Sura 12—Gima Watim gi Kiawa e Chunywa

JI mang’eny, moloyo jogo ma Jokristo ma pod manyien, ndalo moko bedo gi kiawa e chunygi kuom weche moko man e Biblos ma ok ginyal yango bende winjo tiendgi. Kendo satan tiyo gi wechego mondo oyieng yiegi kuom yie ni Biblos en fweny mar Nyasaye. Giwacho “Anvalo nade ng’eyo yo ma adieri? Ka bende en adieri ni Biblos en wach Nyasaye, bende nyalore nade mondo kiawagi obedi ma onge ei chunya, mondo kik chandruok omaka?”YBJ 100.1

Nyasaye ok dwar ni mondo wayie ayiea ma onge wach ma wawinjo tiende malong’o chuth ma wagure yiewa. Kaka Nyasaye owuon ongima, kaka kite obet, kendo adieri mar wachne, wechegi duto oyangnwa kuom yore mang’eny. Kata kamano Nyasaye pok ogolo tekono mar bedo gi kiawa. Yiewa nyaka wagur mana kuom weche ma osetimore adieri, to ok kuom weche mitimo kinyiso godo ni wach moro adieri kata ok en adieri.YBJ 100.2

Ok yot mondo paro mar dhano oyangi ratiro kido gi tich mar Nyasaye. Kata mana ng’at mo- puonjore mong’eyo weche mathoth matek ng’eyo pod ng’eyo bedone mana wach modhiero ng’eyo. “Inyalo fwenyo weche ma iye mag Nyasaye koso? inyalo fwenyo Ng’a Manyalo Duto mak wach moro orem? Obor kaka polo, ditim ang’o? Othuth maloyo Sheol, ding’e ang’o?” Ayub 11:7,8.YBJ 100.3

Jaote Paulo ne owacho, “Yaye thuth mar muandu mar rieko kod ng’eyo mar Nyasaye! e kaka buche gitami yudogi, yorene gidhieri ng’eyo!” Jorumi 11:33. Bende, “Boche polo gi mudho oluore, kom ruodhe osirore kuom tim matir kod ng’ado bura.” Zaburi 98:2. Kuom timbene kuomwa wanyalo yango gima ne omiyo ochiwo herane to gi berne ma onge gi rapim, kendo duong’ne okadho tong’. Wanyalo yango dwarone mana kaka owinjore wang’e, kendo moloyo ka onego wasiki gi yie kuome ni mar en nyakalaga, chunyno mopong’ kod hera.YBJ 101.1

Wach Nyasaye, kod kit Nyasaye oting’o weche modhiero ng’eyo, maparo dhano ok nyal winjo tiendgi. Kaka richo nene odonjo e piny, kaka Kristo ne obedo gi ringruok mar dhano chutho, nyuol mar ariyo, chier bang’ tho, to gi weche mamoko man e Biblos, gin weche modhiero, motamo rieko mar dhano yango, kata mana winjo tiendgi malong’o. Kata kamano waonge gi gima omiyo onego wabed gi kiawa kuom wach Nyasaye ni mar ok wanyal yango maling’ling’ mar ritne to gi wechene kaka ober. Kata e weche mag piny gi chwech mage ma waneno, fweny mang’eny nitie ma ok wanyal winjo. Ji mariek ahinya mag piny, ok nyal yango ni ji tiend ngima kaka obet, kata mana ngima mar kute matindo. Kuonde duto nitie weche modhiero, ma ok wanyal fwenyo. Kamano ang’o momiyo wabedo gi wuoro ka inyisowa ni nitie weche mag chuny ma ok nyal yangi bende fweny gi dhano? Chandruok obetie nikech nyawo to gi paro manok mar dhano. E ndiko mago mobedo mage, kik wabed gi kiawa e chunywa e wechene ni kech bedo ma ok wayango maling’ling’ mage.YBJ 101.2

