Kapitel 1—Assersuut pisimavissoq

“Illittaaq ullormi matumani ilisimagaluarukkutoq suna eqqississutissaralugu. Maannali tamanna illit isinnut isertorsimavoq. Ullummi ilinnut nalliukkumaarput akeqqavit kaajallallutit ippiliugaliorfissaat ungusiffissaallu tamaniillu ilinnut iserniarfissaat. Piuneerutitissavaatsit qitornatit ilanngullugit ujaqqanillu qaleriissuerutillutit takusarneqarfigisat ilisimannginnakku.” (Luk. 19, 42-44).Ak 17.1

Uuliap qaqqaanit Jerusalem Jiisusip alakkarpaa. Isigisaa alianaallunilu eqqissinaqaaq. Poorskilersimavoq, nunanillu tamanit Jaakup kinguaavi nalliuttorsuaq taanna nalliuttorsiutiginiarlugu katersuussimapput. Naatsiiviit viinnequteqarfiillu sivingarnillu qorsooqqissut Jerusalemiliartut tuperfigisimasaasa akornanni illussaarsuit takorannersut illorpassuaqarfiullu pallittaalisarsui portunersaraat. Soorlumi tassa Zionip pania tulluusimaarnermini ima oqarumassasoq: “Kunngip nuliatut issiavunga, aliasuutissannillu takusaqanngilanga.” — Maannakkut kunngip tussiaasiortup nalaanisut alianaatsigalunilu sernigisaanissani qularutiginngitsigaa, soorlu David tussiarsimasoq: “qeqqaarissutut napavoq nunarsuarmi tamarmi qiimasuutaalluni, Zionip qaqqaa avannarlerpaalluni, illoqarfia kunngersuup.” (Tuss. 48, 3).Ak 17.2

Naalaffiup illorsuartai takoranningaartut saqqumiinnarput. Seqernup appariartortup qinnguaasa naalaffiup qarmai marmoriullutik qaallorissut qinngorfigalugillu isaaffia kuultitigaq qaqiffiliarlu kuultisut qillertoq inngialu seqersimavai. Illoqarfik juutit tamarmik tulluusimaarutissaat “takoranneqaluni” taama alianaatsigaaq. Israelikkormiuusup kiamitaava isigisassaq tamanna nuannaarnanilu alutorsarnanilu isigisinnaassavaa!Ak 17.3

Kisianni Jiisusip eqqarsaatai allaalluinnarput. “Illoqarfik qanillillugu takuleramiuk qissatigaa.” (Luk. 19, 41). Ajugaasimaartumik iseriartornerup nalerpiaani inuillu tuusintilippassuit nuannaarlutik nilliallutik kunnginngortinniaruttoraanni qattunerit akisuatillugit, silamiunik annaassisoq tassanngaannaq tupinnartumik aliatsappoq. Guutip ernera, Israelikkunnut neriorsuutigineqartoq, toqumut ajugaasimallunilu toqusimasunillu makititsisimasoq qissaserpoq, imaanngikkaluarpoq aliasunnerinnarmit, tarnimigulli ajugaaffigisassaanngitsumik annilaanganermit.Ak 17.4

