Sura 11—Kaka llamo Lemo Madieri

KUOM chwech gi fweny, bende kuom tich lwete, to gi tich Roho Maler Nyasaye wuoyo kodwa. To magi ok oromo, dwarore mondo wachiwne chunywa. Mondo wabed gi ngima to gi teko mar Roho, nyaka wabedi e achiel kod Wuoro, manie polo. Parowa inyalo ywayo ire, wanyalo paro kuom tich lwete, ng’wonone, gwethne, to mak mana ni magi ok oromo, chopo paro chutho, mar wuoyo kode. Mondo wawuo kod Nyasaye, nyaka wabed gi gima onego wawachne ma ochomore gi ngimawa.YBJ 88.1

Lemo en yawo chuny ni Nyasaye kaka ni osiep. Ok ni ochuno ni onego walem ka wayangone kaka wachal, to mak mana ni wuoyo kode e ma miyo wanyalo rwake e chunywa. Lemo ok mi Nyasaye mondo olor obi irwa, to okelowa nyaka ire malo.YBJ 88.2

Yesu ka ne nie piny ka, ne opuonjo jopuonjrene kaka ilemo. Ne ochikogi mondo giketi e nvim Nyasaye remgi to gi dwarogi ma pile pile, kendo ketogi duto kuome chandruok ma gingo kod parruok ma gin godo bende. Kendo kaka ne osingo ni jopuonj rene ni lemo margi noyiego, kamano singono obedo marwa bende, tiende ni osingonwa ni lemo magwa oyiego.YBJ 88.3

Yesu owuon ka ne odak gi dhano, ne olemo pile. Jawarwa noyudo kuyo machalo gi kuyo ma wayudo c piny ka, nobcdo gi dhier kaka wabcdo godo, nowinjo nyawo mar ringruok mana kaka wan bende wawinjo, ni mar nobedo ng’a mamedowa teko, nobcdo kolemo matek, kodwaro ni mondo Wuon omiye teko manyien, ni mondo omi obedi mopong’ gi teko mar timo tich Jal ma noore kendo loyo temruok. En e ma kit ngimane onego waluwrego e yore duto mag ngimawa, ni mar En kende e moweyonwa ndara makare. En owadwa mosewinjo machalore kodwa kaka nyawo mar ringruok chalo, “noteme kuom gik moko duto kaka wan;” to kaka ne en ng’at maonge richo nodagi timo richo; nodhil kuom thagruok kod lit ma chunye noyudo e piny mar richo ni. Bedo ma ne obedo godo dhano omiyo lemo obedo gi mochunorc ahinya ni nyaka dhano tim kendo obedo thuolo maber ma dhano nyalo yudo godo locho. Wuoyo kod Wuon mare ne miye mor kendo ne hovo chunye. Kendo ka Jawar ji, Wuod Nyasaye, e ma ne nyalo yudo ni lemo nc owinjore kendo ne dwarorc ahinya e ngimane kaka dhano, koro dhano mayom yom matho to onego oyangi ni lemo dwarore e ngimagi marom nade, lemo mak we?YBJ 89.1

Wuonwa manic polo obedo mana ka rito mondo oolnwa gwethne mogundho. Nyasaye oikore mar winjo alam mar adier mag nyithinde duto, mak mana ni wan e ma waonge gi chuny mar nyise dwarowa duto. Jomalaika mag polo to nyalo paro ang’o kuom dhano modhier ma ok ni gi teko ma di ginyal resore godo kendgi giwegi, ma temruok yudo, ka chuny Nyasaye mopong’ gi hera mogundho dwarogi ahinya, koikore mar chiwo nigi gik mathoth mabeyo moloyo kata mago ma gikwaye, to kata kamano dhano lamo matin kendo dhano ni gi yie matin? Jomalaika ohero kulore e nyim Nyasaye; gihero bedo bute. Gikwano wuoyo gi Nyasaye kaka mor maduong’ ahinya e ngimagi; to e ma nyithind piny, madwaro kony mathoth ahinya eka bende mana kony ma Nyasaye kende e ma nyalo chiwo, to neno mana ni gik moko oromogi ma onge gi ma girem ma di gikwa bende gineno ni ginyalo mana wuotho kata ka ok gin kod ler mar Roho mare, bedo kod Roho mare kuonde duto.YBJ 89.2

