. Kito ruh ki dohkha watla ki im ha ki um kiba kham sngur kiba jngai na ki nongbah ki ïoh hi ban bam ïa ki jakhlia kiba tuid na kito ki nongbah kiba ka um ka wan kit. Kumta haba ngi pyndonkam ïa ki kum ka jingbam ka lah ban wanrah ïa ki jingpang bad ka jingïap ha kito ki briew kiba khlem da suba ei ei ba don ka jingma.JB 192.2

Ka jingmih na kaba bam doh lehse ngin ym lah ban sngewthuh kloi; hynrei kata kam mut ba kim don ïa ka jingma. Don tang katto katne na ki briew kiba ngi lah ban pynngeit ïa ki ba ka jingbam doh ka pynlongbih ïa ka snam bad ka wanrah ïa ka jingpang jingshitom. Don kiba ïap tang namar ba ki bam doh, katba ïa ka daw ba shisha kim poi pyrkhat ma ki lymne kiwei ruh. (The Ministry of Healing, 314,315).JB 192.3

Ka Sniang Ka Long Ka Bym Khuid Ïa PhiJB 192.4

Ha ki dohksah bad ha ka khleiñ jong ka sniang dap tang da ki khñiang jingpang suda. Ïa ka sniang U Blei U ong “Bad ka sniang ruh, la ka paitkhnap hynrei kam ktha arsien, ka long kaba sang ïa phi; phi wat bam na ka doh jong ki, lymne wat ktah ïa ka metiap jong ki.” (Deuteronomi 14:8). Ïa kane ka hukum la ai namar ka dohsniang kam long kaba bit ban long ka jingbam. Ki sniang ki dei ki nongpynkhuid jakhlia, bad kata hi ka dei ka kam jong ki ban shakri, (kum ki nongpynkhuid jakhlia). Da lei lei ruh em ha kano kano ka jingïashem, la thmu ba kan long ka jingbam ïa u briew. Kam lah da lei lei ruh ban long kaba koit ba khiah ka doh jong kino kino ki mrad kiba la pyndap ïa ki tang da ki jakhlia kiba i-saitmet. (The Ministry of healing, 313,314).JB 192.5

Ka dohsniang, watla ka long kaba kynrei bha ha ka rukom pyndonkam ïa ka kum ka jingbam, pynban ka long kaba ma tam na baroh. U Blei haba U khang ïa ki khun Israel ban bam dohsniang kam mut tangba U kwah ban pynpaw ïala ka bor synshar, hynrei khamtam namar ba ka long ka bym bitdor kum ka jingbam na ka bynta u briew. Kan pyndap ïa ka met jong u briew da ka jingpang TB, bad khamtam ha ki jaka kiba kham syaid kin pynroi ruh ïa ka jingpang ñiangthoh-lieh, bad ki jingpang bun jait. Ka bor ktah jong ki ha ka met jong u briew khantam ha ka jaka ba kham syaid ka kham jur ban ïa kito kiba im ha ki jaka kiba kham khriat…ka dohsniang kan ym long kaba bang lada shubam kumto khlem da shet pynbang. Hynrei la pynlong ïa ka ba kito kiba bam ïa ka ba kin bang namar ba ki la mynjur ïa ka jingbang jong ka da kaba ki pynkhreh ryngkat ka jingpyndonkam bun ki musli musla, kaba kham pynsniew shuh shuh. Na baroh ki jingbam ka dohsniang ka pynlong ïa ka snam ba kan kylla sniew, kito kiba bam bun ka dohsniang ki lah ban long kiba pangjyndei. (Counsels on Diet and Foods, 392, 393).JB 192.6

Khamtam ki thied jabieng ki kylla long kiba tlot bad jngut noh kat haduh ba ïa kiei kiei ki bakynja mynsiem kin ym lah ban sngewthuh, bad ka pynlong ïa kiei kiei kiba khuid kyntang kum kiei kiei ki bym don dor than. (Testimonies for the Church 2: 96).JB 192.7

Kito kiba ïoh jingkilan met shabar na ïing kim da sngewthuh eh ïa ka jingktah jong ka jingbam dohsniang, kum kito kiba pynlut kham bun ka por hapoh ïing, bad ka jingmlien jong ki ka long kaba khlem da ïoh jingkilan met, bad ka jingtrei kam jong ki bunsien ka long da ka jabieng. (Counsels on Diet and Foods, 393). JB 192.8

