Loading...
Larger font
Smaller font
Copy
Print
Contents
Pilna Laigil - Contents
  • Results
  • Related
  • Featured
No results found for: "".
  • Weighted Relevancy
  • Content Sequence
  • Relevancy
  • Earliest First
  • Latest First
    Larger font
    Smaller font
    Copy
    Print
    Contents

    14. KANTAWP-PILNA (SCIENCE) LEH LAISIANGTHO

    Laisimbu ahi a kipiangsak nate leh hong kilakkhia laisimbute (the book of revelation) in a kibang pilna khuukpi ii tawsawna nei tuak uh a, kikhen khia thei loin kithuhualin a gen uh gen tuak uh hi. Khutzat meiletdante leh a kampaute kibanglo napi’n, a kibang a thulian thumaan thutakte teci pang khawm hi. Kantawp-pilna in a lamdang na thakte zong dena, bangmah muh nei tuan loin, theih taktak zongh nei tuan lo banah, a muh sunte zongh Pasian’ lahkhiatna tawh kitukalh lai hi. Laisimbu ahi a kipiangsak nate leh a kigelh kammalte pen khat leh khat khuavak kitaan hi. Thukham pawlkhat tungtawna Pasian’ nasepnate hong kihilh in, eite Pasian tawh hong kimelthei sak hi.PL 100.1

    Piansaknate’ thu khial taka upmawh sansat suka khinkhaina in kantawp-pilna leh lahkhiatna kitukalh sakin, a ki thuhual dinga hanciamna in lah Laisiangtho letkhiatnate neusehin Pasian’ kammal ii thupitna hupi susia ta hi. Leisung-lampilna (Geology) pen Moses ii ciapteh, khiatsawn a hilo piansakna tawh a kitukalhin kingaihsun hi. Leitung ii buaina pen nate amahmah piang, kikhel toto (evolution) cih hia, a kum awn tampi hong sawt kul hi. Laisiangtho leh kantawp-pilna ii muhkhiatna a kithuhual theih na dingin piansak nate a pian sawt sak mahmah kulin, a kiciangtan theilo hunte a kum tul, a kum then tampi doingin huam sak kul hi. (128)PL 100.2

    Hibang ngaihsutdan thukhupna pen nasialo mahmah hi. Laisiangtho’ ciaptehna pen amah a kipan pianpih nate’ hilhna tawh kithuhual vek hi. Ni masa ni piansak nasepna a kiciapteh dan pen, “Nitak hong bei-in zingsang hong tung a, ni khat ni ahi hi,” na ki ci hi. Piancil 1:5. Piansak nipikal masa a ni guk ni dongin, ni khat ni ciat a kibangin, ni khat na ci toto hi. Hih hunte ni khatciat pen nitak hong bei-in, zingsang hong tung cih tawh piancil huna kipan Laisiangtho sungah na kikhum khinin zongh na tangko khin hi. Piansak nasepna mahmah tawh kisai Pasian’ tecipanna, “Amah pau a, leitung hong piang hi, amah in thu pia a, na khempeuh hong om hi,” ci hi. Late 33:9. Amah tawh a om khawm thei dinga kisim zolo leitungte, bangmah lo awlthawlpi pan leitung a pian theih na dingin, nate a piang toto, kikhel toto cih sandan hileh hun bang tan a sawt zen tam? Pasian’ nasepnate kipsak na dingin Pasian’ kammal sialbal kul ve maw?PL 100.3

    Lei sunga a kimu tanglai guhsiate in tanglai-a mihingte, ganhingte leh singkungte pen tuhuna mihingte, ganhingte leh singkungte sangin nakpi in lian zaw cih hong lak hi. Hih ciaptehnate in Moses ii ciaptehna hunte sangin singkung lopa leh ganhingte’ nuntakna masazaw ci-in, teci pang tawh kibang hi. Hihthute tawh kisai, Laisiangtho tangthu in hilh cianna kicing dipdeep maplap tawh na tellah hi. Tuicin tun ma-a singkung lopa leh ganhingte’ nuntakna a khantohzia pen i theihbat khit hunte tawh teh dingin a kisim zolo zahin sang zaw pek hi. Tuicin tun ciangin leitung maitang kitamkhamin, a omnate a kikhin khia mang, a maate na kinusia hi. Leitung maitang a puatham a kipuahkik ciangin, nuntakna neite na om khin cih teci tampi kimu hi. Tuicin tun ciangin, gam mang singhalhpite lei nuai ah kivuisukin, suangmeihol hong suak hi. Anasia mahmah suangmeihol khukpite hong piangin, namgimtui khukpi hong suaka, tu hunin i kisapna ah i noptuam pih dingin hong limh sik mahmah hi. Hih thupiangte khuavak dingin hong kilah mah bangin, Pasian’ kammal ii thumaan thutak teci tampite a ginkhia loin hong kilak ahi hi. 129)PL 101.1

