Loading...
Larger font
Smaller font
Copy
Print
Contents
Pilna Laigil - Contents
  • Results
  • Related
  • Featured
No results found for: "".
  • Weighted Relevancy
  • Content Sequence
  • Relevancy
  • Earliest First
  • Latest First
    Larger font
    Smaller font
    Copy
    Print
    Contents

    24. KHUTSIAM SINNA

    Leitung a kipiansak cil mahin nasep pen thupha khat ahi dingin kiseh paha, khantohna, vanglian hatna leh lungnopna ding deihna ahi hi. Mawhna hanga samsiatna hangin leitung ii pianziate hong kikhela nasepdante zongh kikhel pah hi. Tuni dongin, nasep pen sinkhamna, lunghimawhna leh gimletawlnate tawh a kivukcip tazongin, lungnopna leh khantohna naakpi khat mah hi lai veve hi. Nasep pen ze-etna dalna mun-muanhuaipi khat ahi hi. Nasep kiseknate(discipline) in huaihamnate, nasep khantoh na ding thapiakna leh kawkbanlohna banah lungkipna-te sittel na dingin kikoih hi. Mawhna sungah i puuk hangin nasep pen i damkik na dinga Pasian geel thu lianpite laka thu khat ahi hi.PL 182.1

    Khangnote in nasep ii vangneihna maan a theih dingun makaih huai hi. Pasian pen nasem den Pa ahih amaute lak un. Piansaknate sunga a om na khempeuh in a sep ding ciat uh sem hi. Seplebawlna in a kipiangsaknate khempeuh zel manga, eite in zongh i vaipuak i matut zawh na dingin thanuam kul hi.PL 182.2

    Eite pen i nasepna ah Pasian tawh nasem khawmte i hi ding hi. Amah in, leitung leh a sunga hauhnate eite hong pia-a, eite in tuate i zat theih ding leh i noptuam pih dingin i lep kul hi. Amah in singkungte po saka, eite in sing suui-in, inn i lam hi. Amah in leisungah ngun leh kham, sumngo leh suangmeihol-te seela, eite in haksapi-in to-in i sepna tawh tuate i ngah thei bek hi.PL 182.3

    Pasian in na khempeuh piangsakin, tuate tatsat loin, a uk theisakin lak un. Amah in Ama’ aa zah a hilo vangliatna eite hong guan khin hi. (214)PL 182.4

    Pianpihnate’ thahatnate ukzawh na ding, a khomkhat eite hong kipia khin hi. Pasian in leitung a bucinlohna pan melhoihna a piansak mah bangin, eite in zongh leitung ii kikai-awkna phel khia-in, a luandan a hoih dingin i tun thei hi. Tu-in, na khempeuh siatna tawh kidimin a meelhem’ hangin, Ama’ sepsa tawh kihuangin i nasep zawhsianna tawh eite in lungdamin i kipaak hi. Amah in hih leitung a siangtho a, a muh lai-a, “hoih mahmah hi,” a cih bangin eite in zongh a hoihin ngaihsun-in i kipaak hi.PL 182.5

    Thukhun omsa bangin, khangnote’ hamphatna deuh dinga thalakna pen a kimangthei nasep-piakna ah kimu ding hi. Naupangno khat in a kimawlna ah lamkhialhna leh khantohna mu khawm tuak ding hi. A kimawlna in taksa bek khansuah loin, lungsim leh khalam khantohna-te zongh khansuah huai hi. Amah in thahatna leh lungsimciimna hong ngah ciangin, a hoihpen thadip-kikna pen phattuamna hong pia nasepna dung sung pan ahih hong mu ding hi. Khangnote a khutte uh kimanna nei huhna a nei thei dinga pattahna leh amau tansan nuntak vangik a puak ding uh pattahna pen lungsim leh gamtat-nunzia khantoh na ding thapiakna ah a muibun pen ahi hi.PL 183.1

    Nuntakna i cih pen nasep hamciamna, vaipuak laakna leh nate doplekep ding cihte hi-a, khangnote hilh ding a kul ahi hi. Zatpah theih ding pattahna amaute hilh kula, thuphamawh hunah zattel theih dinga hilh ding ahi hi. A kigual sitset kisekna, nasep bantaka sep cihtakna-te banah nuntak kilumlet do zawh na ding leh khantohna khempeuh a huh thei ding kisapnate amaute hilh kul hi.PL 183.2

