Loading...
Larger font
Smaller font
Copy
Print
Contents
OLÜHI OLÜNENE - Contents
  • Results
  • Related
  • Featured
No results found for: "".
  • Weighted Relevancy
  • Content Sequence
  • Relevancy
  • Earliest First
  • Latest First
    Larger font
    Smaller font
    Copy
    Print
    Contents

    EKIHANDE EKYA 21—OMWATSI OWA EHEE! AKAGANAWA

    Omw’itulago obukwenda obw’eryasa lya Kristo engendo eyakabiri, iyo William Miller n’obu abya akakola nabo mubakola ibanawite ekilubirirwa kiguma eky’eribukya abandu busana n’eriyiteka-tekera eritibwa ery’esyombanza. Mubasonda eribukya abasomire kutsibu eby’engangirirya/enyikirirya batoke eribya n’amaha w’ekanisa awahikire n’obwaga bwabo obw’eribya n’obu Kristo kwnene; kandi mubakola kutsibu eribukya abatabindukire batoke eriyisubamo n’eribindukira Nyamuhanga. “Mubatalengaho eribindula abandu eribya omu katunga ka enyikirirya kutse oluhande olwa wanzirendi omu enyikirirya. Busana n’ekyo mubakolera omu bitunga binene n’omu hitunga hya enyikirirya hinene, isibalisulusutaya ekitunga kyabo kutse emikolere yakyo.”OO 375.1

    Miller mwabuga ati: “Omu mibiri yage eyosi munyitatunga erisonda kutse ekirengekanio eky’eribya n’erisonda lya ngabane okw’ery’ekitunga bya enyikirirya ekyabyaho, kutse eritokesya ekiguma kikagobera omw’itera ery’ekindi. Itukalengekanaya tuti abakristo abosi bakenditsanga-tsangira omu maha aw’eryasa lya Kristo, kandi nyiti abo abangabere isibalitalangira ng’oku ingye nalangira sibanganza kindu kyosi kike kwilaba abo abangangirira engangirirya eyi, munyitalangira nga hane eriyitsutsa eribyaho esyonyihinda-hindano esiri luhande okw’esyo. Ekilubirirwa kyage ekyosi lyabya erisonda eribindula abandu erisubyabo oku Nyamuhanga, eriminyisya ekihugo okw’itswera esyombanza erikayasa, n’erihira omu bandu banyikyage mw’omuhwa ow’eriyiteka-teka ery’omu mutima erikendisyatokesyabo erisanga-sangana Nyamuhanga wabo omu buholo. Abanene ababya babindukire busana n’erikola lyage mubayikundikania oku makanisa awabyaho. ” — Biri omu Bliss, oluyani 328.OO 375.2

    Omubiri wuwe abere akayitwa ng’akahimba amakanisa, habwa endambi nyirebe mubalangirago n’erisikyago. Nikwa abahererya n’abakulu b’amakanisa ng’oku babya batwiremo erilwa n’omukukuru w’eryasa lya Kristo neryo bamanza eribanda oku bandu abakalalaganayago, mubataganiago oku rututi hasa, nikwa mubatanga abandu ab’omu makanisa wabo erihika aho erikangirirya okw’asa lya Kristo engendo eyakabiri liri, n’omu lyanbya erikania oku maha wabo omu mbindahindano esy’ekanisa. Busana n’ekyo abikirirya mubayeya ibali omu mibere ey’erirengwako kutsibu n’erisoberwa. Babya banzire amakanisa wabo kandi sibabya banzire eriyikatula kugo; nikwa babere bakalangira obwimiri obw’Ekinywa kya Nyamuhanga ibukalyatangirirawa kandi n’obwiranda bwabo obw’erirebererya omu obuminyereri ibakakakiribawa kubwo mubalangira bati eryolobera Nyamuhanga likatangabo eririga. Mubalangira abo ababaya bakasonda erikingirira obwimiri obw’Ekinywa kya Nyamuhanga nga sibali omu kanisa ya Kristo, eyiri “nduhi kandi ekitaka ky’eryimanirako eky’okwenene.” Neryo mubayowa ikihikene okw’ibo eriyikatula oku makanisa ogu basangawa ibalwemwo. Omu butuku bw’ekyanda obwa 1844 abandu abahikire nga mitwalo itano mubalwa omu makanisa wabo.OO 376.1

    Oku ndambi eyo embinduka nyinene muyababnika omu makanisa amanene aw’omu Amerika eyihambene mutwe-na-kuboko. Eribuga birimo minene hasangawa ihabiribya erikola ebyo ekihugo kikakola n’eribya n’emitse y’ekihugo eryabya lyasire lyolo-lyolo nikwa isiryesuba enyuma, n’erisububula kimweyo omu syongebe sy’abanya kanisa; nikwa omu mwaka oyo muhabya ebikakanganaya ng’oku hali erisuba kinyuma-nyuma eryabya lyasire luba-luba hakuhi omu makanisa awosi aw’omu knyihugo ekyo. Omugulu habya isihali mundu oyuwangatulago ekikaletakyo enzumwa eyo muyakanganibwa ehosi n’erikanibwako omu mbapura sy’emyatsi n’oku rutali olw’eritulirako engulu mbuya.OO 376.2

    Omu nyumba y’esyondeko esy’abakulu b’ekanisaa omu Filadilefiya, Omwami Bernes, omusakangyi w’ekitabu ekikakanaya oku mwatsi owabya akolesibirwe abandu banene kandi oyuwabya ini mulisya w’omu nguma y’oku makanisa aw’omu muyi oyo, “mwatulago ati abya inyamabirigunza ebirimo makumi abiri, kandi, erihika oku ihinda-hinda eryalaba, syali atalisya abandu akabya butsira itunga abandu banene kutse bake okw’abo abakingira omu kanisa. Nikwa litya sihali eribuka buhya lyosi, sihali eribinduka lyosi, sihali eirkula omu lukogo omu kati-kati k’abasomire kinene kandi sihali na muguma oyukasyasoma erikania oku ilama ery’esyongebe syabo. Hane erikanyirira omu by’obusubure, n’amaha manene aw’erisubura n’erikola eby’erikolesya, hali erikanyirira ery’eritsomana eby’obunya-kihugo. N’amakanisa awosi kwane atya” — Biri omu Congregational Journal, olwa 23 omukera owakatanu, 1844.OO 376.3