Jaote Petero owacho ni e ndiko nitie, “Ka ma weche moko nitie ma ng’eyogi tek, ma jo makiya gi jo maonge kinda noyuwayo, kaka weche. .. . gikethore gi wegi.” 2 Petero 3:16. Jomoko wacho kaka weche modhiero ng’eyo mag Biblos obedo ni kech ok iyie wechene, kuom adier weche modhiero ng’eyogi gin joneno madongo ma nyiso ni gia kuom Nyasaye. Ka Biblos ne ok en wach moa kuom Nyasaye mak mana weche ma inyalo yango tiendgi e yo mayot kendo winjore malong’o ni dhano, Biblos ok dobedo gi adieri ni en but Nyasaye.YBJ 102.1

Puonj mag Biblos kuom warruok, ogolgi e yo mowinjore gi dwaro mar chuny dhano, ma jogo molony to gi jorieko mang’eny oywagi kod ber mar weche man kuome, kata mana ji mapiny, ma onge ng’eyo mar puonjruok mamalo pod nyalo winjo kendo yango tiend yor warruok. Kata kamano yie kuom magi, ni mar Nyasaye e ma fwenyonwa wechegi chano mar Nyasaye kuom warruok mar dhano ofwenynwa malong’o, mondo ng’ato mokia gima onego otim mondo olokre, ni Nyasaye, kendo bedo gi yie kuom Ruodhwa Yesu Kristo, mondo oyudi warruok kuom yo ma ne Nyasaye oketo. Mak mana e wechegi nitie weche modhiero ng’eyo mag Nyasaye ma fwenyo tek mak mana ni ng’atno manono wechegi mos kuom chuny man gi kinda. To kaka omedo nono weche mag Biblos, e kaka omedo yango ni en wach Nyasaye ma ngima chutho.YBJ 102.2

Jogo modagi Nyasaye wito wachne ni kech ok ginyal yango maling’ling’ mage duto. Kata jomoko bende sungore ni giyie Biblos, gibedo gi kiawa e chunygi kuom wachno. Jaote owacho ni, “Neuru, owetena, dipo ka chuny marach motamore yie obedo kuomu, kudok chien ua kuom Nyasaye ma ngima.” Johibrania 3:12. Kendo ber mondo wapuonjre puonj mag Biblos kendo nono kata “gik mathuth mag Nyasaye” 1 Jokorintho 2:10. Mana kaka giduto ofwenygi e Ndiko Maler.YBJ 103.1

To “weche mobet apanda gin mar Jehova Nyasachwa, to gik mofwenyore ni marwa.” Rapar mar Chik 29:29. Mak mana en dwaro mar satan mondo oruchi paro mar dhano. Sunga moro donjo ei tim maber mar nono puonj madieri mag Biblos, mi jo moko yudo ich wang’ mapiyo ka ok ginyal lero tiend migawo ka migawo mag weche mag Nyasaye ni kech ok ginyal chopo dwarogi giwegi. En wich kuot kuomgi ka giparo ni ok ginyal winje maber. Ok gidwar rito Nyasaye mondo ofwenvnigi maling’ling’ mantie. Gineno ni rieko mar dhano oromo mar nyisogi tiend wach Nyasaye, kendo ka osetamogi winjo, koro giwacho ni mago ok weche Nyasaye. Nitie ranyisi gi puonj mang’eny mag dini ma iparo kuomgi ni gin e adiera mag Biblos, to kare gigwenyore gi puonj ma ni e Biblos. Kuom weche ma kama ji mang’eny nigi chandruok kendo gibedo gi kiawa e chunygi. To mak mana ni obedo kama ok nikech puonj mag wach Nyasaye chutho, mak mana ni dhano e ma oloko wach Nyasaye.YBJ 103.2

