Biahmai~Hi

Vawlei cungah sualmak a rak luh hlan ahcun Mam cu a sertu he hmaitonh tein i chonhbiak khawbnak a rak ngei nain nawlbuamak ruangah Pathian sinin amah tein aa then hnuah cun hi ‘uanvo sang ngai hi minung sinah pek sianh a si ti lo. Sihmanhsehlaw tlanhnak khuakhannak ruangah vawleicung a urn mi hna le van an i peh ‘han khawhnak dingah lam cu hun ‘han a si. Pathian nih minung he i pehtlaihnak a Thlarau in a tuah i, a thim mi hna a rian'uantu hna sinah vancung ceunak cu biaphuannak in pek an si. “Pathian sinin a ra mi bia kha mi nih an chim tikah ihiang ihlaraunih a fial hna caah a si” (2 Peter 1:21). Vawlei ser hramthok in kum thonghnih le zanga tiangah, Pathian aaphuanmak cu ca in ‘ial a rak si lo. Pathian sinin cawnpiaknak a hmu mi hna nihcun midang hna sinah an chimh chin hna i, chan a vun i mer bantukin an pa le nih an tale, an tale hna nih an tale chin tiang an chimh chin vima hna. Pathian bia hi Moses chan thokin ‘ial a si. Thiang Thlarau thawchuah hnawh nakin, thawchuah hnawhmi cauk chungah ‘ial an si. Sermi thil le nawibia a ‘ialtuMases thokin Thawg'habiadiklungthintakteina ‘ialtu Johan tiang Ehthian Bia cu kum thongkhat le zaruk chung pehzuih in ‘ ial a rak a.DL 1.1

Baibal nihcun Pathian cu Baibal sertu a si kha a kan hmuhsak ko nainminung kutin ‘ial mi an si. A ‘ialtu hna hi mi dangdang an si bantukin, an umtuning zia le za cu an ca'ial minih a langh ter dih. “Biadik phuanmi vialte hi Pathian thaw chuahhnawh mi an si” (2Timote 3:16) . Sihmanhsehlaw minung holh in phuan mi an si. Fimnak he a khat mi nihcun a Thiang Thlarau thawng in a rian'uantu hna lungthin le an khuaruahnak cu a fianter. Mang, laamak, tahchunhnak le hmelchunhnak zong a pek hna i, cuticun an lungthin chung i a ummi hna cu biaholh in cauk chungah ‘ial ansi.DL 1.2

Nawibia pahra hi Pathian aw hrimhrim in phuanmi an si, amah kut hrimhrim in ‘ialmi an si fawn. Minung phuahcbcmmi si loin, Pathian sinin a ra mi an si. Baibal hi Pathian nih biatak a pek mi minung holhin chimphuan mi an si i, Pathian le minung aa kanbnak kha a langhter. Cu pumkhat sinak cu Pathian Fapa le Minung Fapa a si mi, Khrih a sining ahhin a lang. Cuticun, Khrih a sining he pehtlai in Baibal i, “Bia cu minung ah a cang i kan lakah khua a rung sa” (Johan 1:14) ti a dikning kha hmuhkhawh a si. Caan dangdang i a urami, mi dangdang an sining, an rian'uan le lungthin le thlarauhna nih an ‘ialmi, Baibal cu ‘ iaining aa lo tuk lo mi zcng an urn i, a biapi deuh an timi an langhter mi zong aa dang deuh hna. Ca’ ialtu hna cu mi dangdang an si bantukin an ca'ial kalningcang zong an i dang i aa khat ko mi biadik zong kha f iang deuh khun in a ‘ialmi zcnganum. Cu caahhi bantukan ‘ialmi hi daithlang le lungthin ngerh bu in a rel mi hna caah cun aa ralchanh bantukin lang hmanhsehlaw lungthin biatak te le ‘ ihzah bu tein a rel mi hna caah cun an i renthlap ko hna.DL 2.1

