49 - Rambak Dagiti Abong-abong

Daytoy a capitulo naibatay iti Juan 7:1-15, 37-39.

ISUT NAIKEDDENG kadagiti Judio nga aguurnongda idiay Jerusalem iti mamitlo tunggal tawen iti nareligiosoan a panggep. Nailinged iti monmon ti ulep daydi di makita a Pangulo ti Israel, isu a nangted kadagiit annuroten maipapan kadagitoy a panagtitipon. Bayat ti pannakakayaw dagiti Judio, dida nabalin a sinalimetmetan; ngem idi a naisubli manen dagiti tao iti dagada met laeng, nairugi manen ti pannakasalimetmet dagitoy a pakalaglagipan. Isut pinanggep ti Dios a dagitoy a tiponan isudat mangipalagip kadagiti tao Kenkuana. Ngem malaksid laeng kadagiti sumagmamano, dagiti papadi ken pangulo nalipatandan daytoy a panggep. Daydi nangibilin kadagitoy a gimong ti nacion ken nakaawat iti kaipapananda naimatanganna ti di pannakatungpal ti panggep.UB2 573.1

Ti Rambak dagiti Abong-abong isu idi ti maudi a sapasap a panagtitipon ti Israel iti tunggal tawen. Isut panggep ti Dios nga iti dayta a tiempo dagiti tao panpanunutenda koma ti kinaimbag ken kinamanangngaasina. Ti dagup ti daga naikabil iti panangiturongna, ken immawat iti bendicionna, iti aldaw ken rabii nagpatuloy iti panangaywanna. Ti init ken ti tudo pinagbalinda ti daga a nabunga. Manipud kadagiti talon ken tanap ti Palestina naurnong dagiti naani. Napuros dagiti bunga ti oliva, ket ti napateg a lana naidulin kadagiti botella. Ti palma intedna met ti pasetna. Dagidi adu a rinaay a bunga ti uvas napespesda a napagbalin nga arak.UB2 573.2

Nagpatuloy ti rambak iti pito nga aldaw, ket iti pannakasalimetmetna dagiti agnaed ti Palestina, ken adu pay a naggapu kadagiti sabali a daga, pinanawanda dagiti balayda, ket immayda idiay Jerusalem. Nanipud iti adayu ken asideg immay dagiti tao nga inawitda kadagiti imimada ti pakakitaan ti panagragsakda. Dagiti nataengan ken agtutubo, dagiti babaknang ken napanglaw, amin nangitugotda iti aniaman a daton a kas pa-kakitaan iti panagyamanda Kenkuana a nangbalangat iti tawen iti kinaimbagna, ken nangyaplag iti kinalabon iti amin a rag-o, naiyegda manipud kadagiti kabakiran; ti ciudad idi adda kenkuana ti langa ti napintas a kakaykaywan.UB2 574.1

Daytoy a rambak saan laeng a panagyaman iti panagani, ngem pakalaglagipan pay iti nasalaknib ti panaggianda iti toltolda, kabayatan ti rambak dagiti Israelita nagianda iti abong-abong wenno tabernaculo a naaramid kadagiti sadiwa a sangsanga. Naibangon dagitoy kadagiti calsada, kadagiti paraangan ti templo, wenno kadagiti tuktok dagiti balay. Dagiti turod ken tanap iti aglawlaw ti Jerusalem napnoda kadagitoy a patpatakder a bulbulong, ket nagian kadakuada dagiti adu a tao.UB2 574.2