Mudho mar Satan umo jogo ma ok tim kinda kuom lemo. Jasikgi ma en Satan, ywayogi gi riekone mondo gitim richo, gin bende ni kech giweyo lemo gionge gi teko ma ginyalo kedogo kode. Marang ',o jo Nyasaye obedo jo ma ok ohero lemo, to lemo en e rayaw ei lwedo mar yie mar yawo od gweth manie polo, kanyono mokanie teko duto mag Nyasaye? Ka ok walem ndalo duto kendo bedo mochiewo chuth, wabiro gore e chandruok mar bedo jo mayom yom e weche mag chuny kendo yorno mar adier enolalnwa.YBJ 90.1

Nitie okang’ moko ma onego wagen kaka e ma Nyasaye nyalo winjogo bende duokogo alamwa. Okang’ mokwongo ni magi e ma, onego wayangi dwarowa kaka wadwaro kony moa kuome. Osesingo, “Anami pi oonji kuom piny motuwo, gi aore bende kuom lowo motuwo: anami chuny odonj kuom kothi, anami nyithindi hawi moa kuoma.” Isaya 44:3. Jogo man gi riyo to gi kech kuom adier, madwaro Nyasaye ahinya biro yieng’. To gweth mag Nyasaye ok nyal yudore ka pok Roho Maler oyawo chuny modonjoe. Ruodhwa ong’eyo dwarowa, to owinjore wavangi dwarowa wan wawegi kendo lamo Nyasaye kuom wechego. Owacho “Kwa uru to nomiu.” Mathayo 7:7. Kendo “En mak oweyo Wuode owuon, to nochiwe ni kech waduto marang’o ok obiro chiwonwa gik moko duto kode?” Jorumi 8:32.YBJ 90.2

Ka wang’iyo maricho man e chunywa kendo makogi, Nyasaye ok nyal winjo kwayowa, to jogo mohulo richogi, alamgi iwinjo dichiel. Berwa wawegi kende ok nomiwa yudo ng’wono e wang’ Nyasaye, En mana Ber mar Yesu e ma nowarwa, kendo rembe e ma nopuodhwa, wan bende onego wanonre mondo oyiewa e nyim Nyasaye.YBJ 91.1

Gimachielo mowinjo wabedgo en Yie. “To ka yie onge, ok nyal long’one (Nyasaye) ni kech ng’ato masudo ir Nyasaye onego oyie ka entie, kendo ka en machiwo ni jogo modware.” Johibrania 11:6. Yesu nowacho ni jopuonjrene “Gik moko mukwayo kulemo, yieuru nuse nwang’o ka un gi wach kuom ng’ato, mondo wuoru me polo owe nu richou.” Mariko 11:24. Nade, pod wabedo gi kiawa e wechegi?YBJ 91.2

Singoni ogik kare kendo olach, kendo jalo ma otimonwa singo ok oriambi. Ka ok wayudo ginono ma wakwayo, e saa ma wakwaye pod onego wabedi mana gi yie Nyasaye owinjowa, kendo obiro dwoko alamwa. Watimo richo kendo wang’wa ok ne mabor omiyo seche moko wakwayo gik moko ma ok nyal bedonwa gweth, kendo wuonwa man e polo gi hera odwoko alamwa komiyowa gigo mowinjore kodwa,—gino mowinjore adier maka teko mar muya maler ofwenyorenwa da wane gik moko kaka gichalo. Ka lemowa chalo ka gima ok odwoki, onego wamaki matek singo ma ne osingnwa, ni kech saa ma lemowa ibiro duokoe nyaka nochopi kendo wanayudi gwethno ma wadwaro. To ka wawacho ni lemowa ibiro dwoko e yorno ma wadwaro kendo kaka wakwaye, mano en sungruok. Nyasaye riek gilala ma ok onyal both, kendo olong’o chuth ma ok onyal geng’o gimoro maber ni jogo ma ratiro. Kamano kik ibed gi luoro kuom genogo kata obedo ni ok ine dwoko mapiyo ni lemoni. Gen singone ma onge lokruok. “Kwayouru to nomiu ', Mathayo 7:7.YBJ 91.3