    Omu mugenda owakabiri ow’ekirimo oyo iyo Profesa Fine ow’oku Kolegyi eya Obalini (Oberlin College) mwsabuga ati: “Twabiritungago omu bulengekania bwetu, tuti, eritwalira haguma, amakanisa aw’ekiabahakani omuw’ihanga lyetu, busana n’eki, atundubere kutsehakuhi bakalwa n’ekindu ekyosi ekikayitwa ngakyangabindula emibere y’esyongeso ey’omugulu ono. Hali w’eriganza awate atya, nikwa ni make kutsibu okw’itendireka kikabya ikiri ehosi. Hane n’eyindi nzumwa eyiri n’obwimiri obukagunza:hakuhi amakanisa ehosi-hosi eribulwamoerisuba buhya kimweyo. Eritundubala kimweyo likasonda eritabala ehosi kandi likabanika ini rinene kutsibu; kikaleka esyombapura esy’emyatsi esy’ekinya-enyikirirya omu kihugo ekyosi isyasikyago . . .Omu bipindi ebinene abanya kanisa balimubya abandu abayihereyo oku mirembe y’emyambalire,-bakayikundikanaya n’abatemoobwa-nyamuhanga omu mageni aw’eriyitsemesya, omu mahotoli, omu mageni aw’erirya, n’ebindi . . . ikwa sikitolerene okw’itwe erigalihya enzumwa eyikita bulige eyi. Kyamabya kiti obwimiri bwamakanya kandi bukaleka olubula ilwatutererako, erikangania tuti amakanisa abirisuba kinyuma-nyuma omu musindo ow’akita bulige. Abirigenda hali oku Mwami Mukulu nayo abirisegera kugo ku hali.”OO 377.1

    N’omusakangyi ow’omu telesikopu ey’ekinya-enyikirirya mwabuga ati: “Situli twatalola oku isububula kimweyo eriri ehosi ng’eri omu maenyikirirya. Kwenene, ekanisa yikatolera iyabuka, neryo yirondekanaye ekikaleta eryagalwa eri: kusangwa obuli mundu oyuwanzire e Sioni akatoleara inyalangira eryagalwa eri. Twamibuka , ‘ababindukire kwenene ng’oku bali bake kandi ng’oku batawitene hakuhi na hakuhi,’ n’obutagumira myatsi eritebugika n’erikala-mitima ery’ababihya, hakuhi tukasonda eribuga n’erisisira tuti, ‘mbwino Nyamuhanga alekire eribya wa lukogo? Kutse, olukyo lw’olukogo lwabirikingwa mbwino?’ ”OO 377.2

    Emibere ng’eyi siyabya omu kanisa yitawite ekiretireyo. Omwirimya owa kimweyo owali oku bihanda, oku makanisa n’oku mundu-mundu, akabanika, butsira busana na Nyamuhanga erilusyaho abahambiriri ab’olukogo lw’obunya -lubula kipwitsi-pwitsi, nikwa busana n’abandu erigala-gandia kutse erigana ekyakakala eky’obunya-lubula. Ekikakanganaya eky’okwenene oku kikabanika omu historia ey’abaYuda omu mugulu owa Kristo. Erilaba omw’iyihayo oku kihugo n’eryibirirwa Nyamuhanga n’Ekinywa kiwe, eriyitegererya lyabo mubabya buta yitegererya, emitima yabo yamabyamoobunya-kihugo kandi yamabyamoobutswatswa. Busana n’ekyo mubabya butaminya eryasa lya Masia, neryo omu miyiheko yabo n’obutikirirya bwabo mubagana omulamia. Nikwa n’oku ndambi eyo Nyamuhanga mwatalusya oku kihanda eky’abaYuda kw’eriminya kutse erigabana omu miyisa y’omulamo. Nikwa abo abagana okwenene mubahwamoeryanza olusunzo lw’obunya-lubula. Mubabya “ibabirilangira omwirimya mu kyakakala, n’ekyakakala ibabirilangirakyo mu mwirimya,“n’ekyakakala ekyasangawa ikine mubo mukyabya mwirimya; neryo talebaya omwirimya kw’abya abere mungana!OO 377.3

    Y’emikolere ya Satani erilangira ati abandu bikale ibane n’omuhanda w’ekisomo omulimu w’obwa-nyamuhanga amabya isyali mubo. Abayuddaya babere babirigana Engulu Mbuya mubaloly’embere n’erikola emikonga yabo ey’ekinya-enyikirirya eya kera, mubaloly’embere erilangira bati ekihanda kyabo nikya ngabane oku bindi, nibya nabo ibanemuliga bati Nyamuhanga syakiyiminyikalaya mubo. Obuminyereri bwa Danieli bwabya bukakangani butsir’isobya oku ndambi ey’eryasa lya Masia, kandi mubwasangwa bwatulago ndeke-ndeke oku luholo luwe, kyamaleka ibatanga abandu erisomabwo, neryo okw’igunzerera aabakangirirya babo mubabuga bati atakirawe oyuwangalengaho eriganzirira endambi eyo. AbaIsraeli, omu butima-time n’obutikirirya omu byasa by’ebirimo ebyabere ibinemukwamangana babiribya ibanimene, isibalegene ekihembo ky’olukogo olw’omulamo, isibatsomene omuyisa w’engulu mbuya, erikunga eritsurumire kandi erikita buba ery’akabi ak’erigana ekyakakala ekikalwa e lubula.OO 378.1

    Ekikaleta ekindu aho kikabya ikiri ebikalwamoebisosene nakyo bikakwamaho. Oyo oyukatwamoeribya butakwama ekyo atolere erikola kusangwa kikaleka ebyo ahandireko amalengekania ibitabya. Okw’igunzerera akendisyalusibwako obutoki obw’erigabula okwenene kw’oku mabehi. Eriyitegererya liwe likabya kirima-lima, obulengekania bwuwe ibwakala-kala, omutima inyakala-kala, neryo okw’igunzerera omundu oyo inyasegeribwa hali oku Nyamuhanga. Aho obukwenda obw’okwenene okw’obunyha-lubula bukaganawa kutse eritsera-tseribwa, aho e kanisa yikaswikawa omu mwirimya; eryikirirya n’olwanzo bikaholoka, neryo erisegeribwa luhande n’erigabana-gabanamoomu kati-kati k’abandu likingira. Abanya-kanisa bakahanda erisonda lyabo n’akagala kabo k’oku by’ekihugo, n’ababihya bakalkaha-kalira omu butayisubamo bwabo.OO 378.2