Dagiti agdaydayaw inaramidda ti rambak a napakuyogan iti kankanta ken panagyaman. Sakoay la unay ti rambak isu ti Aldaw ti Pannakaabbong, isu, a kalpasan ti panangipudnoda kadagiti basolda, naikeddeng a dagiti tao addadan a naikappia iti Langit. Iti kasta naisagana ti dalan iti panagrag-o iti rambak. “O, pagyamananyo ni Jehova, ta isu naimbag: ta ti kinamanagayatna agnanayon” (Salmo 106:1) isut naikanta a sibaballigi, ket dagiti amin a kita ti musica, ken napigsa a dir-i ti hosanna, naipakuyog ti agtutunos a panagkanta. Ti templo isut idi ti centro ti sapasap a ragsak. Adtoy nakita ti kinadaeg dagiti ceremonia a nasacrificioan. Ditoy, iti tunggal sikigan dagiti tukad a puraw a marmol ti nasagradoan a patakder, ti coro dagiti levita ti nangipangulo iti panagkanta. Dagiti rumeprep nga agdaydayaw, nga ilillilida dagiti sanga ti palma ken arrayan nga igiggamanda, sungbatan ken danggayanda ti coro; ken kasta met dagiti sabali nga adda iti asideg ken adayu itiponda met dagiti timtimekda agingga iti amin nga aglawlaw a turturod napno iti kanta ti panangidayaw.UB2 574.3

Iti rabii ti templo ken ti paraanganna isudat sinilnagan dagiti nakarangrangrang a silsilaw. Ti musica, ti pananggungun kadagiti sanga ti palma, dagiti naragsak nga hosanna, ti dakkel a tiponan dagiti tao, isuda a linawagan dagiti naibitin a pagsilawan, ti urnos dagiti papadi, nagtutunosda a nangpataud iti buya a nauneg ti pannakaimalditna kadagiti nakaimatang. Ngem ti ceremonia ti rambak a nakatignay unay, maysa a nangted ti kadakkelean a panagragsak, isu ti nangipalagip it napasamak iti daydi panagbaniaga idiay let-ang.UB2 575.1

Iti kasapaan a parbangon ti aldaw, dagiti papadi pagunienda iti atiddag ken naunday dagiti pirak a tororotda, ket dagiti sumungbat a tororot, ken dagiti naragsak a dir-i dagiti tao manipud kadagiti abong-abongda, nga agallangogan iti turod ken tanap, isut pangpasungad iti rambak ti aldaw. Kalpasanna ti padi itakona manipud kadagiti agayayus a danum ti Kedron ti maysa a timba, ket, ingatona, a dagiti tororot mapagpagunida, umuli kadagiti akaba nga agdan ti templo, a kumpasanna iti nainayad ken padapada nga addang, nga agkankanta, “Dagiti saksakami agtatakderda iti uneg dagiti ruanganmo, O Jerusalem.” Salmo 122:2.UB2 575.2

Awitenna ti timba ti danum nga ipan iti altar, nga adda iti tengnga ti paraangan dagiti papadi. Adda idi ditoy ti dua a batia a pirak, ket adda maysa a padi nga agtatakder iti dinna ti tunggal maysa. Maibukbuk ti danum ti timba iti maysa a batia ken ti arak iti sabali a timba maibukbuk met iti sabali a batia; ket ti nagian kadagitoy a dua mayayusda iti maysa a kalasugan a maiturong iti Kedron ket sa maipan iti Taaw a Natay. Daytoy a pannakaiparang ti naconsagrar a danum itakde ranna ti burayok nga iti panagbilin ti Dios timpuar manipud iti bato ti danum a pangsebseb ti waw dagiti annak ti Israel idiay let-ang. Kalpasanna nakanta ti naragsak a kanta, “Ni Jehova isu ti pigsak ken kantak;” “gapuna a sumakdokayo a sirarag-o iti danum kadagiti bubon ti pannakaisalakan.” Isaias 12:2, 3.UB2 575.3