Inuiaqatigiit taakkua qinigaasut ukiut tuusintillit sinnerlugit ingerlanerisigut Guutimit isumagineqarlutillu sernigineqarsimanerat Jiisusip erseqqivissumik ilisimavaa. “Naalakkap Zioni qinersimavaa tassani ineqarfeqarumagami”. (Tuss. 132, 13). Tassani pruffiitit iluartuusut ukiuni untritilinni arlalinni mianersoqqussutaasunik nalunaaruteqartarsimapput. Tassani Naalakkap saamalluni najuinini ersersissimavaa, tassani majuartarfiit tupinnartorsuit nunamit napallutik qilammut atasut tunngasimapput (1 Mos. 28, 12; Joh. 1, 51) — majuartarfiit Guutip inngiliisa majuartarfigalugillu aqqartarfigisimasaat, silamiut illernarnerpaamut majuarfigisinnaasimasaat. Israelikkut inuiattut Naalagaq ilumoorfigittuarsimagaluarpassuk Jerusalem naassaanngitsumik atasimassagaluarpoq, Guutimit qinigaalluni. (Jer. 17, 21-25). Kisianni inuiaat taakku ingerlanerat killormoornerullunilu tunussinerusimavoq. Salliutitaassusertik atornerlullugulu pissusissatik atornerluttarsimavaat. “Naalakkap siuaasaasa Guutiata aallartitani aqqutigalugit mianersoqqujuartaraluarpai innuttani najukkanilu asattuunniaramigit.” (2 Nal. 36, 16, 15; 2 Mos. 34, 6). Mianersoqqussutit, oqaaqqissaarinerit naveersitsinerillu iluaqutaanngimmata qilammit tunissutissamik pitsaanerpaamik nassippai — allaallu annerusumik tunivai: Tunissutimigut tassuunakkut qilassuaq tamaat ammarpaa.Ak 17.5

Guutip nammineq ernera illoqarfimmut peqqissimiuitsumut aallartitaavoq.Ak 18.1

Ukiuni pingasuni qaamanerup naalagaata innuttani angalaarfigisimavai. “Jiisusilu tamani angalaartoq ajunngitsuliorluni Diaavulumillu naalagaaffigineqartut kikkut tamaasa ajorunnaarsillugit; nanertugaasullu aniguiseqqullugit; Tappiitsut tappissipput, nukillaarsimasut pisupput, pupissut pupeerupput, tusilartut tusaapput, toqusut makipput iivangkiiliulu piitsunut tusarliunneqarpoq.” (ApS. 10, 38; Luk. 4, 18 Matt. 11, 5) Naak ajortumik pigaanni ajunngitsup taartissaanik, uumissuinermillu asanninnerata taartissaanik (Tuss. 109, 5), taamaattorli naakkittarnini ilumoortuarluni ingerlatittuaannarpaa. Kikkulluunniit taassumunnga aggersut itigartitaaneq ajorput. Saamassutsip malingilusooq uummatinit manngertunit uteriartitaasut uummatit taakku misiginneqataasunik asanninneroriaannartumik uterfigisarpaat. Kisianni israelikkut ikinngutertik pitsaanerpaaq ikiortissatuartillu tunuppaat. Asannittumik ilitsersuutai narrugisaapput, siunnersuutai tusarumaneqanngillat mianersoqqussutaalu illaatigineqarlutik.Ak 18.2

Ulloq neriuffissaallunilu saammaassivissaq qaangiukkaluttuinnalerpoq. Guutip narrassutissamik imerfissaa ulikkaangajappoq. Nuiarsuaq taartoq inuiaat ukiuni untritilinni arlalinni tunussinerisigut killormoornerisigullu qulangiussimasoq ajortilinnut pitorangajalerpoq, perlussamillu annaassisissatuaraluat narrugineqarlunilu mitaatigineqarsimallunilu ungasinngitsukkut Golgathap sanningasulittaanut kikiattorneqartussanngorpoq. Kristusi Golgathap sanningasulittaanut kikiattorneqareerpat israelikkut inuiattut Guutimit salliutitassatut ukiui qaangiutereersimalissapput. Tarnip ataasiinnannguup tammarnissaa annaasaqarneruvoq silarsuup erlinnartuutaanit tamanit akisunerusoq, Jiisusilli Jerusalem qimerlooramiuk illoqarfimmiut tamarmiusut, inuiaqatigiit tamarmiusut, ajunaarnissaat takorloorpaa — inuiaat Guutip qanga immikkut innuttassamisut qinersimasai.Ak 18.3