    Obukwenda obwa malaika w’erimbere owa Eribisulirwa 14 obukarangirira esaha ya Nyamuhanga eritswera esyombanza n’erikokya abandu erimusaga n’erimuramya bwahiribawaho erigabula abakayahulamo bandu ba Nyamuhanga oku bindu ebikatsandaya eby’ekihugo n’eribukyabo erilangira emibere ey’obunya-kihugo yinyini-nyini eyo balimon’erisububula lyabo kimweyo. Omu bukwenda obu, Nyamuhanga mwatuma oku kanisa kw’erikunga, abandu kubalirigalyo, lyangalungwire ebibi ebyabya bikingirirebo okw’iye. Kubalyangirira obukwenda obukalwa e lubula obwo, bakayikehya embere sy’Omwami Mukulu neryo bakarondekania omu kwenene eriyiteka-teka busana n’eryimana embere syiwe, Omulimu n’obutoki bwa Nyamuhanga bwangaminyikere omw’ibo. E kanisa kandi iyangahikire oku mibere ey’omuyisa eyobuguma, eryikirirya, n’olwanzo eyabyaho omu mugulu ow’abvakwenda, omugulu abikirirya “Nʼendeko yʼabandu abĩkĩrĩraya moyabya nʼomutima nʼobũlengekanĩa buguma. Sihali oyo wabũga ati ebindu biwe ni biwe ĩyowene. Nĩkwa mobasangira ebyosĩ.” Neryo “Neryo babere babisaba, aho babya bahĩndene mohasũka-sũkanĩbwa, nʼabosĩ mobũsũla nʼOmũlĩmũ Abũyĩrĩre, mobabũga ekĩnywa kya Nyamuhanga omo butubaha.” Emibiri y’abakwenda 4:32, 31; 2;47.OO 379.1

    Abandu abakayahulamo ba Nyamuhanga kubalyangirira ekyakakala ng’oku kikakoleraya kubo erilwa omu Kinywa kiwe, bangahikire oku buguma obwaleka Kristo inyasaba, obu omukwenda akatoda ati, ” Mulenge eribya nʼobuguma obũkalũa oko Mũlĩmũ Abũyĩrĩre, kandi mubye nʼobuholo obũkabamatanaya haguma. Kusangwa hali omubiri muguma, nʼOmũlĩmũ Abũyĩrĩre muguma, ngoko Nyamuhanga ababirikira oko maha maguma. Hali Omukama muguma, nʼerĩkĩrĩrya liguma, nʼerĩbatĩsya liguma.” Abanya Efeso4:3-5.OO 379.2

    Ebyo nibyo eby’emiyisa ebyabya byalwiremoebyo abo abaliga obukwenda obw’eryasa lya Kristo babya balolireko. Mubalwa omu makanisa ngabane-ngabane, n’emikangya ey’amaenyikirirya wabo muyaguswa oku kitaka, esyonyikirirya syabo esyabya sitebasulira haguma musyaluysibwaho, amaha wabo awatahandire oku masako aw’eribya n’ebirimo kigonye kiguma oku kihugo mubalwikago, ebirengekanio ebiwire ebihambire okw’asa lya Kristo engendo eyakabiri mubyalungulwa, emiyiheko n’erimakirira eby’ekihugo mubyasangulwa, ebihalyo musyalungulwa; emitima y’abandu muyasanga-sanganibwa omu buguma obw’etseme, n’olwanzo n’etseme mubyatabala. Engangirirya eyi yamabya imuyakola eki busana n’abake abangirirayo, yangakolire ekindu kiguma oku bosi kubanatangirirayo.OO 379.3

    Nikwa amakanisa ayo amenene mwataliga erikunga eryo. Abahererya babo, ababya ini balingyi “oku nyumba ya Israeli” abangabere inibo b’erimbere erilangira ebiminyisyo eby’eryasa lya Yesu, mubataluka eryiga okwenene erilwa oku bwimiri obw’abaminyereri kutse erilwa oku biminyikalo eby’obutuku. Amaha weby’oku kihugo abere akosula omu mitima yabo, olwanzo busana na Nyamuhanga n’eryikirirya omu kinywa kiwe mubaysangwa ibyabiriholoka; neryo obukwenda obw’eryasa lya Kristo engendo eyakabiri bwabere bukanganibawa, mubwabukya olunobo lwabo n’obutikirirya bwabo lisa. Omwatsi owakabuga ati obukwenda obwo kwilabirirya bwabya bukatulwa abatasomire eby’engangirirya/enyikirirya muyakolesibwa erilwa nakyo bakalwa n’obukwenda obwo. Ng’oku kyanabya kikabya erilwa kera, obwimiri obutemokibisamire obw’Ekinywa kya Nyamuhanga mubwabya bukabana eribulya bati: “Ibwa hane omuguma w’oku basondoli b’abafarisayo oyuwikirirye?” Neryo bakabana ng’oku kikalire erigania ebinywa ebilwire omu myululu y’obutuku obw’obuminyereri, abanene mubagunza omu bandu mw’omuhwa w’erisoma emyatsi y’obuminyereri, ibakakangiriraya bati ebitabu by’obuminyhereri byabya bibohire kandi sibyabya by’eriyitegerereribwa. Abandu banene, ibakayiketera abalisya babo lisa, mubagana erihulikirira erikunga eryo; n’abandi n’omu banabya balangire ini kwenene, mubatanguhira eririgakwo, bakasya “gusirwa eyihya y’amanyumba w’erihindaniramwo.” Obukwenda obu Nyamuhanga atuma busana n’eripima n’eryuwania e kanisa mubwakangania kundu-kundu omuganzo ng’oku abya mungana ow’abandu abahirire obulengekania bwabo bw’oku by’ekihugo kino omu kitswa ky’erihirabwo oku Kristo. Emiriki eyabya yiboherebo oku kihugo yabya yikalire kwilaba erikurwa ery’olwanzo lw’e lubula. Mubayisomblerya erihulikirira omulenge ow’amenge w’e kihugo neryo bamalolya okw’irondekania n’omutima muguma obukwenda obw’okwenene kw’omugongo.OO 380.1

    Omw’igana erikunga ery’omulaika ow’erimbere, mubagana enzira eyo olubula lwahiraho busana n’erisubyabo buhya. Mubangana omukwenda omubuya oyuwangabere inyakalungula amalolo wabo awabya akagabulabo oku Naymuhanga, neryo n’amaka manene mubabinduka erirondekania obwira n’ekihugo. Hano niho habya ekyaleka ihabya emibere eyikita-buba ey’obunya-kihugo, erisuba kinyuma-nyuma, n’oluholo olwa kimweyo ebyabya byabere omu makanisa omu mwaka owa 1844.OO 380.2