Idi a dagiti annak ni Jose agsagsaganada a makitaripnong iti Rambak dagiti Abong-abong nakitada ni Cristo nga awan gargarawna a kaipapananna nga awan panggepna a mapan iti rambak. Sigagagarda a mangpalpaliiw Kenkuana. Nanipud pay idi pannakaagas idiay Betesda saanen a napan kadagiti gimong ti nacion. Tapno maliklikanna ti pannakariri kadagiti pangulo idiay Jerusalem nagtrabajo laengen idiay Galilea. Daydi agparparang a liwayna kadagitoy dadakkel a paguurnongan ti nacion, ken ti gura dagiti papadi ken rabbi a naipakita a bumusor Kenkuana, isut nakaigapuan ti pannakariribuk dagiti tao gapu Kenkuana, ken uray pay dagiti adalan ken kabagianna. Imbagana kadagiti pannursurona dagiti bendicion gapu iti panagtulnog iti linteg ti Dios, ket nupay kasta agparang met nga isu dina ikaskaso ti naipasdek a nadiosan a servicio. Ti pannakipulapulna kadagiti agsingsingir ti buis ken dadduma a naalas ti damagda, ti dina panagtungpal kadagiti alagaden dagiti rabbi, ken ti nawaya a panangiwaksina kadagiti naipaugali a panangsalimetmet iti Sabado, nga amin kaslattay maipasangoda iti panangsuppiat dagiti agtuturay, pinarasukda ti dakkel a panagduadua. Impagarup dagiti kakabsatna nga isut dakkel a riro ti dina panangikaso kadagiti nangato ken mamasirib a tao ti nacion. Nariknada a dagitoy a tao nalintegda, ket ni Jesus ti agbiddut iti panangparurudna kadakuada. Ngem naimatanganda met ti di mapilaw a biagna, ket uray pay no dida naibilang kadagiti adalanna, nauneg met ti pannakatignayda kadagiti aramidna. Ti pannakabigbigna idiay Galilea pinennekna dagiti tarigagayda; adda pay la namnamada nga aramidenna ti pakakitaan ti pannakabalinna a mangiturong kadagiti Fariseo a mabigbigda koma ti kinapudno ti imbagbagana a kinaisuna. Ania ngata no isu ti Mesias, ti Principe ti Israel! Nagragsakan daytoy a kapanunutan iti natangsit a pannakapnek.UB2 577.1

Kasta unay ti gagarda itoy a banag a pilitenda ni Cristo a mapan idiay Jerusalem. “Pumanawka ditoy,” kinunada, “ket inka idiay Judea, tapno dagiti adalam makitada met dagiti aramidmo nga aramidem. Ta awan ti tao nga agaramid ti uray ania a nalimed, idinto a tarigagayanna a mailatak. No aramidem dagitoy, agparangka iti lubong.” Ti sao a “no” ipakitana ti panagduadua ken di panamati. Imbagada nga isu natakrut ken nakapsut. No ammona met laeng nga isu ti Mesias, apay ngarud nga aggudeng-gudeng ken di aggaraw? No pudno met laeng nga adda Kenkuana ti kasta a pannakabalin, apay a di mapan idiay Jerusalem a situtured? ket iparangna idiay dayta a pannakabalin? Apay a dina aramiden idiay dagiti nakaskasdaaw nga aramid a naipadamag nga inaramidna idiay Galilea? Dika aglinglinged kadagiti nasulinek a provincia, kinunada, ket aramidem dagiti nakaskasdaaw a banag nga agpaay a pagimbagan dagiti taga-away ken mangngalap. Agparangka iti cabecera, gun-odem ti pananganamong dagiti papadi ken turayen, ket pagkaykaysaem ti nacion iti pannakaipasdek ti baro a pagarian.UB2 578.1

Ti panagrason dagiti kakabsat ni Jesus naibatay iti naaguman a panggep, a masansan a masarakan kadagiti puso dagiti naayat iti pakpakita. Dayta ti sapasap nga espiritu ti lubong. Naparurodda ta lugar a sapulenna koma ti naidagaan a trono, imbagbaga ketdi ni Cristo nga isu ti Tinapay ti Biag. Dakkel ti pannakauppapayda idi a pinanawan dagiti nakaadadu nga adalanna. Uray isuda kimmayakayda Kenkuana tapno maipanawda iti panangbigbig ti ipakpakita dagiti aramidna—nga isu ti Imbaon ti Dios.UB2 578.2

