Kwa Ngeretha na Scotland Kũgĩa na Ũtheri

Hĩndĩ ĩrĩa Luther ahingũragira andũ a Njĩrĩmani Ibuku rĩa Ngai rĩrĩa rĩa hingĩtwo, Tyndale nĩaringĩrĩirio nĩ Roho wa Ngai gwĩka o ta ũguo bũrũri wa Ngeretha. Aarĩ mũrutwo wĩ kĩo mũno wa Maandĩko Matheru. Na atarĩ na guoya akĩhunjia wĩtĩkio wake wa Ũhoro ũrĩa wa ma, akĩringagĩrĩria atĩ morutani mothe mbere marehwo kũrorio na Kiugo kĩa Ngai kana nĩ ma ma. Kĩo gĩake no kũgurumũra kĩagurumũrire ngarari cia arũmĩriri a Papa. Mũndũ ũmwe warĩ mũũgĩ Rĩgĩtarĩ wa Gĩgathoreki ũrĩa warĩ mĩhang’o-inĩ ya kũgiana nake, oigire atĩrĩ: “Nĩ kaba tũngĩtũũra tũtarĩ na watho wa Ngai kũri gũkorũo tũtarĩ na mawatho ma Papa”. Tyndale agĩcokia atĩri, “Nĩ ngũira Papa na mawatho make mothe; na Ngai angĩnjiga muoyo, thutha wa mĩaka ĩtarĩ mĩingĩ nĩngatũma kamwana gekũrĩma na mũraũ kamenye mũno makĩria Maandĩko Matheru gũkĩra ũrĩa wee ũũĩ”.MN 46.2

Itanya rĩa ũndũ ũrĩa ambĩrĩirie kũgitĩra, rĩa kũhe andũ Maandĩko Matheru ma Kĩrĩkanĩro Kĩerũ thĩinĩ wa rũthiomi rũao o ene, rĩu nĩ rĩekĩrĩtwo hinya, na o rĩmwe akĩambĩrĩria wĩra ũcio. Ngeretha yothe yonekaga ta ahingĩiirũo tondũ wa ũguo akĩũrĩra bũrũri wa Njĩrĩmani gũcaria kĩĩhĩtho. Haha nĩambĩrĩirie gũcaba Kĩrĩkanĩro kĩrĩa Kĩerũ na rũthiomi rũa gĩthũngũ. Thutha hanini mabuku ngiri ithatũ ma Kĩrĩkanĩro kĩrĩa Kĩerũ makĩrĩka, na thĩinĩ wa mwaka o ro ũcio mabuku mangĩ magĩcabwo.MN 47.1

Thutha wa macio mothe agĩtuĩka mũira wa wĩtĩkio wake na ũira wa gĩkuũ, no rĩrĩ, indo cia mbaara iria athondekire nĩihotithĩtie athigari angĩ kũrũa hĩndĩ ĩyo yothe ya mĩaka magana maingĩ nginyagia o na hĩndĩ ya matukũ maitũ.MN 47.2

Thĩinĩ wa Scotland Ũhoro ũrĩa mwega nĩwonire njamba ya kũũtetera yetagwo John Knox. Mũthondekania ndini ũyũ wa ngoro ya ma ndetigagĩra ũthiũ wa mũndũ. Mĩaki ya kĩnyarirano, ĩrĩa yarĩrĩmbũkaga ĩmũthiũrũrũkĩirie, ndĩrĩ ũndũ yamwĩkire o tiga nĩgũteng’eria yateng’eririe kĩo gĩake gĩthereme mũno makĩria. Na ithanwa rĩa mũnyariri rĩoetwo na igũrũ rĩa mũtwe wake, aarũga- mire o ekinyĩire, akĩgũtha na maringa ma hinya mwena wa guoko kwa ũrĩo na mwena wa ũmotho, kuomomora mahoya ma ngai cia mĩhianano. Ũguo nĩguo ahingirie itaanya rĩake, akĩhoya na akĩrũa mbaara cia Mwathani, nginyagia Scotland ĩkĩgĩa na wĩathi wa gwĩthuurĩra.MN 47.3

Thĩinĩ wa Ngeretha, Latimer nĩahunjirie arũmanĩrĩirie e kĩhunjirio-inĩ atĩ Ibuku rĩa Ngai rĩagĩrĩirũo nĩ gũthomwo na rũthiomi rũa andũ o ene. Mwambĩrĩria wa Maandĩko Matheru-rĩ, akiuga, “nĩ Ngai Wemwene”; na Maandĩko maya nĩ marĩ hinya na ũhoti wa gũtũũra tene na tene o ta Mwambĩrĩria wa mo. “Gũtirĩ Mũthamaki, Mwathani, mũciirithania, kana mũnene . . . O tiga othe nonginya mathĩĩkĩre . . . Kiugo Gĩake gĩtheru”. “Rekei tũtikae kugera njĩra ĩngĩ, no rekei kiugo kĩa Ngai gĩtũtongorie; rekei tũtikae kũrũmĩrĩra . . . maithe maitũ ma tene, o na tũtigacarĩrĩrie ũrĩa mekire, no makĩria tũcarĩrĩrie ũrĩa maagĩrĩirũo nĩ gwĩka.MN 48.1

Barnes na Frith, arĩa maarĩ arata ehokeku a Tyndale, nĩmokĩrire gũtetera Ũhoro ũcio wa ma. Nake Ridleys mena Cranmer makĩmarũmĩrĩra. Atongoria aya a mathondeka ma ndini thĩinĩ wa bũrũri wa Ngeretha maarĩ andũ athomu na ogĩ mũno, na aingĩ ao maarĩ atũgĩrie mũno nĩ ũndũ wa kĩo kĩao kana ũthingu wao thĩinĩ wa Kanitha ya Aroma. Gĩtũmi kĩa Ũregi wao wa mawatho ma Papa nĩ tondũ worĩa moĩ mahĩtia ma wathani wake. Ũmenyi wao wa hitho cia Baberi nĩ wamaheire ũhoti mũingĩ wa ũira wa Baberi.MN 48.2

Ũrutani mũnene ũria warũmĩtio nĩ Tyndale, Frith, Latimer, na Ridleys waarĩ ũrĩa wa Ũhoti mũtheru wa Maandĩko Matheru. ma kuuma kwĩ Ngai. Nĩmareganire na ũhoti ũrĩa maheetwo nĩ Mapapa, Ciama, Agathithi na Athamaki wa gwatha ngoro cia andũ maũndũ inĩ ma wĩtĩkio wa ndini. Ibuku rĩa Ngai norĩo woni wao mũgima, na nĩ thĩinĩ wa rĩo tu marutaga morutani mao mothe na itũmi cia mĩario yao yothe. Wĩhoko thĩinĩ wa Ngai na Kiugo Gĩake nĩguo warũmirie andũ aya atheru hĩndĩ ĩrĩa marutaga mĩoyo yao gukua nĩ ũndũ wa wĩtĩkio wa ndini. MN 48.3