    Nasep manphatna tawh kisai kamin genin lai-in i at zongin, lungsim sungah vangneu sakna khat in mun la veve hi. Khangnote pen taksa gamtatna a kisamlo sangsia, lai-at, sumzuak, siavuan, sitni leh adang panmun a sem dingin lunghimawh uh hi. Khangno numeite in inn nasepte pelhin adang pilna zong uh hi. Hithu in numei pasal a kuamapeuh a manpha thatang zatna in vangkiam saklo cih a theih ding uh ahi hi. Vangkiamna pen thadahna leh eimahleh eimah kipummuanna ahi hi. (215) Thadahna in kimawk muanna khansuaha, a thaman pen nuntak hawmna(empty) leh nuntak hutna, siatna khempeuh a sam a zawn leitang hong suak hi.PL 183.3

    “7 A tungah a kia guahtuite hupin, a kikhawhsak mite-a’ dingin a kimang thei kungte a khangsak leitang pen Pasian in thupha a pia hi. 8 Ahi zongin tua leitang in lingkungte leh sialtalling kungte hong posak leh Pasian in samsia-in, mei tawh kihaltum ding hi.” Hebia 6:7,8.PL 183.4

    Sangnupang-te’ hun a hup thusinna hiang tampite pen kimanna nei loin leh lungnop na dinga a kisam hilo hi. Khangnote’ aa dingin nisim vaipuakna ah a kisam thu in nasep khat peuhpeuh sepkim maatkim theih ding ahi hi. A kisap leh khangno numeite in Piantit pau, laimal tawh kizangh na tuatna(algebra), piano cihte khat peuhpeuh sin beh thei hi. Anhuan siamna, puankhui siamna leh inn nasep tuamtuamte septheih huai hi.PL 183.5

    Innkuan bup cidam na dingin leh lungnop na dingin anhuan kivakna leh anhuandan theih siam na ding sanga, a thupizaw bangmah om lo hi. Annek ding kigin-ginatlohna, annek picin-lohnate in khangnote’ kizattheihna leh naupangte’ khantohna susia tuak hi. Pumpi kisapna tawh kituak an vaihawmna, a picing geelna vaihawmna kinei keileh lamkhial a tawn kisuak ding hi. Tua hi-a, nuntakna a nop na ding pen lam tampi om a, nisim vaipuak nasep cihtakna tawh kipelh theilo hi.PL 184.1

    Innsung vaihawmna ah numei leh pasal in panmun nei tuak uh ahih manin, pasalnote in numeinote mah bangin innsung vaipuakte ah thutheihna neih huai hi. Lupnate, inndeite gualh sitset ding, kuangzat-te silsiang ding, annek ding bawlkhol ding, ama’ puante amahmah in thuap ding khui ding cihte pen pasal taan huailo kipattahna khat hi-a, lungnop zawkna leh kisekna neisak zaw ding ahi hi. Numeite in zong, sakol van suan thei-in (216) sakol tung tuang thei banah sek leh sing-at, kaikawn leh tupeekte zangh siam lai leh seploh phamawh vaidin na dingah maute a kiseksa suak ding uh hi.PL 184.2

    Naupangte leh khangnote in Laisiangtho sunga nisima gimpi-a nasep Pasian in a pahtawi a thupit sak sin ta uh hen. Khangnote in, Kumpite Nihna 6:1-7, sunga, “kamsangte’ tate” cih tangthu ahi, a sang kahna uh ah, amaute mah in amau’ inn ding lama, a hei kawm uh tuisungah kiat suahin tui tungah a kilaamtoh sakkik nalamdang kilakte sim ta uh hen. Tua banah, khutsiamna nei Zeisu’ thu, puanbuuk leh khutsiamna tuamtuam nei-a, gentheipipi-in a sangpen Pasian leh mihingte’ aa dinga na a sem Paul-te’ thu zongh sim lai uh hen. A banzomin, tangvalno pa’ anlum nga piakna tawh Honpa in nalamdang lakin mihonpi an a vakna, sihna pan thokika puankhui nasep tawh a kivak, a khuisa puante mizawng-te a piakhia den Dorkas cihte’ tangthu zongh sim beh uh hen.PL 184.3

