Loading...
Larger font
Smaller font
Copy
Print
Contents
  • Results
  • Related
  • Featured
No results found for: "".
  • Weighted Relevancy
  • Content Sequence
  • Relevancy
  • Earliest First
  • Latest First
    Larger font
    Smaller font
    Copy
    Print
    Contents

    khen 27—Khangthak Khanlawhnate

    Maan takin Pasian’ thu akihilh napeuli ah. Pasian’ patsat thupiangin anungzuih zel hi. Anasemte thupuak ah Pasian’ Khasiangtho in sulzuih a, thu in vangliatna anei hi. Mawhneite in khalam bilvuluia angah uh hi. “Leitungah apiangkhia ini khempeuh tua khuavak in taan a,” amaute ‘ kha nuntakna vaksak in. khuamial lakah akiselsim thute apulaak hi. Lungsim leh lungtang sungah bilvuhna angah uh hi. Amaute ‘ kisuantakna leh thaanghuaina sungah ainawlina uh kiphawkin, dikna lunggulhin, ahong tungding thukhenna amu uli hi. Lungsim tawng azawt Jehovah Pasian ie dikna athuakkha uh a, Aina’ hong kilatding lipkhapna anei uh hi. Lunggimna tawh amaute in. “Hih asi pumpi panin kua in hong suakta sak ding hiam?” aci uh hi. Mihingte’ mawlina hangin mongneilo man akipiakna Calvary singkhuam mahbangin thuak uh a, bangmah dang tawh hilo, Clirist ie piakhiatna tawh mawhnate kisiansuah theibek hi, cih amu uh hi. Tua ciang bekin milling leh Pasian kilemtuah theibek hi. Upna leh kiniamkhiatna tawh amaute in leitung’ mawhna panin atankhia Pasian’ Tuuno asaang uh hi. Jesu’ sisan tungtawnin “abeisa mawlmate maisakna” angali uli hi.KL 342.1

    Hih mite in kisikkikna tawh akipawl gahte agali uh hi. Amaute in um uh a, tui akiphum uh hi. Athak nuntakna aneidingin athokik uh hi. Jesu Christ sungali piangthak uh a, abeisa si leh sa lunggulhnate ah kisawh nawnlo uh hi. Ahizongin Pasian’ Tapa upna ah (462) akalsuante zuiding, leh Amah asiantho mahbangin asiangtho dingin akalsuan uh hi. Kliatvei lai-a amulidah mahmahte tu-in. it ta hi. Akiphasak leh angsung akhuat mipa in tu-in lungnem in kiniamkhiat hi. Amawkna leh ki ultunsaknate in tliukhualin zalikai hi. Pasian azahpihte zong lungsim siangtho in. zahtak thei in. siangtho hi. Leitung ie amawkna kizep kipualmate kihemkhia a, Cliristiante in “apuatham sampheknate, ngun leh kham kizepnate hilo- in. asia theilo sungtawng milling nei in. lungsim khing in, nemin, Pasian’ maiahamanpha ulihi.” (1 Peter3:3, 4).KL 342.2

    Khanlawhna in lungtang kisittelna leh kiniamkhiatna apia hi. Amaute in mawhneite tungah kin takin zolbawl uh a, Clirist ie sisan tawh akilei mite tungah deihsakna lianpi anei uh hi. Numei pasalte in thungetna tungtawnin Pasian tawh kilai uh a, amaute ‘ kha agupkhiat sawm uh hi. Tuabang khanlawlinate in kei-nialna leh kipiakkhiatnate paaimanglo in, Christ adingin thuaksiatna athuakding kilawmna aneite lakah kipak takin akihel uh hi. Jesu min alote nuntakna sungah kilamthakna mite in amulisak uh hi. Amaute huzaapna liangin khuatua mite in nuam asatuam uli hi. Amaute in Christ tawh kliaici vawh khawm uh a, tawntung adingin an alakhawm uh hi.KL 342.3

    Amaute pen “Note in kisikkik nadingin nadah uh hi” kici tliei hi. “Pasian tawh akipawl dalma in gupna ngah nadingin kisikna piangsak a, ahihhangin leitung tawh kipawl dalma in sihna apiangsak hi. Pasian’ deilma tawh akituak note’ dalma in, note’ sungah bangci bang phawkna, bangci bang mawh kiphelna, bangci bang helma, bangci bang launa, bangci bang lunggullma, bangci bang dikna lungsim, bangci bang thumaan tawh danpiakna thu abawlthakna enta un. Note in hilithu sung panin mawhsakna tawh nakipelh uh thei in, na khempeuli hangin na kithei zo uh hi.” (2 Conn 7:9-10).KL 343.1

    Hih in Pasian’ Khasiangtho ie nasepna liangin apiang ahi hi. Kilamthakna aom keileh kisikna maan omlo hi. (463)KL 343.2

    Amahin kiciamna akipsak leh aguksa nate piakik henla, amawlmate pulaakin, Pasian it in, apianpih mihingte zong it hen. Tua hileh mawlmeipa in Pasian tawh kilemna ala zo hi, cih thei hen. Abeisa hun in hihbangin kilamthakna apiangsak khanlawlmate aomzo hi. Amaute gah tawh thu kikhen thei hi. Amaute pen Pasian’ thupha piak mite hi uh a, mihingte ‘ hotkhiat nading leh mihingte kikhangkhan nading ahi uh hi.KL 343.3

    Ahizongin tuhun khangthak klianlawlmate in abeisa hun a Pasian’ nasepte nawkkhak Pasian’ hehpihna’ kihilnate tawh kibang nawnlo hi. Munci tengah klianlawlma kingah mah hi. Pawlpite sungah zong honglut mall hi. Ahizongin, anungzui all khalam kilamthakna taktak omlo hi. Khuavak tawlno kliat sung kuang pakin, tawl khat sungin mitpah ahihmanin mialpi sungah anusia hi.KL 343.4

