Kapitel 17—Ukiut nutaassat aallarnersagaapput

Biibilimi saqqummiunneqartut pingaarnerit ilaat tassa Kristusip utertitsinissamik suliassaq naammassiartorlugu tikiuteqqinnissaanik ajoqersuut. “Makissutaallunilu inuussutaasup” ajattugaasortani angerlaatissallugit tikiuteqqikkumalluni neriorsuutaata Guutip angalaartorpassui sivisuumik “toqusut nunaanni alannguanilu” najugaqarsimasut neriuutissamik erlinnarlunilu tipaatsunnartumik nalunaaruteqarfigai. Tikiuteqqinnissaanik ajoqersuut tassarpiaavoq allakkani iluartuni nipit pingaarnersaat. Ulloq inuit aappariit aliasullutik paratiisimit qimaguffiat killigalugu uppernerup qitornaasa neriorsuutigineqartup aseruiniartup pissaanera ajugaaffigiartorlugu paratiisimut annaasamut utertitsiartornissaa utaqqisimavaat. Angutit iluartut qanga Messiasip naalannangaarluni tikiunnissaa neriorsuutigisamik eqquutinneqarnissaatut qilanaarisimavaat. Enokip Adamimit kinguaariissoqatigiit arfineq aappaata nunarsuarmi maani Guuti ukiuni 300-ni angalaqatigisimallugu aniguisitsisussap ungasissumi tikiunnissaa siulittuutigaa: “Takuat, Naalagaq aggerpoq illernartortaminit 10.000-ilippassuarnit iluneqarsimalluni tamanik eqqartuussiartorluni tarnillu tamaasa pillariartorlugit, iliorsimaneri iluaatsut tamaasa pillugit iluaatsullu ajortuliortut akerlilersorluni oqaaserisaat soqqusaatsut tamaasa pillugit.” Jobi annikilliorfimmini oqarpoq: “Nalunngilarali utertitsisiga uumasoq, naggataatigullu nunami sassarumaartoq.” (Jud. 1 14, 15; Job. 19, 25).Ak 115.1

Kristusip iluartumik naalakkersuinissaq aallarnissallugu tikiuteqqinnissaa atuakkiortut iluartut qutsinnerpaanik uumassuseqarnerpaanillu allaatigisarsimavaat. Biibilip atuakkiortuisa pruffiitiisalu pisimasussaq tamanna oqaatsinik qilammit ikumatitamit aamaartutut ittunik uninngavigisarsimavaat. (Tuss. 50, 2-4; 96, 11-13. Es. 26, 19; 25, 8. 9).Ak 115.2

Annaassisup ajoqersukkani qimattussannguleramigit aliasunneranni tikiuteqqinnissaminik tuppallersarpai. “Uummatisi annilaanngikkilit! ... Ataatama illuani inissat amerlaqaat. Taamaanngippat oqarfigisimassagaluarnerpassi inissassinnik piareersaakkiartorlusi aallarniarlunga? Inissassinnillu piareersaakkiartoreerussi tikiuteqqikkumaarpunga uannullu pisikkumaarlusi ilississaaq uanga najugarisanneeqqullusi.” “Inuup Ernera naalannassutsimini tikiukkuni inngilit tamaasa ilagalugit, taava naalannassutsimi issiavissaarsuanut ingissaaq. Inuiaqatigiillu tamarmik saavanut katersuutissapput.” (Joh. 14, 1-3; Matt. 25, 31, 32).Ak 115.3

Kristusi qilaliareermat inngilit uuliap qaqqaani unissimasut ajoqersukkat tikiuteqqinnissaanik neriorsoqqippaat: “Jiisusi taanna ilissinnit qimagutitinneqarluni qilaliartitaasoq taamatut tikiuteqqikkumaarpoq, soorlu qilammukartoq takugissi.” Paulusilu Guutip anersaavanit sunnigaalluni nalunaarpoq: “Peqquserpalunneq inngiliunerullu nipaa Guutillu qarlortaassuata qarlortarpalunnera tutsiuppata Naalagaq nammineq qilammit aqqarumaarpoq.” Pruffiiti Pathmosimit oqarpoq: “Takuat, nuianiilluni aggerpoq, isit tamarmik takussavaat.” (ApS. 1, 11; 1 Th. 4, 16; Saqq. 1, 7).Ak 115.4

