ANG EFESO

Samtang si Apolos nagawali didto sa Corinto, si Pablo mituman sa iyang saad sa pagbalik ngadto sa Efeso. Naghimo siya ug usa ka hamubo nga pagduaw sa Jerusalem ug naggastug pila ka panahon didto sa Antioquia, ang dapit sa iyang sayo nga mga kabudlay. Gikan dinhi siya mipanaw latas sa Asia Minor, “ug iyang giabanid pag-adto ang mga dapit sa tibuok kayutaan sa Galacia ug Frigia” (Buhat 18:23), ug nagaduaw sa mga iglesya nga siya sa iyang kaugalingon ang nagtukod, ug gipalig-on ang pagtoo ang mga tumotuo.ABA 240.1

Sa panahon sa mga apostoles ang kasadpang bahin sa Asia Minor naila nga Romanhon nga probinsya sa Asia. Ang Efeso, ang kaulohan, maoy usa ka dakung sentro sa patigayon. Ang dunggoanan niini gipunsisokan sa panakayan, ug ang mga dalan gidugokan sa katawhan gikan sa tagsatagsa ka dapit. Sama sa Corinto, kini nagpresentar ug usa ka masaaron nga kaumhan alang sa misyonero nga paningkamot.ABA 240.2

Ang mga Judiyo nga karon nagkabulaag nga pag-ayo diha sa tanang sibilisado nga mga yuta, sa kasagaran nagpaabut sa pag-anhi sa Mesiyas. Sa diha nga si Juan Bautista nagawali, daghan diha sa ilang mga pagduaw ngadto sa Jerusalem atol sa tinuig nga mga pangilin, nakaabut ngadto sa mga tampi sa Jordan aron sa pagpatalinghug kaniya. Didto ilang nadungog nga si Jesus ilang gimantala ingon nga ang Usa nga Gisaad, ug ilang gidala ang mga balita ngadto sa tanang mga bahin sa kalibutan. Sa ingon niini ang Dios nag-andam sa agianan alang sa mga buhat sa mga apostoles.ABA 240.3

Sa iyang pag-abut sa Efeso, nakaplagan ni Pablo ang napulo’g duha ka mga igsoon, kinsa, sama kang Apolos, mga tinon-an ni Juan Bautista, ug sama kaniya nakabaton ug kahibalo mahitungod sa misyon ni Cristo. Wala kanila ang katakus ni Apolos, apan uban sa sama nga kamatinud-anon ug pagtoo sila naninguha sa pagpakaylap sa kahibalo nga ilang nadawat.ABA 240.4

Kining mga igsoona walay nahibaloan sa katuyoan sa Balaang Espiritu. Sa diha nga gipangutana sila ni Pablo kong nakadawat na ba sila sa Espiritu Santo, sila nanubag, “Wala. Wala man gani kami makadungog nga aduna diay Espiritu Santo.” “Ngadto ba diay sa unsa ang pagbautismo kaninyo?” si Pablo misukot kanila, ug sila ming-ingon, “Ngadto sa bautismo ni Juan.”ABA 240.5

Unya gibutang sa apostol diha sa ilang atubangan ang dagku nga mga kamatuoran nga mao ang patukoranan sa Cristohanon nga paglaum. Iyang gisultihan sila mahitungod sa kinabuhi ni Cristo dinhi sa yuta ug mahitungod sa Iyang mabangis nga kamatayon diha sa kaulawan. Iyang gisultihan sila giunsa sa Ginoo sa kinabuhi pagbungkag sa mga balabag sa lubnganan ug mibangon nga madaugon batok sa kamatayon. Iyang gisubli ang sugo sa Manluluwas ngadto sa Iyang mga tinon-an nga nagingon: “Kanako gikahatag ang tanang gahum sa langit ug sa yuta. Busa panglakaw kamo ug himoa ninyong mga dnon-an ang tanang kanasuran, sa pagpamautismo kanila sanlan sa Amahan ug sa Anak ug sa Espiritu Santo.” Mateo 28:18, 19. Iyang gisuldhan sila usab mahitungod sa saad ni Cristo nga magpadala sa Maglilipay, nga pinaagi sa kinsang gahum nga ang gamhanang mga ilhanan ug mga kahibulongan pagabuhaton, ug iyang gibatbat ang mahimayaong pagkatuman niini nga saad sa Adlaw sa Pentecostes.ABA 241.1