    Popular klianlawlmate in milling ngaihsutna hongzawt a, milling’ lungsim toksuahin, thuthak leh lawpna thakte ngailma alungkimsak hi. Tuabangin apiangthakte-in Laisiangtho thumaan theilmopna tawmbek nei uh hi. Kamsangte leh sawltakpite’ tetci pannate zong lunggullilo uh hi. Biakna paaina khat in milling lungsim lawpna khat peuh apiak khiat keileh, amaute lunglutlo uh hi. Thu veina alunggulhsaklo thupuakin tatkhiatna pialo hi. Mawltakin Pasian’ hillikliollmate in thakhatthu in tawntung lunggullmate tawh kizop hangin, kin ngaihsut zolo uh hi.KL 343.5

    Maantakin kikhelna aneite adingin Pasian leh tawntung nate tawh kizopna in amaute adingin alunglut huaibel thu hipahding hi. Tu ni a popular pawlpite lakah, Pasian’ tungah ki apna lungsim koi ah om hiam? Apiangthakte in akiphatsakna uh leh leitung a itna uh niallo uh hi. Amaute leh amau’ deilma zong nial nuamlo uh a, a singlamteh uh pua nuamlo in, alungsim nem, akiniamkhiat Jesu’ nung zui nuamlo uh hi. Apianthak ma uh tawh bangmah kilamdanglo uh hi. Biakna in Pasian aumlote leh upna kip aneilote’ kimawlna suak hi. Banghang hiairu cihleh, Cliristian min apua mitampite in Christian thukhun theilo uh hi. Pasian neihna ie vangliatna in pawlpite panin kihemkhia khin phial hi. Picnicte leh biakinn a pawibawlnate (464), innhoihte, mimal kisialhnate in Pasian ngaihsutnate hawlkhia khin hi. Leitang leh neihsate leh leitung nasepnate in lungsim vukcip a, tawntung lunggullmate kipaisan ta hi.KL 343.6

    Upna leh zuihna mun khempeuh ah kia a, tuabang pawlpite sungah Christ’ nungzui pawlkhat om sam hi. Leitungah Pasian’ thukhenna ahongtun ma-in. Topa’ mite lakah sawltakte’ hun panin akimu kha nawnlo tanglai hun a Pasian’ zia leh tong neilmate hongkhanglo kik ding hi. Pasian’ Khasiangtho leh vangliatna in atate tungah hong kibua ding hi. Tua hun ciangin mi tampite in leitung iplalma in Pasian itna atuhkhiatna hangin tua pawlpite lakpanin hong kikhenkhia ding uh hi. Thuhilhsiate leh mite in Topa nihvei kumkik nading thumaan tangkona hongsang ding uh hi. Thumaan’ galpa in hih tangkona khaktan nuam a, tuabang hun ahongtun ma-in. akhial khanlawlma namkhiat apusuaksak ding hi. Tua pawlpite lakah. khemna vangliatna zangin Pasian’ thupha atuam vilvel akibuaksuk bangin kilangsak ding a, biakna lawpna khat ahidingin alangsak ding hi. Mihon tampite in Pasianin nalamdangpi asem bangin kipakding uh a, tua nasep in adang kha nasepna nahiding hi. Biakna akineilma tawli. Satan in Christian leitung huzaapding ahanciamding hi.KL 344.1

    Abeisa kum 50 sunga khanlawlma atampite sungah huzaapna namkhat bek mahin nasem a, atawm atam in, madam hunah zong alianzaw in tuamah bangin semlai ding hi. Tuate ah lunglawpna om a, akhial leh amaan helzau in, lam apialsak dingin akisiam ngiat ahi hi. Tua hita leh kuamahin khem athuakding hituanlo hi. Hihbang khanlawlmate ie apianzia pen Pasian’ Laisiangdio ie khuavak panin khensat haksa lo hi. Laisiangtho’ tetci panna aki awlmawldoh laiteng, siangtakin ahillinate panin paikhia in. kha asittel thumaan in kei-nialna leh leitung nutsiatna aomloh laitcngin. tua klianlawlmate in Pasian’ thupha ahihlohna kimu thei hi. (465)KL 344.2

    Christ mahmahin ahongpiak thukhun: “amaute agah uli tawh nathei ding uh hi” (Matt 7:16) zangin amaute’ klianlawlma in Pasian’ Khasiangtho ‘ nasepna ahihlohna akilanghi.KL 344.3

    Aina’ thumaan kaimnal sung panin, amite’ tungah Pasian hong kilak a, tua kilaakna asang khempeuhte Satan’ khemna panin akidal hi. Hih thumaante awlmawhlo ilihilunanin tulai hunin akithelizak siatna adingin kong ahon ihsuak hi. Pasian’ thukham ie pianzia leh athupina atamzaw in kimansuah ta hi. Hih thukham ie zia leh tong, akip tawntungna, leh thukham tunga ihtavuante ih mulikhiallma hangin amaanlo pianthakna leh sianthona hongmusual sak ahihmanin, pawlpi sungah nuntakna tuktehnate akikhiam hi. Hih thu mahmah ah zong tulai khanlawlina sungah Khasiangtho leh Pasian’ vangliatna akimuhlohna thusim akilang hi.KL 344.4

    Pawlpi tuamtuamte all, Pasian zahtakin aminthang, leh amaute hangin hih thute kithei in. a-iplahsak mi aom hi. Professor Edwards A. Park, tulai biakna buainate agenna ah, “Pulpit panin Pasian thukhamte hilh leh zuihdingin sawl ngamlolma ih lauhuaina khat ahi hi. Abeisa hunin, pulpit panin lungsimtawng siangtho genkhiatna kizasak a, akulikal thuhillisiate in a Topa uh nungzui in, thukliam tawisangin, athukliunte leh hong linphawnnate agen uh hi. Amaute in thukliunpi nih ahi: thukham in apicing Pasian zia leh tong pulakna hi a, leh thukham a it theilo mihingin lungdamnathu zong a it theikei hi, cih ahi hi. Thukham leh lungdamnathu in limlang bang hi a, Pasian’ zia leh tong alengkhia uh hi. Hih thusia hangin mawlma ie siatna kineusehin, bangzahin asiatna kitawm ngaihsut a, metna aomlolma zong akimu neu hi. Hih thukham ie adikna in thukham akizuihlohna hang a khialhna tawh akizawitawnto pah hi.KL 345.1