Mi dangdang nih ‘ ial a si bantukin biadik hi a langhning phun dangdang in langhter an si. Ca'ialtu pakhat a khuaruahnak cu biadik langhning pakhat nih a lungthin a suk ngai i cu thil cu amah thilton ning a si loah amah theihthiam ning le a pom ning dang in a rak hmuh ve “han. Cuticun ca’ ialtu poahpoah hi Thiang Thlarau hruainak thawngin an lungthin chungah fek ngai in a va tuh tawn. Cu bantuk in biadik cu phun dangdang in langhter hna hmanhsehlaw an dihlakin an i remthlap ko hna. Cuticun biadik langhter mi hna cu a tlamtling mi biadik funkhat si dingah karh an si i, minung herh mi chilhkhah ding le umtu khuasak ning le hmuhton mi hna aa ran in ser an si.DL 2.2

Pathian nih minung hna hnangin a biadik cu mi hna sinah langhter a duh. Cu rian'uan dingah mi hna cu Pathian amah hrimhrim nih a Thiang Thlarau thawngin tlam a thinker hna. Zeichhanchimlai i zeidahan “ial lai tibia i thimnak dingah an lungthin kha a hruai hna. Cu rosung cu tlak uum chungah a vun khumh nain, vancung in a ra ‘hiam'hiammi a si. Theihtemak bia cu a tlam a thing lcmi, mi both in phuan sihmanhsehlaw, Pathian theihter mi bia a si ko caah khan amah a zum i amah nawl a ngai mi hna nihcun, Pathian thiltikhawhnak, zaangfahnak le biadik he aa khat micu an hmuh khawh.DL 3.1

Pathian nih khamhnak caah a herh mi Abia cu mi hna sinah a pek. Pathian Cathiang hi nawlngeihnak tling, palhnak urn lo mi, Pathian duhning phuannak a si ti hi pom ding a si. Nuncan tahnak fung, zumhmi phuangtu, hmuhton mi hneksaknak a si. “Cathiang hi a dihlak in Pathian thawchuah hnawhmi a si i biatak cawnpiaknak al nak caah le palhnak remhnak caah le ding tein nunnak ding le cawnpiaknak caah a ‘hahnemmi a si. Cu caah cun Pathian rian'uantu a si micu zeizong zeizong ah tlamtling mi a si awk le thil'ha phunzakip tuahkhawh awkah thilthuam tling tein a ngei mi a si awk a si” ( 2 Timote 3:16,17).DL 3.2

Pathian nih a duhning a bia ah a phuan cang caah Thiang Thlarau umpinak le lamhruainak a herh ti lo, a ti lo. Cu bantuk si ti loin a cawnpiaknak ah ceunak pek i urn hmun fek khuar khawhnak dingah, a rian'uantu hna hmai kaa ah a bia cu keu piak ding in, Khamhtu nih Thlarau cu bia a kamh. Pathian Thlarau nih Pathian bia hna hi thaw a chuahhnawh caah Thlarau cawnpiaknak le Baibal bia hna hi an i ralchanhhna lo.DL 4.1

Thlarau hi Baibal laanding in pek a si lo i burhzong a burh lai lo. Pathian Cathiang nih Pathian bia hi cawnpiaknak vialte le thlarau crmi vialte fianhtertu a si kba f iang tein a chim. Zultu Johan nih, “Thlarau kan ngei aati mi poah kha va zum hna hlah u. An ngeih mi thlarau cu Pathian sinin a ra mi a si maw si lo ti kha va hlathlai hmasa u. Zeicatiah profet deu kha a kenkip loah an kal cang” (1 Johan 4:1). Isaiah nih, “Nawlbia le theihtemak bia kha zoh u. Cu bantukin an chim lo ahcun, anmah ah ceunak a urn lo caah a si”(Isaiah 8:20 KJV).DL 4.2

A kal sualmi hnaniii thlarau ceunak kan hmu cang, Pathian hruainak kan herh tilo tiin Thiang Thlarau rian'uannak kha mual an photer tawn. Anmah ruahning ahcun Pathian aw nih a kan hruai an i ti, sihmanhsehlaw a hruaitu hna thlarau cu Pathian Thlarau a si lo. Pathian bia zeiah rel loin hi bantuk an ruahnak kha an zumh caah buainak, hlennak le rawhralnak ah hruai an si tawn. Khuachia rian'uannak hlawhtlintertu men an si. Khrihfa hna caah Thiang Thlarau rian'uannak hi a biapi tukmi a si. Cu caah Thiang Thlarau rian'uannak hlawhtlin lo nak dingah Setan cu a leh pek a si mi paihnak le biaknak phung aa hruh chiii mi hna hmangin, Bawipa Amah hrimhrim niii a pek mi ‘hawnnak hranpi daithlanh i Thlarau rian'uannak nautat dingin Fathian fale hna umter a zaih.DL 4.3

