Nyasaye kinde duto osebedo kod joge, kata mana e thuolo ma jogo mane ong'anjo ne En neng'eny maloyo ogandane. Kuom ranyisi, mana ji aboro kendeNowa kod joode-ema ne odonjo e Yie mane Nyasaye onyiso Nowa mondo olosi obed kaka kar tony margi ne Ataro mar pii. Enoka ne owuotho gi Nyasaye e kinde ma ji mathoth ne jochilo ma ok dwar Nyasaye. Nyasaye ne oluongo Abraham mondo owe pinygi kendo odhi e piny Kanaan. Koth Abraham, mane ong'ere kaka Jo-Israel, ne odak kanyo nyaka kech ne oriembogi ma gidhi Misri, kama bang'e to ne gibedoe wasumbini. Mani e sigana miwuoro kaka Nyasaye ne ochiwo thuolo ne oganda mane odak e bwo loch mar misumba e piny Misri kuom higini moloyo gana achiel kapok Kristo ne obiro.SG 32.1

Kuom higini mathoth nyithind Israel ne osebedo kaka wasumbini ne Jo-Misri. Ne gin mana oganda mar anyuola manok kende ema ne olor e piny Misri, to kata kamano ne gimedore ma gibedo oganda maduong'. Kaluwore kod kaka ne olworgi kod nyiseche manono, mathoth kuomgi ne ng'eyo margi mar lamo Nyasaye madieri olalnegi kendo wigi ne owil kod Chikene. To bende ne giriwore kod Jo-Misri kuom lamo chieng', gi dwe, gi sulwe, kaachiel gi jamni, kod kit gik moko duto, mane gin mana kit tich lwedo mar dhano.SG 32.2

Kata obedo kamano, to e kind Jo-Hibraniagi ne nitiere ji moko mane orito kendo ong'eyo dwaro mar Nyasaye madieri, mane ochweyo polo gi piny. Jogo mane jo-adieri gi ne chunygi lit, kendo e litgino ne giywak ne Nyasaye mondo oresgia e tich misumba mar Misri, ka ogologi ka giwuok Misri, kuma koro ne ok gidhi lamoe nyiseche manono kanyakla kod tim nyuandruok mane oluorogi.SG 33.1

Kata obedo ni Jo-Israel mathoth ne osenywandore kuom lamo nyiseche manono kamano, to jogo mane joadieri ne pod ochung’ motegno. Ne ok giselalo yie margi, to ne giyango ne Jo-Misri ni ne gilamo Nyasaye achiel maradier kendo mangima. Ne gisiko ka ginwoyo ranyisi mag bedo ni Nyasaye nitie kanyakla kod teko mar chwech mare mapod dhi nyime nyaka e kindeno. Jo-Misri ne nikod thuolo mar bedo kod ng'eyo maradier kendo yie kuom Nyasaye mar Jo-Hibrania.Ne gisetemo chayo yie mar jogo mane lamo Nyasaye maradier, kendo ne gibedi kod ichwang’ nikech dwachgi ne ok ochopo kare, kokalo kuom bwogogi, kuom singo manono mag ber mabiro, kata kuom timonegi marach bende.SG 33.2

Jotelo ariyo mogik mane obedo e kom ruoth ne obedo jo-ang'enge ma otimone Jo-Hibrania marach. Jodong Israel ne otemo mondo ojiw yie mar Jo-Israel ka giparonegi singo mane Nya.saye otimo ne Abraham kod weche mag kor mane Josef owacho kane pok otho, kaka ne ohingonegi ni ibiro resogi ka gia epiny Misri. Oganda mamoko ne owinjo ma obedo gi yie, to oganda modong’ mamoko ne ong'iyo mana okang’ malit mar sandruok margi kendo ne gibedo maonge geno.SG 33.3

Farao chunye ne obedo gi sungaka owacho ni odwaro neno Nyasach Jo-Israel mane nyalo resogi ka gologi e luete. Weche machalo kamagi ne omedo ketho yie mar Jo-Israel mathoth. Okang’ mane gintie ne nenore machalo kod kaka ruoth kanyakla kod jogo mane ng'adone rieko ne osewacho ni gintie. Ne ging'eyo ni itimonegi kamano kaka wasumbini kendo ni ne nyaka giting'pek duto mag thiroji ma ruodhigi kod jotendgi ne nyalo miyo gikalie. Nyithindgi machwo ne imanyo manakaka le kendo inego. Ngimagi giwegi bende ne en mana mar ting’ mapek, emomiyo kane giyie kuom okanggino, to negilamo mana Nyasach polo.SG 33.4