Uban sa halalom nga kaikag ug mapasalamaton nahibulong nga kalipay ang mga kaigsoonan namati sa mga pulong ni Pablo. Pinaagi sa pagtoo ilang nasabtan ang kahibolongang kamatuoran mahitungod sa mapasig-ulion nga halad ni Cristo ug nagdawat Kaniya ingon nga ilang Manunubos. Unya gibaudsmohan sila sa ngalan ni Jesus, ug samtang si Pablo “nagpandong sa iyang mga kamot ibabaw kanila,” ilang nadawat usab ang bautismo sa Balaang Espiritu, nga pinaagi niini nakahimo sila sa pagsulti sa mga sinultihan sa ubang mga nasud ug sa pagpropisiya. Sa ingon niini napasarang sila sa pagbuhat ingon nga mga misyonero didto sa Efeso ug sa mga kasilinganan ug nanglakaw usab sila sa pagmantala sa maayong balita didto sa Asia Minor.ABA 241.2

Ang paghambin og malolo, matinudloong espiritu nakaugmad ruining mga tawhana sa usa ka eksperensya nga naghatud kanila ingon nga magbubuhat sa palangamunghan.” Ang ilang sumbanan nagpresentar ngadto sa mga Cristohanon sa usa ka leksyon nga daku ug bili. Adunay daghan nga maghimo ug diyutay nga pag-uswag diha sa diosnong nga kinabuhi tungod kay sila masaligon ra kaayo saABA 241.3

kaugalingon nga mokuha sa dapit sa mga magtutuon. Nalipay na lamang sila sa usa ka hapawhapaw nga kahibalo mahitungod sa pulong sa Dios. Wala sila maghandum sa pagbalhin sa ilang pagtoo o sa pagbansay ug tungod niini wala silay pagpaningkamot sa pagkuha ug daku pa nga kahayag.ABA 242.1

Kong ang mga sumosunod ni Cristo mainiton pa nga nagapangita sa kaalam, pagadad-on pa unta sila ngadto sa dato nga mga kaumhan sa kamatuoran nga sa kinatibuk-an wala pa nila mahibaloi. Siya nga maghatag sa iyang kaugalingon sa hingpit ngadto sa Dios pagagiyahan sa diosnon nga kamot. Tingali siya ubos ug kahimtang ug daw walay talento; apan kong uban sa usa ka mahigugmaon ug masaligon nga kasingkasing iyang tumanon ang tagsatagsa ka pahayag sa kabubut- on sa Dios, maputli ang iyang mga gahum, mapahalangdon, mapabaskog, ug ang iyang mga kasarang motubo. Samtang iyang mahalon ang mga leksyon mahitungod sa diosnong kaalam, ang usa ka balaan nga sugo igapiyal nganha kaniya; mapatakus siya sa paghimo sa iyang kinabuhi nga usa ka kadungganan ngadto sa Dios ug usa ka panalangin ngadto sa kalibutan. “Ang sinugdanan sa imong mga pulong nagahatag ug kahayag; nagahatag kini ug salabutan alang sa mga walay pagtagad.” Salmo 119:130.ABA 242.2

Pinaagi sa paghambin sa usa ka mapainubsanon ug matudloan nga espiritu nga kining maong mga tawo nakakoha ug kasinatian adunay daghan karon nga ingon kaignorante mahitungod sa buhat sa Balaang Espiritu diha sa kasingkasing, sama sa mga tumotoo sa Efeso; bisan pa nga walay kamatuoran nga labaw pa ka tin-aw nga gitudlo diha sa pulong sa Dios. Ang mga manalagna ug ang mga apostoles naghisgut niining maong tema. Si Cristo sa Iyang kaugalingon nagtawag sa atong pagtagad ngadto sa pagtubo sa kalibutan sa mga tanan ingon nga usa ka ilustrasyon sa ahensya sa Iyang Espiritu diha sa pagpalahutay sa espirituhanon nga kinabuhi. Ang tagok sa parras, nga nagasaka gikan sa mga gamut, mokaylap ngadto sa mga sanga, nga magatabang sa pagtubo ug maghimo ug mga bulak ug bunga. Sa ingon nga paagi ang nagahatag ug kinabuhi nga gahum sa Balaang Espiritu, nga nagagikan sa Manluluwas, magatuhop sa kalag, magabag- o sa mga katuyoan ug sa mga pagbati, ug magadala bisan sa mga hunahuna ngadto sa pagkamasinulondon sa kabubut-on sa Dios, nga magapatakus sa magdadawat sa pagpamunga sa bililhong mga bunga sa balaang mga binuhatan.ABA 242.3