Tikiunnissaa ima naalannassuseqartitaavoq “ullut suut tamarmik iluarsiffissaat nalliutserlugit, soorlu Guuti itsarsuarli pruffiitimigut illernartutigut nalunaajaasimasoq.” Taava ajortup sivisuumik naalakkersuinera soraarsitaassaaq; “Silarsuarmi naalagaassuseq Naalakkatta tanitaatalu maanna pigilerpaat, kunngiussaarlu naassaanngilluinnartumik.” (ApS. 3, 21; Saqq. 11, 15).Ak 115.5

Naalakkap tikiunnissaa ilumoorlutik ungaginnittuisa neriuutigiuarsimavaat. Annaassisup uuliap qaqqaani tikiuteqqikkumalluni neriorsuutigisaa ajoqersugaasa siunissami qaammaqqutigaat uummatimikkut tipaatsuutigalugulu neriuutigalugu aliasuutinit qamititassaanngitsumik misilittagaanikkullu millisinneqarsinnaanngitsumik. Naalliutsitaanikkut qinugisaanikkullu “Guutip angingaartup annaassisittalu Jiisusip Kristusip erserfissaa” pilluarnassasumik neriuutigaat.Ak 115.6

Qeqertami qaqqartuumi Pathmosimi ajoqersukkap asasap neriorsuut manna tusarpaa: “Aap, qilamik aggerumaarpunga,” erinisuttumillu akissutaa tassa ilagiit angalaarnerminni qinnutigiuagaat: “Amen, aggerniarit Naalagaq Jiisusi!” (Saqq. 22, 20).Ak 116.1

Parnaarussivinnit toqutsivinnillu iluartut sallusuissummik nalunaajaavigisaannit uppernermik neriunnermillu nalunaarutaat ukiuni untritilippassuarni akisuapput.Ak 116.2

“Utaqqivaat Naalakkap qilaap nuiaasigut aggernissaa Ataatatut naalannarsuseqarluni” “naapertuilluartut naalagaaffimmi inissiuukkumallugit.” Valdenserit taamatut upperput. Wiclifip siumut takorloorpaa aniguisitsisup annaassisup saqqummersitaanissaa ilagiit neriuutaattut. (Taylor).Ak 116.3

Siulittuutip Kristusip tikiunnissaa tamatumalu qanoq pinissaa oqaatigiinnarnagit inunnut nalunaaqutit pisimasussap qanillineranik takutitsisuttaaq uparuartorpai. Jiisusi oqarpoq: “Nalunaaquteqarumaarpoq seqinermi qaammammi ullorissanilu.” Taava “seqineq taarsissaaq qaammallu qaamaneqarnani, ullorissallu qilammit nakkarumaarput pissaanerillu qilammiittut aalatinneqarlutik. Taavalu takujumaarpaat Inuup Ernera nuissatigut aggersoq pissaaneqangaarluni naalannassuseqangaarlunilu.” Johannesip nalunaaqutit Kristusip tikiuteqqinnissaa sioqqullugu takkukkumaartut ima nalunaarutigai: “nuna sajuttorsuanngorpoq, seqinerlu puutut qernertigilerpoq qaammallu tamarmi aattut ilerluni.” (Luk. 21, 25; Mark. 13, 24-26; Saqq. 6, 12).Ak 116.4

Siulittuut tamanna eqquutinneqarpoq ukiumi 1755-imi nunap annilaarnarnerpaamik sajunnersuagut. Tamanna Lissabonimi nunap sajunneratut oqaluuserineqarajuttaraluarluni Europap, Afrikap Amerikallu annersaanut malunniuppoq. Sajunnersuaq malugineqarpoq Kalaallit Nunaanni, Madeirami, Norgemi Sverigemilu Tuluillu Nunaanni Irlandimilu. Sajunnersuaq kvadratkilometerinik qulingiluanik miliuunilittut isorartussusilimmi malunniuppoq. Afrikami sajunnersuaq Europamisut sakkortutigaaq. Algierip ilarujussua aserugaavoq, Marokkollu eqqaani illoqarfik 8-9000-nik inoqartoq morsuppoq. Ulersuup Spaniap Afrikallu sineriaani illoqarfiit ulillugit aserorteriffigingaarpai.Ak 116.5

Sajunnersuaq Spaniami Portugalimilu sakkortunerpaavoq. Cadizimigooq ulersuaq 18 meterisut portutigisimavoq. Qaqqarsuit “Portugalimi portunerit ilaat tunngavippiamikkut sakkortuumik aalapput, ilaalu qaamikkut ammarlutik tupinnartumik siipput, qaqqaminersuillu eqqaani narsanut nakkaapput. Qaqqanngooq tamakku innermik aniatitsipput.”Ak 116.6