    Omu kitabu eky’Eribisulirwa 14 omulaika ow’erimbere akakwamawako owakabiri inyanemutulago ati: “Neryo omũlaĩka wʼakabiri mwakwama omũlaĩka wʼerĩmbere ati, Abiriwa! Babelĩ munene abiriwa! Mwaha abandu bosĩ ebĩnyũ biwe erĩpũlĩsyabyo omo ngumbu yʼerĩsĩngĩra liwe” Eribisulirwa 14:8. Ekinywa “Babeli” kilwire omu kinywa “Babeli,” neryo kikaminyisaya obutsumbu-tsumbu. Kikakolesibawa omu Masako erikangania emisindo mbiriri-mbiriri ey’engangirirya/enyikirirya ey’amabehi kutse eyiwire. Omu Eribisulirwa 17 Babeli yikakanibawako ngani mukali- ekisosekanio ekikakolesibawa omu Biblia ng’akaminyikalo ak’e kanisa. Omukali omubuya y’e kanisa eyiri nzongole, omukali omutsandirya y’e kanisa eyiwire.OO 381.1

    Omu Biblia emitse kutse ekisimisyo ekibuyirire kandi ekikikalaho eky’obuhugu obuli aho kati-kati ka Kristo n’e kanisa yiwe kikakanganibawa mu erimatana ery’olutahyo. Omwami Mukulu abiriyimatikaniako abandu buwe omu ndagane eyikalire, iyo inyakayilaganisaya eribya Nyamuhanga wabo, nabo eriyilaga eribya bandu buwe kandi abuwe iyo musa. Akabuga ati: “Nasyakusimolya busana nage kera-nakera; inga, nasyakusimolya omo litunganene, n’omw’ibanza, n’omu bubuya bw’olwanzo, n’omwiganyira.” Hosea 2:19. Kandi ati; Nabirikuhikya.”Yeremia 3:14. Na Paulo akakolesaya ekisosekanio ikyan’ekiguma omu Ndagao Enyihya omugulu akabuga ati: “Kusangwa nyĩbanzĩre kutsibu ngoko Nyamuhanga naye abanzĩre. Kandi nabĩrĩbasĩmolya ngʼomumbesa mubuya oko mundu muguma ye Kristo.” 2Abanya Korinto 11:2.OO 381.2

    Obute buyiketerwa bw’ekanisa oku Kristo omw’iriga erisika lyabo n’olwanzo lwabo erilusibwa okw’iye, n’eririgha olwanzo lw’ebindu by’oku kihugo eribya omu syongebe syabo, likasosekanibawa n’eritwa endagane ey’olutahanganio. Ekibi kya Israeli omw’ilwa oku Mwami Mukulu kikakanganibawa omu kisosekanio eki; n’olwanzo lwa Nyamuhanga olw’eriswekya olubagaya omu musindo oyu lukakanganibawa luti: “Munakulahirirya, neryo namingira omu ndagane haguma nawu, Omwami Mukulu atya, neryo nawu muwabya wage.” “Kandi nawu wabya mubuya kutsibu kandi nawu muwakula wamabya bwami. N’eriminywa lyawu mulyahika omu batasi Nyamuhanga busana n’obubuya bWawe: kusangwa mubwabya bubuya erilaba omu bubuya bwage, obunakuhirako. … Nikwa muyiketera obubuya bWawe iwuwene-wene, neryo wamasata obukarutse busana n’eriminywa lyawu.” Ng’omukali kw’akalwa okuw’iba wuwe omu bugobya, nawe kuwanyikolireko wutya omu bugobya, iwe nyumba ya Israeli, Omwami Mukulu atya;” ng’omukali oyukakola obusingiri, oyukimaya abandu batasibwe omu kitswa eky’iba wuwe!” Ezekieli 16:8, 13-15, 32; Yeremia 3:20.OO 381.3

    Omu Endagane Enyihya, eribuga erisosene n’eryo likakolesibawa akakania n’abakayahulamo bakristo abakasondekanaya obwira n’e kihugo kwilaba erisimwa Nyamuhanga. Omukwenda Yakobo akabuga ati: “Ĩnywe basĩngĩrĩ, sĩmwasĩ ko bwĩra bwʼekihugo nĩ bũyĩgũ uku Nyamuhanga kwehĩ? Neryo Oyukasonda eribya mwĩra wʼekihugo akayiyira mo nzĩgũ ya Nyamuhanga.” Yakobo 4:4.OO 382.1

    Omukali (oyukahulawamu Babeli) owa Eribisulirwa 17 akakanibawako “Kandi omũkalĩ oyo abya ambite olukimba lʼomunyama nʼolukula-kula, inĩabĩrĩsũwa omo syamagetsi, nʼamabwe wʼobũgũlĩ bunene, nʼesyolulu. Nĩkwa abya awite omo byala biwe olũtehĩ lwʼesyamagetsi oloswĩre mwʼesyonye syʼemyatsi ĩtĩsĩrĩre yʼobũsĩngĩrĩ buwe. 5 Neryo oko mbũmo yiwe habya erĩna erĩsakĩre lyʼerĩkũmbo liti, Babelĩ Mukulu, nyĩnya wʼabamalaya, nʼowʼesyonye syʼekihugo. 6 Kandi monalangira omũkalĩ oyo, ĩnĩakũndĩre omo musasi wʼabandu ba Nyamuhanga, nʼomo musasi wʼabandu batũla omwatsi wa Yesu.OO 382.2

    Neryo omugulu namulangira monasweka kutsibu. Omũkalĩ oyo walangira nĩ mũyĩ mukulu owakatabala oko bami bʼekihugo.” Eribisulirwa 17:4-6, 18. Obutoki obwabiribya ibunahekire Abasondoli b’ekikristayo eribuga ebyasa n’ebyasa by’ebirimo ni Roma. Erangyi ey’olukula-kula n’ey’omunyama, amabwe w’obuguli bunene n’esy’ amagetsi, bikaminyisaya erikangabagasania kandi kwilaba n’eriyihagata ery’ekikama-kama ery’omuyi owakayihalamba owa Roma. Kandi sihali bundi butoki obwabugibawako ambu “bwabiritamira omu musasi ow’abagombe” ng’ekanisa eyo eyabiryendererya abakwami ba Kristo erikalire. Babeli kandi yikahiribawako olubanza olw’eribya n’ekibi eky’eribya buguma “n’abami b’ekihugo.” Ekanisa y’e Kiyuda muyabya Malaya busana n’erilwa oku Mwami Mukulu n’erimatana n’abatikirirye oku Nyamuhanga; n’e Roma, eriyitsandya omu musindo ng’oyu omwisondya obuwatikya erilwa oku matoki w’ekihugo, nayo yikatunga erisuyirwa iryan’eriguma.OO 382.3