Ang Tagmugna niining espirituhanon nga kinabuhi dili makita, ug dili maabut sa gahum sa tawhanon nga pilosopiya ang pagsaysay sa tukma nga paagi nga paagi nga pinaagi niini ang maong kinabuhi gihatag ug gisusdnihan. Apan ang pagpalihok sa Espiritu kanunay nga nahiuyon sa sinulat nga pulong. Sumala sa natural mao usab ang sa espirituhanon nga kalibutan. Ang natural nga kinabuhi gina- presentar sa matag tagna sa diosnon nga gahum; apan kini wala alimahi pinaagi sa direkta nga milagro, kondili pinaagi sa paggamit sa mga panalangin nga gipahimutang sa dapit nga atong makab-ot. Busa ang espirituhanon nga kinabuhi ginaalimahan pinaagi sa paggamit niadtong mga paagi nga gisangkap sa Dios. Kong ang sumosunod ni Cristo gustong motubo “sa pagkahamtong sa pagkatawo, sa sukod sa gidak-on sa kahupnganan ni Cristo” (Efeso 4:13), kinahanglan siya nga magtukaw ug magampo ug magbuhat, diha sa tanang mga butang nga magatagad sa mga pahimangno sa Dios diha sa Iyang pulong.ABA 243.1

Aduna pay lain nga leksyon alang kanato diha sa esperensya niadtong mga kinabig nga mga Judiyo. Sa diha nga sila nagdawat sa bautismo diha sa kamot ni Juan wala pa sila makasabut sa hingpit sa katuyoan ni Jesus ingon nga Magpapas-an sa Sala. Nagkupot sila ug seryoso nga mga sayop. Apan uban sa mas mahayag pa nga kahayag, sa malipayon ilang gidawat si Cristo ingon nga ilang Manunubos, ug uban ning mao nga lakang miabut ang kausaban diha sa ilang mga katungdanan. Samtang ilang nadawat ang usa ka putli pa nga pagtoo, dihay nahiangay nga kausaban sa ilang kinabuhi. Ug ingon nga timailhan niining mao nga kausaban, ug ingon nga usa ka pag-ila sa ilang pagtoo diha kang Cristo, gibautismohan sila pag-usab sa ngalan ni Jesus.ABA 243.2

Ingon nga iyang batasan, si Pablo misugod sa iyang buhat diha sa Efeso pinaagi sa pagwali diha sa sinagoga sa mga Judiyo. Nagpadayon siya sa pagpangabudlay didto sulod sa tulo ka bulan, “nga nangatarungan ug nagpatoo kanila mahitungod sa gingharian sa Dios.” Sa sinugdan iyang gihibalag ang maabiabihon nga pagdawat; apan sama sa ubang mga kaumhan, sa wala madugay gisupak siya sa mabangis gayud. “Ang pipila ka mga tawo nagpatig-a man gayud ug wala motuo, nga sa atubangan sa katawhan nagsulti na hinuon ug daotan.” Samtang sila nagpadayon sa ilang pagsalikway sa maayong balita, ang apostol mihunong sa pagwali sa ilang sinagoga. Ang Espiritu sa Dios nagbuhat uban ug pinaagi kang Pablo diha sa iyang mga kabudlay alang sa iyang mga katagilungsod. Gipresentar ang igo nga ebidensya sa pagdani sa tanan nga sa minatarung nagtinguha sa pagkahibalo sa kamatuoran. Apan daghan ang nagtugot sa ilang kaugalingon nga mamandoan sa pag-ayad ug sa walay pagtoo, ug nagdumili sa pagtugyan ngadto sa labing mapiliton nga ebidensya. Sa kahadlok nga ang pagtoo sa mga tumotuo mamiligro tungod sa magpadayon nga pag-uban-uban niining maong mga tigsupak sa kamatuoran, si Pablo mipahimulag gikan kanila ug gitigum ang mga tinon-an ngadto sa usa ka pundok, ug gipadayon ang iyang mga pahimangno diha sa katilingban diha sa tulunghaan ni Tyrannus, ang usa ka magtutudlo nga may pagkainila.ABA 243.3