Ukiut untritilikkuutaat nalliuttussat takorloorlugit angerutsip innuttai nunanut tamanut siaruarlutik “sissami sioralimmi umiiarnikutut” takorloorpai. Illoqarfimmiut ungasinngitsukkut pillagaanissaat naggatissamik eqqartuussinissami pillagaanissaata aallarniutissaannaatut takorloorpaa. Guutisut naakkinninneq oqaatsini aliasuppaluttuni ukunani ersersinneqarpoq: “Jerusalemi, Jerusalemi! Pruffiitinik toqutsisutit ilinnullu aallartitat ujaqqanik milloorlugit. Qasseriarlungamitaava qitornatit katersorniartaraluarpakka, soorlu kukkukuup piaqqani sulummi ataannut katersortarai, piumanngilasili.” Tammassaguit illit kisivit pisuussaatit. “Taamaattorli ornikkumanngilassinga inuussut piniarlugu.” (Matt. 23, 37; Joh, 5, 40).Ak 18.4

Kristusip Jerusalem isigaa silamiut killormoorlutik upperumanatillu Guutimit pillagaanissap tungaanut tuaviortumik ingerlasut assigisaattut. Kinguaariit nakkarsimasut perlui tarnimigut misigalugit taama aliasutsigisumik nillerpoq. Inuit nallinnassusiat, qullii aavallu ajortip kingunerisut isigai; uummataa nunami erloqillutillu naalliuttut pissutigalugit nalliginninnermik nassuiagassaanngitsumik ulikkaarpoq; tamakkerlugit ikiorumangaaraluarpai, kisianni taassumaluunniit assaata inuit taamatut perloqqusaangaarnerat unitsinneq saperpaa. Ikiortissatuaasoq ikittuinnannguit ornikkumavaat. Taanna piareersimavoq annaffissaqalersikkumallugit toqujumalluni, kisianni inuussutissarsiumallutik taassumunnga ornigukkumasut ikittuinnaapput.Ak 18.5

Qilammi kunngiusoq qullilivoq! Naassaanngitsumik Guutiusup ernera tarnimigut annikilliorlunilu annilaangavoq! Tamatuma takutippaatigut ajortip ajussusianik. Tamatuma takutippaa pisuusoq Guutip inatsisaanik unioqqutitsisimanerup kingunerinit annaatissallugu ajugaqanngitsumut allaat qanoq ajornakusoortigisoq. Jiisusip kinguaariit kingullissat siumut takorloortillugit silamiut salloqittagaanissaat Jerusalemip akornutissaata assinga takorloorpaa. Inuiaqatigiit juutit angisuumik ajortigisaat tassa Kristusi narrugigamikku; kristumioqatigiit angisuumik ajortissaat tassaajumaarsimavoq Guutip inatsisaanik, Guutip qilammi nunamilu naalakkersuinerata tunngavianik, narruginninnissaq. Naalakkap peqqussutai nikagineqarumaarput suujunnaarsitaallutillu. Inuit milliuunillit ajortimit qilersugaallutik Saattanimit inussiaatigineqartut, toqup aappaanik toqusussat, ullormi takusarneqarfimminni sallusuissut tusarumanngitsoorumaarpaat. Tappiinnerup ajussusia! Salloqittagaanerup eqqumiissusia!Ak 18.6

Poorski ullut marluk sioqqullugu Kristusip juutit inatsisartuisa pisuusaarnerat eqqartuutereerlugu naalaffik kingullermik qimakkamiuk ajoqersukkani ilagalugit uuliap qaqqaa orneqqippaa, sivinganerlu qorsooqqissoq illoqarfimmut isikkivilik ingiffigaat. Suli ataasiarluni ungalui, qaqiffiliai illussaarsuilu qimerloorpai. Suli ataasiarluni naalaffik tappavanngaaniit takoranningaartoq qimerlooqqippaa.Ak 19.1