    13 “Amah in samul leh khau zongin thanuam takin na sem hi.” Paunak 31:13, “Phalvak tungin zingtho a, annek ding teng limtakin bawlin a nasem numeite’ sep dingteng a vaihawmsak hi.” 31:15 “Amah in leitang hoih penpen zong a, a thalawhsa sum tawh a leenggui lo ding a lei hi. 31:16 “A nik singten'in a puanban zial a, thalawp takin na a sem hi.” 31:17 “A zawng mite tungah amah cingh mahmah a, a cimawh mite tungah huhna a pia hi.” 31: 20” Amah in a innkuansung kisapna teng sem a, a tawntungin manlah den hi.” Paunak 31:27, cih nupi pilnu tangthu zongh sim ta uh hen. Tua bangin MI KHAT minlawhin Pasian in, “A sepna khempeuh hangin amah phat un. Mi khempeuh in a zahtak dingin a kilawm ahi hi.” ci hi. Paunak 31:31.PL 184.4

    Naupang no khatciat aa dingin, a masapen nasep siamsinna sangkahna pen a inn hih huai hi. A piantheih liai leh sangkahna simah khut tawh nasep theihna vanzatte neih huai hi. Kimawlna inn lianpite munah nasep pattahna inn lianpite luah sak lehang phattuamna kibehlapin a manpha kisekna lawhtaak sak ding hi. (217)PL 185.1

    Khut nasep sinna pen i ngahna sangin i lunglutna lianzawin kiman kisa lei hi. Lungsim leh khalam ngeina a sangpen behlap na dinga a kiphut sangte in, cilesa khantoh na ding banah na tampi bawl siamsinna (industrial training) lawhcing sak lai ding ahi hi. Lokhawh nasepna, nabawlna, a hithei zaha a huamkim kimanna nei vankileina-te, innsung phattuamna, cidam huai anhuandan, puankhui’ theihna, cidam huai silhleteen, cina bawldan leh hehpihna nam khempeuh kihilh huai hi. Huante, nasepna munte, cina kibawlna munte vaihawm sak huai-a, a siam khinsa siate’ makaihna nuai ah tua nasepna khempeuh koih huai hi.PL 185.2

    Nasepna ah ngimna kician leh ngentelna neih kul hi. Mi kim in a kibanglo khutsiam pilnate neih ding kisama, a kizangh thei khutsiamna khat teeiteei neih huai hi. Sang a tawp khin khangno khat in sumlei sumzuak maw nasep siamna khat peuhpeuh maw hong nei leh a kisap hunah nuntakpih thei ding hi.PL 185.3

    Sangte-a nasep siamsin pattahna neih pen sum tam bei lua hi, ciin, ki maikhak kha zelzel hi. A lawhcing ding tua ngimna pen a bei ding zah tawh kiman mahmah lei hi. Eite nasep hong ki-ap lakah khangote pattah ding sanga a thupizaw bangmah om lo hi. Sum tampi kingen pen amun ah dik zatin zosiang peuh lehang zattaak beitaak lei hi. PL 185.4

    Khut nasep pattahna pen sumbeina lam panin en lehang sum zongh tampi beimah kha ding hi. Ahi zongin, a maanpen sumlom phumna ahih hong kilangh ding hi. I pasalno tampite lamkiim lampaam leh nektawm zuakna saite-a, a pai uh i kepna ahi hi. Huan bawlna, nasepsinna leh kisilna buuk bawl na dinga i zat sumte pen zato kilahna leh kipuahphatna-a abei sumte sangin tawm beizaw tham ding hi. Khangnote amaule amau nasep lawhcin zongsatna ah hong kisin ding uh a, kimanna nei leh a cipung nasepna ah hong kiva uhin (218) kipawlna khat peuh leh gamleh minam aa dingin man a neih lamuh hong kithei ding uh hilo hiam?PL 186.1