Ka wakawo siem kendo wabedo gi kiawa e chunywa kod luoro bende, kata temo timo gino ma ok wanyal neno maler ka pok wabedo kod yie, chandruok mar paro e ma nomedre. To ka wabiro ir Nyasaye ka wawinjo kuomwa wawegi ni ok wanyal gimoro, kendo wayiengore kuome, kaka wachalo adier, gi muolo, kendo ka wageno yie ni e ma miyo yango teko mar Nyasaye ma onge giko, maneno gik moko duto ma ne ochweyo kendo marito gik moko duto gi wachne, onvalo kendo owinjo yuakwa, kendo enomi ler bedo e chunywa. Kuom lemo maradier moa e chunywa chutho, wabiro e riwruok kod paro mar jal ma parone otamo awacha kamoro ok wanyal bedo gi ranyisi movangore saa ma wang’ Jawarwa okulo- re kuomwa gi hera gi kech maduong’, to kamano e kaka obedo. Ok wanyal neno ratiro mul mineno kod wang’, mak mana lwetene biro mulowa e yor hera to gi muolo mogundho.YBJ 92.1

Ka vvabiro mar kwayo ng’wono gi gvveth moa kuom Nyasaye, onego wabed gi chuny mar hera gi weyo richo e chunywa wawegi. Wanyalo lemo nade, “Wenwa kethwa kaka waweyo ni ji matimonwa maracha,” Mathayo 6:12. kapod wan gi chuny ma ok oyie mar weyo ni jogo motimonwa marach? Ka wageno ni lemowa ibiro winjo, onego wawe ni jomoko matimomva marach mana e yo machalo gi mano, ma wan bende wan gi geno ni nong’wonnwa godo.YBJ 93.1

Lemo mosiko ma onge dok chien e ma osebedo okang5 mar yudo duoko. Nyaka walem pile, ka wadwaro dongo e yie kod lony. Onego ubed “Kulamo gi kinda” mondo “Nanuru kuom lamo kuritie gi erokamano.” Jorumi 12:12; Jokolosai 4:2. Petro hombo Jokristo “Beduru mariek mogik, kendo ritreuru ni lamo.” 1 Pet. 4:7. Jaote Paulo ochikowa kama “kuom weche duto kulamo kendo kusayo gi erokamano, mondo Nyasaye ong’e gi mukwayo.” Jofilipi 4:6. Yuda owacho, “To un johera” “Ritreuru e hera mar Nyasaye kukiyo miwafu mar Ruodhwa Yesu Kristo kuom ngima ma nyaka chieng’.” Yuda 20,21. Lemo ma onge giko e riwruok ma ok chodi e kindwa gi Nyasaye mondo ngima moa ka Nyasaye omol e chunywa. Wan bende ler gi puodhruok moa e ngimawa omol kadok ir Nyasaye.YBJ 93.2

Nyaka watim kinda kuom lemo, mondo kik wayie ni gimoro amora ogeng’nwa lemo. Bedi gi kidono mar hero dhiyo kuonde ma ji dhi lemoe. Jogo madwaro winjore gi Nyasaye madieri, ginenore pile e chokruok mar lemo gibiro bedo jomakare mar timo tijegi makare, kendo gin kod dwaro mar yudo gweth duto ma ginyalo yudo kuom Nyasaye.YBJ 93.3

Owinjore kendo onego wabed gi lemo mar ot, kendo moloyo duto onego wabed gi lemo maling’ ling’ mar ng’ato owuon, ni mar timo kama e ratiro mar dago ngima mar chuny. Lemo e nyim ji kende ok oromo. Owinjore wayaw ni Nyasaye chunywa kama opondo, kama Nyasaye biro winjoe lemowa ma onge kiawa ni kech kanyo wan gi thuolo maber mar nyiso wechewa duto. E lemo marwa e ka ma opondo miyowa teko mar kedo gi Satan. Nyasaye e ohingawa mar teko.YBJ 94.1

Lem kama opondo, kendo e timo tichni, mondo imi Nyasaye chunyi. Kamano e kaka Enok bende nowuotho kaachiel gi Nyasaye. Satan ok nyal loyo chutho jalo ma chunye ogeno Nyasaye kamano.YBJ 94.2

Onge saa kata kama ok owinjore lamoe Nyasaye. Onge gima nyalo geng’owa mondo kik wachiwne chunywa e yor lemo. Kata e dier ji e yo, kata mana saa ma watimo tijewa; wanyalo kwayo Nyasaye mondo oritwa kendo otelnwa maber, kaka ne Nehemia otimo ka ne ogolo kwayone ni Ruoth Artashashta. Owinjore waruak Yesu mondo obed e chunywa nyaka chieng’. Jogo ma chunygi ni thuolo mar yudo konyruok to gi gweth mar Nyasaye, giniwuothi e muya maler moloyo mano manie piny, kendo ginibedi ka giriwore kod polo.YBJ 94.3

