Dal 6—John Huss Le Jerome (Huss And Jerome)

Thawng’ habia cu kum zabu pakua nak thokka AD 800 hrawng ah Bohemia ah a rak lut cang i Baihal zong anmah holh in a urn cang i an i chonhnak zongah anmah holh an hman. Sihmanhsehlaw pope nawlngaihnak a karh i Pathianbia cu ‘ha tein hngalhkhawh a si. Siangpahrang hna mualpho ngaiin a tuahtu Gregory III nih mi hna kha sal canter a timh hna i biakinn khomhnak ah Bohemis holh hman lo dingin “Bull” nawibia a chuah. Zeizong vialte tuahkhotu nih amah biaknak ah holh hngalh lo in conglomhnak nihhin a lung a ton i Bohemis holh hman lo ding timi nawl a ngai lo mi hna nih sualmak le zumhnak kal sualnak a chuahter tiah pope nih thawng a thanh hna. - Wylie b. 3, ch. 1.DL 119.1

Cuticun Rom nih Pathian bia ceunak cu hmih i mi hna cu khuamui chungah kharkhumh dingin bia a chah. Sihmanhsehlaw Khrihfabu himnak dingah Pathian nih lamdang a ser. Erance le Italy rammihremnak in an dawi mi Waldenses le Albigenes tarnpi hna cu Bohemia ah an ra. Laugh hngan ngai in an cawnpiak ngam hna lo nain a thli tein teima ngai in an ‘uan. Cuticun zumhnak dik cu chankhat hnu chankhat him tein a hmun.DL 119.2

Huss urn hlanah hin Bohemia ah Khrihf abu a thu le a rawk mi le ningzah hngal lo, nu le pa ziaza ‘ha lo langh hngan ngai in a sawitu tampi an rak urn cang. An biachim nih mi tampi mit a lak hna i an lungchung ah a caam peng. Tlangfcawi hna nih an ‘ih i Thawng'habia phuangtu hna cu an hremhna. Tuupi chung le tlangah Pathian biak dingin a kal mi hna cu ralkap nih an kawl hna i mi tarrpi an thah hna. Caan tlawnpal hnuah Ran biaknak a chuahtak mi poah mei ah khangh dingin bia an chuah. Khrihf a hna cu an nunnak liam hmanhsehlaw an zumhnak ruangah hmailei i an hmuh dingmi teinak, lunglomhnak caan an zoh. Mi pakhat nih vailam cungah thahmi Khamhtu zumhnak thawng lawngin khamhnak hmuh khawh a si ti a cawnpiaktu a thih lai teah, “biadik-dotu hna thinhunnak nihcun a kan tei rih ko nain zungzal in a si lai lo. Mi zaran chung in mi pakhat a hungchuak lai i nam aa ken lai lo, nawlngeihnak zcng a ngei lai lo. Hi pa hi cu an tei Mao lai lo” tiah a ti.- Ibid., b. 3, ch. 1. Luther caan kba a tu ahcun a hla tuk rih. Sihmanhsehlaw pakhat cu a chuak diam cang. Rom Khrihf abu a dohnak tette nih rampumpi a cawlcangh ter lai.DL 120.1

John Huss cu mi nauta a si. A ngakchiat lioah a pa nih a thihtak i ngak'ah a si. Anu cu biaknak leiah aa zuam ngaimi a si i Pathian ‘ ihzah le cathiam hi thil ‘ha bikah a ruah i cu ro cu a fapa caah a kawl. Huss cu an ramchung ah siangim a kai. Prague a va tlawng lengmang i sifak banhnak sianginn ah Prague ah a nu he an kal ‘ i i a nu cu nuhmei sifak a si bantukin a fapa pek ding vawlei chawva zei hmanh a ngei lo. Sihmanhsehlaw Prague khuapi an phak dengmang tikah pa nei lo a fapa pawngah vancung um an pa sinah thluachuahnak a balpiak a leh lai ti a tbei kho lo.DL 120.2

University ahcun Huss cu a teimaknak le khulrang te i a ‘hanchonak ruangah a min a hung'hang zau, mawhchiat awk a um lo, nunnemnak le a umtuning zia'hatnak nih zeizong vialte ah upatnak a hmuhter. hmah cu Roman Khrihfabu ah biatak te a ‘ anhmi a si i cu Khrihfabu nih thlarau lei thluachuahnak pek khawh ti mi kha lungtho ngai in a kawltu a si. Jubilee voikhat cu sualphuannak ah a kal ve i a tangka ngeihmi tlawmte cu a pek ve i sual ngaihthiamnak a hmuh khawhnak dingah mi bu ar tlang in a kal cuahmah mi hna sinah a vaatelve. Gollege a dih in tlangbawi rian ah a lut i tlangbawi minthang ngaimi a hung si zau i saingpahrang biaceihnak ah tlangbawi rian'uan in a um. Professor rank ah a kai i a hnu tlawipal ah a cacawmak thiversity ah lutlai (rector) rian a ‘uan. Kum tlawmte chungah sifak bawmhnak thawngin sianginn kai icaa cawng mi kha a tu ahcun an ram i an i zchthla ngai mi a si i Europe ramah khuazakip in a min a thang.DL 121.1

Sihmanhsehlaw Huss nih Remh'hannak rian cu hmundang ah a thok ‘ban. Kum sarpi tlangbawi rian a ‘uan hnuah Bethlehem biakinn ah phungchimtu rian an pek. Hi biakinn satu pa duhning cu hi ram chung ah a ummi hna holh in Baibal phungchim hi a biapi bikah hmuh ding a si tiin Huss rian'uan cu a ‘anh ngai. Cubantuk tuahsermi cu Rom nih doh ko hmanhsehlaw Bohemia ram ahcun a pumpuluk in ngolter a si thlu lo. Sihmanhsehlaw Baibal an hngal Moo lo tuk hna i ziaza ‘ha lo bik mi hna cu Officer si loin ralkap menmen hna hi an si. Hi sualnak hna hi Huss nih i sumren lo in thangchiat hna i Pathian biadik tliiang hi an lungchungah lutlak dingin a chimh nolh lengmang hna.DL 121.2

Prague mi sinak ngeitu Jerome cu England ram in Wycliff ca’ ial mi kha kengin a hung tlung i a hnu bik le bang ahcun Huss he rian'uan ‘imi a si. Culio caan i Wycliff cawnpiaknak thawngin a lung aa thlengmi England ram siangpahrang nu kha Buhemia siangpahrang fanu a si i amah bomhnak thawngin Wycliff ca'ial mi hna cu Bohemia ah an phawt hna. Hi ca hna hi Huss nih a vun rel tikah a lungalaktukihica'ialtrpahiKhrihfadikngaimiasi ‘heu lai ti a zumh i Remh'hamak rianlei tu ah a lungthin aa ner i cu rian cu biatak tein a ‘anh. Huss cu rian'uan ding i a lubnak a lam nih Ran in hlatpi ah a hruai kha a hngal na loin lamhlapi ah hruai a rak si diam cang.DL 122.1

Hi caan hrawng ahhin England in khual pahnih Prague ah an ra i hi hna hi ca an thiam ngai, Thawng'habia hmu cangmi an si i cu Thawng'habia ci vorh dingin ramhlapi in an ratnak chan a si. Pope sangbik aa chiahnak langhngan in an doh hmasa. Nawlngeitu nih an khap zau hna. An rat hnawhchan mi cu maak an duh lo i lam phundang an kawl. Phungchimtu an si hleiah hmanthlak suaithiammi zong an si i an thiamnak hmangin an rian pehzuih an i tim. Mi zapi kalnak hmun-hmunkhat ah hmanthlak lianpi pahnih an suai. Pakhat cu Jesuh, Jerusalem a luh lio “Mi nunnen laa no te cung aa cuanh lio” (Matthai 21:5) hmanthlak a si. A zultu hna nih kedan danh lo, angki tlek he thadi ngaiin an zulh. Pakhat cu mibu nih pope an zulh lio hmanthlak a si i pope cu thilthuam dawhdawh in aa thuam i siangpahrang luchin an chinhter. An 1±uamhmi rang cungah a to i Cardinal le bishop hna nih thilthuam dawhdawh he a hnu in an zulh.DL 122.2