    Leitung amahleh amah piang toto, kikhel toto (evolution) cih sandan tawh kisai-in, amau’ genna tawh a kibang pian muhzawhloh lungnote, guhneilo dokdawnte a kipan khe li nei ganhingte’ pian tohtoh zia leh mihing’ pianzia-te pen piansakna ii minthanna tukpaak(crowing) hi zaw hi.PL 101.2

    Kantel-theihna (research) a bawl dingin ngaihsut theihna hunphate mihingte hong kipiakna ah mihing nuntakna a tom dan, a gamtatna kuam a kawtoi dan, a muhna kiciangtan lai, a thukhupnate nak khialh thei zelzel, kantawp pilna (science) ii upmawh thukhupnate lah kipuahkik zelzel ahih keileh kinawlkhin zel, awn kum tampi sungin upmawh sansat leitung ii khantohdan, hun khat pan hun khat a khanna, a kiamna cihte tawh kisai, a madawk mipil tuamtuamte’ (scientists) a thugil thusunte uh lah khat le khat kitukalh zawzek hi. Adiakdiakin, Laisiangtho tangthu ma-a ngaihsutna thupiangte tawh kisai-in, hih thute khempeuh i kaihtuah ciangin, ei mihing’ khang a kipan muhzawhloh lungnote leh guhneilo dokdawnte a kipan zawngkuhpi dongin, i ban gualh ding hunphate nei-in, Laisiangtho’ genna a hemkhia dingin i lungkim zongin, Laisiangtho mah in “Pasian in ama lim bangin mihing piang sakin Pasian’ lim bangin amah a piangsak hi.” Piancil 1:27, ci-in hong tel gen veve ding hi. Kumpi inn sunga ciaptehnate sangin i kisaktheihpih zawk mihing’ khangtangthu ii ciaptehna, “Seth’ pa Adam, Adam’ pa Pasian ahi hi,” Luke 3:38, cih nial ngam ding maw?PL 101.3

    Science ii muhna leh nuntak phutkhaknate a nih tuakin i theih siam ciangin, piansaknate sunga a kizoma Pasian’ nasepnate Laisiangtho ii teci panna tawh hong kihual ta hi.PL 102.1

    Levit-te’ sak Nehemiah ii khum La vuicing khat om hi. “Nang bek Topa na hi hi. Nangmah in a sang pen vantung leh vana om khempeuh, leitung leh a tunga om khempeuh, leh tuipi leh a sunga om khempeuh na bawl hi. Nangmah in tuate khempeuh na omsak a, vantung mihonpi in nang hong bia uh hi.” Nehemiah 9:6.PL 102.2

    Hih leitung tawh kisai, piansak nasep a mankhitna Hebia Laisiangtho in, “Leitung bulphah akipan nasepte kiman khin hi,” na ci hi. Hebia 4:3 (130)PL 102.3

    Pasian’ vangliatna in bel Abawlsa nate a don a kem lai gige ahi hi. Lungtang kisai leh huih diik suk diik toh pen set khat khatvei meek ziau-a, ama’ thu-a kipeipei suak bang hilo hi. I nak sialin, i lungtang a kisai sialin, Pasian’ hong kepna teci i mu thei-a, Pasian hangin eite piangin, hingin i gamtang hi! A neu penpen lungnote a kipan nuntakna a nei khempeuhte in Ama’ Hongsikna tungah a nuntakna uh nisimin kinga uh hi.PL 102.4

    “27 A hun ciangin an na piak ding ngakin hihte khempeuh in nangmah hong en uh hi. 28 Na piak ciangin amaute in ne uh a, an na pia a, amaute lungkim uh hi. 29 Na maitang na seel ciangin amaute khasia uh hi. Amau’ husan'na na lakkhiat ciangin amaute si-in amau’ pian'na leivui-ah a ciahkik uh hi. 30 Na hu na san'khiat ciangin amaute a kipiangsak hi a, nangmah in leitung na bawlthak hi.” Late 104:27-30.PL 102.5

    “7 Pasian in mun awng tungah vanpi hong zalkhia a, bangmah in a lenlopi-in leitung a khai lingleng hi. 8 Amah in meiilom lakah tuite khol a, tua a gik mahmah tui meii a puazosak hi. 9 Amah in kha a liah ding bawl a, meii tawh kha a khuh hi. 10 Amah in muh tawpna-ah git dinden a, khuavak leh khuamial a khen hi.” Job 26:710.PL 102.6