“Kinuna ngarud ni Jesus kadakuada, Ti aldawko saan pay a dimteng ngem ti aldawyo kankanayon a sisasagana. Ti lubong saannakayo a mabalin a guraen, ngem Siak guraennak, ta saksiak ti maipapan kenkuana, a dakes dagiti aramidna. Sumang-atkayo itoy a rambak; Siak diak pay sumang-at itoy a rambak, ta ti aldawko saan pay a dimteng. Ket idi naisaona dagitoy kadakuada, nagbati idiay Galilea.” Nagsao dagiti kakabsatna Kenkuana iti naturay a tono, nga inkeddengda ti masapul a surotenna. Insublina ti panangtinggar kadakuada nga inkadduana ida iti lubong, a saan a kadagiti adalanna a linipatanda dagiti bagida. “Ti lubong saannakayo a mabalin a guraen, kinunana, ngem Siak guraennak, ta saksiak ti maipapan kenkuana, a dakes dagiti aramidna.” Ti lubong dina guraen dagidiay a pumadpad iti espirituna; ayayatenna ida a kas kukuana.UB2 579.1

Ti lubong nga agpaay ken Cristo saan a yan a nalaka ken pangipangatoan iti siak. Saanna a sinipsiputan ti gundaway a mangala iti pannakabalin ken gloriana. Awan ti kasta a maigunguna Kenkuana. Isut naited nga agpaay iti biag ti lubong, tapno aramidenna ti gakat ti pannakaisalakan. Araramidenna ti aramidna nga agpaay iti natnag a raza. Ngem saan a managipapan, di met agdarasudos iti peggad, a papardasenna ti yaay ti rigat. Tunggal mapasamak iti aramidna adda daydiay maitudtudo nga oras. Masapul nga urayenna a siaanus. Ammona idi a masapul nga awatenna ti gura ti lubong; ammona idi a ti aramidna agpatingga ken patay; ngem iti panangisebbana a masapa iti bagina saan a pagayatan ni Amana. Manipud Jerusalem ti damag dagiti milagro ni Cristo naisaknap kadagiti amin a yan dagiti Judio; ket uray no adu dagiti bulan a di napnapan kadagiti rambak, saan a bimmassit ti ngayangay Kenkuana. Adu kadagiti amin a paset ti lubong ti immay iti Rambak dagiti Abongabong ket rinibribu dagiti nagsalsaludsud maipapan Kenkuana. Sinipsiputan dagiti Fariseo ken turayen ti yaayna, a manginanamada iti gundawayda a mangbabalaw Kenkuana. Naggagarda a naginintuod, “Adino ti yanna?” ngem awan ti nakaammo. Ti kapanunutan maipapan Kenkuana isut kangrunaan kadagiti amin nga isip. Gapu iti buteng kadagiti papadi ken turayen, awan nakaitured a mangbigbig Kenkuana a Mesias, ngem amin a yan adda natalna ken napasnek a panagsarsarita maipapan Kenkuana. Adu dagiti nangsalaknib Kenkuana a kas maysa nga imbaon ti Dios, ngem adda met dagiti nangbabalaw nga Isut manangulbod kadagiti tao.UB2 579.2

Idi kuan simmangpet a nalimed ni Jesus idiay Jerusalem. Pinilina a nagdalanan ti di mapagpagnaan a dalan, tapno maliklikanna dagiti adu a tao a naggapu kadagiti amin a suli nga apan iti ciudad. No koma no timmipon iti maysa kadagiti bunggoy a napan iti rambak, adu koma dagiti nakailasin Kenkuana idi simrek iti ciudad, ket naipakita koma ti nalatak a panagragsak dagiti tao, isu a nangrubrub koma manen ti gura dagiti turayen Kenkuana. Pinilina ti nagbaniaga nga isisu tapno maliklikan daytoy.UB2 580.1