Hi sermon nihhin mi thinlung thuk piin a va suk i zoh ding in an ra thluahmah tawn. Mikip nih thil untuning an hngalh. Khrih rian'uantu ka si aa ti mi pope uanthlamak, aa duhtuknak le Khrih nunnen ning, tangdomak nun a ngeih ning, aa dan tuknak nih khan... mi lungthin chungah thuk piin hmun a khuar. Prague khuapi cu a buai ngaingai. Khual pahnih nih cu Mnua cu kan chuah takah a ‘ha lai tiin cu khua cu an chuahtak. An cawnpiak mi hna belte hmanthlak a vun zoh tikah a lungthin a suk ngai ve. Cuticun, Baikal ca le Wydiff ca’ ial mi hna cu cawn aa tim. Wycliff nih aa timh mi Remh'hannak pehzulh dingin a tuah kho rih na loin Remh'hannak cubiatak tein a ‘anh. Pope le a rian'uanpi a hawi le hna ziaza cu fiang ngaiin a hmuh. An i uanthlamak, an hakkauhnak le an thurhnomhnak hna cu fakkhun in a thangchiat hna.DL 123.1

Thawng'ha bia ceunak nih cun Bohemia in Germany ram a va phak zau ve. Prague khua i cawnnak hmunpi a dawntu a hun chuah khan Germany ram in cacawn ding a ra mi tampi kha anram ah an kir ‘han. Mi tanpi hna cu Huss nih Baibal a rak cawnpiak ta manh hna i anram ah Thawn'habia cu an vorh ‘han ve.DL 123.2

Prague ram thil umtuning cu Rom a phan i Huss cu pope hmaiah dir dingin thawng an thanh. A kal ahcun thi ding a si ko. Bohemia siangpahrang le singpahrang nu, university, hmaizah awktlak le cozah lei rian'uantu hawi hna an ‘ang'i i Huss cu pope hmaiah dir loin Prague ah urn rih ding le a aiawh ah midang thlah dingin nawl an hal. Pope nihcun an nawlpiaknak cu zeiah a rel piak hna lo. Huss cu biaceih ding le sualphawtnak biakhiah colh dingin a bia a peh zulh i Prague khuapi ah Remh'hannak rian'uan ti lo dingin a knap.DL 123.3

Cu caan lio i dantatmak ding biakhiahmi cu mi nih an ‘ ih ngaingai. An biakhiah mi oonglambnak an tuahmi cu mi tuksapur ngaimi a si. Annih nihcun pope hi Pathian aiawh, van le hremhmun tawh kengtu, a duh ahcun Thlarau lei siseh, pumsa lei siseh, biaceihnak ah sualthlah piaknak le zaangfah halpiaknak, nawl a ngei an ti. Hi bantuk hremnak tangah a ummi hna caah cun vancung innka cu knar a si i hi hremnak hi a zulh hlan lo cu pope nih nun nonbnak in nun i donghtiang hmanh a khap khawh dih ti an zumh fawn. Hi ‘ ihnung ngaimi ngaihchiatnak an tuarpi nakin biaknak lei khamhnak zeihmanh tuah lo ding a si. Biakirm zong an khar i, i ‘hitumhnak zong biakimn leng ah tuah a si. Mithi cu hmunthiang i an ruah mi hmunah phum an siang hna lo. A phunglam ningin thlanmual ah phum loin lo a si loah khur kahcham ah an phum tawn hna. Cuticun Rom nihcun an tiirih mi hlawhtlinnak dingah chia'ha thleidan khawhnak lungthin cu uk a zalh.DL 124.1

Prague khuapi cu i tuaibur in an urn. Mi tampi nih Hiss hi ngaihchiat vialte a chuah tertu a si an ti i phuhlam dingin Rom kutchung ah pekawk a si tiin an mawhchiat. Buainak a dih khawhnak dingah Huss cu a umnak khua ah a kir. Parague khua i a kal takmi a hawile sinah hiti hin cakuat a ‘ ial, “Kei cu nan sin in kan kirtak hna ahcun Jesuh zohchun awk le a mihruainak zulh ding ka si, hi lung'halo tuk mi hna nih zungzal hrennak- amah thiltinak ruangah an cung a tlak lonak ding le biaknak lei i aa zuam ngai mi hna hrermak le hamak an cung ka tlakter lonak ding” tiah a ti. “A chan pakhat cu Pathian ‘ ihzah lotu, tlangbawi hna nih nan sinah Pathianbiadik chimhi caan saupi a khap lai ti ka hngalh caah kaa din, Pathian biadik in kaa let ruangah kan kaltak hna a si hrimhrim lo. Cu biadik ruangah Pathian bomhnak thawngin thih zong ka huam ko”. - Bonnechose, The Reformers before the Reformation, vol. 1, p. 87. Huss nih a rin'uan a maa lo. Tin rampawngkam khua vialte ah khual a tlawng i mibu sinah phung a chim micu pope a khapnak nihhin Thawng'ha bia kau deuh chin in a karhter lehlam. “Biatak cu a ‘anh in dah kan ‘anh ko ti lo ahcun a doh cun kan do kho hrimhrim lo a si ko” (2 Korin 13:8) .DL 124.2

Hi lio caan ahhin Huss lungthin cu amah rian ahhin a buai ngaingai. An Khrihfabu nib fei khawhin thah tim hna hmanhsehlaw an Khrihfa nawlngeihnak cu a chuahtak hlei lo. Amah caah cun Rom Khrihf abu cu Khrih mo a si peng ko rih i pope zong Pathain aiawhtu ah a ruah peng ko. Huss nih a doh bikmi cu Khrihfabu an i hruaining si loin a dik lo ningin nawlngeihnak a hman hi a si. Hi kong ahhin a lungthin le a chia'ha thleidan khawhnak an i kalh. Cu nawlngeih. cu a ding mi le a-palh-kho-lami ah a zumh fawn ‘ungah zeicadah nawlngaih lo aa timh kun? In nawlngaih cu sual a si ti a theih fawn. A-palh-kho-lomi Khrihfa nawlngaih cu zeicadah sual a si, hi thil hruainak hi a fenh kho lo, a lungthin a tuaitamter peng tu a si. A vun ruah i a dikbik in a theih mi cu Khamhtu vawlei cung a urn lio i thil a um mi bantuk a hung um ‘han. Tlangbawi hna hi mi'halo an si i nawlngeihnak an ngeih mi kha a si lo ning in an hman tawn. Hi bantuk an khuaruabnak hi lungthin kalhnak lam ah mah lawng a hruainak ding a siter i midang ahcun amah tein an theihthiamnak hi an chia'ha thleidan khawhnak hruainak ding a si a ti i, phundang in chim ahoun Khrihfabu nih tlangbawi hmang in bia a chimh si loin Pathain Baibal hmanginbia a chimhmi hna hi hruaitu sual kho lomi a si. - Wyly.b.3, Ch. 2.DL 125.1

Prague khua pi buainak a dai deuh i Huss zong a biakinn Bethlehaabiakinn ah a kir ‘han i hlanlicnak in uar deuh le ‘hahnen deuh in Pathian biachim aa tim. A ral hna hi an mar a zang i thLltikhawhnak a ngei ngaingai mi an si. Sihmanhsehlaw siangpahrang nu le a ‘hithruai mi'ha tampi hawikom a ngei i mi tampi nih an ‘anh. A cawnpiaknak, a thiannak le lungthin a tharter khawhnak le amah Huss nunthian ning cu Rom hna cawnpiak mi a niam ning, an hakkauhnak, pumsa nuamhnak, thurhnawmhnak he tahchunh ahcun Huss leikap ‘an cu mi tampi nih upat hmaizahnak ah an ruah mi a si..DL 126.1

