“KET ADDA IDI dadduma a taga Grecia kadagiti simmang-at a napan makirambak: dagitoy ngarud im mayda ken Felipe, a taga Betsaida ti Galilea, ket nagdawdawatda a kunkunada kenkuana: Apo, kayatmi a kitaen koma ni Jesus. Napan ni Felipe ket imbagana ken Andres: Napan da Andres ken Felipe, ket ibagada ken Jesus.”UB2 805.1

Iti dayta a panawen ti aramid ni Cristo kasla adda idi iti nadawel a pannakaabak. Nagballigi iti pannakisuppiatna kadagiti papadi ken Fariseo, ngem nalawag idin a ni kaanoman dida awaten a kas Mesias. Dimtengen ti maudi a pannakisina. Kadagiti adalanna ti banag kasla awanen ti namnama. Ngem ni Cristo umasasideg iti pakatungpalan ti aramidna. Ti dakkel a pasamak a seknanna saan laeng a ti nacion a Judio, no di ket ti amin a lubong, nganngani idin dumteng. Idi a nangngeg ni Jesus daydi nagagar a kiddaw, “Kayatmi a kitaen ni Jesus,” a yallangoganna ti mawaw nga ikkis ti lubong, nagraniag ti rupana ket kinunana, “Dumtengem ti oras a ti Anak ti tao maitan-ok.” Iti kiddaw dagiti Griego nakitana ti maysa a tanda dagiti bunga ti dakkel a sacrificiona.UB2 805.2

Dagitoy a lallaki naggapuda iti Laud a sumarak iti Mangisalakan iti pagpatinggaan ti biagna, a kas kadagiti Mamasirib a Lallaki naggapuda iti Daya idi pangrugianna. Idi nayanak ni Cristo dagiti Judio kasta unay ti pannakaringgorda kadagiti narang-ay a gannuatda a dida naammoan ti yaayna. Dagiti Mago a naggapu kadagiti nacion a pagano immayda iti kolloong, agraman kadagiti sagutda, nga agdaydayaw iti Mangisalakan. Kas-ta met dagitoy a Griego, nga itakderanda dagiti nacion, tribu, ken ilili ti lubong, immayda met a kumita ken Jesus. Iti kasta dagiti tao kadagiti amin nga ili mayasidegda ken Jesus gapu iti cruz. Ngarud adu “dagiti umayto nga aggapu iti daya ken laud, ket makikatugawdanto ken Abraham ken Isaac ken Jacob iti pagarian ti langit.”UB2 805.3

Nangnangngeg dagiti Griego ti naballigian nga iseserrek ni Cristo idiay Jerusalem. Impagarup dagiti dadduma, ket insaknapda ti damag, a pinaruarna dagiti papadi ken turayen manipud iti templo, ket alaenna ti trono ni David ket agturay a kas ari ti Israel. Iniliw dagiti Griego nga ammoen ti pudno maipapan iti misionna.UB2 806.1

“Kayatmi a kitaen koma ni Jesus,” kinunada. Napatgan ti tarigagayda. Idi a naipan ken Jesus ti dawatda, Isu adda iti paset ti templo a di pakabalinan a sumrekan ti uray siasino malaksid dagiti Judio, ngem rimmuar iti yan dagiti Griego iti naruruar a paraangan ket nakisarita kadakuada.UB2 806.2

