Luter, kierowany opatrznością Bożą, postanowił odwiedzić Rzym. Papież obiecał odpust wszystkim, którzy na kolanach wejdą po schodach zwanych schodami Piłata. Kiedy Luter pokonywał w ten sposób schody, usłyszał nagle za sobą głos niczym grom: “Sprawiedliwy z wiary żyć będzie”. Habakuka 2,4. Zawstydzony i przerażony zerwał się z kolan i uciekł. Słowa te nigdy nie straciły w jego duszy swej siły. Od tej chwili wyraźniej niż przedtem rozumiał, że do zbawienia nie jest potrzebne poleganie na własnych, ludzkich uczynkach, natomiast konieczna jest silna wiara w zasługi Chrystusa. Luter otworzył szeroko oczy, aby ich już nigdy nie zamknąć na szatańskie zwiedzenie papieskie. Odwrócił twarz od Rzymu i odwrócił swoje serce. Przepaść powiększała się i w końcu Luter całkowicie zerwał z Kościołem papieskim. HZ 210.1
Po powrocie z Rzymu Luter otrzymał na Uniwersytecie w Wittenberdze tytuł doktora teologii. Teraz mógł więcej czasu poświęcać na czytanie umiłowanego Pisma Świętego i mógł czynić to swobodnie. Uroczyście ślubował, że przez całe życie będzie starannie studiował i wiernie kazał Słowo Boże, a nie mowy i nauki papieży. Nie był to już zwykły mnich czy profesor, lecz upoważniony przez Pana zwiastun Biblii. Powołany na stanowisko pasterza miał paść trzodę Bożą łaknącą i pragnącą prawdy. Oświadczył stanowczo, że chrześcijanie nie powinni przyjmować żadnych nauk prócz tych, które opierają się na autorytecie Pisma Świętego. Słowa te uderzały w sam fundament papieskiej władzy i odzwierciedlały istotne zasady reformacji. HZ 210.2
Luter rozpoczął śmiałą i bohaterską walkę o prawdę. Z kazalnicy płynęły słowa poważnych i uroczystych przestróg. Ujawniał ludziom szkodliwość grzechu i nauczał, że człowiek przy pomocy własnych uczynków nie może zmniejszyć swych win ani uniknąć kary. Tłumaczył, że jedynie przez pokutę i wiarę w Chrystusa grzesznik może dostąpić zbawienia. Łaski Chrystusowej nie można kupić, ona jest darem. Radził ludziom, aby nie kupowali odpustów, lecz z wiarą spoglądali na ukrzyżowanego Zbawiciela. Opowiadał własne bolesne doświadczenie, jak na próżno szukał zbawienia przez upokorzenie się oraz cielesną pokutę, i zapewniał słuchaczy, że spokój i radość odnalazł dopiero wtedy, gdy odwrócił wzrok od siebie i zaufał Chrystusowi. HZ 210.3
Nauki Lutra zwróciły w Niemczech uwagę myślących ludzi. Z jego kazań i pism promieniowało światło budzące ludzi. Żywa wiara zajmowała miejsce martwego formalizmu, w którym Kościół tkwił tak długo. Ludzie z każdym dniem tracili zaufanie do zabobonów Kościoła rzymskiego. Pękały bariery przesądów. Słowo Boże, w którym Luter sprawdzał każdą naukę i każde wierzenie, podobne było do miecza obosiecznego torującego Bogu drogę do ludzkich serc. Wszędzie było widać przebudzenie i postęp duchowy. Wszędzie budził się głód i pragnienie sprawiedliwości, jakich nie widziano od wieków. HZ 210.4
Oczy ludzi tak długo kierowane na ludzkie obrzędy i ludzkie pośrednictwo, teraz zwracały się z wiarą na ukrzyżowanego Zbawiciela. HZ 211.1
Pisma i nauki reformatora przenikały do wszystkich krajów chrześcijańskiego świata. Dotarły do Szwajcarii i Holandii, przedostały się do Francji i Hiszpanii. W Anglii jego nauki przyjmowano jako Słowo żywota. Prawda przedostała się również do Belgii i do Włoch. Tysiące budziły się ze śmiertelnego odrętwienia i szły ku radości i nadziei życia wiary. HZ 211.2