A tu tiang ko ahcun Huss cu bawntu ngei loin amah te lawng a si. Sihmanhsehlaw Jerome England a um lio i Wycliff cawnpiaknak pomtu nih Remh'hannak rian'uan cu a bawih. Hi hna pahnih hi an thih tiangah i ‘hen lo dingin an nunnak an i komh. Jerome cu mifim ngai, biachim thiam, cawnnak tampi ngei mi, mipi cungah huham nei ngai mi a si. Sihmanhsehlaw ziaza ‘hawmak taktak siter ding ahcun Huss a tluk lo. Hiss cu dai zirziar in bia a khiabnak nih Jercme i ruah suksak loin a tuahton mi lungthin a sumter khawh i mi toidomak lungthin dik amah aa tlakmi a sinak kha a hngalh i Jerome kha ruahnak he fimnak a pek tawn. An pahnih ‘an ‘inak nihhin Remh'hannak rian zong khulrang deuhin a karhter.DL 126.2

Pathian nih hi thinmi hna pahnih lungthin chungah ceunak nganpi in a vun ceuh hna i Rom palhnak tampi a theih ter hna. Sihmanhsehlaw vawleicung phuan awk, ceunak dihlak bel an hmu kho lo. Pathian nih hi hna pahnih hmangin mi hna cu Rom cawnpiaknak khuamui chungin a hruai hna, sihmanhsehlaw dawnkhamtu lian pipi ton ding tampi an ngei. in in khawh tawk tein karkhat hnu karkhat a hruai hna. Voikhat te ah oeunak dihlak hmu ding cun timh tuah an si lo. Voikhat te ah pek hei si hnasehlaw muihnak chungah saupi a urn mi nih chunlaicer nisat cingling lioah an hungchuak khut i an mit a rat bantuk khin an mertak sual hnga. Cucaah minih ceunak an hmuh khawhnak dingah Pathian nih hruaitu hna cu ceunak tlawm tete in a pek hna. Zumh awktlak ria'uantu dang, chankhat hnu chankhat a hungchuak mi hna nih Remh'hannak lamah mi an hruainak dingah cu ceunak cu zulh ding an si.DL 127.1

Khrihfabu chungah lung i khah lonak a urn peng ko rih. A tu le bang ahcun pope pa thum hna nih nawlngeihnak sangbik dirhmun an i cuh i an i siknak, rem lonak nih Khrihf a ram vialte i tuaibur in a urn ter hna. Chiatserhnak bia lawng za an ti lo i hriamnam tiangin an hman. Pal thuam, ralkap tarn deuh ngeih an i tim cio hna. Chaw le va an herh i cu hmuh khawhnak dingah laksawng, zung le Khrihfabu thluachuahnak an zuar. Tlangbawi hna zong an cung nawlngeitu tining an i cawn i an nawlngeihnak ‘hawnter ding le a er tu hna tei khawhnak dingah biakinn thilri a thkLthupinanzuar. Huss cunifateinaral ahung ‘hachinchin i biaknak minkeng in an tuahmi thilfihnung hna cu tiangpi in a tlerh hna. Mi nih Khrihf a ramchung vialte ah nuam lo ngai in umnak, teminnak a chuahtertu cu Ran hruai tu hna nan si tiin langh hngan in sual an puh hna.DL 127.2

Prague khuapi chungah thisen luannak um ‘han dawh a si. Hlanlio i an rak ti bantuk in Pathian rian'uantu cu, “Nangmah hi na si maw Israel hnahnawhnak a petupa” a vun ti (1 Siangpehrang 18:17) . Prague khua ah tuah lo ding khammi an ngei ‘han. Huss zong an khualei ah a tlung. Bethlehem biakinn teima ngai i phungchim cu a dong. A nunnak a liamhlan ah biadik ‘ anh i vawlei cung Khrihf a vialte lakah kau deuh in tette khan ding a si.DL 128.1

Europe ram hruainak daihter dingah Constan khua ah general council kawh a herh. Hi biaceihnak hi siangpahrang Sigismud duhnak bangin Pope John XXIII - Pope pathum dir hmun aa cuhmi nih a kawhmi a si. Pope John nihcun general council kawh cu a duh lo tuk. A ziaza le a hruainak hi vun dothlat tikah cun a langdih ding a si hleiah kha lio caan Khrihfa hna le Khrihfa hruaitu bishcp te hna nuncan cu an i thlahdorh tuk. Sihmanhsehlaw siangpahrang Sigismud nawl an al ngam fawn ‘ung lo.DL 128.2

Hi council nih aa tinhbik mi cu Khrihfabu chung lung i khah lonak, lung i khah khawhnak ding le kalsualnak a hram in phongh dih. ding a si. Hi council ah aa al mi pope pahnih le zumhnak thar hruaitu John Huss hna zong an kawh hna. Pope pahnih hna nihcun an nunnak humhim duhah amah kal loin aiawhtu an thlah hna. Pope John cu council hruaitu si ko hmanhsehlaw siangpahrang Sigismud nih a ka phuah lai ti a phang. Pope luchin min a chiatter. Pope i thimnak ah a thiltuah sualmi vialte amah cungah a tla lai ti a phang ko nain Sigismud bia a al ngam lo ruangah lungrethei ngai in meeting ahcun a ra. A ‘hithruai hna nih an zulh. Khuachung urani hna tanpi le biaknak lei rian'uan tampi hna nih an rak don. Biaceih bawi ngan pali nih a lucung ah puanzar in an khuh. Bawipa zanriah changreu cu a hmai kaah a vun chiah. Abawi pawl le cardinal thilthuam hna nihcun an zumhnak le an ruahnak cu mi lung a lak ter rgai.DL 128.3

Cu lio ahcun khual pakhat cu Gonstance lei a vung panh cuahmah ve. Huss nih hrocemak thil ‘ihnung a urn ti a hngalh. A hawi le hna he hmunkhat i urn ‘ i, kal ‘ i kha ran a ti lan lo. Kan i bmu ‘han lai ti ruahnak ngei lo ko a lo. Amah tein meikhangh thahnak lei panh in a kal. Bohemia siangpahrang le Bnperor Sigismund nih ral lio i ‘ ihnung a simi hmun i him tein kalkhawhnak ding nawl a hun ko nain thihkhawhnak dirhmun ah ka urn peng ko ti in thi dingin aa tiratuah peng ko.DL 129.1

Prague khua a hawi le sin ca a kuat mi cu, “U le nau hna, siangpahrang sinin kilvennak nawl hmu in ka ral hna tong ding in ka kal lai. Zeizong vialte tuahkhotu Pathian le ka Khamhtu sin ah kaa hngat. Ka ral hna ka doh khawhnak dingah Pathian nih ka hmur ka ah fimnak a chiah ka zumh. A biadik ah fek tein ka dir khawhnak dingah le thongthlaknak le a herh ahcun thihnak zong ral'ha ngaiin kaa hmaichanh khawhnak dingah a Thiang Thlarau a ka pek lai ti ka zumh. Khrih nihcun a dawt mi hna caah a tuar i kanmah zong khamh kan si khawhnak dingah kan tuar khawhnak ding zohchun dingin a kan chiahtak mi hi har kan ti lai maw? Amah cu Pathain a si i kannih cu a sermi kan si, amah cu Bawipa a si i kamih cu a sal kan si. Arah cu vawlei cung Bawi a si i kannih cu zei ‘hahnem lo mi minung kan si. Cu ti si ko buin kan caah a tuar. Tuamak hi thiamak a si le bang ah cun zeicadah kan tuar lai lo? Cu caah u le nau hna ka thihnak hi a sunpamak si ding ahcun ka thihzaunak dingah thla hung ka campiak uh. Sihmanhsehlaw nansin kir hi a ‘hat deuh ding a si ahcun sual thurhnomhnak kai lo in ka kir khawhnak ding le ka u nau hna sinah zohchunawk ‘ha ka chiah taknak ding le thawng'habia, biadik hmete zong dawnkhantu ka si lonak ding ah Pathain sinah thlacamhna uh situ Prague khua ahhin ka mui nan ka hmu theng ti lai lo. Sihmanhsehlaw zeizong vialte ti kho tu Pathian nih nansin rat ta awk ka si ahcun a nawlbia dawtnak le hngalhnak ah lungthin fekte he hmailei ah kal hna uh sih”. - Boanechose , vol. I,pp.l47,148.DL 129.2