Immayen ti oras a pannakaitan-ok ni Cristo. Agtatakder idi iti linong ti cruz, ket ti kiddaw dagiti Griego impakitana Kenkuana a ti sacrificio a nganganina aramiden yegnanto dagiti adu nga annak a lallaki ken babbai iti Dios. Ammona idi a dagiti Griego iti mabiit makitadanto ti kasasaad a dida tinagtagainep. Makitadanto nga Isu mayabay ken ni Barrabas, tulisan ken mammapatay, a mapili ken maibbatan iti sangoanan ti Anak ti Dios. Mangngegdanto dagiti tao, a sinugsogan dagiti papadi ken turayen, nga ibagada ti pilida. Ket iti saludsud, “Ania ngarud ti aramidekto ken Jesus a managan Cristo?” maitedto ti sungbat, “Mailansa koma iti cruz.” Mateo 27:22. Iti aramidna a pannakaugas dagiti basol dagiti tao ammo ni Cristo a ti pagarianna isut maananay, ket maipan iti dagup ti lubong. Agtrabajo a Mangisubli, ket ti Espirituna isut aggundaway. Iti maysa a darikmat kimmita iti masangoanan, ket nangngegna dagiti timek dagiti mangiwarragawag kadagiti amin a paset ti daga, “Adtoy ti Cordero ti Dios a mangikkat ti basol ti lubong.” Juan 1:29. Kadagitoy a gangannaet nakitana ti inanama ti dakkel a panagani, inton mabungtol ti bakud a mamagsina kadagiti Judio ken Gentil, ket dagiti amin a nacion, pagsasao, ken ilili mangngegda ti damag ti pannakaisalakan. Ti pannakaipakauna daytoy, ti pannakatungpal dagiti inanamana, naibalikas kadagitoy a sao, “Dumtengen ti oras a ti Anak ti tao maitan-ok.” Ngem ti pamay-an a pakaaramidna daytoy a pannakaitan-ok saan a pimmanaw iti isip ni Cristo. Ti pannakaurnong dagiti Gentil isut sumaruno iti umasideg nga ipapatayna. Ti laeng ipapatayna ti pakaisalakanan ti lubong. Kas ti bukel ti trigo, ti Anak ti tao masapul a maikabil iti daga ken matay, ket maikali a di makita; ngem agbiagto manen.UB2 806.3

Imparang ni Cristo ti masangoananna, nga inlawlawagna babaen ti naparsua, tapno maawatan dagiti adalanna. Ti pudno a pagbanagan ti misionna magun-odan iti ipapatayna. “Pudno, pudno, kunak kadakayo,” kinunana, “no ti bukel ti trigo saan nga agtinnag iti daga ket matay, isu agtaeng a maymaysa; ngem no matay, adu a bunga ti itedna.” No ti bukel ti trigo agtinnag iti daga ket matay, isut mangted iti adu a bunga. Kasta met ti ipapatay ni Cristo, mangted met iti bunga nga agpaay iti pagarian ti Dios. Kas mayalubog iti linteg ti pagarian ti mulmula, ti biag isu ti ibunga ti ipapatayna.UB2 807.1

Dagiti agasasikaso iti daga maawatanda daytoy a panglawlawag. Iti tinawentawen ti agtaltalon itarimaanna ti bin-ina babaen iti panangilasinna kadagiti kasayaatan a bukel. Intono kuan ikabilnanto a kasla mailemmeng iti ginulisan, idiay nga aywanan ti ADO Intono kuan rummuar ti bulong, sumaganad ti dawa, kamaudiananna bukel a nadanonan idiay dawa. Ngem daytoy a pannakapatan-ay saan a maaramid malaksid no ti bukel maikali, mailemmeng, ket kaslattay napukawen.UB2 807.2

Ti bukel a maimula iti daga agpataud ti bunga, ket daytoy isu manen ti maimula. Iti kasta ti anien isut umadu. Kasta met ti ipapatay ni Cristo idiay cruz ti Calvario agbunganto iti biag nga agnanayon. Ti panangmingming itoy a sacrificio isunto ti pakaitan-okan dagidiay a, kas bungana, agbiagdanto iti agnanayon a panawen.UB2 808.1

Ti bukel ti trigo a salimetmetanna ti biagna awan bunga a mapataudna. Agtaeng nga isisu. No koma no isut pinilina, nabalin koma ni Cristo nga insalakanna ti biagna manipud iti ipapatay. Ngem no dayta koma ti inaramidna, nagbiag la koma nga isisu. Di koma nakapaadda kadagiti annak a lallaki ken babbai iti Dios. Babaen laeng iti pannakaitinnagna iti daga ket natay ti nakapagbalinanna a bukel nga agpaay iti dakkel a panagani—kadagiti rumeprep a tao iti tunggal nacion, ken tribu, ken pagsasao, ken ili a nasubbot iti Dios.UB2 808.2