Bang’ magi duto Jo-Israel ne oneno pogruok mantie e kindgi kod Jo-Misri, mane ok oyie kuom Nyasaye Mangima -Nyasaye mane nikod teko mar resoji kendo mar tieko chuth. Ji mamoko kuomgi ne lamo nyiseche manono, mana kido mag yiende gi kite, to bende ne giyiero mondo gilam chieng', gi dwe, kod sulwe. Kata kamano ne gibedo joma odongore kendo ma jomwandu. Mano emomiyo Jo-Hibrania moko ne oparo ni ka en adier ni Nyasaye ne obedo ewi nyiseche duto manono, to kara koro ne ok onyal weyo mondo gibed kaka wasumbini modak e piny milamoe nyiseche manono.SG 34.1

Kinde koro ne ochopo mondo Nyasaye ne odwok lemo mar joge mane isando kendo mondo ogolgi gia e piny Misri ka onyiso Jo-Misri teko mare kendo giyango ni Nyasach Jo-Hibrania, mane gichayo, ema oloyo nyiseche duto. Nyasaye nebiro miyo nyinge owuon duong', mondo ogendini mamoko owinj humb tekone kendo obed gi buok kuom gik madongo motimo, kendo mondo joge, ka koro timo neno kuom tijene madongo, onyal lokore kaweyo lamo nyiseche manono to chiwone kit lemo mowinjore maler.SG 34.2

Kuom reso Jo-Israel ka igologi gia e piny Misri, Nyasaye ne onyiso Jo-Misri duto ayanga kechne makende ne ogandane. Nikech Farao ne ok nyal yie e yoo moro amora, Nyasaye ne oneno ni ber mondo ong'adne bura, mondo ka okalo kuom okang’ moro malit onyal ng'eyo ni teko mar Nyasaye ne oloyo teko duto mamoko. Nyasaye ne biro nyiso ayanga maonge kiawa kendo e yoo maler teko mare kod ng'ado bura mare makare ne ogendini duto, mondo nyinge onyal landore e piny duto. To bende Nyasaye ne ochano mondo kokalo kuom nyisruok mar teko mare yie mar joge ne nyalo tegno, kendo kothgi koro ne biro lamo Nyasaye kende gi adieramana Nyasaye mane otimo timbe madongo mag ng'wono ne gin.SG 34.3

Bang’ ka Farao ne osegolo chik mane dwaro mondo ji olos matafari ka gionge gi lum, Musa ne owachone ni Nyasaye, mane owuondore ni okia, ne biro chune mondo oyie dwarone kendo oyang tekone kaka Jatelo mang'ongo.SG 35.1

Masiche —Hono mar loko luth bedo thuol kod pii aora bedo remo ne ok oloko chuny matek mar Farao mondo ne owe nyithind Israel wuok Misri, to ne omedo mana bedo gi mirima kuom Jo-Israel. Tije mag ajuoke mage ne omiyo oyie ni Musa bende ne timo honnigo gi timbe mag mirieri. Kata kamano, ka hono mar ogwende osegol, to ne obedo gi ratiro mopogore gi kaka ne oparo. Nyasaye ne nyalo miyo gilal mapiyopiyo nono ka gidok e buru, to ne ok otimo kamano, ni mondo ka osegolgi, to bang'e ruoth kod Jo-Misri ne ok dhi wacho ni gimachalo kama ne otimore nikech teko mar ajuoke. Ogwendegi ne otho, kendo ji ne ochokogi kanyakla pidhe pidhe. Ne ginyalo neno ka ogwendegi top mana e wang'gi, kendo dung’ marach.Gi machalo kama neomiyo ruoth kanyakla gi Jo-Misri duto oyango ni riekogi manono ne onge tiende, kendo ni gi kama ne ok en tim mirieri to bura moa kuom Nyasach polo malo.SG 35.2