    “Hih akigensa lauhuaina tawh akipawl neuselma thu kliatin Pasian’ thutanna ahi hi. Khangthak pulpit ah Pasian’ hoilma liangin athutanna kisitkhia a, Pasian’ hoilma-in thukhun khat asanglaptoh sangin mirnaT thuakna akitawisang hi. (466) Tulai theology thakte in Pasianin aphopkhn nate akhenthang hi. Pasian’ thukliamin hoih maw, hoililo? A hoih hi! Tuahangin thutanna in zong hoih hi. Thukham zekna ah hihin ilmeiliding lungsimpaai ahi hi. Pasian’ thukhamte leh thutannate neuselma lungsim leh mihingte sepna khempeuli bangmah amanlo in gennate hangin, eke’ mawlma asiansuah Pasian’ hehpilma nangawn athuthu in kineuseh suak hi.” Tuabangin lungdamnathu in zong amanphatna leh athupina mihingte lungsim panin mansuahsak a, asawtlo in Laisiangtho upna nangawn apaaikhiasak hi.KL 345.2

    Khangthak biakna thuhilhsiate in Clirist asihna tawh Pasian’ thukham paai in, mihingte in tua ngetnate panin kisuakta zo hi, aci uh hi. Mi pawl khat in thukham pen vangikpi in angaihsun uh hi. Thukham sunga koltanna tawh saikakin lungdamnathu sungah suahtakna agenkhia uh hi.KL 345.3

    Kamsangte leh sawltakpite in tuabangin Pasian’ thukham ngaihsun mawkmawklo uh hi. David in, “Nangma’ thukhunte zong kahihmanin suahtakna sungah kakalsuan ding hi” (Late 119:45) naci zaw hi. Sawltak James in, Clirist asilikhit ciangin alaigellma sungah thukliam 10 pen “kmnpi nampi thukham” leh apicing suahtakna thukham” naci hi (James 2:8; 1:25). Mangmupa in, singkhuam tungah Jesu asilizawh kum 50 bang kbit ciangin. thukham azuite ading thupha agenna all, “thukhamte azuite, nuntakna sungkung zuat theilina thu, leh Khuapi sung lutna kongpi lut theih nading thu anei hi, naci hi” (Mangmuhna 22:14).KL 345.4

    Clirist in asilina tawh apa’ thukliamte beisak hi, cih pen bul mematding neilo hi. Pasian’ thukhamte khelding leh hepkhiat ding apiangthei mah hiam? Tuabang hileh Clirist in mawlina panin inihingte agupkhiat nadingin asih kul loding hi. Clirist ie asilina in. thukham paihding sangsikin thukham kip ahilina lakzaw hi. Milling’ Tapa in “thukham azaisak dingin. leh azahtakhuai sak dingin’’ ahongpai ahi hi (Isaiah 42:21). “Keimahin thukhain asusia dingin hongpai hi, ci in ngaihsun kei un; vantung leh leitung amanthang zongin thukhain sung panin sut khat mawkinanlo ding hi” (Matte 5:17, 18) ci in agen hi. Amahmah akigenna ah, “Ka Pasian aw, Nangma’ deilina kasem nuam hi: himah hi, Nangina’ thukliam in Ka lungtang sungah aom hi” (Late 40:8). (467)KL 346.1

    Pasian’ thukhain in Aina’ pianzia ah akikliel ding hilo hi. Hihin apiapa’ deilina leh zia leh tong apulaak ahi hi. Pasianin itna hi a, Aina’ thukhainin zong itna ahi hi. Hih thukliainin Pasian it ding leh mihingte it ding ahi hi. “Itna in thukhain picinsakna ahi hi (Roman 13:10). Pasian’ zia leh tongin dikna leh thumaan hi a, Ama’ thukhain in zong tuabang zia leh tong mail anei hi. Laphuakpa in “Nangina ‘ thukham in thumaan ahi hi.” Na thukliam kliempeuhin dikna hi.” (Late 119:142, 172). Sawltak Paul in. “Thukhain in siangtho in, a thupiakte in zong siangtho in. tluitangin. alioih hi” ci hi (Roman 7:12). Tuabang thukhamin, Pasian lungsim leh adeilma genkhiatna hi a, apiapa aom laiteng aom tawntung ding ahi hi.KL 346.2

    Kikhelna leh siansualma in Pasian leh milling akizop kik nadingin leh Ama’ thukliam ie thukhunte alemtuah ahi hi. Akipatcil in, milling in Pasian’ lim leh meel sunin akibawl ahi hi. Mi in Pasian’ zia leh thukham tawh aki aihual in akipiangsak ahi hi. Dikna thukhunte mi’ lungtang sungah na kigelhsak hi. Ahizongin mawlma in eite Pasian tawh hong kigamlasak hi. Pasian’ lim leh meel lak nawnlo in, mi’ lungsim in Pasian’ thukham tawh kigalneih ta hi. “Ci-le-sa lungshn in Pasian tawh kigalneih uh a, Pasian’ thukham azui nuamnawnlo, leh azui zo kei hi.” (Roman 8:7). Ahizongin, “Pasian in a tapa khat neihsun apiakdongin leitung mite a it hi,” tuahangin mi in Pasian tawh akilemtuah kikding ahi hi. Clirist ie kipiakkhiatna tawh mi in amah abawlpa tawh akipawl kik thei panding ahi hi. Pasian’ hehpilma in mi’ lungsim bawltliaksak ding a, atung panin aliongpai nuntakna atliak aneih akul hi. Hih kikhelna in piangtliakna hi a, hililo in, Jesu in agenbangin. “mi in Pasian’ gam mulo ding hi.”KL 346.3

    Pasian tawh kileptuah nading amasa kalsuanna in mawlina kisuantaakna ahi hi. “Mawlina in thukham palsatna ahi hi.” “Thukhain tawh mawlina ihthei thei hi.” (1 John 3:4); Roman 3:20). Mi in ama’ mawlina amuli theih nadingin. ama’ gamtatnate pen alian Pasian’ dikna tuktelina tawh akiteh kul hi. Hih in adik zia leh tong alak limlang bang hi a, ama’ neih kicinlolmate amusak hi.KL 347.1