Thawng'ha bia hi Pathian bia he i rerthlap in phuan a si chung poah ahcun, Pathian Thlarau nih a rian cu tlamtling tein a ‘uan ko lai. Biakam hlun le Biakam thar hna pek a rak si lio caanah le Pathian aa phuannak Cathiang chung khumhding a si lio zong ah khan, pumpak lungthin chungah ceunak pek dingin Thiang Thlarau rian'uannak le pehtlaihnak cu a ngol hlei lo. Thiang Thlarau thawngin minung kha ralrin peknak, mawhchiatnak, chimhhrinnak le cawnpiaknak hngaihter an si kha Baikal nih f iang tein a rak chim. Cu bantuk ‘hiam'hiam in Pathian Cathiang ‘ial dih. a si hnu zongah, Thiang Thlarau nihcun Fathian fale hna sinah ceunak, ralrinnak le hnangamnak pein a ‘uan peng ko.DL 5.1

Jesuh nih a zultu hna kha hi bantukin bia a kamh hna: “Sihmanhsehlaw ka Pa nih ka min in a run thlah lai mi Bawmtu Thiang Thlarau nihcun zeizong vialte kha an cawnpiak hna lai i kan chimhmi vialte hna kha nan lung an pern ter hna lai” (Johan 14:26). ‘Asinain biatak Thlarau cu a rat tikahbiatak chungah cun an luhpi hna lai. Ara lai ding thil kongtu kha an chimh hna lai” (Johan 16:13) . Pathian Cathiang nih hi bantukin bia a kamh mi hna hi a zultu hna sin lawngah si loin Khrihfabu zeitik caan poah hrang ah a si ti hi fiang tein a kan cawnpiak. “Kei zungzal in, vawlei dongh tiangin nan sinah ka urn zungzal lai” tiin bia a kamh hna (Matthai 28:20) .DL 5.2

Paul zong niii Thlarau laksawng le laamak hna hi “Khrih pum kha ‘hanter awkah le Pathian mi vialte cu hi bantuk in Khrih rian'uan awkah a timh hna. Cu caah kan zumhnak le Pathian Fapa kan hngalhnak i pakhat kan sinak ahkhan kan i fcnh dih lai, nutling patling kan si lai i Khrih tlimak a sanning taktak zong kha kan phuan ve lai,” tiah a ti (Efesa4:12-13).DL 6.1

Efesa khua ummi zumtu hna hrangah Paul nih hiti hin thla a campiak hna. “Kan Bawipa Jesuh Khrih i a Pathian a lianngan mi kan Pa cu, nanmah kha Thlarau pek awkah ka hal lengmang. Thlarau nihcun an finter hna lai i Pathian kha nan sinah aa phuang lai i Pathian cu nan hngalh lai” (Efesa 1:17). Pathian Thiang Thlarau rian'uannak cu Pathian biathiang thuk piin an theih khawhnak ding le an lungthin cawnpiak ding a si i cu thluachuahnak cu Paul nih Efesa Khrihfabu a halpiak hna.DL 6.2

Pentikos ni i Pathian Thiang Thlarau khuaruahhar ngai in a langh hnuah mibu hna cu an sualnak ngaihthiamnak dingah Khrih min in tipil ing dingin Peter nih a forh hna. “Cun Pathian laksawng Thiang Thlarau kha nan hmuh lai. Zeicatiah Pathian nih bia a kamh mi hna cu nanmah hi le nan fale hna hi le lamhlat pipi i a ummi nanmah hi pei nan si cu. Pathian biakam nak cu Bawipa kan Pathian nih a kawh mi hnapoah caah hin a si ko,” tiah a ti (Lamkaltu 2:38-39).DL 6.3