Ajuoke ne ok nyal golo kikun, mane obedo kaka masira machielo. Ruoth Nyasaye ne ok nyal yie mondo gitim kamano kata mana yango ne gin giwegi kata ne JoMisri ni ne ginyalo kelo kikun. Ne ogolo paro moro amora ma Farao ne nyalo bedogo kod kiawa. Gima kama ne ochuno kata mana ajuoke mondoowach kendgi ni, “Ma en lwet Nyasaye.”SG 35.3

Bang’ mano masira mar lwang'ni ne obiro. Ne pok obedo-e kit lwang'ni mane nyalo wang'o ich e kinde moro amora e piny Misri kamano. To kata kamano, lwang'ni mane Nyasaye okelo e piny Misri ne ng'eny kendo ne gin lwang'ni makecho malit. Rem mar kechogi ne lit ahinya kuom dhano kod jamni. Nyasaye ne opogo joge kod JoMisri kendo ne ok oyie mondo lwang'ni odonj kuonde duto mane ogandane odakie.SG 35.4

Nyasaye ne ooro kendo masira mar tho marach mar jamni, to bang'e ne ok oyie mondo tho machalo kamano bende ochop ir Jo-Israel, kendo ne onge jambgi kata achiel mane otho. Bang’ mano ne en masira mar buche kuom dhano kod jamni, kendo kata mana ajuoke bende ne ok otony kuom masirani. Nyasaye ne ooro kendo e piny Misri masira mar pee moriwore gi mach, gi mil polo kod mor polo. Kinde mar masira ka masira ne owachnegi kapok otimore, mondo ng'ato ang'ata kik wachini ne opoyogi ma ok ging'eyo. Nyasaye ne onyiso Jo-Misri ni piny duto ne nitie e bwo loch mar Nyasach Jo-Israelkendo ni Mor polo, pee, kod yembe duto winjo dwonde. Farao, ruoth mane jasunga, ma kinde moro ne openjo ka en gi ng'ayi ni, “Ruoth Nyasaye to en ng'a, ma anyalo winjo duonde?” nobolore ahinya owuon ka owacho ni, “Koroni aseketho...: Jehova ni ng'a makare, to an kod joga wan jo maricho.” Ne ohombo Musa mondo olamne ka okwayone Nyasaye ka oyie, to mondo otiek mor polo kod mil polo mane timore malich.SG 36.1

Bang’ mano Nyasaye ne okelo masira malich mar det bonyo. Ruoth ne oyiero mondo det bonyo obedi moloyo weyo Jo-Israel mondo owuog kaa e piny Misri. Kane otamore bedo mamuol, to ne oneno kaka pinyruodhe obedo e bwo masira malichni manyiso buch Nyasaye. Kendo bang’ mano Nyasaye ne okelo mudho mandiwa e piny Misri. Oganda ne ok obedo mana maonge ler kende, to aluora mane gintie bende ne obedo malich, ma kata mana yueyo muya maler ne en gima tek. Jo-Israel, to kata kamano ne yueyo muya maber kendo ler ne nitie e miechgi.SG 36.2

Nyasaye ne okelo masira moro kendo achiel malich e piny Misri, kendo ne obedo masira maloyo mago mane osebedo mokuongo. To ne en ruoth kanyakla kod jodolo mage mane lamo nyiseche manono ema ne otamore kwayo mogik mane Musa otimonegi. Oganda duto ne dwaro mondo owe Jo-Israel odhi oa e piny Misri. Musa ne osiemo Farao kod oganda Jo-Misri, kanyakla gi JoIsrael, kaluwore gi masira kod midhiero mane masirani biro keloNe en ni kayo duto ne dhi tho. Otieno machalo kamano, nobedo malich ne Jo-Misri to nobedo man kod duong’ ne oganda Nyasaye; en ema nobedo chakruok mar sawo makende mar Pasaka.SG 37.1

Ne en gima tek ne ruodh Misri kod oganda mane josunga kendo malamo nyiseche manono mondo ne giyie timo dwaro mar Nyasach polo. Masira bang’ masira ne obiro e piny Misri, to kata kamano ruoth ne otamore yie timo dwach Nyasaye mak mana nyaka ne ochune ka okalo kuom midhiero malich mar kum mar mirimb Nyasaye.SG 37.2