    “11 Amah in vanpi a pua khuampite a taii ciangin tua khuampite lau-in a ling uh hi. 12 Ama thahatna tawh tuipi zo a, ama siamna tawh tui ganhing golpi Rahab thatlum hi. 13 A hu a san’ ciangin vantung teng siang pah a, ama khut in a taikhia gulpi thatlum hi. 14 Hihte pen ama vangliatna themkhat bek hi pan a, i zak thute pen a hemlam bek hi pan hi. Pasian a liatna taktak kua'n theizo ding ahi hiam?” a ci hi” Job 26:11-14.PL 103.1

    “Topa’ paina peuhpeuhah huihpi nungin pingpei kipei a, ama paina hanga leivui leeng meeipi kai tawh kibang hi.” Nahum 1:3.PL 103.2

    Pianpih nate khempeuh tungtawna nasem leh na khempeuh a suangpo sak a thahat vangliatna pen thukhun pana a lampial khin, science mipil pawl khatte’ cihdan bangin a gamtang hatna hang hilo hi. (131) Pasian pen kha khat hi-a, Amah pen mimal khat ahih manin mihing pen Ama’ lim sunin kibawl hi. Mimal khat ahihna tawh Amahmah a Tapa’ sungah hong kilak hi. Zeisu pen Pa Pasian’ minthangna ii a pualam vangtaang, “Ama’ mimal meel hong kilahna,” Hebia 1:3, leitunga muh theiha mi khat meel hong puakna ahi hi. Mihing pumpi mimal a hihna tawh Honpa-in Amah leitung ah hong pai-in, a sanna ah kahto hi. Mihing pumpi mimal ahihna tawh Honpa in vantung thukhen zum tualah Palai sem hi. Eite’ tang dingin Pasian’ tokhom mai ah, “mihing’ Tapa tawh akibang mi khat,” Daniel 7:13, in mawhna hong sut sak hi.PL 103.3

    Kha Siangtho’ humuapnatawh Sawltak Paul in, “Na khempeuh, Pasian in amah zangin a piangsak hi.... Pasian in Khazih a’ dingin amahmah zangin a piangsak hi.” Kolose 1:1. “17 Na khempeuh khat beek a om ma-in amah om khinta a, amah tawh a kipawl manin na khempeuh ama mun sansanah hoihtakin a omthei hi.” Kolose 1:17. Huihlak awngthawl sunga leitungte a lamlak khut, Pasian’ vankumpi bup sunga na khempeuh ama’ mun sansanah gual diudeu-a, gimlo tawl lo-a, a gamtang a hum den khut pen eite’ aa dingin singlamteh tungah a kikilh khut hi zen hi. PL 103.4

    Pasian’ liatluatna pen eite’ theihbatzawh hilo hi. “Topa tokhom vantung ah om hi.” Late 11:4. Himahtaleh, A kha tawh mun khempeuh ah om hi. Amah in Ama’ khut tawh a bawl nate bul theihna pilna nei-in, a mimalin zong vei hi. 8 Vantungah kahto leng tua lai-ah nang na om ding a, Leinuai misite’ gamah lupna bawlta leng zong tua lai-ah zong nang na om veve ding hi. Late 139:7-8. “5-6 A sangna munah a tu, vantung leh leitung a hong ensuk Topa, eite’ Pasian pen kua tawh kibang ahi hiam?” Late 113:5,6.PL 104.1

    “7 Nangmah a pelh dingin koi-ah pai ding a, nangma omna panin koi lai-ah taikhia ding ka hi hiam? 8 Vantungah kahto leng tua lai-ah nang na om ding a, Leinuai misite’ gamah lupna bawlta leng zong tua lai-ah zong nang na om veve ding hi. 9 Leimong pekah leengin, tuipi mong pekah omta leng zong, 10 tua lai nangawnah nangma khut in kei hong paipihin, na khut taklam in kei hong len ding hi. Late 139:7-10. (132)PL 104.2

    “2 Nangmah in ka heksukna, ka hektohnate na thei hi. Nangmah in ka ngaihsutnate gamlapi pek panin na thei hi. 3 Nangmah in ka sep laitak ahi a, ka khawl laitak ahi zongin na hong mu a, ka gamtatna khempeuh a vekpi-in na thei hi. 4 Topa aw, kamkhat bek nangawn ka paukhiat ma-in, nangmah in ka gen dingteng a vekpi-in na thei khin hi. 5 Nangmah in ka nung leh ka mai-ah nong dal a, na thahatna tawh kei na hong hu hi. 6 Tua bangin kei nong theihna pen kei-a’ dingin lamdang lua mahmah a, thuthuk lua ahih manin kei’ theihtel zawh ding hilo hi.” Late 139:2-6.PL 104.3