A liamgan mi Pathian ni nih hi he pehtlai in Bawipa profet Joel hmangin a Thlarau in a phuannak a phanh lai ding kha (Joel 2:28) ah bia a rak kamh. Cu bantuk chimchung mi cu a cheuchum a rakphan i, Thawng'habia rian'uannak khar a si tiangin pek a si i cu caan a phanh tikah tlamtling teinphuana si te lai.DL 7.1

Vawlei caan dongh lai ahcun suainak, i thahnak le dohnak cu a zual chin lengmang lai. Setan nih cun zeitik caan poah ah a thinhumak cu Krihfabu cungah a langhter zungzal. Patbdan nih a mi hna suainak lakin fek tein an dir khawhnak dingah a zaangfahnak le a Thlarau cu a pek lengmang hna. Khrih a zultu hna cu a thawng'ha bia vawlei cungah an phorh tikah le cu thawng'ha bia cu a ra lai mi caan zong ah philh lo ding in an rak phuan tikah khan Thiang Thlarau ceunak in a hlei khun in thuamh an rak si. Sihmanhsehlaw Khrihfabu nih a hmanung bik tlanhnak a phanh licah hin Setan nih fak khun in a rian a ‘uan ve lai. “Khuachia cu caan tawi te lawng ka ngei ti kha a hngalh fawn caah a thin a linh in a lin ko,” ( Biathlam 12:12) . “Ml ‘halo pa cu thiltikhawhnak vialte, chinchiahnak vialte le lihchimnak vialte he a rian a ‘uankolai” (2 Thesalon2:9). Pathian vancung mi hna lakah sangbik a rak simi ruahnak sang ngai ngei minih cun kum thongruk chung hlennak le rawknak rian rumro ‘uamak in a nun a rak hman cang. Cuticun a thiltikhawhnak le fimzemak, zangfahnak tel hleng loin a rak timi hna cu caan cbnghnak i dohnak ah Pathian mihna cungah tlak ter a timh te lai. Hi bantuk buainak le ‘ ibphannak caan abhin Khrih a zultu hna nih Bawipa rat'hannak ralrinnak cu vawlei mi kha thanh ding an si. “Pathian hmaika ah a thiangmi le soiawk urn lo mi” (2 Peter 3:14) nun he amah hmai kaah dir dingin an i timhtuah awk a si. Hi bantuk caan abhin a zultu hna chan lio nakin Pathian zangfahnak le thiltikhawhnak a hlei khun in a pekmi cu a herh ning a zor hlei lai lo.DL 7.2

Hi ca’ ialtu hi Thiang Thlarau oeunak thawngin caan saupi chung ‘ hatnak le suainak i dohnak hmunhma kha hmuhter a si. Pathian nawibia thiang buar hmasatu, suainak chuahtertu, suainak bawi a si mi Setan le Khrih, Khamhtu le nunnak bawi a simi chankhat hnu chankhat, caankhat hnu caankhat an i dohnak, hmuhnak nawl onh a si. Setan nih Khrih a dohnak cu a zultu hna cungah fiang tein a lang. Pathian nawibia kha a minung nawlpek mi in thlennak, sertu biaknak-nakin a sermi thil biak deuh dingin minung a hlennak hna cu a liamcia mi caan vialte thawngpang ‘ ialnak tuanbia ah hlathlai khawh a si. Setan nih Pathian sining kha mi lungthin chungah diklo ngaiin urn ter i Sertu Pathian cu dawtnak nakin huatnak le ‘ ihnak he a ruahter deuh hna. Cuticun Pathian nawibia cu chiata riangmang in nawibia in kan luat cang ti ruahnak ngei dingin a hruai hna. A mi hlennak le hremnak a do ngamtu hnacu zungzal in a zulh peng ko hna. Cu hna cu profet hna, zultu hna, nartar hna le Rerih'bantu hna tuanbia ah hlathlai khawh a si.DL 8.1

A hmanung bik dohnak caan a phak tikah cun Setan nih a liamcia caan i a rak hman tawnmi bantukin a ingchiatnak lungthin laughter in a policy ‘hiam'hiam kha a hman ‘ban te lai. Cubantuk cun a rak hman cang i a ra lai mi caan zongah a hman ‘han lai. Sihmanhsehlaw hi a dohnak hi cu vawlei nih a ton bal lo mi, ‘ ih a nung tukmi teriimak a si lai. Setan mihlainak cu theihthiama har chinchin lai i a mi dohnak nihcun hmunhma a khuar chinchin lai. “Pathian thimmi hna kha a si khawhchungin hlen khawhnak dingah hmelchurihriak le khuaruahhamak kha a ser hna lai” (Marka 13:22).DL 8.2