Ka ne nyalore ne gik mochwe duto, yango kaka Nyasaye paro bende otiyo, koro eka bang’ gik e okang’ machalo ka ma ok dobedoe wach manyien kendo ma ifwenyo, ok domed puonjo wach Biblos, kendo ji ok dobedo gi medruok margi kuom weche mag chuny. Koro Nyasaye ok dobedo wuon duong’, kendo dhano ka osechopo e giko mar rieko to paro duto, ok doyudo medruok moro kendo. Wapak ruoth ni kech ok en kamano. Nyasaye en e wuon teko duto, kendo ng’at mong’eyo duto “Ma mwandu mar rieko kod ng’eyo okan kuome.” Jokolosai 2:3. Kendo kuom higini gi higini dhano biro dwaro, biro bedo ka puonjore ng’eyo mar Nyasaye, bende, duong’ne ma onge kod giko.YBJ 104.1

Nitie yo achiel kende ma inyalo medo puonjorigo kendo ng’eyo wach Nyasaye, ka Roho mar Nyasaye liel e chunyi, ni kech kuom Roho wach Nyasaye ne oyangnwa. Kamano onge ng’ato mang’eyo gik Nyasaye, to mana Roho mar Nyasaye, “ni kech Roho ong’iyo duto, kata gik mathuth mag Nyasaye.” 1 Jokorintho 2:11, 10. Kendo Jawar ne osingo ni jolupne niya: “To en kose biro, Roho ma adierino notel nu kuom adieri duto; . . . ni kech nokawo kuom maga, to nonvisu.” Yohana 16:13, 14.YBJ 104.2

Nyasaye dwaro dhano mondo oti gi parone. Nono kendo puonjore Biblos ma biro yawo parone. obuongone ma onge puonjruok moro amora manyalo timo kamano. Mak mana nyaka watang’ kuom weche mag nyiseche, ma kelo yomyom mar dhano. Ka wach Nyasaye doyangore e parowa ma wach adier ok nyal yangi, ochuno ni nyaka wabed gi chuny ma ok ba ka mar nyathi, mondo wabed moikore ni yudo puonj kendo kwayo Roho Maler oti kuomwa. To ka waneno teko mar Nyasaye gi riekone ka duong’ ma onge gima ipimogo. mondo wayangi kitwa ma onge gi paro mar walruok mare, kamano ochunowa mondo wabed joma beyo kendo elo buk mar wachne, owinjore wabed kod luor dimbruok e chunywa ka wan e nyime moloyo.YBJ 105.1

Nitie fwenyruok ma oyangore ni ji duto—jogo mopuonjore ahinya kod joma ok opuonjore—ma Nyasaye biro yango ni jogo madwaro ng’eyo adiera. Mak mana ka Roho Maler ok otelo ni dhano nenore ka obiro wito weche mag Biblos kendo otemo wacho weche makwedo adierni. Somo mang’eny mar dhano kuom Biblos obet ma onge ohala. Ka bug wach Nyasaye iyawo ma onge luor kendo ma onge lemo: bende ka ng’ato ok oketo parone kod herane kendo timo dwaro mar Nyasaye, ma onge kiawa wanabed e chandruok. Eka satan biro chiko paro, kendo keto e chuny tiend weche mag Biblos ma ok mag adieri.YBJ 105.2

Pile ka ok dhano obedo e achiel gi Nyasaye kuom timbege to gi wechegi, kata obedo ni gin gi rieko ma chalo nade, ma onge kiawa ok gibi ya- ngo weche man e ndiko mag Nyasaye kendo onge ohala bedo gi yie kuom puonjgi. Mang’eny kuomgi man gi kiawa e chunygi, adieri mar kiawa margi en hero richo. Puonj to gi kwedo mag weche Nyasaye ok mor jogo man gi chuny mar pakruok, to gi jogo ma ok ohero timo dwaro mar Biblos, kendo gibedo mapiyo mar kwedo wach Nyasaye ni ok adieri. Mak mana jogo madwarogo gi chunygi duto ng’eyo dwaro mar Nyasaye man ei Biblos mare nyalo miyogi rieko mar warruok.YBJ 105.3

Kristo owacho, “Ng’ato moyie timo gi ma en odwaro, e ma nong’e puonjni, kata noa ka Nyasaye kata Awacho wachna. Kar goye mbaka manono kuom weche ma ok unyal winjo tiendgi, owinjore utim dwoko maru kaka usomo bende kaka uyango, eka nokonyu yango mago ma ungo gi kiawa.YBJ 106.1