Iti daytoy a kinapudno isilpo ni Cristo ti leccion ti panangisacrificio iti siak a masapul a sursurroen ti amin: “Ti mangipangpangruna iti biagna, isut mapukawnanto; ket ti gumura iti biagna ditoy lubong, isut idulinnanto a maipaay iti biag nga agnanayon.” Amin dagidiay a katrabajoan ni Cristo a mangted ti bunga masapul nga umuna a matnagda iti daga ket matayda. Ti biag masapul a maikabil kadagiti gulis dagiti masapsapul ti lubong. Ti panagayat iti siak, ti panangipang pangruna iti siak masapul a mapukaw. Ket ti linteg ti panangisacrificio iti siak isut linteg ti panangtaginayon iti siak. Ti agtaltalon pataginayonenna ti bukelna babaen iti panangipuruakna. Kasta latta iti biag ti kinatao. Ti panangited isu ti panangbiag. Ti biag a mataginayon isu ti biag a maiservi a sibubulos iti Dios ken iti tao. Dagidiay a gapu ken Cristo isacrificioda ti biagda ditoy lubong isudat maidulin nga agpaay iti biag nga agnanayon.UB2 808.3

Ti biag a naaramat a maipaay la iti siak isu ti kasla iti bukel a nakanen. Mapukaw ngem awan ti umadduanna. Ti maysa a tao mabalin a maurnongna ti amin nga agpaay kenkuana laeng; ngem ti biagna aglabas, ket awan ti adda kenkuana. Ti linteg ti panagservi iti siak laeng isu ti linteg ti panangdadael iti siak.UB2 809.1

“No adda agservi Kaniak,” kinuna ni Jesus, “surotennak koma; ket no adino ti yanko, agianto met idiay ti adipenko: no adda agservi Kaniak, isu itan-okto ni Amak.” Amin dagiti nakibulig ken Cristo iti panagawit iti cruz ti sacrificio makiramandanto Kenkuana iti pannakaitan-okna. Iti pannakaibabain ken panagtookna, isut mangted ti rag-o ni Cristo a dagiti adalanna maintan-okdanto met a maikanunong Kenkuana. Isuda dagiti bunga ti panagsacrificiona. Ti pannakaiparangarang kadakuada ti kababalin ken espirituna met laeng isut gungunana a mangtedto iti ragsakna iti agnanayon awan inggana. Daytoy a rag-o a nakairamananda Kenkuana a bunga ti panagbannog ken panagsacrificioda isut makita kadagiti sabali a puso ken biag. Isudat katrabajoan ni Cristo, ket ti Ama itan-oknanto ida a kas ti panangitan-okna iti Anakna.UB2 809.2

Ti damag dagiti Griego a nangipakpakauna ti pannakaurnong dagiti Gentil, iyegna iti isip ni Jesus ti pakadagupan ti misionna. Naiparang iti sangoananna ti aramid ti pananubbot, manipud idi panawen a mabalabala pay laeng ti gakat, aginggana iti ipapatay a ngannganin mapasamak. Idin addan kasla nakaskasdaaw nga ulep a nanglakub iti Anak ti Dios. Ti sipngetna isut narikna dagidi adda iti asideg. Nagtugaw a siulimek ken sipapanunut. Kalpasanna ti naladingit a timek pinagpatinggana ti ulimek, “Ita adda a nariribuk ti kararuak; ket anianto ti saw-ek? Ama, isalakannak itoy nga oras.” Naipakpakauna a ni Jesus umininumen iti copa ti kinapait. Ti kinataona simmanud manipud iti cruz ti pannakabaybay-a, idi nga iti amin a makita isut pinanawan uray pay ti Dios met laeng, idi a dagiti amin makitada nga isut masaplit, nakabil iti Dios, ken napagsagaba. Immikay iti pannakakita ti kaadduan, iti pannakatratarna a kas kadagiti kadaksan a criminal, manipud iti nakababain ken nakaalalas nga ipapatay. Ti panpanunut iti pannakibalubalna kadagiti pannakabalin ti sipnget, ti rikna ti nakaamamak nga awit ti panagsalungasing ti tao, ken ti pungtot ti Ama gapu iti basol isu ti nakaigapu iti pannakadesmaya ti espiritu ni Jesus, ket ti lussiaw ni patay nagsaknap iti rupana.UB2 809.3