Kata da bedi ni wadak e kama weche maricho oluorowae, to ok owinjore wadonji e wechego, pod wanyalo mana dhi nyime gi timo weche mag piny ruodh polo. Wanyalo dino chunywa chutho ni kik paro modwanyore odonjie gi yor tero chunywa ir Nyasaye ka walame gi chunywa duto kendo ka walame gadieri. Jogo moyawo chunygi ne kony kod gweth ma giyudo kuom Nyasaye enowuothi gi ngima maber moloyo ngima mar piny, kendo ginisik mana ka giwuoyo gi Nyasaye.YBJ 95.1

Dwarore ni wamed ng’eyo Kristo adimba, kendo wamed yango ber mag gik mochwere, mantie adieri, ma ok par apara, abidha. Ber mar bedo modimbore onego opong’ chuny nyithind Nyasaye; kendo ka ni wach ma ka ma onego otimre mogik kare chuth, to onego wadwar mondo Nyasaye ofwenynwa gik mag polo. Onego waket chunywa kuom paro gik mamalo ni mondo omi Nyasaye omiwa bedo gi ngima mar polo. Wanyalo bedo machiegni gi Nyasaye ahinya ma ka temruok moro obironwa apoya to wayudo mana ka parowa duto mana ni kuom Nyasaye kaka kitwa ma wang’iyo godo pile, mana kaka thiepe lokore ng’ivo kor wang’ chieng’ ni kech mano kitgi ma ging’ iyo godo pile.YBJ 95.2

Nyis Nyasaye dwaroni, morni, pek mari, kiawa to gi luoro magi duto. Mago duto ok nyal olo Nyasaye. En ma kwano yie wiyi, ok onyal bet ma onge dewo kwayo mar nyithinde. ”!Ruoth ong’won gilala kendo okecho.” Yakobo 5:11. Chunye mar hera nigi kech kuom kuyo mar pek ma wango. Dhi inyise weche duto machando chunyi. Onge gi matek matame timo, ni kech en e ma oting’o pinje oliero gi tekone e kor lwasi, en e ma tekone chiko gik moko duto mantie e piny kod ma ne kor lwasi. Oneno kendo odewo weche duto momako joge duto “Ochango jo ma chunvgi otur, kendo oboyo ringregi kohiny.” Zaburi 147:3. Winjruok ma Nyasaye ni godo e kinde kod ng’ato ka ng’ato en winjruok maratiro kendo mogik kare chuth, machal mana ka gi ma ng’ato achiel kende e ma Nyasaye oketo wang’e ne rito ma onge ng’ato moro kendo.YBJ 95.3

Yesu nowacho: “Unulam gi nyinga: to ok awachonu nianasanu Wuoro, nikech Wuoro owuon oherou.” Yohana 16:26,27. An e ma nayierou. . . mondo gik mukwayo kuom Wuoro e nyinga, mondo omiu.” Yohana 15:16. Lemo gi nying Yesu tiende ok ni wachogo kende aa chakruok mar lemo nyaka giko mar lemo. Tiende e ma lemowa wabed gi paro gi Roho e iwa ma ne obet kuom Yesu kendo yie singo mage, geno walruokne, kendo timo timbe mage.YBJ 96.1

Ngima nyaka chalre gi ngima Kristo, kuom lemo bende kuom timo tich. Jalo malemo pile kende, ma ok tim tich moro amora, ma ok chopi dwaro mar lemone, lemone nobedi ka nono. Jogo ma ok ti ni Yesu to En ne otiyo nigi ahinya, onge gima omiyo gilemo to gi lemo alema ni ilemo. Joma kama luwo timgi giwegi. Ok ginyal lemo ni jo moko kendo paro dwarogi, kata tero nyirne piny ruodh Kristo mondo giyudi teko mar timo tije mar lando injili.YBJ 96.2

Wayudo wang’ maduong’ ka waweyo bedo gi Nyasaye kendo tiyone. Kuom bedo e achiel kode bende vvuoyo kode wan Jokristo. Wayudo swekruokwa maduong’ kuom bedo ma onge kech e kindwa wawegi kaka onego wabedi. To ka waluwore gi ji kendo timo osiep maradieri kodgi, kendo ng’eyo wechegi, wabedo jogo ma kecho jowetegi kuom timbegi gi twechgi, kendo en yo mar dongo weche mag chuny, kendo yudo teko wawegi mar tiyogo ni Nyasaye.YBJ 97.1