Nakita ni Pablo ang “usa ka dakung pultahan ug masangputon” nga naablihan sa atubangan niya, bisan pa nga dihay “daghang mga kaaway.” 1 Corinto 16:9. Ang Efeso dili lamang mao ang labing maanindot, apan mao ang labing mahilayon, sa mga siyudad sa Asia. Ang pagkamatuotoohon ug ang pagkamakilawasnon nga kalipayan maoy nagpasulabi sa iyang nag-alinupong nga mga pumopuyo. Ilalom sa landong sa iyang mga templo, nakakaplag ug pasilongan ang mga kriminal sa nagkalainlain nga matang, ug ang labing mangil-ad nga mga bisyo milambo sa maong dapit.ABA 244.1

Ang Efeso mao ang usa ka inila nga sentro alang sa pagsimba ni Diana. Ang kabantug sa maanindot nga templo ni “Diana sa mga Efesohanon” mikaylap sa tibuok Asia ug sa kalibutan. Ang iyang nagalabaw nga kaanindot naghimo niini nga garbo, dili lamang sa siyudad, kondili sa nasud. Ang larawan nga anaa sa sulod sa templo gipatoo nga nahulog gikan sa langit. Sa ibabaw niini nasulat ang simbolikanhon nga mga sulat, nga gitoohan nga may gahum nga daku. Ginasulat ang mga libro sa mga taga-Efeso sa pagsaysay sa kahulogan ug sa kagamitan niining maong mga simbolo.ABA 244.2

Taliwala sa mga naghimo ug mga pagtoon niining mahalon nga mga libro mao ang daghang mga salamangkiro, nga maoy nagkaput sa usa ka gamhanan nga inpluwensya ibabaw sa mga hunahuna sa matuotoohon nga mga magsisimba sa larawan nga anaa sa sulod sa templo.ABA 244.3

Ang apostol nga si Pablo, diha sa iyang mga kabudlay sa Efeso, gihatagan ug pinasahi nga mga timailhan sa diosnon nga kahimuot. Giubanan sa gahum sa Dios ang iyang mga panlumbasug, ug daghan ang nangaayo sa lawasnon nga mga balatian. “Ang Dios naghimo ug dagkung mga milagro pinaagi sa mga kamot ni Pablo, nga tungod niana ang mga masakiton gipanagdad-an ug mga panyo o mga tapis nga nahidapat sa lawas ni Pablo, ug sila nangaayo sa ilang mga sakit ug namahawa gikan kanila ang mga espiritu nga daotan.” Kining maong mga pasundayag sa labaw sa kinaiya nga gahum labi pa kaayo ka makagagahum kay sa nasaksihan kaniadto diha sa Efeso, ug ang kinaiya niini dili gayud masundog sa kahanas sa salamangkiro o sa mga lamat sa mga wakwak Samtang kining maong mga milagro gibuhat sa ngalan ni Jesus nga Nazaretnon, ang katawhan may higayon sa pagtan-aw nga ang Dios sa langit labaw pa ka gamhanan kay sa mga salamangkiro nga mga magsisimba ni diosa Diana. Sa ingon niini, gituboy sa Ginoo ang Iyang ulipon, bisan sa atubangan sa mga diwatahan, sa dili masukod nga pagkalabaw sa labing gamhanan ug labing gitamud sa mga salamangkiro.ABA 244.4

