Loading...
Larger font
Smaller font
Copy
Print
Contents
Pilna Laigil - Contents
  • Results
  • Related
  • Featured
No results found for: "".
  • Weighted Relevancy
  • Content Sequence
  • Relevancy
  • Earliest First
  • Latest First
    Larger font
    Smaller font
    Copy
    Print
    Contents

    26. LAIHILHDAN KHUTLET NGEINATE

    Khangtawnin lai kihilhzia pilna in lotngah ciaptehna a bulpi-in na zangh hi. Adang lungsim hatnate kisaikimin a khantohloh lai-in, hih hihtheihna(faculty) pen a hoihpena kiciamteh ahi hi. Sangnaupang-te in a lungsim uh tawh a hunte uh zangin a theihna uh tawh kibuan khopin a kitaaklah keei uh hangin, a kizangthei ding tawm lua mahmah hi. Tua bangin hih lungsim pen kimin(digest) zolo leh thu adawl zawhna hong thanemin a vangik puak lei hong kisa ta hi. Lungsim hatna hong gautaak nawn loin, amahleh amah kimuanna zongh hong kiam banah midangte’ thukhensatna leh thutheihna tungah kingak ding hong lungtu ta hi.PL 195.1

    Hih khutlet-ngeina hoihlote i muh ciangin mi pawlkhat a dang a khengval dinmun hong tung uh hi. Amau’ muhna ah, mihingte pen amauleh amau tek sung bekah khantohna om sak uh hi. Tua pilna in sangnaupang-te kimawk-muanna zuatpihin theihna maan leh vangliatna naakpi pan kisattan uh hi.PL 195.2

    Lotngah ciapteh pattahna leh suakta taka ngaihsutna thapiak lohnate a kihel pilna in pahtaak tawm mahmah nunzia khat pua lei hi. Sangnaupang-te amauleh amau aa dingin ngaihsutna leh thukhensatna hong hanciam ciangun, thumaan leh thukhial khentel theihna hong thanemin, mawhzolna ii samat hingkhum, baihtakin hong suak uh hi. Amaute pen pupa-ngeina leh khanglui-ngeinate a zui dingin baih takin kimakaih ta hi.PL 195.3

    Thusia pen a sia-in, a lauhuai-in hong pian pah loh hangin, (230) thutak pen zai takin kinak nawlkhin mahmah hi. Thusia pen thutak tawh helzau, belhkhawmin san theih ding suak sak uh hi. Sialepha khentel theihna singgah nekna in i nulepa masate kisiatna na tuna, tuhunin, a kihelzau a sia le a pha i sanna in mihing’ tate siatna hong tun hi. Midangte’ tunga a kinga khentatna lungsim in a manlanga a zekai zongin makaih khial ngeeingeei ding hi.PL 195.4

    A maan leh a khial khentel theihna pilna pen Pasian’ tunga mimal’ kingakna pan kingah thei bek hi. Mikim in Ama’ kammal tungtawnin Pasian i theih ding ahi hi. Eite’ thungaihsut hatnate pen zat ding maha hong kipia hi-a, Pasian in i zatzat dingin zong deih hi. “Tu-in hong pai un la, thu kikumkhawm ni,” Isaiah 1:18, ci-in Pasian in hong zawn hi. “Ama’ tungah i kingak ciangin, eite in ciimna ngahin,” “A hoih lote nialin, a hoihte i teel thei hi.” Isaiah 7:15; James 1:5.PL 195.5