Lissabonimi “nunap iluani kallerpalunneq tutsiuppoq, tamatumalu kingunerpiaagut sajunnersuup illorpassuaqarfik tamakkingajallugu illukuinnanngortillugu uppikaatippaa. Minutsit arfinillit missiliorlugit ingerlanerisigut inuit 60.000 ajunaarput.” Umiarsualivik siullermik tinutivilluni imatanngueruppoq, taavalu ulerujussuarluni ulittarfiusoq 15 meterisut tamannaluunniit sinnilaarlugu qummut qaangerpaa. Ajunaarnersuup tamatuma nalaani sissiugaq marmoriinnarmit akisoorujussuarmik sananeqaqqammersimasoq kivivoq. Inupparujussuit illut uppikaasut qimarratigalugit tassunga qimaasimapput, tassanngaannarli sissiugaq inupparujussuit nassataralugit morsuppoq, inuillu morsuttut ilaata ataatsilluunniit timaanik takkuteqqittoqaqqinngisaannarpoq.” (Sir Charles Lyell: “Principles of Geology,” qupp. 495. New Yorkimi naqitigaq 1858).Ak 116.7

Sajunnersuup “kingunerpiaagut oqaluffiit mattuffiillu tamarmik, naalagaaffiup illuutai tamangajammik illuinnaallu sisamararterutaat uppikaapput. Sajunnersuup kingornagut nalunaaquttap akunneri marluk qaangiuttut illoqarfiup immikkoortui assigiinngitsut ikuallapput, ullullu pingasungajaat ikumajuarnikkut illorpassuaqarfik aserugaalluinnarpoq. Nunap sajunnersua nalliuttorsuarmi pimmat inupparujussuit oqaluffinni katersuussimapput, taakkunanngalu aniguisut ikittuaraannaapput.” (Encyclopædia Americana. Art. Lisbon, note, 1831-mi naqitigaq). Ulloq ajunaarfiungaartoq taanna inuit 90.000 missinginik amerlassusillit ajunaarfigaat.Ak 117.1

Ukiut 25 tamatuma kingornagut nalunaaqutip siulittuummi oqaatigineqartup aappaa eqquutinneqarpoq, tassa seqernup qaammatillu taarsinerat. Pisimasup tamatuma suli tupinnaqutiginerusaa tassa piffissaata eqqorluinnartumik nalunaarutigineqareersimanera. Annaassisup uuliap qaqqaani ajoqersukkani oqaloqatigalugit ilagiit sivisuumik misilittagaanissaat siullermik oqaluuseraa, naalliunnartullu tamatuma sivikillineqarnissaa neriorsuutigaa; taavalu tikiuteqqinnissani sioqqullugu pisimasussat eqqartorpai. Tamakkualu siullersaata piffissaa aalajangerpaa. Oqarpoq: “Ullunili taakkunani, annikilliornartoqarfiup tamatuma kingorna, seqineq taarsissaaq qaammallu qaamaneqarnani.” (Mark. 13, 24). Ullut imaluunniit ukiut 1260 taakku 1798-imi naapput. Ukiut 25 tamatuma siornagut kristumiut qinugisaajunnaangajavissimapput. Kristusip oqaasia naapertorlugu qinugisaanerup tamatuma kingornagut seqineq taarsisussaavoq. Siulittuut tamanna majip 19-ianni 1780-imi eqquutinneqarpoq.Ak 117.2

Pisimasumik tamatuminnga isiginnittup naalagaaffimmi Massachusettsimi najugaqartup ima oqaluttuaraa:Ak 117.3

“Ullaaq tamanna seqineq nuigami erseqqarippoq, erniinnarli ulinneqarpoq. Nuissat aarlerinarsilerlutik erniinnaq qernarissipput innaallagissanillu aallartitaqarlutik, kallilerpoq siallilaalerlunilu. Qulingiluat eqqaani nuissat torsunnginnerulerlutik kanngussattut ittumik qalipaatinipput, nunalu, qaarsut orpiillu inuillu qaammaqqummit tupinnartumit silamit matumannga pinngitsumit allanngortitaasutut ipput. Minutsit arlaqanngitsunnguit tamatuma kingorna nuiarsuup qernertup qilak tamakkerlugu siaruarfigaa qilaap killingata sinaa amitsunnguaq kisiat pinnagu, aasaaneranilu unnukkut nalunaaqutaq qulingiluat nalaani pisarneratut taartigilerpoq ...Ak 117.4