    Thukham in mi’ mawlina apulaak hi. Ahizongin damna pia lo hi. (468) A thumangte adingin nuntakna akamciam hangin. phelkhat apalsatte tungah silina atungsak hi. Hih thukhain ie mawhsakna leh mawlina tawh thaanghuainate pen Clirist ie lungdamnathu bekin sutsiang theibek hi. Mi in apalsat Pasian’ thukham liangin kisikkikna aneihding hi a, mawlina siansuah dingin Clirist ie kipiakkhiatna a upna tawh asanding ahi hi. Tuaciangin mi in “abeisa mawlinate panin maisakna ngahding a, Pasian’ zia leh tong apua ding ahi hi. Mi in Pasian’ ta suakin, ta dingin lakna ngahin. “Abba, Pa” acithei ding hi.KL 347.2

    Tu-in. mi in Pasian’ thukhain palsat nadingin sualitakna anei hiam? Paul in. “upna liangin thukhain ihbeisak hiam? Hilo hi, Pasianin phallo hi. Thukham ilikipsak hi.” “Tua ahihleh, mawlmaah asi eite in. tua mawlina sung maliah ih nungta laiding hiam?” “Mawlina ah asi eite in mawlina sungah nungta laiding ih hiam? Jolm in ageninah, “Thukham ihzuihna in Pasian ih it man ahi hi: Ama’ thukhamte in zong agik lua hilo hi.” (Roman 3:31; 6:2; 1 John 5:3). Pianthakna sungah Pasian tawh akilemding leh thukhain tawh akizawitawn dingin lungtang akibawlthak hi. Mawlineipa sungah hih bawlthakna alian apiantak ciangin. amahin silina panin hinna, mawlina panin sianthona, palsatna leh langpanna panin thumanna leh thumaanna ah akalsuanta hi. Pasian tawh akigamla nunlui beita a, kilemna anei, upna leh itna panin angah nuntakna tliak akipanta hi. Tuaciangin “thukham ie dikna” in “eite’ sungah kicing a, ci-le-sa sungah nungta nawnlo in. Klia ah ilinungta zo hi.” (Roman 8:4). Kha nuntakna ie kampaute in “Oh, Na thukhamte it zensing maw! Hih in nisial a ka lungngailina ahi hi” (Late 119:97) cili ahi hi.KL 347.3

    Topa’ thukliainin picingin, kha nuntakna athaksuaksak hi” (Late 19:7). Thukhain lo-in, mi in Pasian’ sianthona leh cihtakna phawkzolo a, amaute kisuantakna leh ninbanna zong thei zolo uh hi. Tua lo-in. mawhna’ bilvulma zong neitheilo uh a, kisikkikna akisaplam uh theilo uh hi. Mantlianna ahi Pasian’ thukhain apalsatna uh mulo ahilnnanin siansualma apia Clirist ie sisan zong kisam asa kei uh hi. Lungsim kikhelna leh nuntak kilamthakna neilopi in gupkhiatna lametnaapom uh hi. Tuabangin apuatham kikhelna piang a, mihon tampite in pawl sung lutin, Christ tawh kipumkhat taktak ngeilo uh hi. (469)KL 347.4

    Asiangtho nuntakna muhkhialhna in Pasian’ thukham awlmawhlohna leh nialna panin ahongpai hi a, tuhun khangthak biakna ah tawndan khat ahi hi. Hihbang mulinate in doctrine maanlo leh akiklo kizekkhiatna apiangsak hi. Tuabang khuainulinate in ini’ pahtak ding zongin, Laisiangtho in hili thu ahillinate ciantakin atheilizo kei uh hi.KL 348.1

    Amaan asiangtho nuntakna in Laisiangtho doctrine ahi hi. Thessaloni pawlpite alaikhakna ah Paul in, “Note’ asiangtho nuntakna in Pasian’ deilina ahi hi” ci hi. A thungetna ah, “Kileinna Pasianin note abit in hong siangtho sak ta hen” (1 Thessaloni 4:3; 5:23) cilai hi. Laisiangtho in asiangtho nuntakna pen ciantakin honghilh a, akingahdan ding zong hilh hi. Honpa in anungzuite adingin: “Na thumaan tawh amaute nasiangthosak in: Nangina thu in thuinaan ahi hi.” (John 17:17). Paul in ahillina ah thu unite in “Khasiangtho tawh kisiangthosak ding hi” (Roman 15:16) ci hi. Khasiangtho’ nasep in bang hiam? Jesu in anungzuite kiangah, “Thuinaan Khasiangtho ahongpai ciangin. thuinaan khempeuh ah Amahin note hong makaih ding hi.” (Jolm 16:13). Laphuakpa in: “Na thukliam in thuinaan hi” ci hi. Pasian’ thu leh Khasiangtho tawh thukham sunga aom dikna thukhunte mihingte muh dingin kihongkhia hi. Pasian ‘ thukham in “siangtho, thumaan, leh hoih” ahihmanin, Pasian’ zia leh tong pulaak a, thukham zuilma hangin nungzui thupiang thumanna in siangtho ding hi. Tuabang zia leh tong adingin Christ in apicing etteh ahi hi. Amahin ageninah: “Keimah in Ka Pa thukhamte kazui hi.” “Amah alungdamsak tua nate kabawl hi” (Jolm 15:10; 8:29) ci hi. Jesu’ nungzuite in Amah tawh akibangding uh ahi hi. Pasian’ hehpilma tawh Aina’ thukham tawh aki aihual dingin zia leh tong alamding uh ahi hi. Hih in Laisiangtho in agen asiangtho nuntakna ahi hi.KL 348.2

    Hih asiangtho nuntakna nasep in Christ upna tungtawn bek tawh apiangding ahi hi. Paul in thu mnte ahanthotna ah: “Gupkhiat nadingin note launa leh linna tawh semkhia un. Banghang hiam, cihleh, Pasianin note sungah utna leh Aina’ lungdamna abawl dingin note sungah na asem hi” (Phil 2:12,KL 348.3