    Thumaan kihilhna khempeuhah mimal kizopna kisam hi. Khazih in a thuhilhna ah a mimalin ban muh ciatciat hi. Nungzui sawmlenihte zong mimal kizopna leh kipawlna tawh pattah ngiat hi. Thungai khatbek hi taleh zong huntuam lakna tawh thumanpha penpente hilh veve hi. Olive mualtungah zankim laiin, maitang kituahin a zahtak huai thukham siapa-a kipan, Saikhar tuikhuk gei ah a ki neu-et Samaria numei kiangah hitaleh, Ama’ hauh penpen nate hong khia hi. Amah in a thugen a zate’ lungsim kitok, lungsim kihon khiatna leh santheih lungsimte mu pailet hi. Mihonte in Khazih khekhap a hon zuih uh hangin Amah a zui hi loin, mihing’ thukhuallohna bupi nung a deih uh ahi hi. Amah in mimal’ lungsim sungah tangtakin thugena, mimal ciat lungtang kun hi. Amah in a thungaite’ maitang vilin, amau’ meelpuak maitaanzia ciamteha, a manlang mitpiak kikna nei hi. Hithu ah, thutak in kha sung pailet a, khuangaih theihsiam lungdamna tawh dawnkikna in Ama’ lungtang kiling sak hi. (231)PL 196.1

    Khazih in mihing’ pianzia sunga a piangthei nate mupailet hi. Amah pen a ki-kamciamlo a pualam nasepna ahih keileh maipha kipialo kiimlepaam-te in heikhia zolo hi. Amah in Mate a sumdonna kuang panin leh Peter leh a sanggampa a ngasa matna gunkuang tung panin Ama’ thu sin dingin sam khia hi.PL 196.2

    A kibang mimal’ uukna, a kibang mimal’ khantohna dinga lunglutna-te, tuhunin, pilna nasepna ah kisam hi. Kamciam a neilo dan khangno tampite pen zatna a neilo talen tampi kiguan hi. Amau’ hihtheihna-te pen amau siate’ thumuhna kicinlohna hangin kiselcipin om hi. Nungak tangval tampite a puatham ngaihbang loin suangphok a bat uh hangin, sittelna ahi nisa, huihpikizial, huih nawkna a do suangmanpha abang uh ahi hi. A maan pilna khutlen khat in a sangnaupang-te misuak dingin mu-a, ama’ kepna tawh ama’ pattah tua suangtum ii manphatna na thusim ding hi. A mah in sangnaupang khatciat tungah lunglut dinga amau hihtheihnate a khantoh na dingin hanciam sak ding hi. Bangbang ahi zongin, kicihlohna, thumaan thukhunte kipelh sakna khempeuh kihanthawt kik ding ahi hi.PL 196.3

    Sangnaupang khatciat kizatheihna a kisapna leh a thahat kizatheihna hilh ding ahi hi. Hithu tawh kisai-in, matutzawhna pen pianpih kivakna ahih keileh talen-te’ tung zawah maw kinga hi lo hi. A ciimpen talen zongh zatna nei kei lehang kimanna tawma, lampi maan tawh kimakaihna om peuh leh mi kim ii neih pianpih septheihna lei in zongh alamdang matutna nei hi. Lamdang i sak piahpih kivakna hanga matutna zongh pen gimlo tawllo leh lunglut taka sep kinkenna tawh kigawma a ngah uh ahi hi.PL 197.1

    A thahatzaw khangnote mah bangin a thanemzaw khangnote zongh amau’ hihtheihna khempeuh a khantoh na dingin ngimna a neih ding uh hilh ding ahi hi. Khangnote’ laisimna dung pawlkhatah pianpih limlima deihna lungsim puakzia maanlo a kiciangtan(restrict) na ding thu tampi om hi. (232) Hih thumaanlo pom ding hi lo hi. A kikipsak thukhun lungngai takin, a kizuih ciangin pianpih septheihna in nuntak-nasepna ii manawhna hong lak hi. Hi hun mahin, hithu i lungsim sunga i kepcing ding hi-a, a kikhaikim gamtat-nunzia leh sepna peuhpeuha a kicing nasepna tunga a kinga hi-in, a hoih khom khat lawhcinna piang hi. Tua a kileekkim khantohnate pen ngentel taka a peikim kipattahna thaman ahi hi.PL 197.2