Iti katengngaan ti rambak, idi a napapalo la unayen ti gagar maipapan Kenkuana, simrek iti paraangan ti templo iti imatang dagiti rumeprep a tao. Gaputta awan idi a naisigud iti rambak, adda kapanunutan a dina maitured nga ipan ti bagina iti pannakabalin dagiti papadi ken turayen. Nagsiddaaw dagiti amin idi nakitada ti kaaddana. Napaulimek tunggal timek. Nasnasdaaw dagiti amin gapu iti kinangayed ken tured ti langana iti tengnga dagiti mannakabalin a kabusorna a mawaw iti bagina.UB2 580.2

Nagtakder, ket isut centro ti ngayangay dagiti rumeprep a tao, nagsao kadakuada nga awan pay sabali a tao a nangaramid iti kasta. Impakita dagiti saona ti pannakaammona kadagiti linteg ken bangon ti Israel, iti servicio ti sacrificio, ken kadagiti insursuro dagiti mammadto, nga inatiwna ti pannakaammo dagiti papadi ken rabbi. Binurburakna dagiti bangen ti kinaformal ken ugugali. Dagiti buya ti biag a masangoanan kasla naiparang iti sangoananna. Kas iti maysa a makakita iti Di Makita, insaona dagiti naidagaan ken nailangitan, ti natagitaw-an ken nadiosan, a binuyogan ti nalawag a kinaturay. Nalawag unay ken makapnek dagiti saona; ket manen, a kas idiay Capernaum, nagsidsiddaaw dagiti tao iti isursurona, “ta ti saona adda pannakabalinna.” Lucas 4:32. Babaen kadagiti nadumaduma a pannakaiparang, pinablaakanna dagiti agdengdengngeg iti didigra a mapasamakto kadagiti amin a mangumsi kadagiti ben-dicion nga inyegna. Intedna kadakuada amin a pakabalinanna a mangpaneknek nga Isu naggapu iti Dios, ket indiayana ti amin a pamuspusan tapno maipanda koma iti panagbabawi. Saan koma nga umsien ken paayen ti nacionna met laeng no koma no mailisina ida iti basol.UB2 581.1

Nagsiddaaw amin iti pannakaammona iti linteg ken dagiti mammadto; ket ti saludsud nga inulit-ulit ti maysa ken maysa isu daytoy, “Kasano ti pannakaammo daytoy a tao kadagiti pagbasaan idinto ta di met nagadal?” Awan idi ti adda galadna a mangisuro iti religion no di nagadal kadagiti escuela dagiti rabbi, ket agpada da Jesus ken Juan Bautista a naiparang a nanengneng ta dida inawat ti kasta nga adal. Dagidiay a nakangngeg Kenkuana napasdaawanda iti pannakaammona kadagiti Sursurat, “idinto ta di met nagadal.” No kadagiti tao, pudno; ngem ti Dios ti langit Isut nangisuro kadakuada, ket Kenkuana naited ti kangangatoan a kita ti kinasirib.UB2 581.2

Idi nga agsasao ni Jesus iti paraangan ti templo nagulimek dagiti tao. Dagidi met la tao a kadakkelan ti ibubusorda Kenkuana nariknada nga awan pannakabalinda a mangdangran Kenkuana. Iti dayta a kanito nalipatan ti aniaman a sabali a pagsasaritaan.UB2 582.1

Iti tunggal aldaw insurona dagiti tao, inggana iti maudi, “dayta dakkel nga aldaw ti rambak.” Iti bigat dayta nga aldaw nasarakan dagiti tao a nabannogdan it kinaatiddag ti rambak. Iti apagdarikmat ingngato ni Jesus ti timekna, iti tono a nangngeg kadagiti amin a paraangan ti templo:UB2 582.2