    Laisimna pan tawlngak laakna ah phattuamna hong lawhcing sak penpen bel innpua lam huih laka pumpi aa dinga thalakna ahi hi. Lokhawh nasep sangin a thupizaw khutnasepna bangmah omlo hi. Lokhawh nasep pen a nasiazaw sepna thak phuatna, lunglutsaknate leh thapiaknate tawh nungzuih sak ding ahi hi. Siate in Laisiangtho sunga a kigen lokhawhna thu thei sak ta hen. Mihingte in leitang kal-a lokhawh ding pen Pasian’ gel ngiat ahi hi. leitung bup a uk mi masa pente huan khawh ding kipia a, letunga a minthang milian tampite zongh leitang kai lokhote na hi ngei uh hi. Hih leitung nuntakna ah hihtheihna hunpha tampi lak un. Mipilpa in hi bangin na ciamteh hi. “Gam khat peuh in lo khawhna lamsang a lunghimawh kumpi khat kisam hi.” Thuhilhna 5:9. Leitang a khopa kiangah Laisiangtho’ gen dan pen, “Banghang hiam cileh amah amanin kihilh a, ama Pasian in amah hilh hi,” cih ahi hi. Isaiah 28:26. Paunak sungah lo khawhna tawh kisai hi bangin na gen hi. “8 Theikung a cingpa in a theigah ne a, a tapa a kempa in pahtakna ngah hi.” Paunak 27:18. Lokhawh singpuak tawh a kivaakte pen ze-etna tampi tawh kipelhin khuapi lianpi sunga nuntakna a zongte sangin a kisim zolo hamphatna leh thupha tampi tawh a lung uh nuam zaw tham hi. Leitang kal-a lokhawh nasep a semte’ lungnop zahin tuhuna sum tampi zanga nasep lianpi a semte lungnuam kuamah om lohi. Amaute’ lakah tawm khat bek in lungnopna leh suahtakna ngah beka, a sum zatzah uh tawh kituakin a meet a pung tawm bek ngah kik uh hi. Lokhawh nasep sinna ah sangnaupang-te a thu bek sin sak loin, lo ah sepsak pah ngiat ding ahi hi. Leitang ii omzia, kigin kholh ziate theihtawp pilna (science) ii hong hilhna tawh kizui-in, khaicite’ kilamdanna tuamtuam leh a piang ante a cipun theih na ding, amaute’ sin pilna tungtawnin zangh sak un. Siate in sangnaupang-te nasepdan hilh dinga, telkanna leh pilciimna tawh nasepna lawhcing ahih lak uh hen. Tuabangin kimakaih leh hong lunglut takpi-in (219) a hoihpen leh a piangtheipen nasepna ah ngimna kip tawh hong khangto ding uh hi. Tuabang ngimna tawh hinga a nosuak a muibun thatang sanna leh huih siangthote kigawm khawmin lokhawh nasep nuam hong sak banah ngaihsutna thak hong nei ding uh hi. Khangno tampi in amau teel nasep khatin, hong khensat ding uh hi. Hi bangin, khuapi lianpi lam nak zuat mahmaha tuikhang banga peemna panin kilehkik dingin a khete uh hong hei kik ding uh hi.PL 186.2

    Hi bangdan tawh i sangte in nasep guat zawhloh thubuaipi muibun takin huh thei hi. Ani ani-a, a khang buluh mithahna a piangsak innlelo neilo leh anduh tuiduh mi a tui tampite leitang kalhdan telciantak leh hahkat tak tawh kimakaih leh lungnuam takin amaule amau kisik kisai zoin cidamin suahtak nuntakna tungto zo ding uh hi.PL 187.1

    A telcian mite’ makaihna tawh a manpha khutnasep sinna kisam den hi. Mi khat in khuak ciim mahmahna, thu mattheih baihna, ama’ teel nasep ngah na dinga theihna tuamtuam leh kivaknate nei mah taleh ama’ vaipuak nasep na dingin thatang sanna nei lo thei hi. Laibu hoih mahmah pan i ngah pilnate in a kuitung ngaihsutna hong guan thei-a, seppah ngiat nasep in thukankimna leh suahtak ngaihsutna tha hong pia hi. A maan taka sepkhiatna tawh seppah ngiat nasep in thutheihkimna lungsim i cih seppah ngiat ciimna a khantoh na ding lamsial hi. Hithu in geel theihnate khangto sakin, hanciamna leh thuakzawhnate semkhia, thapia banah a thuluang leh kivaknate’ thalaknate piang sak hi.PL 187.2

    Ama’ kivak pilna a tawphah doktor khat in cinate’ inndei sunga nasep ngiat-ngiatna tawh a sungtawng kizenna, a peikim thutheihna leh a phamawh sih theihna huna septheihna a kisam pilkimna cihte seppah ngiat sinna panin hawmkhia kim thei bek hi. (220)PL 187.3