Inuit kigaatsumik annilaangajartulerlutillu ersileriartorput. Arnat matut killinganni nuna taartuinnanngorsimasoq isigaat, angutillu suliffimminnit angerlakaapput, sanasup sannatini iliinnarpai, saffiortup saffiorfini qimappaa niuertuusullu pisiniarfiutini qimappaa. Atuarfinni ilinniartitsineq taamaatinneqarpoq, meeqqallu annilaangallutik arpaannaq angerlakaapput. Angalasut naasorissaasup qaninnerup illuani unittaraat. “Qanoq pisoqalerpa?” Tassa apeqqut inuit tamarmik qanermioralugulu uummammiugisaat. Anorerujussuup pitoralernissaa imaluunniit suut tamarmik naggatissaata nalliutilernissaa ilimasuutigineqalerput. Naneruutinik ikiteripput, kissarsuutinilu ammaannartuni ikumatitat ukiakkut unnukkut qaammateqanngitsukkutut qaamatigipput. ... Kukkukuut sinikkiarlutik iniminnukaapput, nersutaatillu ungalut sanianni mangiartarfimminni katersuullutik qatimaappalupput, naratsit qarluluppalupput timmiaaqqallu unnulerneranisut qitivipput, imangertat timmillutik angalaarput. Inuit kisimik suli unnulinnginnera sianigaat ... (Cordon).Ak 117.5

Ulluunerani taarsuaq unnulerfissaa nalunaaquttap akunneri marlussunnguit sioqqullugu qilammik allaaqqissimisaalersumik taarserneqaraluarpoq, seqinerlu nuigaluarpoq, naak putsumit torsusuumit taartumit taallersimagaluarluni. “Seqineq tarrereermat nuisseqqippoq, pilertoqisumillu taarsilluinnarpoq.” “Taarsuarlu unnuaanerani ulluuneranit annilaanganarnikinnerunanilu tupinnarnikinnerunngilaq. Uffa qaammatigingajakkaluartoq qaammaqqutissaqartinnani takusassaqanngilaq, qaammaqqullu eqqaani illumit imaluunniit ungasikannianit isigalugu Egyptenimi taarsuakkullusooq qinngornerisa pitarulluarsinnaanngisaasigut isigisatut ittarpoq.” (Thomas). Pisimasumik tamatuminnga isiginnittuusimasut ilaat oqarpoq: “Allatut isumaliorneq saperpunga: Silarsuarmi qaammaqqutaasartut tamakkerlutik tarranik pitagassaanngitsunik uligaallutilluunniit piuneerunneqarsimagaluarpata taarsuaq naammalluinnarnerusinnaassanngikkaluarpoq.” (Dr. Samuel Tenneyimit allakkat, Exeter New Hampshire-mit, December 1785). Qaammatip naak unnukkut qulingiluat missaani nuilluavikkaluarluni “toqunganerullusooq taarsua minnerpaamilluunniit qaammaamisinneq saperpaa.” Unnuap qeqqani taarsuaq aanngarpoq, qaammallu takussaalerami takkuteqqaarnermini aattut isikkoqarpoq.Ak 117.6

Majip 19-iat 1780 silamiut oqaluttuarisaaneranni ima taaneqartarpoq: “Ulloq taartoq”. Mosesip nalaanilli taarsuarmik taama annertutigalunilu sivisutigisumik oqaluttuarsiaqanngilagut. Isiginnittuusimasut pisimasumik tamatuminnga nassuiaataat tassaaginnarput Naalakkap oqaasiata pruffiitikkut Joelikkut pisimaffissaa ukiut tuusintillit pingajui avillugit sioqqullugu oqaatigisaasup eqquutinneqarami akisuanera: “Seqineq allanngussaaq taarnerinnaalerluni, qaammallu aanngorluni, Naalakkap ullussaa angeqisoq siooranangaaqisorlu nalliutinngikkallartillugu.” (Joel 3, 4).Ak 118.1