Ka Jokristo da nigi yo ma giwinjorego malong’o, kendo wuoyo kuom hera mar Nyasaye to gi weche ma omanyore gi warruok, chunvgi giwegi doyudo yuweyo, kendo gin bende da gimiyo chuny jomoko yudo yuweyo. Ka da wamedo paro Yesu kendo wuoyo kuome, kendo weyo chutho wuoyo kuomwa wawegi, Yesu domedo bedo kodwa.YBJ 97.2

Ka da wapar kuom Nyasaye pile pile mana kaka wan gi ratiro e ritne moritowago, da obedo e parowa nyaka chieng’. Wahero wacho weche mag piny nikech wahero gi piny. Wawuoyo kuom osiepewa ni kech waherogi, waparo ahinya ngimawa ma pile kaka en mar mor to gi kuyo. To en tichwa ni onego waher Nyasaye moloyo, ni kech otimonwa maber moloyo, onego obed kitwa ma pile mar paro Nyasaye moloyo ji mamoko duto. kendo wuoyo kuom ber mare to gi nyalone.YBJ 97.3

Onego wapak Nyasaye momedore ahinya “Ni kech berne, kendo ni kech honini mage motimo ni nyithind ji! Zaburi 107:8. Thuolo ma wawalo mag lamo Nyasaye ok onego wakonyre godo mana e kwayoNyasaye gik ma wadwaro kende kendo e nyiso Nyasaye ni wageno yudo gik ma wadwarogo. Kik wapar kuom dwarowa wawegi kende ma ok waparo kuom gweth ma wayudo. Wan ok walem mokadho tong’, mak mana warem kuom chiwo pak ni Nyasaye mowinjore. Wayudo ng’wonone pile ma ok lew, mak mana ni wagone erokamano matin kende kuom duto motimonwa.YBJ 97.4

E ndalo machon, ka Joisrael ne ochokore e chokruok mar dini, Nyasaye ne ochikogi kama, “Kanyo unuchiem e nyim Jehova Nyasachu, kendo numor kuom duto ma uteroe luetu, un kod joutu ma Jehova Nyasaye osegwedhoue.” Rapar mar Chik 12:7. Duto mitimo ka ipakogo Nyasaye owinjore otim kuom mor, gi ilo, gi pak ma ok mar kuyo to gi chuny mapek.YBJ 98.1

Nyasachwa en e wuon hera gi ng’wono. Owinjore ni joge mondo omor ka lame kendo tiyone. En ma oketone nyithinde warruok maduong’, ok odwaro mondo watine ka joma nigi jomager ma ng’iyogi, ma onge kod kech mar ng’wono. Nyasaye e osiep mowinjore ahinya, kendo ka walame ohero bedo kod nyithinde mondo ogwedhgi kendo oritgi, ka opong’o chunygi gi mor gi hera. Nyasaye dwaro chuny joge mondo oyuwe e tichne kendo mondo kik gine ni tichne tek ahinya, to ni mondo giher tichne. Kata jogo machokore mondo olame, Nyasaye dwaro mondo gipar kuom ritne gi herane, mondo chunygi oting’re kuom weche duto mag ngimagi, kendo timo duto kuom adiera gi ratiro.YBJ 98.2

Kristo kod gur ma ne ogurego onego obed wach maduong’ ma waparo, kendo ma wawuoyo kuome, kendo ma duogo chunywa chutho. Owinjore wapar gweth duto ma wayudo e lwet Nyasaye, kendo ka wayango herane maduong’ ma onge rapim, kamano onego waket gik moko duto e lwedono ma nogur e msalaba nikech wan.YBJ 99.1

E polo kucha ipake gi wer to gi ilo. Wan bende ka wachiwone pak, wapake mana kaka ipake gi askeche mag polo. “Ng’a ma chiwo misango mar erokamano omiya duong’ maler.” Zaburi 50:23. Mondo ubi ire kuwacho kendu gi Zaburi gi wende mag chuny, kuting’o duondu kuwero mamit gi chunyu ni Ruoth; kod goyo erokamano, gi duol mar wer.” Som Joefeso 5:19; Isaya 51:3.YBJ 99.2

“Saa maber mar lemo, saa maber mar lemo,
Ma golo chunya kuom piny chandruokni,
Kendo kelo chunya machiegni gi kom ruodh Wuora
Mamiya thuolo mar nyiso Wuora dwarona duto
E kinde mag chandruok kod kuyo,
Pile chunya yudo yuweyo,
Kendo pile atony ni obadho mar jatem
Ka saa maber mar lemo ochopo.”YBJ 99.3