    Gamsung gampua Pasian’ nasemte, sangsiate in a kisam nisim nuntakna ah seppah ngiat vaipuakte sep na dinga amaute’ tungah a huzap neih uh hong mu ding uh hi. Tua a neih uh pilnna tuamtuam leh kivaknate a nak khan mahmah lam mihing’ tungah hong kilat homg mu ding uh hi. Gampua Pasian’ nasemte in nuntak suangpona taktak ah gualzawhna a ngah zel uh pen seppah ngiat nate tunga a pilna tuamtuam uh tungah kinga hi. Annek ding kigin kholh theihna, liamlebai tuahsiatna leh thuphamawh patauh tuah cianga sepdan ding, natnabawldan, inn lamdan, biakinn lamdan cihte in a kisap dandanin a nuntakna ah asang aniam gualzawhna leh guallelhnate a piangsak ahi hi.PL 187.4

    Pilna zonna ah sangnaupang tampi in amaule amau kimuanna hong neih theih uh leh a manphapen pattahna ngah ding uh hi. Leiba’ netcipna nuai-a a om sangun leh nulepa’ tungah amau kisek na ding a kingak sangun, khangnote amaule amau vaiding uh hen. Tuabang hileh amaute pen sum manphatna, thagum leh hun ngahnate hong thei to ding uh a, thadah mana ze-etna tuahna leh a pangtat zongsatnate panin hong kidaang zawdeuh ding uh hi. Sumbawl thutheihna, na bawlna, lunggulhna nialna, zatpah ngiat sumvai ki-ukna leh ngimna tunga kiptentanna cih thu hoihte thuzawhna pen amau nuntak galdo na dinga a thupipen galhiam pawlkhat hi ding hi. Sangnaupang-te amaule amau a kihuhna uh thuhoih tawh leiba vangik nuai-a sang tampite vaiding sak zo ding uh a, amaute ii kizat theihnate a tuktum uh phelin hong sep uh ciangin a vaidinglah sang tampite hong panpih zo ding uh hi. Khangnote i thangah sak ding thu pen pilna i cih nuntakna ii kitukalh vaipuakte leh lungkham vangikte pan bangci suahtak ding cih kihilhna hi lo hi. Pilna ii ngimna pen a hoihzaw khutlet ngeinate leh a sangzaw ngimnate tawh nasepna khuavakte taang sak ding cih ngaihsutna hizaw hi. Amaute i hilh ding a maan nuntakna mungtup pen amaute’ aa dinga ngah theih tawp hamphatna ngah ding cih hi lo hi. Leitung bup nasepna ah amaute’ panna khata amaute’ Piangsakpa pahtawina leh (221) a thanemte leh a kipampaih mite a kizangthei i khutte khak ding kawm ding ahi hi.PL 188.1

    Khut nasep a kineu-et paulap lianpi khat pen a tamzawin tua khut nasep geeelna kician neihlohna, zangkhai bawlna hang hizaw hi. Tua khut nasep pen seploh phamawh hizaw-a teel tadih hilo hi. Nasep thusimlo khat in a nasep lunglut lo leh amahmah kithupi ngaihsut lo banah midangte’ zahtakna zongh ngah lo hi. Khut nasep thusinna ah hih thumaanlo puahphat huai hi. A kician gamtat zongsatnate leh ngentelnate khantoh sak huai hi. Sangnaupang-te in sepdan sepziate leh hunte a manphat sak ding uh leh hun a zat siam dingun kisin tahen. Amaute a hoihpen khutlet ngeinate hilh ding hi loin, a ki zomsuaka a khangtoto ngimnate kihumuap ding ahi hi. Mihing’ khuak leh khutte’ septheih tawp tawh mihingte in amau ngimnte sem ta uh hen.PL 188.2

    Tuabang kipattahna in khangnote nasem sila suak sak loin, nasem pupi suak sak ding hi. Tua pattahna in gimpi tawlpi-a khut nasep hon khat khuavak taang sakin nasep niampen nangawn manpha sak ding uh hi. Nasep pen gimhuai sa-in, pampaih-a a zawntat a manawt lo khat aa dingin vangik taktak hi ding hi. A niampen nasep nangawn a musiam khat aa dingin nasep pen manpha-in lah hoih hi. Na sepna peuh ah citak kuhkalin mui a bun sakte in lungdam kipaakna ngah ding uh hi.PL 189.1

    A kipattah mahmah khangno khat, a nuntak sung a vaipuakna kimah a na thutan manin a panmunza in a kizangh thei leh pahtawina ngah ding hi. (222)PL 189.2

    Larger font
    Smaller font
    Copy
    Print
    Contents