Apan ang Usa nga ngadto kang kinsa ubos ang tanang mga espiritu sa daotan ug kinsa naghatag sa Iyang mga sulogoon sa pagbulot-an ibabaw kanila, niadtong higayona, hapit na magdala sa daku pa nga kaulawan ug kapildihan ngadto kanila nga nagbiaybiay ug nagpasipala sa Iyang balaan nga Ngalan. Gidili sa balaod ni Moises ang pamalbal, ubos sa hukom sa kamatayon, apan bisan pa mini, sa matag-panahon kini gihimo sa sekreto sa ningtalikod nga mga Judiyo. Sa higayon sa pagduaw ni Pablo sa Efeso diha sa siyudad dihay “mga libudsoroy nga mga Judiyo, mga magpapahawa ug mga yawa,” nga sa pagkakita sa mga kahibulongan nga gibuhat niya, “misulay sa paglitok sa ngalan sa Ginoong Jesus alang sa mga nanagbaton sa mga espiritu nga daotan.” Ang usa ka pagsulay gihimo sa “pito ka mga lalaking anak ni Escova, usa ka labaw nga sacerdote nga Judiyo.” Sa ilang pagkakaplag ug usa ka tawo nga gigamhan sa demonyo, ilang gisultihan sila nga nagingon, “Kami magasugo kaninyo pinaagi nianang Jesus nga ginamantala ni Pablo.” “Apan ang espiritu nga daotan mitubag kanila. Kang Jesus nakaila ako ug kang Pablo nakaila ako; apan kamo, kinsa man kamo? Ug giluksoan sila sa tawo nga gipuy-an sa espiritu nga daotan, ug iyang gidaug silang tanan, ug gibuntog sila, nga tungod niana, sa pagpanalagan na nila gikan niadtong balaya, sila mga hubo ug mga samaran.”ABA 245.1

Sa ingon niini ang dili masaypan nga kamatuoran nahatag mahitungod sa kabalaan sa ngalan ni Cristo, ug sa katalagman nga mahiaguman nila nga magsangpit niining ngalana nga walay pagtoo diha sa pagkadiosnon sa katuyoan sa Manluluwas. “Silang tanan giabut ug kahadlok; ug gipakadaku ang ngalan sa Ginoong Jesus.”ABA 245.2

Ang mga kamatuoran nga kaniadto gitaptapan karon gidala nganha sa kahayag. Diha sa pagdawat sa Cristiyanismo, ang uban sa mga tumotoo wala makabiya sa hingpit sa ilang mga gituotoohan. Sa pipila ka bahin sila nagpadayon gihapon sa pagbansay sa salamangka. Karon, sa nagtoo sila sa ilang sayop, “daghan sa nanagpanuo nangabut, ug nanagbutyag, ug nanagtug-an sa ilang mga binuhatan kanhi.” ang maayong buhat mikaylap bisan ngadto sa ubang mga lumayan; ug “daghan sa mga naghimo ug mga pagpanglamat kanhi, mipundok sa ilang mga basahon ug kini ilang gisunog sa atubangan sa tanan: ug ilang gikuwenta ang bili niining tanan ug ilang nasuta nga kini mikabat sa kalim-an ka libo ka mga salapi. Ug sa ingon nga paagi ang pulong sa Ginoo mikaylap ug nagmadaugon.”ABA 246.1

Sa pagsunog sa ilang mga basahon bahin sa mahika, ang mga kinabig nga taga-Efeso nagpakita nga ang mga butang nga kaniadto ilang nahimut-an, karon ila nang gidumtan. Tungod kadto ug pinaagi sa mahika nga sa tinuyo ilang napasilo ang Dios ug nagpapeligro sa ilang mga kalag; ug batok sa mahika sila nagpakita sa maong kasilag. Sa ingon niini ilang gihatag ang ebidensya sa matuod nga pagkakabig.ABA 246.2

Kming maong mga basahon sa panagna may mga lagda ug mga porma sa pagpakigsulti sa daotan nga mga espintu. Sila maoy mga balaod sa pagsimba ni Satanas—mga mando alang sa pagpangayo sa iyang panabang ug sa pagkuha ug kasayuran gikan kaniya. Ang pagpabilin niining maong mga basahon ang mga tinon-an magbukas unta sa ilang kaugalingon ngadto sa panulay; ang pagbaligya niini ila unta mapahimutang ang panulay diha sa agianan sa uban. Ila nang giayran ang gingharian sa kangitngit, ug aron sa paglaglag sa gahum niini wala sila magduhaduha sa bisan usa nga pagsakripisyo. Sa ingon niini ang kamatuoran midaug batok sa mga pag-ayad sa mga tawo ug sa ilang gugma sa salapi.ABA 246.3