    Siate in thusianna leh muibutna neih dingin ngim det huai hi. Amaute in thugentehna tampi tawh laihilh ding uh a, a khangham sangnaupangte nangawn a kihilhtelna ah lungngai takin, siangtakin leh kitel takin hilh ding hi. Kum tampi a na kah khin sangnaupang tampite thutheihna ah na naupang lai mawk uh hi.PL 197.3

    Pilna nasepna-a, a thupi thugil khat pen thangah mahmahna ahi hi. Hithu tawh kisai Canterbury siampi (archbishop) khat in a kipibawl kineih-siam khat a thudot a dawnkikna pen a kimangthei ngaihsutpiakna in khatvei na ki ciamteh ngei hi. Tua dotna pen siate in thutaktak ahi lungdamna thu a taangko ciangin muibun khol het loin tha kingah meel lo napi, phuahtawm geltawm thu hi napi, limlah kineihsiamte’ genkhiat kammalte leh a kineihnate uh a lim ente’ thapiakna a ngahna thu ahi hi. Kineihsiam pa in a dawnkikna ah, “Ama’ hehpihna sunga ki-apna hang bek mah hi, kong gen ding hun hong pia in ci hi. Tuathu vaisiang mahmah lei hi. I gen thu pen lawp thangah mahmahna tungah kinga ngiat hi. Kote in mipi mai-ah geltawm thu, thu taktak bangin genin kalak uh a, note in pulpit mai-ah thu taktak pen geltawm thu bangin na gen uh hi,” ci hi.PL 197.4

    Siate in a nasep uh thu taktak tawh a hilh hi-a, hat tawpna leh lawp thangah mahmahna tawh hilh ding ahi hi. Tua hileh thu taktak theihna leh a thupitna kihumuap zo ding hi.PL 198.1

    A nasepna uh in a kician thaman zuat pih cih sia khempleuh in muh huai hi. Siate in lai hilh a kipat ma-un, geelna tuamtuam a lungsim sungah neih huai-a, a lunggulh thute a matut ding uh zongh theih huai hi. (233) Sangnaupang-te in lai a kihilh a thubulpite leh a thugilte a theih mateng, telcian taka a zat theih mateng, siate in a laihilh uh lungkimin khawl mawk lo ding uh hi.PL 198.2

    Pilna ii a nasia ngimna sawtpi peka kipan kimu hi-in, a kikep mah bangin, khangnote pen amau’ hihtheihnate kinak phal mahmah cih theih sak baih ding banah thapiak huai hi. A sangzaw pilna a sin ma-un, a niamzaw pilna zo siang phot uh hen. Hithu ki mangngilh zelzel hi. Sangnaupang-te a sangzaw leh kawleih hong kah ciangun, lai hong lelhna uh pen a sin uh lai ahiang azaam tuamtuamte na bul theih lo, a na telsiang loh hang uh ahi hi. 1 sangnaupang tampite sazian bawldan hong siamloh uh ciangin a sangzaw Maths sin dingin hun tampi a zat uh kul ta hi. A tampi in a kitelsiang leh zaknop dingin lai a gingin hong sim theih loh uh ciangin kam tawh awsuah dan hong sin uh hi. Lai at malgawm dan sin khina a kineite’ lakah laikhak gualhdan malgawm dan a siam nailo tampi mah om lai hi.PL 198.3

    Pilna ii kisapnate theihcian sitset thutheihna pen a sangzaw sinna sangah luttheih na ding dinmun bek hi loin, zop suak ding leh madawk pai suak na dinga kisittelna hizaw hi.PL 198.4