Idin dimteng ti nadiosan a pannakaisuko iti pagayatan ni Amana. “Maipanggep itoy,” kinunana, “immayak iti daytoy nga oras. Ama, itan-okmo ti naganmo.” Maabak laeng ti pagarian ni Satanas gapu iti ipapatay ni Jesus. Dayta laeng ti pamuspusan tapno masubbot ti tao ken maitan-ok ti Dios. Timmulok ni Jesus iti panagtuok, inakona ti sacrificio. Ti Katurayan ti langit tim-mulok nga agsagaba a kas Mangawit ti Basol. “Ama, itan-okmo ti naganmo,” kinunana. Idi nga imbalikas ni Cristo dagitoy a sao, immay ti sungbat manipud iti ulep a nangkayubot iti ulona: “Intan-okkon ken itan-okkonto manen.” Ti dagup ti biag ni Cristo manipud iti kolloong inggana iti kanito a pannakaisawang dagitoy a sao, naitan-oknan ti Dios; ket iti daydi umumay a pakasuotan dagiti panagsagabana a nadiosan-natagitaw-an, pudno nga intan-okna ti nagan ni Amana.UB2 810.1

Idi a nangngeg ti timek, simmiag ti lawag manipud idi ulep ket linawlawna ni Cristo, a kaslattay dagiti takkiag ti Awan Patpatinggana a Pannakabalin ti naisalukob Kenkuana a kas bakud ti apuy. Naimatangan dagiti tao daytoy a buya a sibubuteng ken sisisiddaaw. Awan nakaitured nga agsao. Naulimek dagiti bibigda ket agkebbakebba ti panagangangesda, ket aagiti matada naiturong ken Jesus. Idi naiteden ti pammaneknek ti Ama, pimmangaton ti ulep ket nagwarasen idiay langit. Idin nagpatingga ti makita a panagsarsarita ti Ama ken ti Anak.UB2 810.2

“Dagiti adu a tao ngarud adda idiay ken nakangngeg, kinunada a naggurrood: dagiti sabsabali kinunada, “Maysa nga angel nakisao Kenkuana.” Ngem dagidi naammiris a Griego nakitada ti ulep, nangngegda ti timek, naawatanda ti kaipapananna, ket nailasinda a pudno ni Cristo; kadakuada naipakaammo nga Isut Imbaon ti Dios.UB2 811.1

Nangngeg ti timek ti Dios idi nabautizaran ni Jesus idi mangrugrugi ti panagministrona, ket nangngeg manen idi panagbalbaliwna idiay bantay. Ket idi nga agpatpatingga ti panagministrona nangngeg manen iti maikatlo a daras dagiti adadu a tao ken babaen kadagiti naisingsingayan a kasasaad. Kaisasao la ni Jesus ti kapasnekan a kinapudno maipapan iti kasasaad dagiti Judio. Kaititedna ti maudi a pakpakaasina, ken kaibagbagana ti pannakadusada. Manen ikabil ti Dios idi ti sello iti mision ti Anakna. Binigbigna daydi inumsi ti Israel. “Saan nga immay daytoy a timek gapu Kaniak,” kinuna ni Jesus, “no di ket gapu kadakayo.” Isu ti kangrunaan a pangpaneknek iti kina-Mesiasna, ti pakakitaan a naggapu iti Ama a ni Jesus insaona ti pudno, ken Isu ti Anak ti Dios.UB2 811.2