Naalaffissuup piuneerunneqarnissaanik Kristusip siulittuutigisaa ajoqersugaasa tupigusuutigeqalugulu annilaarutigisimaqaat, oqaasiilu erseqqinnerusumik paasiumallerpaat. Naalaffissuaq pinnernerulersinniarlugu ukiut 40 sinnillit ingerlanerini suli ilungersortumik sulissutigineqarlunilu akissaajaatigineqarsimaqaaq. Herodesersuup aningaasarpassuit naalaffissuarmut atorsimavai, allaallu silarsuup kejseriata tunissuteqarfigisimavaa. Ujararujussuit maarmoriusut Romamit aggiunneqarlutik illuliarineqarneranut atorneqarsimapput, tamakkulu ajoqersukkat Jiisusimut tikkuartuussimavaat oqarlutillu: “Ajoqersuisoq, ata, ujaqqat illorsualiaassusialu.”Ak 19.2

Jiisusilli tupinnartumik annilaarnartumillu akivai ima: “Ujaqqat qaleriissuerullugit ingutserneqassapput.”Ak 19.3

Herodes naalagaatillugu Jerusalem malunnarluartumik pinnersagaaginnarani qaqiffiliai pallittaalisaalu pitsanngorsangaarsimammata illoqarfik tiguagassaajunnaangajassimavoq. Taamanikkut aserorterneqarnissaanik siulittuiumasoq Noahtut ilillugu salluneragaassagaluarpoq. Taamaattorli Kristusi oqarpoq: “Qilak nunalu nungussapput, oqaatsikkali nungunngisaannassapput.” (Matt. 24, 35).Ak 19.4

Jiisusip Jerusalem eqqartuutereermagu Naalakkap illoqarfik inuiaallu pillassallugit suli ukiuni 40-ngajanni utaqqigallarpoq. Iivangkiiliumut narruginnillutillu ernerminik toqutsisunut Guutip kamaginnissusia tupinnarsimavoq. Fiigequssuarmik assersuut Guutip inuiaqatigiinnut juutinut pissusianik assersuutaavoq. Pineqarnissaa peqqussutigineqareeraluarpoq: “Sooq iluaqutaanani allat inangersimaannassavai?” (Luk. 13, 7). Naalakkalli naakkittarluni suli qajassuukkallarpaa. Juutit suli Kristusip pissusianik suliaanillu ilisimasaqanngitsunik qassiinik ilaqarput. Meeqqallu qaamanermik piffissamillu angajoqqaamik narrugisimasaannik suli tuniniarneqarsimanngillat. Apustilit suleqataasalu nalunaajaanerisigut Guutip taakku qaammarsarniarallarpai. Siulittuutip eqquutinneqarsimanera takuniassavaat, Kristusip inunngorneragut inuuneragullu piinnarani, aammattaarli toquneragut makinneragullu. Meeqqat angajoqqaamik ajortuliaat pissutigalugit eqqartuunneqanngillat, kisianni qaamaneq angajoqqaamik takusimasaat piinnarnagu qaamanerli suli annerusoq namminneq takusartik narrugigamikku angajoqqaamittut pisuussuteqalerput uppinngissusertillu naammatsillugu. Jerusalemip piuneerunneqarnissaanik Kristusip siulittuutai tamakkerlutik eqquutinneqarluinnarput. Oqaasiisa ilumuussusiat juutit misigivaat ima oqarmat: “Eqqartuussisigisassinnimmi eqqartuunneqarumaarpusi.” (Matt. 7, 2).Ak 19.5

Nalunaaqqutit tupinnartullu takkupput, ajunaarutissamik eqqartuussaanissamillu nalunaaqutaasut. Unnuap qeqqani qaamanerup silamit matumannga pinngitsup naalaffissuaq altarilu qaammarsarpai. Seqernup tarrilernerani nuissatigut qamutit sorsuutit sakkutuullu katersuuttut assingi takuneqarput. Palasit naalaffimmi pigaartut nipinit eqqumiitsunit annilaartitaapput; nuna sajuppoq niperpassuillu tutsiupput ima suaartut: “Tamaannga aallarta!” Isaaffiup kangilliup matorsua, oqimaangaarami angutit 20-ullutik tamaviaartinnatik matuneq sapigaat saviminerujussuarnillu nunamut mangulluarsimaqisunik parnaarsimasoq, unnuap qeqqani assannit takussaanngitsunit ammarneqarpoq. (Milman).Ak 20.1