Masira ka masira ne obiro mana machiegni bang’ moro ka moro ka medo bedo malich, to kata kamano masirani ne dhi bedo malichie moloyo mago mane osebiro mokuongo. To ruoth Farao mane jasunga nomedo mana bedo mager, kotamore bedo mamuol. Kendo kane Jo-Misri oneno ikruok maduong’ mane timore e kind Jo-Israel kaluwore gi otieno malichno, ne gichayo ranyisi mar remo mane imieno e sis dhout Jo-Israel.SG 37.3

Jo-Israel ne oluwo kaka Nyasaye ne owachonegi, kendo ka malaika ma janek ne kalo e ot ka ot e kind JoMisri, to ne giikore giduto mar chako wuoth ka girito mondo ruoth mong'anjoni kanyakla gi jotende madongo owachnegi mondo giwuogi.SG 37.4

“Kendo notimore godiewuor Jehova nogoyo kayo duto e piny Misri, nyaka a kach Farao mobedo e komruodhe nyaka kach ng'a motwe ma obedo e od twech; kod kayo duto mag jamni. Kendo Farao noa malo gotieno, en kod jotichne duto; kod Jo-Misri duto; ne nitie yuak maduong’ e Misri; niwira ne onge ot moro ka ma ng'ato ok othoie.”SG 37.5

“Kendo noluongo Musa gi Harun gotieno, nowacho, ‘Wuoguru ua e kind joga, un kod nyithind Israel bende; dhiuri, uti ni Jehova kaka usewacho. Bende kawuru rombu gi dhou, kaka usewacho,kendo dhiuri; kendo gwedhauru an bende.’”SG 38.1

“Jo-Misri noruyo ji mondo ogolgi gia e piny arika; nikech ne giwacho, ‘Wan duto wan jo motho.’ Kendo ji nokawo mok mkategi mapok oketie thowi, kendo gir dwalo mkate ne gitweyo e nengegi kendo kuom gokegi. Nyithind Isael notimo kaka wach Musa nobet; ne gidwaro kuom Jo-Misri gik mag fedha, kod gik mag dhahabu, gi nengini: Kendo Jehova nomiyo ji yudo ng'wono e wang’ Jo-Misri, nyaka gichiwonigi duto ma ne gidwaro. Kamano ne giyako Jo-Misri.”SG 38.2

Nyasaye ne oseyango ne Abraham wachni kuom higni mia ang'wen kapok ne otimore: “Jehova nowacho ni Abram niya, ‘Ng'e adieri kaka kothi nobedi jowuoth e piny ma ok margi, kendo ginitinigi; kendo ginisandgi maromo higini mia ang'wen; to jopinyno, ma ginitinigi, anang'adnegi bura bende: kendo bang'e giniwuogi gi pith mathoth.’ ” — Chakruok 15:13,14.SG 38.3

“Kendo oganda mamoko mathoth may ore ne owuok kodgi bende, ka gin gi rombe, kod dhokne en kweth maduong’ ahinya mar jamni.” Nyithind Israel nowuok Misri ka gi kod pith maduong', mane ok mag Farao nikech ne ok giloko kode mwandu mane gin-go. Jakobogi yawuote ne odhi kod jambgi e piny Misri. Kendo Jo-Israel ne osedoko oganda maduong', ka gin kod pith mag jamni mang'eny. Nyasaye ne oseng'ado ne Jo-Misri buraka okelonegi masira, kendo chiko joge mondo owuogi ka gia Misri kod gik moko duto mane gin-go.SG 38.4

Siro Mar Mach - “Ne giwuotho e Sukkoth, ne gibuoro e Etham, e lak thim kendo godiechieng’ Jehova notelo nyimgi e siro mar bor polo, mondo onyisgi yo; kendo gotieno e siro mar mach; mar miyogi ler ni mondo giwuothi godiechieng’ gotieno.Siro mar bor polo godiechieng', kendo siro mar mach gotieno, ne ok oa e nyim ji.”SG 39.1