    Babeli akahulawamo “nyinya w’esyo mbalaka.” Bali buwe bakatekawa eribya iw’amakanisa awakamakirira emisingyi y’enyikirirya yayo n’emikonga yayo ey’obwitsikulu, n’erikwama eky’erilangirirako kyayo eky’erihira okwenene n’erisimwa Nyamuhanga ky’oku mulereto, banatoka erikwika obuguma n’ekihugo. Obukwenda obwa Eribisulirwa 14, obukaranga eriwa erya Babeli bukatekawa eribya ibukakanaya oku bitunga by’esyo enyikirirya esyasangawa isyanabya nzongole erimbere nikwa syabiritsanda. Obukwenda obu ng’oku bukakwama erikunga ery’eritwa esyobanza, bukatekawa erihebwa omu biro eby’enduli; busana n’ekyo sibwangabya ibukakanaya oku kanisa ey’ekioma nyisa, kusangwa e kanisa eyo yabiribya omu mibere eyiwire eribuga ebyasa by’ebirimo bingyi. Eritaswongerako, omu kitsweka ekya 18 ekya Eribisulirwa abandu ba Nyamuhanga bakabirikirawa erihuluka omu Babeli. Erikwamana n’ekyasakirwe eki, abandu ba Nyamuhanga banene bakatekawa eribya ibane omu Babeli. Neryo ekitsweka ekinene eky’abakwami ba Kristo bali omu bitunga bya enyikirirya byahi munabwire kwehi? Ahate eritika-tika, bali omu makanisa mbiriri-mbiriri awama prostanti. Oku ndambi eyo batsukiramo babya bimene ndeke busana na Nyamuhanga kandi busana n’okwenene, n’omuyisa wuwe abya okwibo. Nibya n’abanya kihugo abatikirirye mukyabakaka erisima ebibuya ebyalwa omw’ikirirya emisingyi ey’engulu mbuya. Omu binywa by’omu minyereri oku Israeli biti: “Eriminywa lyaw mulyahika omu batikirirye Nyamuhanga busana n’obubuya bwawe: kusangwa mukyabya ekilugirirene erilaba omu bubuya bwage, obu nabya inabirihira omw’iwe, Omwami Mukulu Nyamuhanga atya.” Nikwa mubawa omu syongumbu nyiyimerera ng’esyabya kitsumi n’eritera erya Israeli—esyongumbu esy’erigererya emikolere n’eryanza obwira obw’abatemoobwa-Nyamuhanga. “Muyiketera obubuya bwawe iwuwene-wene, kandi wamasata obumbalaka busana n’eriminywa lyawe.” Ezekieli 16:14, 15.OO 382.4

    Amakanisa menene aw’ekiabahakani akwamire eky’erilangirako eky’e Roma eky’eriyikundikania kinya-malolo oku “abami b’ekihugo”—ayo w’amakanisa aw’ekihugo, omu buhugu bwabo n’esyo etabalo esite sy’e kanisa, kandi n’oku maenyikirirya awandi bakarondekania erisimwa ekihugo. Neryo ekinywa “Babeli”—n’ibuga ambu akatabangko—kyanginakolesibwa ndeke eriminyisya ebitunga by’amaenyikirirya, awosi awakabuga ati akalusaya esyongangirirya syabo sy’omu Biblia, liriryo isinagabene hakuhi mu hitunga hike-hike ehiteganzika, ihinawite syonyikirirya esite nguma.OO 383.1

    Eryongera oku buguma obwakinya-malolo haguma n’ekihugo, amakanisa awayigabula oku Roma awite ebindi by’oku bisimisyo byayo.OO 383.2

    Omubiri w’ekinya-Roma akabuga ati “e kanisa y’e Roma yamabya iyabere n’olubanza olw’eriramya esyosumba esihambire oku bagombe abahola kera, omwali wayo, iyo kanisa y’e Bungereza, nayo awite olubanza ilwan’oluguma, eyiwite amakanisa ikumi awahongire oku Maria busana n’e kanisa nguma eyiyihongire oku Kristo.” Nibya Richard Challoner, omu The Catholic Christian Instructed, ebikatsuka, oluyani 21, na 22OO 384.1

    Na Dokita Hopkins, omu kitabu kiwe ekya “A Treatise on te Millenium” akabug’ati: “Sihali ekyangaleka itwatwala omutima w’erilwa n’obu kristayo n’emikolere y’erilwa n’obu kristayo eribya ibibohere oku eyikahulawamo kanisa y’e Roma lino. Amakanisa w’abahakani alimoemibere y’erilwa na Kristo minene, kandi siyangatoka erilungulwa na hake…. Eritsanda n’amalolo.” Nibya Samuel Hopkins, omu kitabu ekikahulawamo Works, ekya 2. oluyani 328.OO 384.2

    Ebihambire oku kanisa eya Presbiteriani eriyikatula oku Roma, iyo Dokita Gutrine akasaka ati: “Ebirimo amagana asatu awalabire, ekanisa yetu, iyine n’e Biblia eyisukwirwe oku bendera yayo, n’ebinywa by’erigenderako bino oku kiringo kyayo biti, “Musondekanaye omu Masako, muyahuluka erilwa omu syonyukyo sy’e Roma.” Neryo akabulaya ekibulyo eky’omubongo kiti: Ibwa mubanalwa omu Babeli ibabiryerako esyonzolo esyosi?” —Nibya Tomas Gutrie, omu kitabu ekya The Gospel in Ezekiel, oluyani olwa 237.OO 384.3

    Iyo Sipagyoni akabuga ati: “E kanisa eya Bungereza yikabanika ngayabiriribwa iguma esyo sakaramento; nikwa obutagendera kusyo bukabanika nga bwabiritwangana kutsibu-tsibu n’obutikirirya obwa bulengekania-bw’akinya-menge. Abo obu twabya tukalengekaniryamo ebindu ebyuwene kwilaba bakabinduka muguma-muguma bakalwa oku misingyi y’eryikirirya. Ngikiriraya nyiti lyolo-lyolo, omutima mugumerera owa e Bungereza ahakabirye obutikirirye obukalire obukakwama erigenda oku rutali n’eriyahulamo bukristayo.”OO 384.4