Ka Borktah Jong Ka Doh Ïa Ka Jingmut Jingpyrkhat Bad Ïa Ka MynsiemJB 192.9

Ka jingsniew ha ka jinglong jingim (bakynja mynsiem) kaba mih na ka jingbam doh kam da kham paw kum ka jingsniew ha ka koit ka khiah ka met ka phad. Ka jingbam doh ka long kaba mynsaw ïa ka jingkoit jingkhiah, kano kano ka jingktah kaba ktah ïa ka met ka ktah ruh ïa ka jingmut jingpyrkhat bad ïa ka mynsiem ruh. (The ministry of Healing, 315).JB 192.10

Ka jingbam doh ka pynkylla ïa ka jinglong bad ïa ka bor sha ka jinglong ba syrïiem ïa ki mrad. Ïa ngi la pynlong da kaei kaba ngi bam, bad ka jingbam shibun ka doh ka pyntlot ïa ka bor pyrkhat pyrdaiñ. Ki khynnah ba dang pule kin kham leh bha ha ka jingpule jong ki lada kim ju mad ïa ka doh. Haba ïa ka jinglong mrad la pynkhlaiñ da ka jngbam doh, ka bor pyrkhat pyrdaiñ ka kylla tlot ruh katta. (Counsels on Diet and Foods, 389).JB 193.1

Lada don ka por ha kaba ka jingbam ka long kaba synlar, ka dei ban long mynta. Ymdei ba phin ai doh ïala ki khun. Ka bor ktah jong ki ka long ban kyrsiew ïa ka jinglong syrïiem ïa ki mrad, kaba don ïa ka bor ban pynïap troiñ ïa ka bor tip-briew tip-blei. (Testimonies for the Church 2: 352).JB 193.2

Ka jingpynthymmai ïa ka rukom im ladei ban ïohi hapdeng ki briew kiba kam ba ki khmih lynti ïa ka jingwan shen jong U Khrist. Ka kam jong ka jingpynthymmai ha ka rukom bam ka dei kawei kaba ki briew jong U Blei ki la dei ban leh kaba kim pat shym la leh. Ki don kito kiba dei ban tip ïa ka jingma ha ka jingbam doh, kiba dangbam ïa ka doh ki mrad, kaba buh ha ka jingma ïa ka met ka phad, ka bor pyrkhat pyrdaiñ, bad ka jinglong bakynja mynsiem ruh. Kito kiba dang kylla bamut shiteng shiliang ha ka jingïadei bad ka jingbam doh kin mih noh na pdeng ki briew jong U Blei bad kin ym ïaid lang shuh bad ki. (Counsels on Health, 575).JB 193.3

Kito kiba kam ba ki ngeit ïa ka jingshisha ki dei ban da sumar bha ïa ka bor met bad ka bor pyrkhat, kumta ba ka kam jong U Blei kan ym shah ibeiñ da ki kam bad ki ktien jong ki. Ïa ka rukom im bad ïa ki jingleh baroh dei ban wanlam ïa ki baroh ha ka jingsynshar jong U Blei, ngi dei ban da husiar bha ïa ka rukom bam jong ngi. La pyni ha nga ba ki briew jong U Blei ki dei ban ïengskhem ha ka jingïadei bad ka jingbam doh. Balei U Blei namar kata jin 30 snem Ula ai ïa ka jingpynpaw khnang ba lada ki kwah ban don ka snam kaba khuid bad ka jingmut jingpyrkhat kaba shai, ki dei ban iehnoh ka jingbam doh, lada Um kwah ïa ki ban ïohsngew ïa kane ka khubor? Da ka jingpyndonkam ïa ka doh ïa ka jinglong mrad la pynkhlaiñ bad ïa ka bor bakynja mynsiem la pyntlot. (Counsels on Diet and Foods, 383).JB 193.4

Ka Jingbthah Shaphang Ka Jingpynkylla Ïa Ka Rukom BamJB 193.5

Ka long ka jingbakla ha ka rukom sngewthuh ban ong ba ka bor dohksah ka shong ha ka jingbam doh. Ïa ka jingdonkam kine ki dkhot met lah ban pynbiang khambha, ryngkat ka jingkhiah kaba khambha, khlem ka jingpyndonkam ïa ka doh. Ki symboh jingbam kum u khaw, u kew, ki soh ki pai, ki nuts (ki kynja soh-ot bad kiwei kiwei), bad ki jhur ki la kynthup lut ïa baroh ki jingdonkam ban pynmih ka snam kaba bha. Kine ki jor tynrai ngin ym lah ban ïoh lut na ka doh. Lada ka jingpyndonkam ïa ka doh ka lah ban pynkhlaiñ ïa ka bor met jong u briew, ka doh kan jyn dala long shibynta na ka jingbam ba U Blei un jyn dala ai ïa u briew naduh kaba nyngkong.JB 193.6