A cakuat pakhat cu Thawng'habia zultu a hung simi tlangbawi pa sinah a ‘ialmi a si. Huss nih a palhnak, toidor ngai inhi tlin: “Hi tihin thilthuam ‘ha duhmi thil ‘uk'ak ah caan'ha hmang tawntu” tiin a ‘ial. Pathian sunpamak le Thlarau khamhnak nihcun na lungthin khahter ko seh, vawlei cung thilri ngeihnak si loin na im'amhnak nakin na thlarau kha ‘amh deuh dingin i ral ring. Thildang vialte nakin Thlarau lei inn lianpi leiah na duhnak bunh deuh tiah chimhhrinnak a ‘ialchap. Biaknak leiah i zuam law mi sifak hna tangah i dor, rawl thawthaw einak in na thilneih mi hmang dill hlah. Na nuncan naa remh i a hleihluat a simi thil ah tel lo dingin naa sum lo ahcun keimah bantuk chimhhrinnak fakpi na tong ve sual lai. Ka zumhmi na theih,na ngakchiat lio tein na rak cawn cang i tanpi ‘ial zong a hau ti lo. Bawipa zaangfahnak in fak piin kan nawl. Kaa porhlawtnak ruang i ka tluknak na ka hmuh bang khan ka nawl cawng ve hlah”. A cabawu leng ahcun “Ka thih ti f iang te na theih hlan ahcun hi cabawm hi hung lo dingin fak piin kan nawl” tiin a ‘ial chap. - Bonnechose Vol.pp 148, 149.DL 130.1

Huss nih a kalnak khua poahah a zumhmi nihcun a phak dih hna ti a hmuh i minih amah an ‘ anhning zong a hmuh. Mitampi amah hmuh duh ah an i tong tawn hna i khuapi cheukhat hna ahcun nawlngeitu nih khuachung lanpi hna cu an van tawn.DL 131.1

Constance khua cu a hung phan i zalong ngai in umnak nawl an pek. Siangpahrang nih zalonnak a pekmi pinah pope zong nih zalonnak nawl a pek ve. Sihmanhsehlaw cu bantuk kilvennak biakam buar in pope le cardinal hna nawlpeknak in Huss cu an tlaih i f ihnung ngaimi vawlei tang i thonginn ah an khumh. Ahnuah Rhine tiva khat leiah a fekmi ralhruang ah an ‘hial i thong an thlak. Pope cu zungzal hremnak a khuakhan mi nih a ‘hathnenpi lo. Huss thongthlaknak ah thong an thlak ve.- Ibid., Vol. 1, p. 247. lainawnnak, nu le pa sualnak, biakim thilri a thlithup zuamak, minchim awk aa rerlcmi sualnak, ningzah hngalh lo sualnak hna a rak tuahmi cu council hmaiah an langhter dih. A luchin council nih an chuh i thong an thlak. Pope dang pahnili zong an phuah hna i pope thar anthim.DL 131.2

Huss nih tlangbawi hna a puhmi hna nak hmanhin pope hrimhrim sualnak cu a ngan deuh caah Huss nih Remh'hannak a herhning a chim len ko nain pope mualpho tertu hna council nih cun Huss cuman cikcek in rial dingin an timh ‘han. Huss thong an thlak ‘han caah Bohemia urn mi an thin a hung tuk i nawl a ngei ngaimi miphunsang hna nih an duh lonak langhter in council ah ca an kuat. Siangpahrang zong a zalonnak nawl an buar caah a lung aa lawn lo. Huss taza an cuainak zong a al hna. Sihmanhsehlaw Rsnh'hannak tuahtu siangpahrang cu ‘ha tein ruah hmasa loin tcngpa'anh inKhrihfa bu a ‘anhnak, ‘ih a nung tukmi kha lak ‘han dingin an nawl. Siangpahrang le ramuk bawi hna sinin zalonnak ngeitu va si hna hmanhsehlaw zumhnak hman lo zumtu, a si lo ah zumhnak hman lo a zum ti lunghrinh mi an si ahcun cu hna zumhnak ah zumhnak bunhtlak a si lo tiinbia an i al. -Jacques Lanfaut, History of the Council of Constan, Vol. 1, p. 516. Cuticun an hlawh a tling.DL 132.1

A thongtlaknak le a dam lonak ruangah Huss cu a thazaang a der. Thonginn dapmi le, thonginn rimchia mi nih a zawt ter i a thi dengmang. A donghnak ah Huss cu council hmai ah an vun hruai ‘han. Humhimnak nawlpetu ramuk bawi hmaiah Huss cu a kut thirhritem buin a dir. A konglam an ceih chung vialte biadik cu a ‘ anh peng ko. Cozah lei bawi le hmaizah awktlak hna hmai zongah tlangbawi hna sual thurhnawmhnak cu a doh peng ko. Na zumbnak i let maw na duh, thih tiah an hal i thih ka duh deuh tlin a leh hna.DL 132.2

Pathian zaangfabnak nih hna beidong loin a umter. A kong an ceih chung vialte van hnangamnak he a khat. A hawi pakhat ca a kuatnak ahcun “Hi cakuat hi ka kut le ka ke thirbri an ka khihbuin thcnginn in ka ‘ialmi a si, thai zing ahhin thihnak, hremnak cu ka tuar lai ka zumh. Jesuh bomhnak thawngin a ra dingmi nunnak hngangamnak hrnun ah kan i ton tikah cun Pathian nih ka cungah zeitluk in dah velakangeih, sial tukfoihnaklakle lungretbeihlicahzeitluk in dah a ka bawmh, na hngalh te lai” ti in a ial. - Bonnechose, Vol. 2, P. 67. Muihnak thonginn chungin zumbnak dik nih teinak a hmuh ding kha a rak hmuh chung. Amang ah Thawng'ha bia a chimnak, Bethlehem biakinn ah a hung kir ‘ban i biakinn vampang i aa tar mi Jesuh Khrih hmanthlak hna cu pope le bishop hna nih an thleh dih. A mang nihhin a ngeih a chiatter ngai. Sihmanhsehlaw a thaizing ah hmanthlak suaithiam tanpi hna nih Jesuh Khrih hmanthlak tanpi rong dawhdawh in an suai ‘han i mi tanpi nih an dirkamh kha a hmuh ‘han. An suai dih hnuah hmanthlak suaitu hna nih “a tu ahcun pope le bishop hna rahmanh hna sehlaw an thlek ti lai lo” tiin an au len. A mang a chim ahhin, “Khrih hmanthlak cu an thlek ti bal lai lo ka ti. Hrawh cu an duh ko sihmanhsehlaw keimah nakin ‘ ha deuh vingvang in phungchim khotu hna an rak chuak lai imi lungthin chungah a thar in an suai ‘han lai” a ti.- D’Aupigne, ch. 1, ch. 6.DL 133.1