    Pilna hiang tuamtuam ah, muhtheih ngimnate ngah zawh na ding pen sincian thutheihna pan kingah lei sangin thupizaw hi. Agentehna in naampi kampau bang e. A kizang lai ahih keileh a kizang nawnlo ahi zongin, Gamdang nampi paute hanciama kanna pen a baiha ngentel a kul zongin minam khat ii pianpih lai gelh theih na ding leh kampau pau theih na ding kanna sangin thupi zaw hi. Ahi zongin, a sangzaw muhna ah nampi pau sinna pen lai gelhdan bucing(gramma) kihilh cianna om loin, theihcianna kingah tuanlo-a, a thupitna tehpih theih zong om lo hi. Hithu sinna ah a lawhcing khopkhat nuntakna ii a sia ahih keileh a pha maw tawh kilomheen hi. (234).PL 198.5

    Nampi pau a thupitna bulpi pen siangin thudau-a thumaan hi. “Sunglam thungaihsutna a pualam ah pulaakna ahi hi.” Pasian’ kammal hi bangin om hi. “A hoih leh a phattaak thute tawh na lungsim uh na kidimsak un. Tuate in: A man, a dik, a tang, a siangtho, a deihhuai, leh a pahtakhuai thute ahi hi.” Filippi 4:8. Hibang lungsim a neite in hibangin pulaak khia ding hi.PL 199.1

    Hih kampau kisin na ding sang hoih penpen in inn sung pan hi napi, tua inn sung nasep kimangngilh kha zel hi. A tawpna ah naupangte sang hong kah uh ciangin paudan, thugen siamdan ding zongsatna hoih neih dingte siate’ huh dingin hong khangto ta hi.PL 199.2

    Siate in zongsat hoihlo, behlephung sung leh venglepaam thusia banah inn sung kihamsiatna-te, kisim gensiatnate, gensiat tawpa kigensiatna-te, deihsakloh mawhkawkna-te a kiamna dingin vaihawm thei hi. Tuabang sepna thusia laaka naa sak ding hi lo hi. Hih thusiate in sangnaupang-te’ lungsim a nen ciangin, ngeina tatdan kicinlahna, siangtho thaksuah zawhlohna, leh a maan lungtang puak hoihna-te a kicin lohna cih zongsatna-te hong dawk ta hi. Hithu in ngeina picing kipawlna leh leitung zunkikna banah a siangtho vantung gamke khata kinei kipawlna khat peuhpeuh tawh kilawm kituak lo ta hi.PL 199.3

    Mihing-sanete ii a lipkhap huai sasial nek pawibawl zongsatna-te’ gahte sangin gamtat luheek khialhna hanga a piang khuisatnate, kisiatcipnate, khuamuikaai vangkiamna banah gamtat-nunzia ki bansatnate mulkim huaizaw pek hilo hiam? Naupangte leh khangnote in hih thute tawh kisai Pasian in bang gen hiam cih kan uh hen.PL 199.4

    “Kampauna in sihna ahi a, hinna a hizongin piangsak thei hi.” Paunak 18:21.PL 199.5

    Thubu sungah migensia-simte pen Pasian’ muhdahte, “thusia phuangte,” “pianpih pahtak huaina neilote, hehpihna neilote (235) banah mithahna, thuselna, khemna, a sia namkim gamtate tawh kikimin ki ngaihsun hi.” Rom 1:30, 31, 29,32. Zion gammi ding taktaka Pasian’ seh mite pen, “2 Paubaang loin gamta-in, a manin na sem a, lungsim tak a gen mi, 3 mi gensia loin, a lawmte tungah siatna bawllo a, a vengte a mawhsaklo mi,” ahi hi. Late 15:2,3. PL 199.6

    Laisiangtho’ mawhsakte pen khiatna neilo mawkpau paute leh kimawhciama hamsia zangte ahi hi. Tua banah tungtham kiphatna, thutak kawiheina, thu uang genna leh tumahmah a zongh kipawlna leh leitung sumvai nasepnate banah van kizuaknate a sukha zuau kipawlna te ahi hi. “Na gen peuhmah ahi ahih leh, ‘Hi,’ ci in la, a hilo ahih leh, ‘Hilo,’ cihna tawh kicingsak in. Tua bang hiloin kiciamna kam na zat ciangin Dawimangpa tawh kizomin thumanlo na hih lamtak hong kilang hi.” Mate 5:37.PL 200.1