Kane Jo-Hibrania osekawo thuolo moro kowuok koa Misri, Jo-Misri ne owacho ne Farao ni koro gisewuok kendo ok gidhi duogo mar tiyonegi kendo. Kendo ne ok giwinjo maber kuom yienegi mondo giwuogi ka gia Misri. Ne en lal maduong’ ne gin ka koro ne ok ginyal yudo migawo mar tich mane Jo-Israel timonegi, kendo ma emomiyo ne ok giwinjo maber kuom weyogi mondo gidhi. Kata ne obedo ni ne giseneno malit nikech masirini mane oa kuom buch Nyasaye ne gin, to kata kamano ne gimedo mana keto chunygi bedo matek ka gimedo ng'anjo mar luwo bang’ Jo-Israel mondo giduoggi Misri githuon. Ruoth Farao ne okawo jolweny mathoth kod geche mag farese mia auchiel mondo olaw bang-gi kane onyalo yudo ka gibuoro e bath nam.SG 39.2

“Kendo ka Farao nosudo machiegini, nyithind Israel noting'o wang'gi malo, kendo kane gineno Jo-Misri kabiro bang'gi; mi ne giluor ahinya; kendo nyithind Israel noyuak ni Jehova. Kendo ne giwachi ne Musa niya, ‘Nikech kar liete ne onge Misri, e momiyo ikelowa mondo watho e thim?’ Marang'o isetimonwa kama, kigolowa a e Misri? Ok ma e wachno koso mane waluwoni ka wan e Misri, ka wawacho ni, ‘Wewa mondo wati ne Jo-Misri’?Niwira bemwa kwatiyo ni Jo-Misri moloyo kwatho e thim.’ ”SG 39.3

“Kendo Musa nowacho ni ji ni, ‘Kik uluor, chunguru mos, une warruok mar Jehova, ma enotimnu tinende: niwira Jo-Misri museneno kawuono, ok nuchak unen-gi kendo nyaka chieng'. Jehova nokednu, to un unuling'.’ ”SG 39.4

Resruok E Nam Makwar —”Kendo Jehova nowacho ni Musa, ‘Marang'o iyuakna? Wach ni nyithind Israel, ni gidhi nyime. Kendo in ting’ ludhi, irie lueti kuom Nam, kendo ipoge: Mi nyithind Isarel nodhi e chuny nam ka gikalo kuom lowo motwo.’ “Nyasaye ne dwaro mondo Musa ong'e ni ne obiro tiyo ma kar jogekendo ni mana ka okalo kuom dwarogi ema ne biro bedo thuolo mare mar timo tich. Ka ne gisedhi mabor moromo kaka ne ginyalo, to Musa ne owachonegi ni mondo gimed dhi nyime. Ne owinjore koro mondo oti kod luth mane Nyasaye omiye mondo opog-go pii nam.SG 39.5

“Kendo an, ne, anateg chuny Jo-Misri, ma ginidonj bang'gi: mi anayud duong’ kuom Farao, kendo kuom ogandane duto, kuom gechene, kendo kuom joge ma joidh abuoche. Kendo Jo-Misri nong'e ka an e Jehova, kaseyudo duong’ kuom Farao, kuom gechene, kendo kuom joge ma joidh ambuoche.”SG 40.1

“Kendo ja-malaika mar Nyasaye, mane otelo nyim oganda mar Jo-Israel, noa modhiyo yo ka ng'egi; kendo siro mar bor polo noa e nyimgi, nodok nochungo yo ka ng'egi: nobiro e kind kar buoro mar Jo-Misri gi kar buoro mar Jo-Israel. Kendo ne nitie bor polo kod mudho, to nomenyo ler gotieno, kendo achiel ne ok osudo machiegni gi machielo otieno duto.”SG 40.2

Jo-Misri ne ok nyal neno Jo-Hibrania, nikech ne nitie rumbi mar bor polo mapek e nyimgibor polo ma otieno duto to ne en ler ne Jo-Israel. Kuom timo kamano Nyasaye ne dwaro nyiso teko mare mondo otemgo joge, ka diponi ginyalo geno kuome bang’ miyogi ranyisi machalo kamano mar rit kod hera mare, kendo mar kwerogi kuom bedogi maonge yie kod ng'ur. “Kendo Musa norieyo luete kuom nam; kendo Jehova nomiyo nam ong'wel gi yamb ugwe matek ma nokudho otienono duto, moloko nam lowo motwo kendo pige nopogore. Kendo nyithind Israel nodhiyo e chuny nam kuom lowo motwo, ka pige obedonegi kaka ohinga e badgi korachwich, kendo e koracham.” Pige noting'ore malo kendo ochung’ momanyore koni gi koni mana kaka ohinga mar ndiri molosi, ka Jo-Israel wuotho e lowo motwo e dier nam.SG 40.3