Huss cu council ah a hmanung bik an kawh ‘han. Hi pumhkhomhnak cu a biapi ngaingai i kaupi a huapmi pumhkhomhnak a si. Hi kaah ramuktu bawi, siangpahrang fale, bawi ai rawltu, cardinal, bishop, tlangbawl hna le cu ni i tidl biapi ngai a hung urn dingmi zoh dingin mitarpi an ra. Caan saupi chung an chia'ha thleidannak bantukin an luatnak ding fakpi an i zuammi tette khannak ding i a hlun hlawt i a ‘ha deuh mi tuahnak ding i a hmasa bik i apnak ah kawh mi a si i vawlei cung Khrihfa ram vialte in mi tanpi anra.DL 133.2

A donghnak bia khiahnak ah Huss nih ka biachim cia mi ka let kho lo a ti. Him te umkal khawhnak biakamh mi kha ningzah loin a hrawk ‘hantu siangpahrang cu dengteu in a hei zoh i, “Zapi humzualnak le hi ka a ummi siangpahrang biakam zumhnak in hi council hmaiah dir dingin keimah lungtho tein bia ka khiah” tiah a vun ti. - Bonechose, vol. 2, p. 84. Rawitu Sigismud hmai cumi dihlak nih an hei zoh i a ningzah tukah a hmai a sen dih.DL 134.1

Thi ding in bia an khiah i mualphonak cu an thok colh. Rlshcp hna nih tlangbawl angki an aih ter tikah, “kan Bawi Jesuh zong Herod nih Pilat sinah a kuat ‘han ahkhan nehsawh zanhtaih langhtemak dingah angki var an aihter” a ti.- Ibid., vcl. 2, p. 86. Abia let dingin an foih ‘han i mi hna lei hoih in a vun i let i “Zei bantuk mithmai he dah vancung ka zoh lai? Thawng'habia ka chimmi a ngaitu mi hi zat mithmai zeitin dah ka zoh lai? Kaa let kho lai lo, thihnak a ing ding hi ka pumsanak in a khamhnak ka upat deuh” a ti. Angki aih mi cupakhat hnupakhat anhlilpiak i chiat an serh pah fawn. A hmasa bik ahcun catlap i an tuah mi luchin an chinhter i cu luchin ahcun ‘ ihnung ngaimi khuachia hmanthlak an suai i zumhnak pial bawibik timi fawi tein rel khawhmi an ‘ial chap. “Bawi Jesuh ka caah hling luchin naa chinh i hi ningzahawk ngai a si mi luchin hi nangmah min ruangah lunglawa tein kaa chinh lai” a ti.DL 134.2

Cu bantuk an thuamh dih hnuah, bishop hna nih “Atu ah cun na thlarau cu Setan sinah kan pek cang” an ti. Huss nihcun, “maw Bawipa, ka thlarau na kutchungah ka pek,” “Zeicatiah na ka tlanh cang caah”. - Wylie , b. 3, ch. 7.DL 135.1

Cuticun hrem ding in khua upa hna kutah thahnak ding hmunlei ah an hruai. A zultu hna cu hriamnam keng za tanpi, tlangbawi, bishop an thilthuam ‘ha'ha he a ‘humi hna le Constance mi dihlak, mi tanpi an si. Thingcung ah an tern chih i mei an duahter hlan deuh ah, “Na palhnak vialte hlaw dih law nangmah te naa khamh khawhnak dingah” tiin voikhat cu an vun forh ‘han. Huss nih, “zei palhnak dah ka hlawt dingmi cu a si? Zei sualmak hmanh ka tuah lo ti ka theihu Ka biachimmi le ka tuahmi hna cu sualnak in thlarau khamhnak ding caah an si. Cu cu theih pitu dingah Pathian ka kawh. Cu caah ka biachimmi le ka ca’ ial mi biadik cu lunglawr tein ka thisen in ka fehter” a tiIbid., b.3, ch. 1. Meiaih nih a vun tuam i “Eavid fapa, Jesuh ka zangfah tuah,” tiin a aw a dih hlantiang hla a sa.DL 135.2

Huss ral ‘hat ning cu a ral tiang hmanh an khuaruah a har dih. A dik ngai mi pope nih Huss martar in a thihnak le caan tlawmpal hnu ah a thirni Jerome kong a chimmi cu “in caan donghnak a phak tiangin ‘ ibnak an ngei lo. Nupi ‘hitnak puai zawh i a kal ding bangin meikhangh dingah timhcia in a urn. A fak ti zong kaa khat hmanh an chim lo. Meiaih nih a vun hlio hna i hlasak an thok colh ve. Meiaih nih hlio len hna hmanhsehlaw an hlasak an makter hlei hna la”aH.-Ibid., 3, ch. 7.DL 135.3

Huss taksa cu a kang dih i a dap le a dap uranak vawlei cu an ruh i Rhine tiva chungah an hlonh. Cuticun rili lei ah a fenh. Ahrentu hna nih Thawng'habia a chiirmi mei ah kan khangh dih tiah an ruah. Adap rili ti an fenhter mi cu vawlei cung ramkip ah thlaici an vorh tinak an thei lo. Theih bal lo mi ram zongah theihpitu tanpi an chuak te lai ti zong an thei bal lo. Gonstance council nih a tlirhmi aw cu “hangthar hna nihkhan an vun theih lengmang lai. Huss cu a urn ti lo. Biadik a thih hnawhmi belte a tlau ti lai lo. Zumhnak lei inkhawhnak zohchun awk a kan chiahta mi nihhin hremnak le thihnak tiangin biadik fek tein ‘ anh dinginrel cawk lo mi hna ral ‘ha ngai ina forhhnalai. Mei an khanghnak nih Rom Khrihfa zaangfahnak lungthin an ngeih. lo ning vawlei cungmi a theih ter. Biadik dotu hna nih biadik hrawh an timh tawn nain an theih lo karah biadik an rak karhter lehlam.DL 136.1

Constance khuaah mei khanghnak tungzum phun ‘han ding a si. Theihpitu dang nih biadik cu an phuan ‘han lai. Jerome nih Huss biaceihnak hmun a kal lai ah khan a va thlah i an i ‘hen lai ah Huss nih Jarome cu ral'ha ngai le fekte dir dingin a forh i ‘ ihnunnak hmun ka urn ahcun na vun ka chanh zau lai a ti. Huss thong an thlak ti a theih cang ka in a biakam bantuk in a hawi pakhat a hruai i humzualnak zeibmanh a ngei na loin Constance khua lei panhin a chuak. Khua a va phak tikah cun Huss cu chonh khawh ding a si ti lo i amah le amah thi dingah a langhter ti a theih. Constance khua in a zam. Sihmanhsehlaw lam pi ah ralkap rah an tlaih i thirhri in an khih i ralkap kuttang ah an chiah. Biaceihnak hrnun a va lamh hmasa bik ‘urn ah a report nak leh a vun timh cang kain “Mei ah khangh ding tiin an auhnawhlen”. - Bonnechose, vol. 1, p.234. Thonginn chungah an khumh i thirhri in an ten i a tuar har ngaingai. Ti le chang lawng an pek. Thla zeimaw hnuah cun thonginn chung ah zaangf ah tel loin an hremnak ruangah thi dengmang in a zaw. A ral hna nih hremmanh loin a thi sual lai ti an phan caah Jercme cu a tuamak an dorh deuh nain kumkhat chung thongah an thlak ‘hiam'hiam.DL 136.2