Lada ngin sangeh noh ka jingbam doh, kan don ka jingsngewtlot, bad ka jingduna ka bor. Bun ki briew ki shim ïa kane kum ka dak ba ka doh ka long kaba donkam ïa ki; namar kane ka jait jingbam ka shu pynkhih ïa ka jingsngew, namar ka ktah ïa ki thied ki jaw bad ka pynkhluit ïa ka snam, kumta ki sngew kumba ki la duh than eh. Ka long kaba eh namar ka long kum u nongdih kyiad u bym kwah ban iehnoh ïa u bitor; hynrei kin kham bha lada kin iehnoh ïa ka.JB 193.7

Haba ïa ka jingbam doh la iehnoh, ha ka jaka jong ka la dei ban bam bujli da ki bunjait ki jhur, ki kynja symbai kum u khaw, u kew, ki nuts (kum u snepkor, soh-ot bad kiwei kiwei) bad ki soh kiba lah ban tei ïa ka met ka phad bad long kiba bang ruh. Kane ka long kaba donkam khamtam ïa kito kiba tlot namar ka jingtrei shitom. (the Ministry of Healing, 316).JB 193.8

Ha kito ki jaka kiba ym pat pynlong ïa ka doh kum kaba kongsan na ka jingbam jong ki ka kham suk ïa ki ban kiar. Te kumta ki lah ban pynkhreh da kiwei pat ki jait jingbam, bad ïa kine ki jingbam dei ban da shet bang bha kumta ba kin ym kwah ban bam doh shuh. (Child Guidance, 384).JB 193.9

Nga ithuh ïa ki katto katne ki longïing kiba la iehnoh ban bam doh bad kiba la pynkhreh da kawei pat ka jait jingbam ka bym da bha bad ka bym koit bym khiah. Ka jingbam jong ki ka long kaba duna eh ki jor tynrai ban tei ïa ka met haduh ba ka met kam kwah shuh ban pdiang, bad kiba kum kita ki ïathuh ba ka jingkoit jingkhiah jong ki ka la hiar, bad ba ka jingkylla jong ki ban iehnoh ïa ka doh ka la ktah shibun ïa ka jingkoit jingkhiah jong ki kat haduh ba ki la raikhoh bad duna bor. Ïa ka jingbam dei ban pynkhreh synlar, hynrei kadei ban long kaba tei pat ïa ka met bad ka dei ruh ban long kaba bang. (Testimonies for the Church 2: 63).JB 193.10

Ka dei na ka bynta ka jingbha jong ki hi ba U Blei u ai ka jingbthah ïa ka balang kaba sah ba ki dei ban kiar na ka jingbam doh, ka sha (sla sha), u kophi, bad kiwei kiwei de ki jait jingbam jingdih kiba pynmynsaw ïa ka koit ka khiah. Ki don bun kiwei pat ki jait jingbam kiba lah ban shimpli bad kiba bha ruh de.JB 194.1

Napdeng kito kiba ap khmih ïa ka jingwan jong U Trai, kin sa iehnoh ïa ka jingbam doh; ka doh kan duh noh ban long shibynta na ka jingbam jong ki. Ngi dei ban ïai peit sha kane ka thong, bad ngi dei ban ïai pyrshang ban kot ruh. (Counsels on Diet 380, 381).JB 194.2

Ka bor pyrkhat pyrdaiñ, ka jinglong bakynja mynsiem, bad ka bor met bor phad ki nang troiñ katba ngi pynmlien ban bam doh. Ka jingbam ïa ka doh ka pynklumar ïa ka jingïaid beit ki dkhot met, ka pynluiñ ïa ka bor pyrkhat, bad ka pynbyrngut ïa ka jinglong bakynja mynsiem. Ngi ong ïa phi, ko ki hynmen ki para shynrang bad kynthei, ka jingshngaiñ jong phi ka long ba phin iehnoh ka jingbam doh. (Testimonies for the Church, 2: 64).JB 194.3