“No adda mawaw, umay Kaniak ket uminum. Ti mamati Kaniak, kas kunaen ti Surat, karkarayan ti danum a nabiag ti agayusto manipud iti unegna.” Ti kasasaad dagiti tao inaramidna daytoy a pakpakaasi a napigsa unay. Tinamingda idi ti agtultuloy a buya ti kinadaeg ken kinarambak, a dagiti matmatada pinurar ti silaw ken maris, ket napunno dagiti lapayagda iti kabaknangan a toktokar; ngem awan idi ti aniaman kadagitoy a rikus-rikus dagiti ceremonia a mangpennek kadagiti masapsapul ti espiritu, awan aniaman a mangbang-ar iti waw ti kararua iti dayta saan a mapukaw.UB2 582.3

Iti dayta a bigat ti padi inaramidna ti ceremonia a mangipalagip iti pannakapang-or ti bato idiay let-ang. Dayta a bato isimboloanna Daydiay a gapu iti ipapatayna aramidennanto a dagiti sibibiag nga ubbog ti pannakaisalakan agburayokda a maited kadagiti mawaw. Dagiti sao ni Cristo isuda ti danum ti biag. Idiay iti sangoanan dagiti rumeprep a tao inlasinna ti bagina tapno makabil, tapno ti danum ti biag mabalinna ti agburayok iti lubong. Iti panangkabil ken Cristo impagarup ni Satanas a madadaelna ti Principe ti biag; ngem iti daydi nakabil a bato timpuar ti sibibiag a danum. Idi a kasta ti panagsao ni Jesus kadagiti tao, dagiti pusoda napno iti nakadildillaw a buteng, ket adu kadakuada ti nakasagana nga agkiddaw, a kas idi babai diay Samaria, “Apo, itedmo kaniak daytoy a danum.” Juan 4:15.UB2 582.4

Ammo idi ni Jesus dagiti masapsapul ti kararua. Dagiti parammag, sanikua, ken dayaw dida mapennek ti puso. “No adda mawaw, umay Kaniak ket uminum.” Ti nabaknang, ti napanglaw, ti nangato, ti nababa, padapadada a maawat. Ikarina a palag-ananna ti nadagsenan nga isip, a liwliwaenna ti agladladingit, ket ikkanna ti inanama ti napakapsut. Adu kadagidi agdengdengngeg ken Jesus agladladingitda gapu iti natippay a namnamada, adu dagidiay nga addaan ti nalimed a pagdukotan ken adu dagiti agsapsapul iti pannakapennek iti di aginana a tarigagayda kadagiti banag a nailubongan ken pangpadayaw dagiti tao; ngem inton magun-odan aminen, masarakanda a nagbannogda laeng a nanggun-od iti naburak a karamba, a dida pakaalaan iti aniaman a mangsebseb iti wawda. Iti tengnga ti rangrang ti naragsak a buya nagtakderda, a di napnek ken naliday. Dayta naigiddato nga ikkis, “No adda mawaw,” kinigtotna ida iti daydi naladingit a panagututobda, ket idi a dinengngegda dagiti simmaruno a sao nasindianda iti baro a namnama. Imparang kadakuada ti Espiritu Santo inggana ti pannakakitada Kenkuana ti gay-at ti di magatgatadan a sagut ti pannakaisalakan.UB2 583.1

Ti ikkis ni Cristo iti mawaw a kararua maitited pay laeng, ket agpakaasi kadatayo iti dakdakkel a pigsa ngem kadagidi nakangngeg Kenkuana iti templo idi maudi nga aldaw ti rambak. Ti ubbog silulukat kadagiti isuamin. Dagiti nabanbannogan ken napaksuyan maigay-at kadakuada dagiti makabang-ar a tedted ti biag nga agnanayon. Agikkis pay la ni Jesus, “No adda mawaw, umay Kaniak ket ti mawaw umay koma. Ket ti mayat, awatenna ti danum ti biag, nga awan baybayadna.” “Siasinoman nga uminum iti danum nga itdekto kenkuana, uray kaano saanto a mawawen; no di ket ti danum nga itdekto kenkuana agbalinto kenkuana nga ubbog ti danum nga agburayok a maipaay iti biag nga agnanayon.” Apocalipsis 22:14; Juan 4:14.UB2 583.2