    Enzuko Ey’erisububula kimweyo erinene niyahayi kwehi? Ekanisa muyatsuka yiti erilwa oku bwolo-bwolo obw’engulu mbuya kwehi? Lyabya omw’ikwama emikolere ey’obutikirirye, ey’eryoloberya abakafiri batoke eryikirirya obu Kristo. Omukwenda Paulo mwabuga ati, na munabwire nibya akabuga ati: “Eky’embita eky’ekibi kinemukola lino.” 2 Banya Tesalonika 2:7. Omu ngebe esy’abakwenda e kanisa muikala iyine nzongole. Nikwa yabere yikendihika oku kitsweka ekyakabiri eky’ekyasa ky’ebirimo ekyakabiri amakanisa amanene mwabinduka; obwolo-bwolo obw’erimbere mubwahwaho, neryo isibaliminyakyo, abakwenda abatsuka bakagenda bakahola, abana babo haguma n’ababinduka,.. mubahangana neryo bamabindula ebindu mo biha-bihya.” Nibya Robert Robinson, Omu kitahbu ekya Ecclesiastical Researches, ekihande ekya ,6, akatsweka aka 17, oluyani olwa 51. Erilangira bati bakatunga abandu abakabindukira e enyikirirya, olulengo olw’erikirirya ly’obukristsayo mulwakehibwa, neryo ekyabya kyalwiremwo, ekyungungu ky’abakafiri, ibabirikukumbanira omu kanisa, mubasa n’emitsye yabo, emikolere yabo eyituwene, n’eriramia esyosumba.” Nibya Gavazzi, omu kitabu ekya Lectures, oluyani olwa 278. Engangirirya/enyikirirya y’ekikristayo yabere yikatunga erisimwa n’eriwatikibwa erikalwa oku bebembetya abanya kihugo, mukyakwmin’irigwa ekyungungu kya’abandu; nikwa omw’ilangira ibali nga bakristayo, abanene ba kubo mubikala ibane bakafiri, kwilabirirya ibanemuramya esisumba syabo kibiso-biso.” Biri omu Ibid, oluyani olwa 278.OO 384.5

    Enzira ngumerera siyirisubibawamohakuhi omu buli kanisa eyikayahulamo nyiprostanti, kwehi? Abatsukabwo, abo ababya bawite omutima ow’erilungula emiramirye ow’okwenene, bakagenda bakahola, abitsikulu buwe bakasa embere neryo “ibabindula ekilubirirwa mu kihya.” Banamakirire esyonyikirirya sy’abo tata babo bulibirya-meso kandi ibanemugana eririga okwenene kwosi-kwosi okulengireoku balangira, abana ab’abalunguli b’emiramirye bakahuma kutsibu oku ky’erilangirirako eky’eriyikehya, eriyigana, n’erigana ekihugo. Omu musindo oyu, obwolo-bwolo obw’erimbere bukagenda bukaburangana.” Erisandakala ly’ amagetsi aw’obunya-kihugo, inyakasendera omu kanisa, akaheka “emitse yakyo, emikolere yitatolere, n’esisumba.”OO 385.1

    Iloli, obwira n’ekihugo obuli “nzigu oku Nyamuhanga” abakabuga bati ni bakwami ba Kristo obu bali nabwo, bukita buba kiririhi! Talebaya amakanisa awakagendaya erina omu kihugo kyosi ng’oku abirihuma oku lulengo olw’e Biblia olw’eriyikehya, eriyiyigana, obwolo-bwolo, n’obwa-nyamuhanga! Iyo John Wesley abere akakania oku mikoleserye y’esyombulo, mwabuga ati: “Simwase mutsandaye katsweka kosi ak’olusunzo ol’w’obuguli bunene ng’obu, omw’ugutya esyongumbu sy’eriso lisa, omu byambalo bikakangabagasanaya kandi eby’oby’obuguli bunene , kutse omu syombuka esite sya mubongo. Simutsandaye kitswe kyasyo ky’omw’uwania amanyumba wenyu; omu syo mesa n’ebitumbi ebikakangabagasanaya kandi eby’obuguli bunene; omu bisisosano ebikagula esyombulo nyinene, omw’ihakabya amanyumba, omw’ihaka oku bindu kw’akakuko k’esy’ amagetsi. Simuhireho kindu kyosi ekiriho busana n’eriberererya erisonda ly’engebe, eribana erisimwa kutse eripipwa abandu. … ‘Ekikulu wamabya iwukakola ndeke, abandu ibakendikukaniako ndeke.’ Ekikulu wamabya iwunambere esy’olukula-kula n’olukimba oluwene, ‘kandi iwunemwambala ndeke obuli kiro’ sihali eritika-tika abandu banene ibakendisima obubuya bwawe, obugenge bWawen’erikokya lyawu ery’abandu. Nikwa siwulangire abandu erikukangatira nga nikya mubongo. Liriryo wutsemere olukengerwa ekikalwa ewa Nyamuhanga.” Nibya Wesley, omu kitabu ekya Works, eky’eryiga ekya 50, oku mutwe owa “The Use of Money (Emikoleserye y’esy’ombulo).” Nikwa omu makanisaamanene aw’omugulu wetu ono erikangirirya ng’eryo sibalilangirramo lya mubongo.OO 385.2

    Omundu eribya inyanawite e enyikirirya kyabirikanyirira omu kihugo. Abalemi, abanya-poko-poko, abatonganiriri b’eyombanza omu mabuyiro w’Ebihano, abatahwa, abasuburi, bakingira e kanisa ng’enzira ey’eribaniramoerisikibwa n’obuyiketerwa omu kitunga eyo bikere, neryo ibanemulolya erisonda lyabo ery’obunya-kihuggo ly’embere. Omu musindo oyu bakasondekanaya eriswika ebyo bakakola ebitatunganene omu kisuko eky’obu Kristo. Ebitunga by’e enyikirirya mbiriri-mbiriri, ibyabiritunga akagala erilwa oku buteke n’eriminywa ery’abanya-kihugo ababiribatisibwa bano, bakasubira ibasyaswarondekania eriminywa n’eriwatikibwa erisumbwa. Amakanisa aw’olukengerwa, awahimbire omu musindo ow’endata, ahimbire omu myanya eyiminyirwe. Abakaramiraya mugo bambite esyongyimba esy’obuguli bunene kandi esitondire ndeke. Omusahara munene akalihawa omuhererya oyuwite olusunzo olw’eryangirira abageni n’erisegerya abandu bo hakuhi n’e kanisa. Eby’eryiga byiwe sibitolere bikahamba oku bibi by’abandu birebe, nikwa bitolere ibyabaya ebihehere kndi ebikasimawa omu matwe w’abandu ab’oku mulembe. Obwo neryo abandu ab’oku mulembe bakahandikawa omu bitabu eby’e kanisa, n’ebibi by’oku mulembe bikabisawa omu buli nga bwa-nyamuhanga.OO 386.1