Abiadik tiieihhngal kho dingin Pathian Thlarau nih ka lungthin a ka hurpiak i a liamcia mi hmunram le a ra lai mi hmunram hna hmutu ka si i midang sinah phuang chin dingin nawlpek ka si. A liamcia caan i i dohnak, a ra zau dingmi hamak le tuamak hna hi a hlei khun in langhter ding a si. Cu timhmi cu zul in caan dangdang i vawlei a rak ser mi biadik phuan khawhnak dingah Khrihfabu tuanbia ka thimhna i hmunkhat ah ka chiah hna. “Thih tiang an nunnak ui loin a liam mi hna”. Biadik an phuan mi tette nih Setan le vawlei tlaihchantu Khrihfabu hna cu an thin a phawh hna.DL 9.1

Hi phifhlcawk i ca'ial mi ahhin kan hmailei caan i a ra ding mi dohnak kha a rak langhter chung. Pathian biadik ceuhnak le a Thlarau fianhnak thawngin mi ‘halopa hlennak cu kan bngalh khawh i hi ‘ ihnung mi thil hna a hrial mi vialte hna cu Bawipa a rat tikah “suainak ngei lo” in hmuh ansitelai.DL 9.2

Thil biapi ngaimi a hung chuak mi cu a liamcia mi caan i Remh'hannak ‘hancho hmelchunhnak a si i cucu tuanbia i aa tinhmi a si. Hi kong hi vawlei cung khuazakip urn Protestant hna nih ‘ha tein an hngalh i a hchmanh nih al khawh a si lo. Hi tuanbia hi cauk he aa ranningin tawi tein ka ‘ial. Azeimawchel ahcun ca'ialtu (historian) thil chungchuak mi kong a ‘ ialcia mi kha a sullam thleng loin hmunkhat ah ka fonh hna i a tawinak tein ka ‘ ial. A zeimaw chel abcun ca'ialtu i aa tinhmi kha a fian ko caah cu hna cu ka langhter lem lo. A tulio kanmah chan i Remh'hannak rian'uantu hna i an hmuhton mi le an hmuhmi thil konglam chimnak zongah an bia chuahcia mi kha human ‘han ‘hiam'hiam a si. Hlan lio caan i har ngai in an i dohnak le teminnak he pehtlai in biadik thar langhter hi- hi cauk ‘ ialchan a si lo i a ra dingmi caan caah a herh ngaingai mi biatak le urn kalnak dingtu hi- hi cauk ‘ ialnak chan a si. Ceunak le muihnak an i dohnak i a hung chuak mi thil kan zohtikah, aliamciamithilhnanihaberhngaingaLmithilthar a hmuh ter. Cu hna nih cun hmailei kan kainak dinglam kha a kan ceuhpiak i Remh'hantu hna bantuk in vawlei cung thil ‘ha vialte hna kal takin, “Fathian Bia le Jesuh theihter nak caah” tette khantu si dingah kawh an si lai.DL 9.3

Biadik le palhnak an i dohnak thil umtuning langhter ding, Setan hrokhrolnak le hlennak phuan ding, hlawhtling ngai in Setan dohnak ding thilri kawl ding, theihawk a har ngai mi sualnak- lunghmui ngai in doh khawhnak ding, sual hramthoknak langhter i Pathian nih a ser mi hna cungah a ‘hatnak le a dinnak tling tein langhter ding le a nawlbia thiang thlenkhawh a si lo kha hmuhsak ding kha- hi cauk i aa tinh mi a si. Hi cauk relnak thawngin mi hna cu muihnak in chuah an si lai i ceunak chung a urn mi mithiang mi hna ro a copitu an hung si i, a kan dawtu le kan caah a nunnak a petu cu an dawt ve i Amah caah an i pek khawh ve nak ding ah hi ca'ialtu i biatak te a thlacamnak asi.DL 10.1