    Na khempeuh i kituahpih kim dingin lamdang takin hong guanin, i kisapna hong sik hong sathau-nilh pa pen Amah Hong Bawlpa ahi hi. Amah pen hih cilesa leitungah lunggulhna khatciat a nei thei dinga hong guan hong sik Pa ahi hi. Amah pen mihing’ nuntakna(soul) a bawl Pa hia, thu a thei-thei dingin leh a it thei dingin hong bawlpa ahi hi. Amah pen a lungkimlah kha khat ii thukalhte a taisan lo Pa ahi hi. Mawhna, dahna leh natna tawh a kibuan hih mihing nuntakna ah lahtheih thukhun, taksaa veipihlohna ahih keileh lunggel ngaihsutna bek cihte in mihing kisapna lungkim sak theilo hi. Khuangaihna omlo, huhna a kinget ciangin piakna omlo leh thukham leh thatang sawlna ah upna cih bek kicing zolo hi. Eite in, eite hong hehpih den mongneilo Lawm hoih i neih, a thahat a ban tawh hong pom ding cih i theih ding kisamh hi. A luum hithit a khut mancipin, maingapna lungtang buppi tawh Amah i muan ding kisamh hi. Tua hi-a, Pasian pen Ama’ kammal sungah Amahmah hong kilak khin hi.PL 104.4

    Piansaknate ii thuthuukte thuuk taka a kan khat in bangmah a theihloh lam leh a thanem lam amahmah hong kimu tel ding hi. A theihbat zawhloh ding thu thuukpi leh thu sangpite a om’ hong thei hiamhiam dinga, thusimte guh kidawka a theihzawhlohna leh a kan zawhloh ding thumaan thutak zaipi a mai ah a kiphah hong mu ding hi. Newton cih bangin, amah in, “Kei pen tuipi sehtaak laka suangzolte leh kepte a zong naupang no khat tawh kibang kakisa hi. Ka mai ah theihzawhloh ding thumaan thutak tuipi zaipi kiphah hi,” ci nuam pan kha ding hi. (133)PL 105.1

    Science sangnaupangte’ aa dingin a thu haksa penpen thu in pianpih nate sunga mongneilo vangliatna ii nasepna thukimpih ding zawhthawh thu tawh kithatang zolna ahi hi. Aki banzomlo mihingte’ thusun pen pianpih nate’ hilhna tawh kilehbulhin lungkiatna tawh tawp hi. Pasian’ khuavak bek in a dikin theisak thei bek hi. Tua pen, “Upna bek mah tawh i thei hi.” Hebia 11:3.PL 105.2

    Mihingte in a theihnop mahmah thu uh, “A kipat cil-in Pasian in,” Piancil 1:1, cih sang thei le uh, vakhu in Noah tembaw zuan kika tawlngakna a ngah bangin, lungkimna ngah thei bek ding hi.PL 105.3

    Tualo a sang a niam, a sung a pua pen Mongneilo Itna tungah kinga-a, “ama hong sapna tawh akilawm a kituak nuntakna i nuntak theihna dingin,” 2 Thess 1:11, na khempeuh a kicingin hong sep sak hi.PL 105.4

    “Pasian in leitung a pian’sak cila kipanin a kimu theilo ama pianzia ahi tawntung vanglianpa leh Pasian ahihna thute ama bawlsa nate tung panin teltakin hong kilang hi. Tua ahih manin, “Thei kei ing,” ci-in paulap a zon'theihna ding uh omlo hi.” Rom 1:20. Ahi zongin, hih thute khalam Siapa ii huhna tungtawn bekin kithei thei hi. “11 Mihing khat’ ngaihsutna pen ama lungsim bek mah in a theih mah bangin Pasian’ Kha Siangtho bek mah in Pasian’ thu a cingin a thei hi.” Korin Masa 2:11.PL 105.5

    “Thumaan hong lak ding Kha siangtho hong tun ciangin thu khempeuh a maanin hong hilh ding hi.” John 16:13. A kipatcil-a, a om tua Kha Siangtho huhna bek tawh, tua tui tungah Pasian Kha in nasem a, tua Thu tawh ‘na khempeuh bawlin,’ ‘khuavak taktak tawh mi khempeuh taan,’ ahih manin, hihte tungtawnin, kantawp pilna(science) ii teci panna pen maan takin kikhia thei bek ding hi. Amaute’ makaihna bek tawh a thuukpi thumaan thutakte kimutel thei bek hi.PL 106.1

    Ciangtan omlo pilna nei Pa’ lamlahna bek tawh Ama’ nasepte i kan thei dinga, Ama’ ngaihsutna-te Ama’ tung pan bekin ngaihsut theihna i nei thei bek ding hi. (134)PL 106.2

    Larger font
    Smaller font
    Copy
    Print
    Contents