    Oluyani olw’emwatsi olukasomawa bandu banene lukakania oku miringo eyo abakristo bakatwaliramoekihugo ebiro bino lukabuga luti: “E kanisa yabirikwama emirembe ng’okuyiri bulibiry’amaeso, kandi yabirikolesya emiramirye eyikagendera okw’isonda ly’abandu ab’omugulu ono.” “ebindu ebyosi kwenene ebikaleka e enyikirirya iyabya eyikakulula abandu, e kanisa litya yikakolesayabyo ng’ebyayo. N’omusakaangyi omu luyani olwa New York Independent akakanaya oku enyikirirya ey’eki Metodist ng’oku yisosire ati: “Akakwarari akakagabanaya ahokati-kati k’abali n’obw-nyamuhanga n’abali banya-enyikirirya yikagenda yikahwerera erihika aho yikabula kuyikalangirwa, neryo abandu abawite omuhwa erilwa oku mbande ibiri esyosi bakakola butwika-nindo erilangira bati bakagunzaho engabane eyiri aho kati-kati ak’emikolere yabo.” “Eriminywa ery’e nyikirirya likabya ngalikakanyiriraya omuganzo ow’abo abangatunga ebibuya ebikalwa muyo isibalitaberererya esyonyikwamirwa syayo.”OO 386.2

    Howard Crosby akabuga ati: ni mwatsi akalire tukalangira tuti e kanisa ya Krsito yikakola kike kutsibu eriberererya ebyo Omwami Mukulu ategekananya. Ng’abayuddaya aba kera ng’okubaleka eribya buguma n’ebihanda ebikaramaya esyo sanamu iryalusya emitima yabo y’oku Nyamuhanga, .... n’e kanisa ya Krsito nayo ko yiri yitya lino, omw’ibya buguma n’e kihugo ekitikirirye Nyamuhanga, ibalwika esyonzira esy’engebe ey’okwenene ey’obunya-lubula, n’eryolobera emitse mibi ey’ekitunga ky’abandu abatemobu Kristo, ibakakolesaya esyombaka n’erihika okw’itwaamo eritebasula n’ekinywa kya Nyamuhanga, kandi esikalwa n’erikula-kulana ery’olukogo.” Biri omu Te Healty Christian: An Appeal to te Church, ehiyani ehya 141, 142.OO 387.1

    Omu kihunga eky’obunya-kihugo n’erirondekania etseme ekiy, eryiyigana n’eriyihayo busana na Krsito bikabya ng’ebikaburangana. “Abaguma b’okubalume n’abakali abali omu makanisa wetu mubakangiriribwa ibakine balelere eriyihayo ibanatoka erihitya kutse erikola ekindu kirebe busana na Kristo.” Nikwa “esyombulo syamabya isikayitsutsibawa lino, …. Sihahtolere hakabya oyukabirikirawa eriha. Eyihi! Eribya musato owakakolawaabandu isibalibuga kutse eriyisegania, kutseerirengaho erisekererya, kutse erisongya-songy’ebindu bikulu-kulu nikwa ini by’obuguli bunene, kutse ekindu eky’erirya—ekindu kyosi ekyangatsemsya abandu.”OO 387.2

    Iyo Gavana Washibani owa Wisconsin omu bukwenda bwuwe obw’erikyungula ekirimo, ebiro 9 omukera owa Erimbere, ekirimo owa 1873, mwabuga ati: “Hakabanika nga hatolere ihabya ekilayiro eritwa amatendekero eyo bakatendekera abibi. Amatendekero ano ali ehosi-hosi. N’e kanisa nibya (butsir’itika-tka) nayo yikanegibawa iyinemukola omubiri iwan’omuguma owa omubi oyo. Emisato ey’eriha ebihembo, eby’eobusubure n’ehiruru ehy’ebihembo, emigulu minene ibikalubirira eriwatikya ebindu eby’engangirirya/enyikirirya kutse eby’obuwatikya bw’ikwir’abandu b’obulige, nikwa emigulu eminene inibya bilubirirwa bya mubongo muke, esyo nzira esy’erikula-kulyamo esyombulo busana n’esyobaHussi sy’ebihembo by’erisima omundu busana n’ekyo alyakola, n’ebindi, n’ebindi, esyosi ni nzira sy’eritungiramo esyombulo isihali ndundi eyamangirirwa. Sihali ekikagunza omundu mw’omuhwa kutse ekikatamiraya, na kwilabirirya oku bakiri balere, ng’eritunga esyombulo kutse obuteke isiwatatikw’olunza. Abandu basikibirwe abakayitsungira omu syosuburo esy’erimatura hino, ibanemuyihumulikania bati esyombulo esyo sikendigenda oku kindu ekyuwene, sikiritikaya erilangira wuti eminyeto y’ekihugo bakawa omu mitse eyo ekihehu ky’emisato eyikatsandaya yangangirya b’omwo.”OO 387.3

    Omutima ow’erimatikana n’ekihugo akagenda akingira omu makanisa ehosi-hosi. Iyo Robert Atkins, omu ky’eryiga ekyo akangiriraya inyane e Landani, akaha eyutsutsu kibi oku liri ng’isububula kimweyo eriri omu Inglanda ati: “Abali batunganene kwenene babirihwa omu kihugo, kandi sihali mundu oyukatsomana. Abakangirirya ab’e enyikirirya ab’omugulu ono, omu buli kanisa, ni banzi b’ekihugo, abamakirire ekihugo, abanzi ab’ebindu ebikaleka iwayowa ndeke, kandi abakakununukira erihebwa ebitsumbi. Bakabirikirawa eryagalwa haguma na Krsito, nikwa bakahwerera nibya busana n’ertsumangwa . . . Erisububula kimweyo, erisububula kimweyo, erisububula kimweyo, limatikire oku luhimbo embere sya buli kanisa; neryo mubanaminyakyo, neryo mubanaowakyo, bati hanginabya amaha; nikwa eky’obulige! Bakabuga bati, ‘tuli bateke, kandi twabirikanyirirya eby’obuteke bwetu, kandi situliyitsutsa kindu kyahi.’ Biri omu Second Advent Library, akayani aka 39.OO 388.1

    Ekibi ekikulu ekikahiribawa oku Babeli kiri kiti “abiripulisya ebihanda byosi by’oku bwabu obw’erihitana ery’obusingiri bwuwe.” Olutehi olukatamiraya olu olw’akaha ekihugo sy’esyongangirirya esy’amabehi esyo abiririga busana n’erimatikana n’abakulu-bakulu b’e kihugo eritahikire. Obwira n’ekihugo bikatsandaya eryikirirya liwe, neryo ekikalwamoakatsandaya ekihugo omw’ikangirirya esyongangirirya esikalwa n’ebyo e Biblia yikabuga.OO 388.2