    13) ci hi. Christian in mawhna ietoksualma ngah ding hi. Ahihhangin, mi in (470) mawhna galdona asungah anei tawntung ding ahi hi. Hill munah mi in Christ ie hulma kisam hi. Mihingte thanemna in Pasian’ thahatna tawh kikop in, tua in eite Topa Jesu Christ tungtawnin gualzawlma ahongpia ahi hi.” (1 Corin 15:57).KL 348.4

    Asiangtho nuntakna laptolma in kitat lo-in akizomto ding hi, ci in Laisiangtho in ciantak in eite honghilh hi. Mawlmeipa in akikhel ciangin siansualma sisan hangin Pasian tawh kilemna ngah a, tua tawh Christian nuntakna akipan ahi hi. Tua panin ini in “akicing nuntakna ah akalsuanto ding” ahi hi. Christ ie picinna aphak dongin akhangto ding ahi hi.” Paul in: “Hih thukhat kabawl hi, abeisa thute kanungah nungsia in. ka masuan ah aom nate kaphak nadingin kahanciain hi. Jesu Christ sungah Pasian’ hongsapna kaphak dongin kadelli hi” (Phillipi 3:13, 14). Laisiangtho ie asiangtho nuntakna ilingah nadingin Peter in kalsuante nagualkhin zo hi: “Tua thu hangin note in upna tungah lungpilna, lungpilna tungah noptat kliainna, noptat kliainna tungah thuakna, thuakna tungali Pasian biakna lamah nopsakna, Pasian biakna lamah nopsakna tungah unau ki itna, unau ki itna tungah ki itna nakoih thuap un . . .Tuabang nahih ulileh napuk ngeikei ding uh hi” ci hi (2 Peter 1:5-10).KL 348.5

    Laisiangtho in agen asiangtho nuntakna aneite in kiniainkhiatna lungsim lak ding uh hi. Moses bangin. amaute in vanglian Pasian ie sianthona mukhin uh a, amaute ‘ kilawmlolina kimu in. Ciangtan neilo Pasian ie sianthona leh picinna tawh asaikak uh hi.KL 349.1

    Amaan asiangtho nuntakna adingin Daniel nuntakna in etteh thamcing malunah hi. Asau anuntakna tawh a Topa adingin nasem hi. Ainahin Vantung in a “it mahrnah mi” ahi hi (Daniel 10:11). Amah in sianthona leh diknate akisialh sangsikin. palitawina angah hih kamsangpa in mawlmei Israelte tawh akibangin dingkhawmin. amite adingin Pasian’ maiah athmnsak lai hi: “Ka diknate Nangma maiali ahong lamto ka hi kei hi, Nangma hehpihnate kamasuan hi.” “Kote ka mawlikhin uh a, siatna kabawl khin uh hi.” “Tu in thu kagen a thungenin, mawlmate pulaak in. ka mite mawlma ka pulaak hi” ci hi. Anung tawlkhat khit ciangin thuhillma ahongpia dingin Pasian’ Tapa hong kilang a, (471) “Ka lungdailma in siatna hongtunpih a thatang kliat zong kanei nawn kei hi” ci in Daniel in gen hi. (Daniel 9:18, 15, 20; 10:8). Huihpi suangval lak panin Job in Topa aw azak ciangin, amahin “Kei leh kei kaki mudah a, vut leh vai lakah ka kisikkik hi.” (Job 42:6). Isaiah in Topa’ vangliatna amuh ciangin, leh vangmi aw “Siangtho, siangtho, siangtho, mihonte Topa” ci in aot ciangin amahin “samsiatna angah kahi hi! Amawkna kahi hi!” aci hi (Isaiah 6:3, 5).Vantung thuap thmnna ah amah kidomto a, mihingte’ kampau tawh akigen khia theilo thu kaza hi. Amali leh amah akigenna ah “misiangthote lakah aneupen ka hi hi” ci hi (2 Corin 12:2-4; Ephet 3:8).Jesu ang ah akingampa in Jolm hi a.Ama’ vangliatna muhsak a, vantungmi khephungali asibangin apuk hi (Mangmulma 1:17).KL 349.2

    Singlamteh lhn nuaiah anungtate adingin mawlma panin suahtak nadingin ei leh ei kilapsangna om theilo a, kisialh nading zong omlo hi. Pasian’ Tapa’ lungtang akitamkhamsak mawhna in amaute’ mawhna hi a, tua ngaihsutna in kiniainkhiatna all amaute amakaih hi. Jesu tawh anaipenin anungtate in amaute’ thanemna leh milling’ mawlmate theisiam zaw uh a, singkhuam tungah si a, athokik Mipa hoilma bekah lametna aneithei uh hi.KL 349.3

    Leitung biakna ah munkip angah asiangtho nuntakna in milling ultunsakna leh Pasian’ thukhamte awlmawlilolma nei a, Laisiangtho biakna ah akihello bangin ciamtelma angah hi. Tuabangin a unite in asiangtho nuntakna in upna tungtawnin thakhatthu a apiang hi a amaute in apicing sianthona angalikhin in kihilli uh hi. Amaute in “Up ding bek hi, tua hileh tua thupha in nang a’ hita hi” ci uh hi. Thu umte in thasanna neih kul nawnlo, ci uh hi. Tuabang hun laimahin, Pasian’ thukham ie thuneilma nial uli a, thukhamte tanna panin suahtakna kingah zo hi, ci in hilh uh hi. Mihingte in Pasian’ deihna leh apianzia tawh aki thuhual, leh Amah alungdamsak, Ama’ thukhunte tawh akituakin nungta lopi-in, amau’ thu in Pasian’ deilma leh azia leh atong tawh kituakin sianthona angali thei uli hiam? (472)KL 350.1