Huss a thi nain pope hna duhning le ruahning bantukin zeithil hmanh aumlo. Humzualnak an pek mi nawlbuar ruangah mi an thin a hung tuk i Jerome cu meikhangh loin a biatu let ter an zalh. Jercme cu biaceihnak ah an vun hruai i na zumhnak hlawt i chuah maw na duh, hlawt duh lo i meikhkangh dah na duhmi i thim an ti. Thong tlak i a tuar in har zia vun ruah ahcun cu lio ahcun thih i thim deuh awk a lo. Atuahcun a zawt rungah a cak lo tuk hringhran i a thongtlaknak le a tuar a har tuk, a ngaih a chia, hawihmuh ding a hohmanh an urn fawn lo. Huss nih a thih tak ruangah a ngaihchiatnak vialte a zual chinchin i Jercme tuarin khavhnak nih a tlirih lo i council bia bang in urn ding a hna a tla. Catholic zumhnak i urn dingin bia aa kam. Wyclif f le Huss zumhnak council nih an hlonh mi zong a pom pi ve hna. Amah belte an rak cawnpiak ning biadik thiang cu a nungpeng ding a si.- Ibid., Vol. 2, p. 141.DL 137.1

Hi caan remcang ngai abhin, a chia'ha thleidan khavhnak aw cu ngol tak i thihnak chungin luatnak aa zuam. Sihmanhsehlaw thong a tlak lio a umtuning khua a vun ruah tikah thil umtuning fiang tein a hnuh. Hass a ralthat ning le zumhawktlak a urnnak te hna, anib vial nih biadik ‘ anh ngam loin a hlawtxiak hna a vun ruah ‘han. A Bawipa caah rian'uan ding i a biakamnak te hna, amah caah Jesuh nih vailam cung a thibnak te hna biatak tein Mxa a vun ruat. A bia a let hlan ahcun a tuamak ruangah, Pathian duhpiaknak hmu mi a si kha a vun theih'han tikah a hna a ngamter ngaingai, a tu ahcun i ngaihchihnak le lung aw’ awm umnak nih a lungthin re a thelhter.DL 137.2

Pan he i rennak ding ahcun thil hlawt ding thil dang zong a urn rih ti zcng a theib. A tu a kalnak lam a zuih peng ahcun a donghnak ahcun a dihlak in a pial kho ti zong aa hngalh. Caan tawite chung tuamak in luatnak nakcun a Bawipa cu ka hlaw lai lo tiin bia aa khiah.DL 138.1

Council hmaiah a hung dir zau. Biaceihtu hna kuttang a vun i apnak men nih an lung a awi ter lo. Huss thisen an chuahnak nih khan midang thisen chuah duhnak an or a fawh ter hna. A biadik vialte a hlawt dihnak lawngin Jerane cu a nunnak a himter rih awk a si. Sihmanhsehlaw a zumhnak fek tein i tlaib peng i an unau martar thimi Huss bantuk in mei i khangh dingin bia aa khiah.DL 138.2

Abia letcia mi kha a hlawt ‘han i thi ding dirhmun urn a si caah i run vennak biachimhnak nawl a hal hna. Bishop hna nih a biachimmi nih mi lungthin a suk hna lai ti an zumh caah, ” Bia na kan leh dingmi cu kan in puh mi hi a dik maw dik lo ti lawng na kan leh lai” an ti. Jerane nih cu bantuk lungthin chiakha tuk le dik lo mi biakhiah mi cu a al hna. “Ni zathum le sawmli chung ‘ibnung ngai mi thonginn chungah nan ka khumh i thil fihnung, rimchia le ka herhmi pelte hmanh pe loin a tu ah nan hmai dir ding in nan ka hruai i ka ral hna biachimmi nan ka ngaihter, i kei biachim vial nan ka theihpiak duh lo. Mifim taktak nan si i vawleicung ceunak nan si ahcun biaceibnak diklo kha do in sualnak tuah lo dingin i ralring u. Kei ka caah cun a derthawn mi, a thi koo mi ka si ko. Ka nuncaan cu zeihmanh lo a si a dik lo mibiaaeihnak tuah lo ding in kan forh tik hna ah keimah ca si lo in nanmah caah a si” a ti hna.- Ibid., Vol. 2, pp. 146,147.DL 138.3

A donghnak ahcun a nawlpeknak cu an pom ding in le a Bawipa mualphotemak biadik kalhnak chim lo tein a bia ngaitu hna hmai ah, Fathian sinah khukoil in thla a cam. Jesuh nih a zultu hna sin i bia a rak kamhmi “Uktu bawi hna hmai le siangprahrang hna hmaiah keimah ruangah an in chuahpi nan bia an in ceih hna tikah zeidah ka chim lai, ti le zeitindah ka chim lai ti kha nan khuaruah va har hlah u, a caan a phak tikah chim dingin pek nan si te ka lai. Zeicatiah nan chitimi bia cu nanmah bia si lai lo, nan chung a urn mi biachimhtupa Thlarau nih an pek mi hna bia a si lai” (Matthai 10:18-20) ti i a rak chimchungmi kha Jercme cungah a hung tlung.DL 139.1

Jerome biachim mi cu a ral hna hmanh an khuaruah a harter dih hna i an upat ngaingai. Kumkhat chung leitang thonginn chungah an thlak i carel ding cu chim hlah, khua hmanh a hmu kho lo, lungrethei ngaiin a tuar thluahmah ko. Abiachimmi cu a liantuk i mi a tei kho tuk, kum tampi chung hnahnawhnak urn lo tein aa timtuah mi ko a lo. A biangaitu hna sinah cun, biaoeihnak dik lo ruang ahmithiang tampi sual an phawt tawnnak te hna a vun langhter dih. ~hangthar chan kipah, mi nih cunglei ah hlorh an duh mi an nehsawh i an ‘hawlmi hna hnuah an upatawktlak a si mi tampi an urn. Jesuh Khrih hrimhrim zong kha biaceihtu dik lo ruangah misual bangin hrexmak a tuar ve ko.DL 139.2

Jercme nih a bia a let ahkhan Huss sual an phawtmak kha- a dik ko tiin a pern ve, a tu bel ah a thiamak, sualnak zeihmanh a neih lo ning a phuan lehlam cang. Duh awktlak ngai mi, miding, sualpalhnak ngei lo a si nain, sual nan phawt,.. .kei zeng thih kaamanh cang. Ka ral hna le lihehim hmang tette hna nih an i tilth mi hremak cun ka kir lai lo, hi hna nihhin a hohmanh hlen khawh lomi Pathian hmai ahcun an mi hlennak kong hi an i dirpi te lai” a ti. - Bonnechose, Vol. 2, p.15.DL 140.1

Biadik a al ruangah amah le amah a mawhehiat buin hi tihin a vun peh ‘han “Ka no lio i thil ka ti sualmi cu fawite i a ka cawnpiaktu le ka hawi martar John Huss le ‘ha lo tuk i an hremak hi thihnak tiang an phanhter nak hmun, i biachah mi ka hnatlak pi hna nakin ka lungthin a fahtertu a urn lo. “lhih ‘ih ruangah le ka ralchiat ruangah an zumhnak kha sual ka rak ti ti ka lungthinchung taktak in ka phuan. Cu caah ka sualnak ngaihthiam ding le a ‘ha lo tuk mi ka sualnak thengte ngaihthiam dingin zeizong vialte ti khotu Pathian cu toidomak tein ka nawl” a ti. Wycliff le John Huss hna cu sual nan phawt hna i Khrihfa zumhnak an hmuh ruangah si loin tlangbawi hna le an hruai tu upa hna le biaknak lei rian'uantu hna an i porhlawtnak, an i uarmak le sualnak f ihnung an tuah mi ruangah a si tiin biaceihtu pawl cu ral ‘ha ngai in a sawh chih hna. Cu bantuk al khawh lani a phuan mi bia cu anmah bantukin kei zong ka phuan ve a tiDL 140.2

Abia nih bishop hna an 1±dn a hunter tuk hna i thir thluahmah buin “Zei bantuk fianhter dah a herh ti, kanmah nih pei mi lungkxng, mi kalsual a si ti fiang tein kan bmuh to hi” tiah an ti.DL 141.1