Jerusalemip piuneerunneqarnerani kristumioq ataaserluunniit ajunaanngilaq. Kristusip ajoqersukkani mianersoqqusimavai, oqaasianullu uppertut tamarmik nalunaaqutissaq neriorsuutigineqartoq naalaarpaat. “Takugussiuk Jerusalemi sakkutuunit unguneqarsimasoq,” Jiisusi taama oqarpoq, “taava nalussanngilarsi piuneerussaaffissaa qanillisoq. Taava Judæamiittut qaqqanut qimaassapput; illoqarfimmiittut illoqarfik qimassavaat, nunaannarmiittullu illoqarfimmut isissanngillat.” (Luk. 21, 20. 21). Ruumamiut Cestius naalagaralugu illoqarfik iloreeraluarlugu, erniinnaq saassussinissaat ilimanarseruttortoq, taama Jerusalem qimaannarpaat. Ruumamiut takussaasumik pissutissaqarnatik Jerusalem qimaannarmassuk ilusaasut kinguneqarluartumik akiuussinnaanissartik qularalugu tunniutiinnarumallutik piareersimagaluarput. Guutip saamasumik ingerlatsinermigut suut tamaasa nammineq innuttami iluaqutissaannik aaqqissuuppai. Kristumiut utaqqisut neriorsorneqarnermittut nalunaaqutisisimapput, maannalu annassutissamik mianersoqqussummut naalakkumasut tamarmik piffissarsipput. Kristumiut nangaanatik isumannaatsumik qimaaffissartik — Jordanip akiani illoqarfik Pella ornippaat.Ak 20.2

Jerusalemimi naakkittaatsuliornerit amiilaarnarluinnarput Titusip illoqarfik iloqqimmagu. Illoqarfissuaq poorskimi iluneqarpoq juutit milliuunillit arlallit ungaluisa iluanni katersuussimatillugit. Nerisassamaataat peqqissaartumik atuinikkut ukiuni arlalinni illoqarfimmiunut naammattussaagaluit isumaqatigiinnginnikkut akiniaanikkullu nungunneqarsimapput, maannalu perlilernerup annikilliornarnera atortariaqalerpaat. Tuusintillit arlallit nappaalanermit perlernermillu toqorarput.Ak 20.3

Ruumamiut sakkutuuisa naalagaasa juutit sioorasaarpaat tunniutiinnarnialeqqugaluarlugit. Tigusaasut tiguneqarnerminni akiuuttut illoqarfiup ungaluisa saavini iperartorneqarlutillu naalliutsitaallutillu sanningasulinnut kikiattugaapput. Ullut nungullugit untritillit arlallit taamatut toqorarneqartarput, taamaaliornerillu amiilaarnartut ingerlattuaannarneqaramik kiisa Joosafap narsaata Golgathallu akornanni sanningasullit nappararneqartut amerlangaalermata akornisigut ingerlaniarnissaq ajornarsingajappoq taama annilaarnartigisumik ajunaarutissaq Pilatusip eqqartuussiviani pissarsiariumasartik eqquutitippaat taamani oqarsimagamik: “Aava pili uatsinnut qitornatsinnullu!” (Matt. 27, 25).Ak 20.4

Titusip pissutsit annilaarnangaartut kipitikkumagaluaqai, taamalu Jerusalemip piuneerutivinnissaa pinngitsoortikkumasimagaluarlugu. Inuppassuit timaat toqungasut narsani qaleriiaat amiilaarilivissimavai. Uuliap qaqqaata kaarfanit naalaffissuaq takoranningaartoq alutorivillugu qimerloorlugu inatsivoq ujarak ataasinnguarluunniit attorneqaqqunagu.Ak 20.5