    “A vengte a khem khit ciangin ka ciamnuihna hi, a cipa pen, sihtheihna gu a baang thaltang tawh a kappa tawh kibang hi.” Paunak 26:18,19.PL 200.2

    Thupanggen-te pen thusia a simthunte, zuauletak kitelmello thugente, a lungsim sung mahmaha thusia gen ding phulkhia-in, a kilanga gen ngamlo thugente tawh kinai huai mahmah hi. Hibang thugendan peuhmah miphaakte kipelh bangin a pelh dingun khangnote hilh huai hi.PL 200.3

    Kampauna ah khangnote in lelop pau loin lungduai takin pau peuh leh khialhna tawm ding hi. Kampau khat thuneu laakin mawh kiphelh na dingin, “Bangbang kapau zonghin keima thu hi lei,” ci ziau thei uh hi. Pasian’ kammal in tua bangin zangkhai lak lo hi. Laisiangtho sungah a nuai-a bangin ki at hi.PL 200.4

    “Thu ngaihsun loin a pheeng paupau mipa sangin mihaipa-a’ dingin lametna omzaw lai hi.” Paunak 29:20.PL 200.5

    “Ama lungsim a ki-uk zolo mipa pen dalna kulhpi a neilo khuapi tawh kibang hi.” Paunak 25:28.PL 200.6

    Them khat sunga kam manlanna, (236) sinso-a kidawploh kampaute in khantawn nuntak sungin kisikkik lah ding zahin siatna hong tun thei hi. Oh! I lungtangte a kitapzanna, i lawmte tawh i kimidang suahna, i nuntakna a siatcipnate kamkhauh, mawkpau buatna hang hi-a, i kampaute in lungnopna leh damna a piang sak ding hi zaw ngei hi ven mataw!PL 200.7

    “Ngaihsun lo-a kampauna in tem hiam bangin mi liamsak thei a, mipilte’ kampauna in tua bang liamna damsak thei hi.” Paunak 12:18.PL 200.8

    Naupang khempeuh sungah a tuamdiakin pahtaak phungvuh nasep ding gamtat-nunziate lakah thu khat pen angsung mangngilh sakna ahi hi. Hithu in phawkloh kalin nuntakna sungah thupha na hawmsawn hi. Gamtat-nunzia a nasia pente lakah hih thu pen a hoih penpen khat hia, nuntak nasep maan khempeuh aa dingin hithu in a kisam penpen hihtheihkimna ahi hi.PL 200.9

    Naupangte lungdampihna, khuangaihna leh thapiakna-te kisam uh a, phatngaina lah zongsat sak ding hilo zel hi. Amau’ thuteltheih main, thutheih sak nop deuh thugen kikkik pen pilvai lo hi. Nulepa leh siate pen gamtat-nunzia thu hoih mungtup banah a piangthei matut zawhnate a muh sak a kepsakte hi uh a, ki hauhsaknate pattaha thapia lo ding uh hi. Siapa in khangnote’ sungah amau hihtheihna leh kivakna kisialh nopna leh sepkhiatna thapia lo ding hi. Amah pen a zumhuai, a vangkiam huai puatham kisialhna leh mihing’ kiliat saknate a neilo pa hi ding hi. Amah in vang’ nei napi’n, amahle amah a kisang koih sangin, a kiniamkhiat zawpa hong hi ding hi. Gamtat-nunzia thuphate pen zawhthawh thukham hang ahih keileh thukhunte’ hang tawh a khangto hi loin, lungsim tawnga a teeng sianthona, picinna, thumaan kuampi sung pan ahi hi. Lungsim siangtho leh gamtat-nunzia a picinna munmun ah a siangtho a picing gamtatna leh kampauna hong kilangh ding hi.PL 201.1