Jolweny mag Jo-Misri nobedo mamor otienono ka gineno ni Jo-Israel ne ochako obedo e bwo lochgi kendo. Ne giparo e chunygi ni koro ne gionge kod yoo moro amor a mar tony ka giwuok a e lwetgi, nikech e nyim JoIsrael ne nitie Nam Makwar, to oganda maduong’ mar jolwenj Jo-Misri ne osechopo machiegni kodgi. Kane ochopo okinyi, kane gichiewo ma giwuok oko nyaka e dho nam, to ne gineno wang'yoo motwo molosore maber, nikech pii ne opogore diriyo, ka ochung’ mana kaka ndiri e bethene, kendo Jo-Israel nosewuotho kuom ondamo madichopi e dier nam tir, ka giwuotho e lowo motwo.JoMisri noparo mokuongo kuom kinde moko kuom gimane ginyalo timo. Ne gikuongo gibedo maluor ka gibwok kendo igi owang’ ka giwacho ni en ang'o momiyo mana kane gichiegini keto Jo-Israel e bwo lochgi, kendo koro ne gin gi adiera mar makogi, to apoya nono ndara ne olosore ne gin e nam. Kata kamano ne ging'ado e chunygi mondo giluw bang'gi.SG 41.1

“Jo-Misri nolawogi, ne gidonj bang'gi e chuny nam, abuoche duto mag Farao, gechene, kod joge ma joidh abuoche.”SG 41.2

“Kendo ne otimore e arita mar okinyi, Jehova nong'iyo oganda mar Misri a e siro mar mach gi bor polo, kendo nochando oganda mar Misri. Nogolo tiend gechegi, momiyo ok giyuware maber: Nyaka Jo-Misri nowacho ni, ‘Waringuru waa e wang’ Jo-Israel; niwira Jehova okedonigi kod Jo-Misri.’ ”SG 41.3

Nikech Jo-Misri ne ohedhore mar luwo ger tiend Nyasaye mane oloso en owuon ne Joge, omiyo malaika mag Nyasaye ne oluwo tiend jolwenjgi kendo ogolo tiende geche ma maggi mane giriembo. Giduto ne gineno midhiero maduong'. Wuodhgi ne ok obedo mapiyo kaka ne gidwaro to ne odhi mamos, emomiyo ne gichako parore. Ne giparo kum mane Nyasach Jo-Yahudi ne osekelonegi e piny Misri mane ochunogi mondo giwe Jo-Israel thuolo mar wuok, to eka bang'e pod ne giparo ni Nyasaye ne nyalo resogi e lwet Jo-Israel. Ne giyango ni Nyasaye ema ne kedo ne Jo-Israel, kendo ne gibedo maluor ahinya momiyo ne giyiero mondo gilokre giwegi gidhi, to mana e kindeno ema Nyasaye nowachoe ne Musa ni, “Rie lueti kuom Nam, mondo pige oduogi kuom Jo-Misri, kuom gechegi, kendo kuom jogi ma joidh abuoche.’ Kendo Musa norieyo luete kuom nam, kendo nam noduogo kuom tekone ka piny noru; mi Jo-Misri noringo nyime, kendo Jehova nogoyo Jo-Misri piny e chuny nam. Pige noduogo, noumo geche, gi joidh abuoche, nyaka oganda duto mag Farao ma nodonjo bang'gi e nam; ne ok odong’ kata achiel kuomgi.”SG 41.4

“Kamano e kaka Jehova nowaro Jo-Israel chieng'no a e luet Jo-Misri; kendo Israel noneno Jo-Misri e dho nam ka gisetho. Kendo Israel noneno tim maduong’ ma Jehova notimo kuom Jo-Misri, kendo ji noluoro Jehova:Ne giyie kuom Jehova, kendo kuom Jatichne Musa.”SG 42.1

Kane Jo-Yahudi duto oneno gi wang'gi giwegi tim malich mane Jehova otimo kuom tieko Jo-Misri, gin duto bende ne giriwore kanyakla gi duol maduong’ kendo maler e chiwo pak ne Nyasaye gi wer matek ka gigoyone erokamano.SG 42.2

Sura Mar 4—Dwoko Mar Chandruok

Sura Mar 6—Kido Mowinjore: Chike Apar