Inassutaali naalanneqanngilaq. Unnukkut Titusi tuperminut isereermat juutit naalaffissuarmit aniallutik sakkutuut silataaniittut saassuppaat. Akiuunneranni sakkutuut ilaata ikumasoq isaaffikkut ilummut miloriuppaa. Tassanngaannaq init qisunnik cederinik ungalulersukkat ikuallapput.Ak 21.1

Titusip sakkutuut narrassimaartut unitseriarneq sapissallugit paasivaa, sakkutuullu naalagaannik ilaqarluni naalaffissuaq iserfigaa. Takorannissusia tupigusuutigeqaat, illernartortaalu suli ikuallassimanngimmat annaateriaraluarpaa, sassarluni sakkutuut inaqqikkaluarpai ikumanerit siaruatsaalioqqullugit. Sakkutuut naalagaata Liberalisip ajaappisserluni sakkutuut naalatsinniaraluarpai, kisianni kaasarimut ataqqinninneq allaat tunuartariaqarpoq juutinut akerartuinermut, akiuunnerup tamaviaarnassusianut ujajagassanillu pileritsassimanermut, sakkutuut takuaat qiviakkatik tamarmik kuulterpaluttumik qillertut isumaqarpullu ini illernartoq akisoorpassuarnik katersuiffigineqarsimassasoq. Sakkutuup ataatsip malugineqarani ikumatitaq matup qiversartuisa akornannut igippaa, tassanngaannarlu ini tamakkerluni ikuallappoq. Pujorsuaq innersuarlu sapilerlugit sakkutuut naalagaat anisariaqarput illorsuatsiarlu isumaminik nunguttussanngorpoq.Ak 21.2

Naalaffissuaq nungutaareermat illoqarfissuaq tamaat Ruumamiunit tiguagaavoq. Illoqarfillu naalaffissuarlu qaleriissuerullugit ingutserneqarput, naalaffissuullu inigigalua “narsaatitut” assallatserneqarpoq. (Jer. 26, 18). Jerusalemip iluneqarnerani kingornalu toqoraanermi inui milliuunillit sinnillit toqutaapput, toqutaanngitsortaalu tigusatut aallarunneqarlutik inussiassatut tunisaallutillu Ruumami isiginnaartitsivissuarni uumasunut qaasuttunut igitaapput ilaalu silarsuarmi angerlarsimaffeqanngitsutut angalaalerlutik.Ak 21.3

Annaassisup Jerusalemip pillagaanissaanik siulittuutaa eqquuteqqikkumaarpoq siullermik pineqarneranit annilaarnaraluaqisumit sualunnerungaartumik. Jerusalemip pineqarneragut silamiut Guutip saammaanneranik narruginnillutillu inatsisaanik tullaarinnittut pineqarnerat takusinnaavarput. Ukiuni untritilikkuutaani sivisuuni pinerlunnikkut ajortuliornikkullu naalliuttarsimanerannik oqaluttuaq alianartuuvoq. Tamanna qimerloorlugu uummatikkut anniarnarpoq. Naalakkap naalannassusianik narruginninneq annilaarnangaartunik kinguneqartarsimavoq. Kisianni siunissap uleerneqarnera suli annilaarnarneruvoq. Ukiunit qaangiutereersunit oqaluttuat — pikitsitsisarnerpassuit, sorsuttarnerit, mumisitsisarnerit “Kamippaat perpalullutik tullaarinnittut tamarmik” aammalu “qallersaatillu aaginnaasut” (Es. 9, 4). — Tamakku tamarmik suuppat qaqugu ullormi annilaarnassusissaanut naleqqiullugit, Guutip anersaava uppinngitsunit tunuarpat, inuit pilerissusii Saattanillu naalakkersuinera kigaallassarunnaarlugit.Ak 21.4

Kisianni ullussami tassanissaaq, soorlu Jerusalemip piuneerunneqarnerani, Guutip qitornai “annaanneqassapput, inuit mappersakkami allassimasut tamarmik.” (Dan. 12, 1).Ak 21.5