Jerome nihsun zei poi loin, “Aize! thih a ‘ih ruanan ka ti maw? Thihnak hmanh in ‘ ih a nung deuh mi vawlei tang thangim ah kumkhat nan ka thlak i Turk-Judah le milen siasal bia hna nakin zaangfahnak tel hleng loin nan ka hren. Ka ruh in ka tit vialte a thu, atloliantladihnainkaphunzai lo. Phunzai hi lungthin ral'ha mi ti ding a si lo. Sihmanhsehlaw hi ti lawmmam i Khrihfa nan hrem hi cu ka khuaruah a har tuk” a ti.- Ibid., Vol. 2, pp. 151-153.DL 141.2

Buainak a hungchuak ‘han “Jerome cu thonginn chungah an khumh ‘han. Biaceihtu lakah mi zeimaw nihcun a biachim nih an lungthin a suk i chuah an duh, hi hna hi Khrihfabu hrawktu upa an si. A umnak ah an va kal i Council kut tangah i pe to, laksawng tanpi kan in pek lai tiah an leu. Sihmanhsehlaw, vawlei sunpamak zei a rel lo tu a bawipa bantuk in fek tein a dir.DL 141.3

“Baikal Cathiang in ka palhnak nan hmuh ahcun kaa let to lai” a ti hna. A lentu patoat nihcun “Baibal Cathiang maw! thil ti poahpoah hi Cathiang in maw biakhiah dih ding a si lai, Khrihfabu nih a sullam a fianh hmasa lo ahcun a ho nih dah a ngaihthiam khawh lai” a ti.DL 141.4

Jerome nihcun “Minung tuah chommi phunglam hi kan Khamhtu thawng'ha bia nakin zumhnak ah san a tlai deuh hnga maw? Paul nih ca a kuat hna tikah minung tuahchcmmi phunglam nawl ngai dingin a forh bal hna lo. Pathian bia cu kawl u a ti” a ti. Zumhnak pial pa, hi can can ka rak in Ian hi kaa ngaichih. ‘Khuachia nih na lung a hun khoahter ti kahmuh’ tiahati. -Wycliff, b.3,ch.l0.DL 142.1

A rauh hlanah thah dingin bia an khiah. Huss meiin an rak khanghnak hmuntheng ahkhan an hruai. A kal pah in hla a sa lengmang. Amithmai panh tein hnangam ngai in a urn. Khrih lei a zoh i thih ‘ ihnak hrim a ngei lo. Mi thattrpa nih mei vun alh ter a zalh i Jerome cu a hnulei in a vun zulh. “Ka hmailei ah ‘ih lo tein kal law ka hmai ka ah mei cu alhter ko. Hei ‘ ih ning law cu hi ka hmun ah ka ra hrimhrim hnga lo” tiah Jerome nih a ti.DL 142.2

Meialh nih a vun hlio i a biachim hmanung bik cu thlacamnak a si. “Bawipa, zeizong vialte ti khotu Bawipa, hung ka zangfah law ka sualnak vialte ka ngaithiam, na biadik cu ka duh zungzal” tiah a ti. - Bonnechose, -Vol. 2, p. 168. A aw cu theih khawh a si na loin a hmurphun belte hmuh khawh a si. A pumsa cu mei nih a kangh dih tikah a dap vawlei cu an ruh i Huss dap bantuk in Rhine tiva chungah an hlonh.DL 142.3

Cu bantukin Pathian ceunak kengtu cu a thi. Biadik ceu an phuan mi le an ral ‘hat ning zohchunh awk ceu belte zeitik hmanh ah a mit lai lo. Vawleicung ah ceunak donh azaltu cu ni a hung chuakmi kirter ‘han aa timmi bantuk an silaiDL 142.4

Huss thahnak nih Bohemia khua cu tiiinhunnak le thil ‘ihnungmei a alhter ‘han. An ram miphun punpuluk nih an siangpahrang hlun hna le tlangbawi hna nih an holhchuah caah a tiii tiah an ruah. Biadik cawnpiaktu a si an ti. Ihihnak nawl a pe tu council kha lainawng nan si tiah an puh hna. A cawnpiaknak biadik cu mi nih theihhngalh an duh chinchin. Rape nawlpeknak inWyciff ca'ial mi vialte meikhangh dih ding a si. An thuhmi cu an vun chuahpi ‘han i Baibal he pehtonhmi le a cheuchum an hmuh chun cu an vun khomhsuat i an cawn i Remh’ hannak zumhmi cu mi tampi nih an cohlan.DL 143.1

Huss cawnpiaknak a langsar tuk mi cu a thattu hna nih zoh sawhsawh loin pope le siangpahrang tiangin a ci hmih tu an zalh. Sigismund siangpahrang le ralkap hna nih Bohemia khua cu an va chim.DL 143.2

Sihmanhsehlaw chanhtu a hungchuak ve, cu cu BchamLa hruaitu, ralbawl vialte hnalak i thil a ti khobikmi General Ziska a si i ral a hungthawh ka hrawngah a mit a caw. Fathian bcmhnak ah i hngat buin le biadik ‘anh dingin, ralkap ‘hawngbik hna cu mibu nih an thlauh hna. Uktu siangpahrang nih a tu le a tu ralkap tbar a lak lengmang hna i Bohemia cu an chimh hna nain ningzak ngaiin an khirh khawh hna. Huss pawl nih thih an ‘ih lo i zeitihmanh in an do kho hna lo. Ral thawhnak a rauh hlanah mi ral ‘ha, Ziska nih a thihtak hna. Pccccpious nih a ai a rolh i hi pa hi Ziska bantukin ral'bami le thiamngai mi a si i hruaitu ‘ha deuh a hlawhnak zong a urn deuh.DL 143.3

Bohemia ral hna nih Ziska thih thawng an tbeih tikah an sunghmi vialte lak'han dawh khawh an si. Atu ah pope nih Huss pawl doh dingin thawng a thanh i ralkap taimpi Bohemia ah a thlah hna. Sihmanhsehlaw an rak tei ‘han hna. Raldohnak dang thawng a thanh ‘han. Europe ram pope kuttang ummi poah nih minung, tangka, hriamnam hna an vun chuahpi. Atu ahcun Huss pawl an sungh hrimhrim an zumh. Kan tei hrimhrim hna lai ti zumhlen in ralkap tampi Bohemia ah an hunglut i khatte lei zcng ralring tein an rak urn ve. An i naih chin lengmang i a donghnak ahcun tiva lawng nih a dan hna. An ral cu an tarn tuk hringhran. Huss pawl doh dingin hi tluk hla in an hung i tiva tan in Huss pawl doh loin a zohtu in an zoh peng hna. - Wylie, b.3, ch. 17. Cun ruahlo piin a har lo mi thihnak milem cungah a hung tla. Voikhat te hmanh tuk urn loin hmuh khawh lo thilti khawhnak nih a dawi dih hna ti awk in ralkap hna cu ka kipah an i ‘hek dih. Bohemia nih an dawi hna i tampi an thah hna. Hranchaw tampi an hmuh i raldoh ruangah sifahter loin an rumphah lehlam.DL 144.1