Pinaagi niining pagpasundayag sa gahum ni Cristo, ang usa ka gamhanang kadaugan alang sa Cristiyanismo nakuha diha gayud sa kota sa pagpatuotoo. Ang inpluwensya sa nahanabo labaw nga nakakaylap kay sa giamgo ni Pablo. Gikan sa Efeso ang balita mikaylap pagayo, ug ang kusgan nga kadasig nahatag ngadto sa kawsa ni Cristo. Sa taas nga panahon tapus ang apostol nakahuman sa iyang buluhaton, kining maong mga talan-awon nagpabilin diha sa mga panumduman sa mga lalaki ug mao kini ang paagi sa pagdaug ug mga kinabig ngadto sa maayong balita.ABA 246.4

Gihunahuna sa dakung kawili nga ang pagano nga mga patuotoo nangawala sa wala pa ang buhilaman sa ika-20 ka siglo. Apan ang pulong sa Dios ug ang maisug nga pamatuod sa mga kamatuoran nagpahayag nga ang salamangka gipraktis niining panahona ingon ka tinuod sa mga adlaw sa karaang panahon nga mga salamangldro. Ang karaang sistema sa mehika, sa tinudanay, mao ang karon nga giila nga modernong espintuwalismo. Si Satanas nakakaplag ug agianan ngadto sa linibo ka mga hunahuna pinaagi sa presentar sa iyang kaugalingon ilalom sa takuban sa mga higala nga nangamatay na. Ang mga Kasulatan nagpahibalo nga “ang mga minatay dili mahibalo sa bisan unsa.” Ecclesiastes 9:5. Ang ilang mga hunahuna, ang ilang gugma, ang ilang pagdumot, nangawala. Ang mga patay dili nakapakigsuld sa mga buhi. Apan matinuoron sa iyang kanhi nga pagkamarama, naggamit si Satanas mining paagiha aron sa pagmando sa mga hunahuna sa katawhan.ABA 247.1

Pinaagi sa espirituwalismo daghan sa mga masakiton, sa mga nagbangutan, ug sa mga mauldt-ukiton nagapakigsuld sa dautan nga mga espiritu. Ang tanan nga mangahas sa paghimo niini anaa sa makatalagmanon nga dapit. Ang pulong sa kamatuoran nagpahayag kong unsa ang pagtagad sa Dios kanila. Sa karaan nga mga panahon Iyang gipakanaug ang mapig-ot nga paghukom ngadto sa usa ka hari nga nangayo ug tambag sa usa ka pagano nga manalagna: “Tungod ba kay walay Dios diha sa Israel, may hinungdan nga kamo moadto sa pagpangutana kang Baalzebub, ang dios sa Ecron? Busa karon sa ingon mini namulong si Jehova, Ikaw dili manaug gikan sa higdaanan nga imong gisak-an, apan sa pagkatinuod ikaw mamatav.” 2 Han 1:3,4.ABA 247.2

Ang mga salamangkiro sa pagano nga mga panahon may ila nga katugbang diha sa mga midyum nga espiritulista, sa mga tigpakita sa mga dili makita, ug sa mga tigpanghimalad karon. Ang katingalahang mga tingog nga misulti didto sa Endor ug sa Efeso, pinaagi sa ilang mga malimbongong mga pulong nagadala gihapon ngadto sa kasaypanan sa mga anak sa katawhan. Kong mahimo pa unta nga matukas ang tabil gikan sa atong mga mata, atong makita ang daotan nga mga manolunda nga naggamit sa tanan nilang mga kaigmat aron sa paglimbong ug sa paglaglag. Sa bisan diin ang usa ka inpluwensya gihimo sa pagpahikalimot sa katawhan sa ilang Dios, anaa si Satanas nagagamit sa malamaton nga gahum. Sa diha nga ang katawhan motugyan ngadto sa iyang inpluwensya, sa wala pa sila makabantay, napalibog na ang ilang hunahuna ug ang kalag nahugawan. Ang tambag sa apostol ngadto sa iglesya sa Efeso kinahanglan pagamatngonan sa katawhan sa Dios karon. Mao kini: “Ayaw kamo pag-ambit sa mga dili mabungahong buhat sa kangitngit, hinonoa kinahanglan ibutyag ninyo kini.” Efeso 5:11.ABA 247.3