    Hanciamna, thasanna, kei-nialna, leh leitung haitatnate tawh kikhenkhiat akulselo aol biakna deilma in, upna doctrine pen upna bek mah doctrine in nei a, Pasian’ thu in bang gen hiam, cih kanlo uh hi. Sawltak James in: “Ka sanggamte aw, mi khat in upna nei in sepna om keileh bangmetna aomding hiam? Upna in amah ahonkhiazo ding hiam? . . . Amawkna mi aw, sepna aomlo upna in asi ahihlam nathei hiam? Ihpu Abraham in atapa Isaac biakna tau all lialtmndingin apiak ciangin sepna tawh kidiksak hilo hiam? Upna in ama’ sepna hongpusuah ahililam mulo na hiam? Sepna tawh upna kicing sak zaw hilo hiam? . . . Sepna tawh mi kliatin dik kisakna angahdan nangmahin namu hi, upna bek tawh hilo hi.” (James 2:14-24).KL 350.2

    Sepna aomlo “upna doctrine” in Pasian’ kammal tawh kilehbulh hi. Hihin lampial gui-awkna ahi hi. Hehpihna ahong kipiak nadingin ahong kingetnate picingsak lopi in Vantung’ maiplia ngalmopna in upna hilo hi. Hihin upmawh sansat upna ahi hi. Upna maanin Laisiangtho’ kamciamte leh piakkhiatna tungah akinga ding ahi hi.KL 350.3

    Pasian’ ngetna thei gige-in palsat napi in asiangtho nuntakna kanei hi, cih upna tawh kuamah na kikhemkha kei un. Theipipi a mawlma in Khasiangtho awging daisak a, Pasian kiang panin milling kikhenkhiasak hi. “Thukham palsatna in mawlma hi.” “Amawh [thukham apalsatte] khempeuhte in Amah mulo uh a, zong theilo uh hi.” (1 John 3:6). John tungtawnin ama’ laikhakte in itna tawh hongkuan hinapi, thukham palsat kinken napi in asiangtho nuntakna kanei hi, aci mite’ zia leh tong dik takin apulaak veve hi. “Amah kathei hi, aci mipa in. Ama’ thukhamte azuih keileh, amahin thuzuau genpa hi a, ama’ sungah thumaan aom kei hi.” (1 John 2:4, 5). Hililai ah mi khempeuli ie nasepna atelsit sittelna khat aom hi. Leitung leh vantung a Pasian’ sianthona tuktelma zanglopi in mi khat peuhin siangtho hi, ihci theikei hi. Mi kliat in thukham ie gilma athuak khak keileh, Pasian’ thukhunte neusehin azang ngaihsut leh. hih thukhamte lakah aneupen nangawn theipipi in apalsat niloh leh, (473) midangte zong tuabang mahin abawldingin thu ahilhleh, Vantung’ mittang ah pahtakna ngalilo ding uh hi. Amaute thugenin bulkip aneililoh lam ihtheihsak ding hi.KL 350.4

    Mawlma kanei kei hi, cih kampau limlim in sianthona tawh kigamla ahililam kilangsak hi. Pasian ie amongneilo sianthona phawkpih zolo ahihmanin leh. mi in Pasian’ zia leh tong tawh aki thuhual keileh, tua mi in a ithuai Jesu Clirist ie asiangtho meelpliatna mu nailo ahi hi. Mawlma ie kihhuaina leh thaanghuaina tawh kisaikak in siangtho akisa uh hibek hi. Christ leh amah akihalna uh liansemsem leh Pasian’ zia leh tong leh angetnate amulma kicinglo tektek a, ama’ mit ah siangtho kisa semsem ding hi.KL 351.1

    Laisiangtho in agen asiangtho nuntakna in milling pianzia avekin— lungsim, kha. leh pumpi ahuamklia ahi hi. Paulin Thessaloni pawlpite thu angetsakna ah “na lungsim khempeuh uh leh na klia nuntakna leh na purnpi uh Topa Jesu Christ ahongpai ni matengin mawhbaanna aomlo dingin na kikem un” (1 Thessaloni 5:23). Thu umte kiangah agelhkikna ah “Sanggamte aw, note in. Pasian’ hehpilina hangin Pasian’ maiah na pumpi uh anungta biakpiakna, asiangtho, asanthamin napiak nading uh kong thum hi” (Roman 12:1). Tanglai Israelte’ hunlai in. Pasian’ tungah akipia biakpiakna khempeuh pen phatakin kisittel masa hi. Ganhing tungah hemna khat peuh akimuli ciangin kinial pah hi, banghang hiam, cilileh Pasianin gangawh biakpiakna khempeuh “mawhbaanna” aomlo dingin thu pia hi. Tua mahbangin Cliristiante zong apumpite uh “anungta biakpiakna asiangtho, Pasian’ maiah asantham ahidingin apiading uh ahi hi.” Tuabangin akibawl tlieih nadingin, aneih uh vangliatna khempeuh ahoilithei bel in akemding uh ahi hi. Pumpi ahi a khuak leh lungsim thahatna athanemsak kizekkhiatna (zongsatna) khempeuhin Piangsakpa nasem dingin picingsaklo hi. Ahoihtheipen ih piaktheih sangin atawmzaw tawh Pasian lungkimsak zo zaw ding ih hi hiam? Christ in. “nangmah in na lungsim khempeuh tawh na Topa na itding hi” ci hi. Lungtang khempeuh tawh Pasian a itte in anuntakna uh ahoihpcn. leh alioihpen nasepna Topa pia nuamding uh hi. Apianpih uh vangliatna khempeuh Aina’ deilma tawh kituakin asemdingin sialzon ding uh a, asiamnate uh khangklian ding uh hi. Dull leh dahnate lungkimsakna tawh (474) Pasian apiakding uh biakpiakna amaute in thanemsak lo ding uh hi.KL 351.2

    Peter in: “Kha nuntakna alangpan ci-le-sa lunggulhna tawh na kipelli un” (1 Peter 2:11) ci hi. Mawlina tawh akipawl lunggullina khempeuhin khuakte’ theilina mawlsakin, klia leh lungsim pilnate zingsak hi. Pasian’ Khasiangtho leh kaimnal bekin milling’ lungtang hong lawng theibek hi. Paul in Corin pawlpite tungah, “Lungsim leh ci-le-sa nitnate panin kihahsiangin Pasian kihtakna ah akicing sianthona nei ni” (2 Corin 7:1). Kha gah ahi—“itna. kipakna, kilcmna. lungduaina. migitna, hoihna. upna, lungnemna” te “kidek kidamna” sungah akikhil khawm ahi hi. (Galati 5:22, 23).KL 352.1