Kum tlawnpal hnuah pope thar nih raldohnak a thok ‘han. A hlan bantukin pope kuttang a urn mi hna nih ral hriamnam le ralkap tampi an khomhsuat hna. Bia an kamh mi ‘hiam'hiam kha an kamh ‘han hna. Zeibantuk sualnak himanh ngei hna sehlaw an sualnak ngaithiam ding, ral dohnak ah an thih zong ah vancung ah laksawng sunglawi le thih loin a hung kirmi hna cu rumnak le upatnak pek dingin bia an kamh hna. Ralkap tampi Bohemia ah an hung lut, Huss pawl hnulei an kir i cuticun ralchimpawl cu ral chungah an lut vima i teinak kan hmuh cang ti lawng chim an baa. A donghnak ah Prooopious ralkap nih ‘an an lak ‘han i ral i dch ‘ban dingin bia an thlah chung. Atu ah pcpe ralkap bna nih an palhnak an vun i theih i thazang fakpi chuah i raldohnak thok ‘han dingin an bukin an hngah hna. Huss pawl an bmuh hna hlanah an vun panh cuahmah mi authawng an theih i pope ralkap hna cungah thil ‘ ihnung ngai mi a hungtla ‘ban. Siangpahrang fa le, ralbawi, ralkap mermen bna nih an hriamnam an hlonh dih i a kenkip loah an zam dih. Ral chim hna hruai tu, pope thlah mi nih ‘ ihphang i a zam mi hna, khawmhsuat aa zuam nain zeihmanh a ‘hathnea lo. A ‘ha bik le a thiam khawh chungin aa zuam ko nain amah hrimhrim luat duh ah a zam. Lam a pit cang, hranchaw tanpi an lak ‘han.DL 144.2

Cuticun Europe ram cozah tampi hna nih ralkap tanpi, mi ral'ba, rald±L leiah a thiamngaimi, ralthuam ‘ba'ba he, a voihnihnak raldoh dingin an fuh ‘han hna nain oozah hmete doh ngam loin an zam dih ‘han. Hi ka ahhin Pathian thiltikhawhnak a lang. Ral a chimhtu hna cu minung thiltikhawhnak nak ‘ihnung deuhmi nih fakpi in a den hna. Rili sen i Ebro ralkap hna teitu, Gideon le a ralkap 300 him i Midian bna a zamtertu, zankhat thil ah Assria ralkap a sunghtertu nih khan a hremtu bna ‘hawnnak tei dingin a ban a samh ‘han. “Pathian nih a dohtu ding hna ruh kha hmun kipah a ‘hek dih hna. Cuhna cu Pathian nih a ‘hawl hna caah an mual a pho. ~ih awk zeihmanh a urn lo nain an ‘ihtukbringhran” (Saim53:5).DL 145.1

Pope ‘hithruai hna nih hramhram tinak cun tei khawh an si lai lo tiah an ruah caah bia in i cbonhbiak dingin khua an khang. An kar lakah i hmuhthiamnak an tuah i cu an i remnak ahcun Bohemia hna duh ningin biaknak zalong tein neih dawh a si ko nain Rom nawlmgeihnak tangah rawi an si. Ran he i remnak dingah Bohenia hna nih thil phunli an duhmi an hal hna. Duhduh in Baibal chim khawhnak, Bawipa zanriah ei tikah chang le mitsur Khrihfa dihlak ei khawhnak, Biakinn ah mahholh in phungchim khawhnak le uktu oozah nawingeihnak ah tlangbawi pawl tel lo ding, thilsual tuah ruangah hremnak ah uktu cozah nawlmgeitu hna nih zaran le tlangbawi thleidannak urn loin biachah ding ti pawl hna an si.DL 145.2

Pope upa hna nih cun, “Hi thil pali hi an pompi ko nain hi thil pali nih zei tiang khi dah a huap ti biakhiahnak cu council kutah urn ding a si i cucu siangpahrang le pope an si ko”. - Wylie 6.3, Ch.18. Hi ka ahhin remnak an tuah i raldohnak in an hmuh khawh lo mi kha hlennak le an ziaza thuhnak in Ram nih an hmuh. An thilhal mi hna ca'ial mi le Baibal hna Rom nih amah duh ningin a hrilhf iah ahcun a sullam vialte amah duh ningin a ping in a kalpi dih lai.DL 146.1

Bohemia rammi tampi hna nih an zalonnak a kan rawi ti an theih caah an hnatlaknak ca’ ial mi cu a rem ‘han lo an ti. Lung i khah lcnak le i ‘hennak a chuak i isiknak le i rem lonak, thisen luannak tiang a hungchuak. Hi i dohnak ah upatawktlak Procopious a thi i Bohemia luatnak zong a rawk dih.DL 146.2

Huss le Jerome a lei rawitu Sigismud, siangpahrang a hung si. Bohemia mi luatnak bawmh dingin a biakam kha zei i rel lo in pope nawingeihnak dirh'han aa tim. Rom kuttang ah toidor ngai in aa pe nain a ‘hathnempi lo. Hum kul dung hi “ihnak le rianbar ngai ‘uamak in a caan a hman. A ralkap pawl an thi, raldoh ruangah an chawva a lo dih i kumkhat chung siangpahrang a “loan manh i a thi. A ram chungah ramchung i dohnak a chuak cuahmah i minchiatnak dah ti lo cu tefa hna caah zeihmanh rohmi a ngei lo.DL 146.3

Tuaibur umnak, tliinhunnak le i sikt±iiatnak le thisen luannak a umter peng. Ramdang ralkap nih Bohemia cu ral an chimh hna. A chunglei lung i khah lonak nih an ram cu an lung a cawtter hna. Thawng'habia ah zumhawktlak in a ummi hna cu thisen chuahnak le hremnak an tuar.DL 147.1

An unau, Rom he remnak tuahtu hna kha Rom dik lonak an ‘ awmpi ve hna caah zumbnak dik aa tlaih mi hna nih “Ehited Brethiren” min lakin Khrihfabu thar an dirh. Hi hna pawl hi mi nih an huat ngai hna nain, fek tein an dir. Ramlak lungkua ah himnak kawl lo kho an si lo. Sihmanhsehlaw Pathian biaknak pumhkhawmh le a biathiang rel cu an tlolhhlei lo.DL 147.2

Ram dangdang ah a thli tein Thawng'ha bia kengtu mi an thlah hna thawngin, khua zeimaw hmun tete ah biadik pom hi an urn ti an hngalh. Khua dangdang ah tlawm tete an um ve i, anmah bantukin an hrem ve hna i ‘Alp tlang ah Khrihfabu an dirh ve ti an theih. Cu Khrihfabu cu Pathian biadik cungah aa bunh i Rom Khrihfabu siasal bia mi hna cu an soi hna”.- Ibid., b.3, ch. 19. Hi thawng an theih tikah an lung aa lawm tuk i Waldenses Khrihfa hna he i pehtlaihnak cakuatnak in an tuah.DL 147.3

Thawng'habia ah fekte a dirmi Bohemia hna cu an hrem hna nak zan khuamui chung vialte a muihbik caan an urn lio zongah mi hna nih zinglei nichuak an bawh bantukin vankil lei hoihiin an i mer i khuadei an hngak. An canvo cu caan'ha lo nih tlakhnawh hna hmanhsehlaw Huss nih a rak chimhmi Jerome zong nih a nolh ‘hanmi, “Kum 100 aa mer lai i ni a hungchuak te lai” an timi kha an i cinkenpeng ko. Joseph nih saltang miphun hna sin i a rak chim mi, “Ka thi lai i Fatilian nih an veh hrimhrim hna lai, saltamak in an chuah hna lai” a rak timi bia kha Tabor miphun sinah a chimtitlukasi.-Ibid., b. 3, ch. 19.DL 148.1

Kum zabu hleinga donghnak lei ahcun United Bretheren bu cu duhsah tein an hung karh ziahmah. Tuaitamnak ‘anh ti lo ding tinak a umna loin, a ‘ang rihmi he zohchunh ahcun an i nuamngai ko rih. Kum zabu (16) thokin Bohemia le Moravia ah biakinn (200) an hun ngei. - Ezra, Hall Gillet, Life and Times of John Huss , Vol .2, p. 570. Meikhangbnak le namsabnak in a luat i a tangmi hna caah cun a va ‘ha hringhran dah! Huss nih a rak chimh chung mi nichuak cu an vun hmuh cang. - Wylie, b.3, ch.19.DL 148.2