    E Roma muyakakirya abandu b’oku Biblia neryo yamayitsutsa abandu bosi eririga esyongangirirya syayo omu kitswa ky’e Biblia. Abya mubiri ow’abalunguli b’emiramirye erisubulya Ekinywa kya Nyamuhanga ky’oku bandu; ibwa si kwenene ambu omu makanisa aw’omugulu wetu ono abandu bakakangiriribawa erisegemya eryikirirya lyabo ly’oku syonyikirirya sy’e kanisa n’erikangirirya ly’e kanisa omu kitswa ky’erisegemyalyo oku Kinywa kya Nyamuhanga, kwehi? Iyo Charles Beecher akakania oku makanisa aw’abahakani, mwabuga ati: “Bakasaga ekinywa ekikalihire kyosi ekikalwa n’esyo nyikirirya sy’e kanisa omu musindo iwan’omuguma n’ogu aba padiri babuyirire abo bangasagiremo ekinywa ekikalihire ekikalwa n’erikulya abagombe abahola kera n’abahola busana n’eryikirirya ebyo babya bakebembetya…. Esyo enyikirirya esy’aba prostanti babirihambana kuboko oko kundi, beryo omu kati-kati kabo sihali mundu oyuwangabya mutuli w’engulu na hake, atawite ng’alyikiriraya ekitabu ekindi eryongera oku Biblia…. Sihali ekiyipika-pikirwe omu binywa biti obutoki obw’esyonyikirirya sy’e kaninsa bukagenda bukakakirya e Biblia ng’e Roma ku yakola, n’omu kyanabya kiti ibo bakakola omu nzira eyo wute wanganguha eriyitegererya.” Bilwire omu Sermon on “Te Bible a Sufficient Creed,” eky’eryiga ekyo aha e Fort Wayne, Indiana, ebiro 22, omukera owakabiri, ekirimo owa 1846.OO 388.3

    Abakangirirya abawite eryikirirya bakabya bakasobolya ekinywa kya Nyamuhanga, hakahangana abalume abasomire, abahererya abakabuga bati bakayitegereraya amasako, abakaganaya engangirirya bati ni mabehi, neryo busana n’ekyo bakahindula abandu abakabuliriraya bakasondya okwenene isibendibanakwo. Kukitabya kiti ekihugo kitamire omu bukiru-kiru omu bwabu obwa Babeli, ekinzigiriky’abandu bangabere ibakaminya n’eribinduka busana n’emyatsi y’okwenene ey’ekinywa kya Nyamuhanga ekiminyikere ndeke. Nikwa eryikirirya ly’e enyikirirya likabanika nga lisulusutire kandi ngasiriribasulira haguma neryo abandu sibaliminya ekyo batolere eryikirirya bati nikwokwenene. Ekibi ekya obutayisubamo obw’e kihugo kiri oku lukyo olw’e kanisa.OO 389.1

    Obukwenda obwa malaika owakabiri owa Eribisulirwa 14 mubwatsuka eritulwa omu mugulu w’ekyanda owa 1844, kandi mubwabya ibukakanaya oku makanisa aw’omu Amerika Eyihambene mutwe-na-kuboko, aho erikunga ery’eritswera ery’esyombanza lyatulibawa kwilaba ehandi kandi aho lyaganawa kwilaba ehandi, kandi aho erisobobera omu makanisa lyabya kutsibu. Nikwa obukwenda obwa malaika owakabiri mubutahika okw’ibererera eryosi omu mwaka owa 1844. Amakanisa omugulu oyo mwatunga eriwa kimweyo, busana nabo erigana ekyekakala eky’obukwenda obw’’eryasa lya Kristo engendo eyakabiri; nikwa eriwa eryo mulitahwererera. Ng’oku babiribya ibanemugana emyatsi y’okwenene ey’engabane ey’omugulu ono babiryongoberera omw’itoga. Nikwa situli twahika okw’ibugatuti “Babeli abiriwa... kusangwa abirireka ebihanda byosi ibyanywa oku bwabu obw’erihitana ery’obusingiri bwago. ” Litya syali aleka ebihanda byosi ibyakola eki. Omulimu ow’erimatikana n’e kihugo n’obutatsomana emyatsi y’okwenene eyikapima ey’omugulu wetu aneho kandi abiribya inyanemuhama omu makanisa aw’eryikiriya ly’eki prostanti omu bihugo ebyosi eyiri obu Kristo; n’amakanisa aya alingire omu ihaya erya omulaika owakabiri. Nikwa omubiri ow’eriwa kimweyo syali ahika oku nduli yago.OO 389.2

    E Biblia yikatulago yiti Eryasa ly’Omukama likendisyabya lite llyabya, Satani akendikola “Neryo Omundu Mubi oyo asyasa omo bũtokĩ bwʼeSatanĩ nʼerikola ebitiko-tiko byʼemĩsĩndo yosĩ nʼebĩmĩnyĩsyo byʼamabehĩ, nʼebyʼeriswekera. Kandi asyakola omo mĩsĩndo yosĩ yʼeriteba nabi busana nʼabakandisyahera. Nabo basyahera kusangwa mobatangirira kutse erianza ekwenene, eyangaleka ĩbalamĩbwa. Busana nʼomwatsi oyũ, Nyamuhanga akatumirabo eriteba erĩkalĩre, erikaleka ĩbĩkĩrĩrya ebyʼamabehĩ. Neryo kyasyaleka abosĩ abatĩkĩrĩrye oko mwatsi wʼekwenene, nĩkwa bakatsemera ebibi, ĩbasĩngwa. 2 Abanya Tesalonika 2:9-11. Erihika aho mibere eyi yasyahikwako, n’obuguma bw’e kanisa n’e kihugo bukendisyahwererera omu bukristo obwosi, eriwa lya Babeli nimolikendisyabya iryamahwererera. Eribinduka likendisyasa lyolo-lyolo, n’eribererera erya Eribisulirwa 14:8 nalyo likinawite endambi eribya.OO 389.3

    N’omu hane omwirimya wa kimweyo n’erihuma oku Nyamuhanga eriri omu makanisa awakwikire Babeli, ekitunga ekinene eky’abakwami ba Kristo bakinabanika ibane omuw’ibo. Ni banene okw’abo abate batalangira okwenene okw’e ngabane busana n’omugulu ono. Ni banene abatatsemere emibere eyobalimoneryo bakayikumbuka eribana ekyakakala ekiminyikere. Bakarondekanaya ekisosekanio kya Kristo omu makanisa ogu balimoibataluka. Amakanisa ano akendibya akagenda akalwa oku kwenene, n’eriyikundikania kutsibu oku kihugo, engabane eyiri ahokati-kati k’ebitunga ebibiri ebi yikendigaliha kwilaba, neryo ekikendilwamoly’eriyigabula kugo. Endambi yikendyasa omugulu abo abazire Nyamuhanga yo kutsibu isibangaswabya ibanyikundikeenie okw’abo “abanzire ebitseme kwilaba eryanza Nyamuhanga; abawite omuhanda w’obwa-nyamuhanga, nikwa ibakagana obutoki bwabwo.”OO 390.1

    ----OO 390.2

    Larger font
    Smaller font
    Copy
    Print
    Contents