    Humopna tawh akipia hih genkhiatnate awlmawhlo in. Cliristian kahi, aci mi pawlkhatte in. neih nading leh kizep kipuahna abiak nadingun avangliatnate uh athanemsak uh hi. Milling hihna in bangzah takin Pasian tawh akibang uli zongin anliaina, zudawnna, akikham gualnopnate tawh alalthangsak uh hi. Pawlpi in. tai in a thuhilh sangsikin. dull leh dab. metna leh gualnopnate hanthawn zaw in. aneih uh sumte cillo in. azatna uh tawh Christ itna azawngkhalsak uh hi. Tu ni in Christ in pawlpi sung ahonglut ding hilcli. biakna paulamin nek leh dawn pawikhaamna leh asiangtho lo kilei kizuakna abawlte, biakbuk panin sumkhekna abawlte ahawlkhiat bangin, aliawlkhia ding hiam?KL 352.2

    Sawltak James in vantung panin ahong pai pilna (wisdom) in “siangtho bel” hi, ci hi. Amanpha Jesu ako amuk akam uliah zatepna, tawh ninsak uh a, tua gimnamsia adik kha mite zong aninsak uh hi. Amaute in huih ninsak uh a, akimah aom mite tua gu adiiksak uh hi. Asiangtho lungdamnathu alangpan hihbang kizekna sawltakpite in phukha uh hileh “leivai, dawivai leh ci-le-sa vai” ci in mawhsak loding uh hiam? Zatep ie silate, asiangtho nuntakna avai-in kasang uh hi, acite in. vantunggam lametna gen uh a, ahihhangin Pasian’ kaimnal in “anin athaanghuai khempeuh tua gam sungah lutlo ding hi, ci hi.” (Mangmuhna 21:27). (475)KL 352.3

    “Na pumpi uhin Khasiangtho teenna biakinn ahililam theilo nahi uh hiam? Tua pumpi in Pasian a’ hi a, note a’ ahikei hi. Note in man tawh akileisa na hi uh a, Pasian’ neihsa ahi napumpi, nakha leh nalungsim uh tawh Pasian naminthangsak ding uli hi” (1 Corin 6:19, 20). Pasian’ Khasiangtho ateenna pumpi anei mipa in mawhna zongsatna tawh tua pumpi saltangsak lo ding hi. Aina’ neihsa in Topa a’ hi. Hih muanna tawh ahong kipia sumbul kua in mawhbaanglo in za’ang theiding hiam? Cliristian akici mi tampite inkmnsimin kimanna aneilo, mawlina ah gualnop nadingin sum tampi zang uh a. kha tampite in Pasian’ thu zalo in mangthang uh hi. Sawm a khat leh sumpi tawh mite in Pasian’ sum sut uh a, Lungdamnathu tangkona panpilma ding leh mizawngte kliangkhan nadingin apiakna sangin atamzaw smnte tawh asusia lunggulhna ah akihaltum uh hi. Christ nungzui kahi, aci mi kliempeuhte in amaantakin asiangtho nuntakna anei uh hileh, akisamlo leh natna apia gualnopna all kitangsamlopi in sum azat sangsik un. Topa’ smnsaal ah smnkhol zawding uh a, mite maiah kidek kidaamna, kei-nialna, leh kipiakkhiatna ah ettelma lhn lakding uh hi. Tuaciang bekin amaute in leitung’ khuavak suakpan ding uh hi.KL 352.4

    Leitungin gualnopna sungah akipiakhin uh hi. “Ci-le-sa’ lunggulhna. mittang’ lunggullma, leh nuntak kiphatsaknate in” mihonte a ukcip hi. Ahizongin Christ’ nungzuite in asiangtho zaw sapna ihngah khin hi. “Amaute sungpanin hongpai khia un. kikhenkhia un. Topa in ci hi, asiangtholote lawng kei un.” Pasian’ kammalte’ mulma panin ihet ciangin. mawlma sulzuilmate leh leitung’ lunggullmate ilmutsiat masiah asiangtho nuntakna kanei hi, cihtheih nading thu omlo hi.KL 353.1

    Ahong kingetnate tawh kituakin anungtate in “amaute lakpanin hongpai khia un, kikhenkhia un, . . . asiangtholo nate lawngnawn kei un. tua hileh note adingin Pa kahiding a, note in Ka tanu Ka tapate nahiding uh hi, Vanglian Topa in ci hi .” (2 Corin 6:17, 18). Hih in Christian mimalte in Pasian’ nate ah haulma leh liatna tawh kisai thuakna ihneih nadingin tavuan leh thuneilma ilmei hi. “Keimahin leitung’ (476) khuavak kahi hi” Jesu in ci hi. “Keima’ nung ahongzuite in khuamial sungah lampai ngeilo ding a, nuntakna khuavak aneiding hi.” (John 8:12). “Midikte lampi in khuavak taang a, akicing ni atundongin atang semsem hi.” (Paunak 4:18). Upna leh thumanna kalsuan khatsimin leitung’ Khuavak tawh hong kinaisak zaw a, tua Khuavak sungah “khuamial omlo hi.” Dikna Ni ie nizangte in Pasian’ nasemte tungah tang a, Ama’ nizangte alengkik ding ahi hi. Van a aksite in vantungah khuavak lianpi khat om hi, ci in honggen uh a, tuabang mahin cliristiante in zong Vantung tokhom tungah Pasian tu in. Aina’ zia leh tongte in phat leh ciin thamcing ahilma apulaak ding uh ahi hi. Khasiangtho ‘ hehpihna in siangthoin taksang ahilunanin Aina’ adingin tetci apangte in apulaak khiading uh ahi hi.KL 353.2