“Ita ti pannakaokom daytoy a lubong,” intuloy ni Cristo; “ita ti principe daytoy a lubong maibelleng iti ruar. Ket Siak, no maipangatoak manipud iti daga guyuguyekto Kaniak amin a tao. Ngem daytoy kinunana idi a pangipaawatna no ania a kita ti patay ti ipapataynanto.” Daytoy idi ti karikutan a kanito ti lubong. No agbalinak a daton ti pannakikappia gapu kadagiti basol dagiti tao, masilnaganto ti lubong. Makettanto ti panangtengngel ni Satanas kadagiti kararua dagiti tao. Ti nadadael a ladawan ti Dios matarimaanto iti kinatao, ket ti kaman dagiti mammati a sasanto iti kanungpalanna tawidennanto ti pagtaengan a nailangitan. Daytoy ti maibunga ti ipapatay ni Cristo. Ti Mangisalakan napno iti panangpanunut iti buya ti panagballigi nga adda iti masangoananna. Nakitana ti cruz, ti nadawel ken nakababain a cruz, agraman dagiti nakaararriek a pangkigtotna, nga isut mangiwayat iti pannakaitan-ok.UB2 811.3

Ngem ti aramid ti pannakasbut ti tao saan la nga isisu ti maibanag gapu iti cruz. Ti ayat ti Dios isut mairakurak iti law-ang. Maibelleng iti ruar ti principe ti sipnget. Dagiti pammabasol nga inyeg ni Satanas a maibusor iti Dios masungbatanda. Ti umsi nga indissoorna iti langit masapul a maikkaten iti agnanayon. Dagiti angel a kas met dagiti tao mayasidegda iti Mannubbot. “Siak, no maipangatoak manipud iti daga,” kinunana, “guyuguyekto Kaniak amin a tao.”UB2 812.1

Adu dagiti tao a nanglawlaw ken Cristo idi sinaona dagitoy a sao, ket kinuna ti maysa, “Nangngegmi iti linteg, a ti Cristo mataginayonto: ket kasano ti panagkunam, Masapul a ti Anak ti tao maipangato? Siasino daytoy Anak ti tao? Kinuna ngarud ni Jesus kadakuada: Agianpay bassit nga aldaw ti silaw kadakayo. Magnakayo ita ta adda pay laeng ti silaw kadakayo, tapno dinakay makamakam ti sipnget: ta ti magna iti sipnget saanna nga ammo no sadino ti papananna. Ita ta adda pay laeng ti silaw kadakayo, mamatikayo iti silaw, tapno agbalinkayo nga annak ti lawag.”UB2 812.2

“Ngem uray inaramidna iti sangoananda dagiti nagadu a pagilasinan, saanda pay a namati Kenkuana.” Iti naminsan sinaludsudda iti Mangisalakan, “Ania ngarud ti pagilasinan nga aramidem, tapno makitami ket patiendaka?” Juan 6:30. Di mabilbilang dagiti pagilasinan a naiteden; ngem rinipkanda dagiti matada ket pinatangkenda dagiti pusoda. Idin ta ti Ama nagsao, ket didan makakiddaw iti sabali pay a pagilasinan, impatuloyda pay met laeng ti dida panamati.UB2 812.3

“Nupay kasta, uray kadagiti kangatoan nga agturay adu dagiti namati Kenkuana; ngem gapu kadagiti Fariseo saanda nga imparangarang, amangan la ket ta maparruarda iti sinagoga.” Inayayatda ti pammadayaw dagiti tao nga adadda ngem ti pananganamong ti Dios. Tapno maliklikanda ti pannakauyaw ken pannakaibabain, inlibakda ni Cristo ket inumsida ti pannakaitag-ay ti biag nga agnanayon. Ket nagadu ketdin kadagiti amin a panawen nanipud idi ti nangaramid iti kasta met laeng! Kadakuada amin mayaplicar ti pablaak ti Mangisalakan, “Ti mangipangpangruna iti biagna, isu ti mapukawna.” “Ti tumallikud Kaniak,” kinuna ni Jesus, “ket dina awaten dagiti saok, adda mangokom kenkuana; ti sao nga insaok isu ti mangokomto kenkuana iti kamaudianan nga aldaw.” Juan 12:48.UB2 813.1

Ay-ay pay dagidiay a dida naammoan ti panawen ti pannakasarungkarda! Siinayad ken silaladingit a pimmanaw ni Cristo iti agnanayon manipud kadagiti liklikmut ti templo.UB2 813.2

67 - Asipay Dagiti Fariseo

69 - Idiay Bantay Dagiti Olivo