Kristusip qitornani peqqusimavai tikiuteqqinnissaminut nalunaaqutissat alapernaaseqqullugit, takkuppatalu kunngimik aggernera nuannaarutigeqqullugu. “Tamakkulu pilerpata nikuigitsi niaqqusilu massitsillugit aniguisitaanissarsimi qanillimmat.” Orpiillu upernaakkut sikkertarnerat assersuutigalugu oqarfigai: “Pilutanittut takuniariaraangassigit immissinnik paasereertarparsi aasaq qanillisoq. Tamakku tamaasa takulerussigit ilisimassavarsi Guutip naalagaaffia qanillisoq.” (Luk. 21, 28, 30, 31).Ak 118.2

Ulloq pingaartorsuaq taanna pillugu Guutip oqaasiata Naalakkap innuttai ilungersorluinnartumik anersaakkut ittumik sinikataarnerannit itersarniarpai peqqissimillutik maniguullutillu Naalakkamut sassaqqullugit: “Qarlortaritsi sulluartaammik Zionimi, sorsoqqusissummik nilliagitsi qaqqanni illernartumi! Nunap inui tamarmik uullusissapput nalliutilermat Naalakkap ullussaa!” (Joel 2, 1).Ak 118.3

Inuiaat Guutip ulluani atanissamut piareersarumallugit nutarterinissamut suliassaq annertooq suliarisariaqarsimavoq. Guutip namminerminut innuttaanerartut ilaasa qassiit naassaanngitsussaq siunertaralugu piareersanngimmata, saammaannermigullu mianersoqqussummik nalunaarfiginialerpai sinikataarnerannit itersarlugit Naalakkap tikiunnissaanut piareersaqqullugit.Ak 118.4

Mianersoqqussut tamanna saqqummersitat kapitaliisa 14-ianni eqqartorneqarpoq. Tassuuna nalunaarut pingasunik imarisalik saqqummiunneqarpoq qilammiunit nalunaarutigineqartumik, tamatumalu kingunerpiannguagut inuup ernera tikiuppoq nunamut katersuiartorluni. Mianersoqqussutip siulliup eqqartuussinissaq nalunaarutigaa. Pruffiitip inngili takuaa “pavani qilaap ataani timmisoq. Nalunaarutigiartorpaa iivangkiiliu atajuartussaq nunarsuarmi najugaqartunut, inuiaqatigiinnut naggueqatigiinnullu, immikkut oqaasilinnut inuiannullu tamanut, inngililu nipitoqisumik oqarpoq: Guuti mianerisiuk naalannartillugulu, eqqartuussinissaa nalliummat. Pallorfigisiuk taanna qilammik nunamillu immamillu ermullu puilaffiinik pinngortitsisoq “. (Saqq. 14, 6, 7).Ak 118.5

Nalunaarut tamanna “iivangkiiliup ittuinnartup ilaatut” oqaatigineqarpoq. Iivangkiiliumik nalunaajaanissaq inngilinut suliassarititaanani inunnut suliassarititaavoq. Inngilit iluartut tamatuminnga suliaqarnermi siulersueqataasimapput, inuillu annaanneqarnissaannik ingerlatsinersuarni nakkutiginnissimapput; kisianni iivangkiiliumik nalunaajaanerpiaq Guutip nunami kiffaanit suliarineqarpoq.Ak 119.1

Upperisassanik ilisimatuut taakkuunngillat sallusuissummik tamatuminnga paasinnillutillu nalunaajaatigisaqartut. Angutit tamakku ilumoortuullutik paarsisuusimagaluarunik uummatimikkut qinusarlutik allassimasunik misissuisut, taava unnuap sumut killissimanera paasisimassagaluarpaat, siulittuutitigullu katsorna pisussat paasereersimassagaluarpaat. Kisianni isumartik taamatut aalajangiutinngilaat, nalunaarullu angutinit nikanarnerusunit nalunaarutigineqarpoq. Jiisusi oqarpoq: “Qaamasoq ilissinniikkallartillugu ingerlaniaritsi taarsissuteqqunasi.” Qaammaqqummik Guutip tunissutaanik tunussillutilluunniit sumiginnaasut taartumiiginnarumaarput. Annaassisorli oqarsimavoq: “Uannik malinnittoq taarsiunngisaannassaaq, qaammaqqulli inuuneqartitsisoq pigissavaa.” (Joh. 12, 35; 8, 12). Kinaluunniit ilumoorluni Guutip piumasaatut iliorniartoq ilungersorlunilu qaammaqqummik tunniunneqareersumik sianiginnittoq qaammaqqummik annerusumik pissarsissaaq; tarnilik taamaattoq qilammit qaammarsagaajumaarpoq sallusuissummut tamarmiusumut ilitsersuutissaminik.Ak 119.2