Nitie fwenyruok ma oyangore ne ji duto—jogo mopuonjore ahinya to gi joma ok opuonjore—en mana bedo gi paro mar yango. Nyasaye oluongowa waduto mondo wabi wanon adiera mar wachne, singone. Owacho, “Yaye, rang kendo ne ka Jehova ber.” Zaburi 34:8. Kar yiengori kuom wach ng’ato onego warangi kendo wane wawegi. Owacho kendo, “Kwauru, eka nuyudi.” Yohana 16:24. Singone obiro chopo. Ok giserem, bende ok ginirem ngang’ mak gichopo. Kamano kaka wamedo sudo ir Yesu kendo bedo mamor gi morne, eka lerne norieny e chunywa, kendo kiawa ma wango to gi mudho man e chunywa ibiro gol chutho. Jaote Paulo wacho ni Nyasaye biro golowa “e teko mar mudho, kendo noterwa e piny ruodh wuod herane.” Jokolosai 1:13, kendo ng’at mose a e tho donjo e ngima “moyie nyisne ose keto kite ka Nyasaye en adier.” Yohana 5:24; 3:33. Onyalo kuong’ore kowacho, Ne adwaro konyruok, to ayude kuom Yesu, kendo otimo dwarone duto, kech mar chunya koro opong’ kod wachne, kendo koro Biblos en kuoma kaka fweny mar Yesu Kristo. Ipenja ni ang’o momiyo ayie kuom Yesu?—Nikech en Jawarna. Ang’o momiyo ayie kuom Biblos?—Ni kech aseyude ka en dwond Nyasaye ma wuoyo e chunya.” Wanyalo bedo joneno kuomwa wawegi ni Biblos en adier, ni Kristo en wuod Nyasaye. Wang’eyo ka ok ne waluwo sigenini molosi gi ji mariek.YBJ 106.2

Petero ne ochiko Jokristo mobedo owetene, “To donguru kuom ng’wono gi ng’eyo mar Ruodhwa gi Jakonywa Yesu Kristo.” II Pet. 3:18. Jo Nyasaye kobedo e gwethne gibiro medo yango wachne. “To yor joma kare chal ka ler ka piny oyawore, Momedore ameda nyaka wang’ chieng’ orieny maler.” Ngeche 4:18.YBJ 107.1

Kuom yie wanyalo ng’iyo nyime nyaka e piny Ruodh Nyasaye, kendo geno chik mag Nyasaye mondo omednwa rieko, mondo nyalowa oriwre gi teko mar Nyasaye. Wanyalo bedo mamor kuom gik moko ma ne ogoyowa obindi e weche mag Nyasaye ni kech nofwenyrenwa gi, gik matek wanayangi malong’o chutho gi tiendgi duto. kendo kama parowa mar dhano ne obedo e okang ma ok onyal ng’eyo gimoro, wanabed koro gi yango mar adieri.” To koro waneno e rang’i, ka ngero, eka chieng’ mos wang’ gi wang’: koro ang’eyo moro nono; eka chieng’ mos nang’e kaka nong’eya bende.” 1 Jokorintho 13:12.YBJ 107.2

Yesu Ruoth, nisethona, Geng’a kik atim richo;
Rembi ma nochwer e yath, Pi ma nowuok e ng’eti,
Mond’ oluok richo kuoma, Opwodha abed maber.

Tich mar lueta ok dinyal Chopo chik kak’ idwaro;
Kindana kod tekona, Kata ka pi wang’a chwer,
Ok nyal gola e richo, Mak mana In kendi, Ruoth.

Aonge gi ma dagen, To mana msalapi, Ruoth,
Abiro mond’ iruaka, An ageno ng’wononi;
Jawarna, abironi, Luoka mondo kik atho.

Chieng’no ka niwir e piny, Ka aseloyo richo
Anadhi kodi polo, Ananeni e kom duong’;
Yesu, In e Lwandana, Anageni nyaka chieng’.YBJ 108.1