    Colote te alaikhakna ah Paul in. Pasian’ tate tungali akipia thuphate nagual hi. Eite in “note adingin tatsatlo in thu kongngetsak uh hi, Topa theihna leh Ama pilnate leh klialam pilnate tawh na kidim nading uh kongdeilisak uh hi. Tua hileh note in Topa’ lungdam nading tawh akilawmin na nuntak nading ulileh ahoih nasepna khempeuliah napun nading un. leh Ama’ aminthang vangliatna tawh akilawm thahatna tawh kidimin, leh lungduaina leh thuakzawlina tawh na kipak nading uh kongdeihsak uh hi. (Colote 1:9-11).KL 353.3

    Ephet khua ah aom sanggamte in Christiante hamphatna atheisiam dingin adeihsakna Paul in agelh hi. Amaute maiah Paul in kamsiam theihtawp zangin. Sangpenpa tanu tapate in aneih ding uh alamdang vangliatna leh theihnate amusak hi. “Asungnung ini uh Ama’ Kha ie thahatna tawh akihatsak nadingin” leh “itna sungah zungklia in akip nading uh,” leh “theilina khempeuh amakhelh misiangthote tawh Clirist ie itna athukzia, azaina, asauna, asaanna atheih nading uh” Paul in adeihsak hi. Ahililiangin sawltakpa thungetsakna in “Pasian’ picinna ah akidim nading un” hamphatna asangpen atungsak nuam hi” (Ephet 3:16-19). (477)KL 354.1

    Hililai ah, Aina’ ngetnate ihtangtun ciangin Vantung a Pa in ahongkamciam upna tawh ilingah theihding asangpen dininun apulaak hi. Clirist ie hoilina hangin Ciangtan oinlo Vangliatna Tokhom ilizuan thei hi. “A Tapa khatbek aneih sitlo in eite adingin apiakhiapa in ill kitangsap khempeuh pialo in aomding hiam?” (Roman 8:32). Ciangtan oinlo in Ama’ Kha Tapa apia Pa in eite in zong Aina’ kicinna ah ilikidim nadingin hongpia hi. Jesu in. “migilo hinapi in. natate tungah letsong hoih piakding theilopi in pia nahih ulileh vantung a Pa in angen khempeuhte a Khasiangtho pialo in omding hiam?” “Ngen un. nangahding uh hi, tua hileh nalungnopna uh kicingding hi.” (Jolm 14:14; 16:24).KL 354.2

    Christian nuntakna in kiniamkhiatna zia aneih laitakin. dalma leh kineusehna tawh nuntakna ciamtehding hilo hi. Pasianin thupha apiakding leh hoih asakdingin ilmuntak ding ahi hi. Ei leh ei kimawhsakin kliuamial ah ihomding pen Pa’ deihna hilo hi. Lungsim sungah ei leh ei mail ih kingaihsut kawmin lukunsa in lampai na-in kiniamkhiatna lim hituanlo hi. Jesu’ kiangah pai in sawpsiangna ihngah thei hi. Thukliam maiah dingin zmnna leh dalma omlo in hiding thei hi. “Jesu Christ sungah aom mite in kimawhsakna om nawnlo hi. Eite in ci-la-sa tawh hilo, Kha sungah ilmungta hi.” (Roman 8:1).KL 354.3

    Jesu’ tungtawnin mawlma sungah akia khin Adam’ suan leh khakte in “Pasian’ Tatte” asuak khin uh hi. “Siansualma angahte leh asiangsakpa in pumkhat suak a, tuahangin sanggam ahongcih ding azmn kei hi.” (Hebia 2:11). Christian nuntakna in upna khat, gualzawhna. leh Pasian’ sungah kipakna ahi hi. “Pasian’ sungah asuakthakte in leitung azozo uh hi: hih gualzawhna in leitung zozo a, tua in upna ahi hi.” (1 Jolm 5:4). Pasian’ nasem Nehemiah in maantakin agenna all, “Topa kipakna in eite tha ahi hi.” (Nehemiah 8:10). Paul in, “Topa sungah kipak tawntung un: konggen kik inah. Kipaak un.” “Atawntungin kipak un. Tatsatlo in thungen un. Na khempeuh ah lungdam ko un. (478) Hihin nangmah tawh kisai in Clnist sungah Pasian deiluia ahi hi” (Philipi 4:4; 1 Thessaloni 5:16-18).KL 354.4

    Laisiangtho in agen kikhelna leh asiangtho nuntakna ie agah in tuabang ahi hi. Tulai Cliristiante-in Pasian’ thukham sungah akihilli dikna thukhun adingin tetci panding neilo phial uh hi. Tua thu hangin tulai khanlawlinate in Pasian’ Khasiangtho’ atatsatlo nasepna pulaak zolo uh hi.KL 355.1

    Eite in ih etna tawh akikhel ilihi hi. Mihingte maiah Pasianin ahonkhiat thukhun siangthote leh apicing Aina’ zia leh tong siangthote ki awlmawhlo a, mihingte ‘ lungsim in mite thuhillma leh ngaihsutnate ah akikai zaw uh hi. Tua thu hangin pawlpi sungah anungta Pasian zahtakna nasia takin akiamsuk ahi hi. Topa in, “Keimah nuntakna tuinaak ahong nusia uh hi. Amaute in tuisamte tokik uh a, ahihhangin tui kicing theilo hi” ci hi. (Jeremiah 2:13).KL 355.2

    “Pasian akihtalote thuhillinaah anungtalote in thupha angahte ahi hi. . . Amahin Topa thukham ah nuamsa a, Ama’ thukham ah asun azan in alungngai hi. Amahin guntui kiangah apo singkung bangding a, khuahun sialin gah agahding hi. Atehte in zong vul ngeiloding hi. Asep abawlna khempeuhah akhangto ding hi.” (Late 1:1-3). Pasian’ thukliam in ama’ om nading mumnaan ah akikoih ciangin tanglai upna leh khanlawhna maante apiangsak hi. “Topa in ageninah, lampi ah ding inla.cn in, lamluite dong in, koi ah lam hoih om hiam, ci in. Tua lampi ah pai lecin, na kha adingin tawldamna nangahding hi.” (Jeremiah 6:16).KL 355.3

    Larger font
    Smaller font
    Copy
    Print
    Contents