    “Kamsiamna in kumpipa’ lawm hong suaksak a, ahi zongin Topa in lungsim takpi a deih hi. Paunak 22. 11.(237)PL 201.2

    Thudang i sin mahbanga kampau limlim i sin pen kimanna nei mahmahin, gamtat-nunzia thakhauh na ding leh kilamthak na ding piang sak hi.PL 201.3

    Hi bangin kampaudan kihilh lohna pen, tangthu-a mangmawh ding sangin veet zaw lai ding hi.PL 201.4

    A kihilh hilh zelzel mah bangin, kumpite’ kuitun maan hun leh kiamsuk hun, thukhen zumte’ zialetong, galkapmangte’ galzawhna leh gallelhna, huamcip ukcip nopna, huaihamna, khemcipna, ngongtatna leh sisan naisan kisuahna cihte a kiciamtehna sangin tangthute thupizaw buang hi. Hihte khempeuh pen gentheih huai supna vive ahi hi. Lungsim cina sakin a kivial kikkik tualthahnate leh ngongtatnate banah kilangneihnate, hiamgap nundan khaicite kivawhin, mi tampte’ nuntakna ah a gah thusia an kilakna piang ta hi.PL 201.5

    Hih tangthute a meilet kumpigamte’ maanna leh a kiamsuknate uh Pasian’ kammalte tawh saikaka, a kisin pen man nei mahmah hi. Hih thukiciamtehte pen minamte’ daupaina maan koici banga hong pianga, Pasian’ thukhunte tawh santheih hi ding maw ci-a saikakna hi-in, khangnote in sinin thei uh hen. Amaute in a nasia kipuahphatna sepkhiatna tangthu, hih thugilte kisimmawhin kimudah taleh sin uh henla, amaute’ mailam a na maphut sak palaite leinuai thonginn sungah kidenna-in khetphim tawh a kikhet hangin, ki-ap mahmahna tawh a gualzawhnate uh mu uh hen.PL 201.6

    Tuabang thusinna in a zai nutakna ii thumuh kimnate piang sak hi. Hih sinna in khangnote thu leh thu a kizopzia, mimal vai din ngamnate, eite pen a lamdang takin i kisanggamna, i kipawlna leh minamvai in hong henzia cihte thei sak hi. Tua banah kinenniamna, zumledaina a nasiatnate in hong sukha-in, mi khat nangawn a puuk ciangin supvekna a piang cihte zongh khangnote hong thei sak hi.PL 202.1

    Nasep sinsakna ah seppah ngiat nasep sin sak ding ahi hi. Khangno khempeuh leh naupang khempeuh sunmang nasep vaisian sakna ciang bek hilh huai loin, (238) a kician amau aituam sumlutna sazian pan sumzat dan a theih na ding un hilh ding ahi hi. Sumzat siamna hilh ding ahi hi. Nulepa’ piak ahi zongin, amau thalawhsa tawh ahi zongin, amau puan ding, a laibu ding uh leh a kisapna dangte amau’ thuin teelin a lei ding uh kisin uh hen. A van leite uh zongh ciamteh sitsetin a beizah hong tel ciangun sum’ manphatna hong thei ding uh hi. Hih pattahna tawh sum mawk cil’ tentan loh ding leh mawk pangzat loh ding kikhualna thuhoih hong khentel thei ding uh hi. Maan taka makaihna in khangnote a manpha zongsatna tha hong pia ding hi. Hithu hangin lungsim sukha vata piakna bek hi loin, a veinate uh kitokin, maanmaan leh ngeina kician tawh piakkhiatna hong pia ding hi.PL 202.2

    Hibang lampi tawh hih thusinna khempeuh pen nuntak vaipuaknate ii buaina lianpen nangawn panin, kol suahkhiatna hoihpen leh a huhthei pen khat hong suak ding hi. (239) PL 202.3

    Larger font
    Smaller font
    Copy
    Print
    Contents