Loading...
Larger font
Smaller font
Copy
Print
Contents
Doawknak Ropi - Contents
  • Results
  • Related
  • Featured
No results found for: "".
  • Weighted Relevancy
  • Content Sequence
  • Relevancy
  • Earliest First
  • Latest First
    Larger font
    Smaller font
    Copy
    Print
    Contents

    Bung 25—A Danglam Dah Lomi Pathian Daan (God’s Law immutable)

    Vancung ih Pathian biakinn cu an ong ih, cutawkah cun a Thukam kuang a um.” (Thuphuan 11:19).Pathian thukam kuang cu, biakinn pindan pahnihnak sungih hmun thianghlim bikah a um. “Vanlam thil zohternak le a phenthlam ” a simi leilung biakinn ah cun, biakinn thenfai ni le tlennak ni ropilawng ah cuih pindan cu on a si. Curuangah, van biakinn on le a sungih thukam kuang rak um cun, van biakinn hmun thianghlim bik on a si ding caan, 1844 ih tlennak hna neta bik tuan theh ding ih Khrih a luh caan cu a zohter a si. An Puithiam Bawi bik hmun thianghlim bik ih rawngbawl dingih lutmi cu, zumnak thawn a thluntu cun a thukam kuang cu an hmu a si. Cutawkih Biakinn thuhla an zir cian ihsiin Rundamtuih rawngbawlnak a thawn danglam ti cu an theithiam ih, Pathian kuang hmaiah misual hrangih a thisen kengin a ngen sak cu an theithiam thlang a si.DR 364.1

    Leilung Biakinn ih thukam kuang sungah cun lungpheng pahnih, Pathian thupek, Daan ngannak cu a um. Thukam kuang cu thupekmi Daan umnak a si. Himi Daan thianghlim hin kuang cu hlutnak le thianghlimnak a neihter a si. Vancung Pathian biakinn cu an on tikah cun, thukam kuang cu a ra lang. Vancung biakinn ah cun thukam kuang cu zahum le thianghlim zetin retmi a si. Sinai tlang ih Pathianin khawri thawn ropi zet ih a phuanmi, lungphengah amais kut roriin a nganmi a si.DR 364.2

    Vancung biakinn ihsiin Daan cu la sawngin lungpheng le Moses ih cabu panga pawlah hin ngan sawng lehmi a si ih, thu ngan sawng dik lo thei lo a si. Cuih thu pawimawh a theithiamtu pawl cu Pathian Daan thianghlim le dik lo thei lo a sizia hmuhter an si. “Lei le van a hloh hlan lo cu Daan te rek pakhat te hman simaw, thai tial pakhat te hman simaw a hloral dah lo ding, a zateih a thlen kim hlan lo cu,” tiih Rundamtuih thu sim pawl a dikzia cu tui hlan hmuah hnakin an hmu thiam thlang a si(Matthai 5:18). Pathian Daan, a duhzawng phuannak le a nuncan tarlannak cu , “Van ih theihpitu rinum zet si dingin catuanin a um ringring ding a si. Thupek pakhat khal zuh sal a si lo: sut det simaw, thai tial simaw, zianghman tidanglam a si lo. Thangthatnak hla tuahtu cun, “Maw Bawipa, na thu cu kumkhua in a hmun ding; vancung ill a hnget zomi thu a si...a thil tuahmi hmuahhmuah cu rin tlak an si ih, an ding theh. A thukham pawl cu rin tlak an si. Kumkhua in a hngetmi an si ih, Fel zet le dik zet ih pekmi an si” tiin a ti (Saam 119:89; 111:7,8).DR 364.3

    Pathian thupek pahra ih a lai tang bik ah, thupek palinak cu a um ih, phuan suah a si lai vek ringringin a um lai; “Sabbath Ni cu thianghlim takin serh ding ti cing ringring aw. Ni ruk sungah nan hna hmuahhmuah nan tuan pei; a ni sarih ni cu Sabbath ni a si ih, Bawipa nan Pathian hrangah a si; cumi ni ah cun hna hrimhrim nan tuan lo pei, nanmah siseh, nan fate pawl siseh, nan sal pawl siseh, nan tilva siseh, nan khaw sungih nan mikhual khal siseh, hna an tuan lo pei; ni ruk sungah Bawipa’n van le leilung le tifinriat le a sungih thil um hmuahhmuah thawn a tuah theh ih, a ni sarih ni ah cun a cawl; curuangah Bawipa cun Sabbath cu mal a sawm ih, amah ih hrangah a thianter a si,” (Suahlannak 20:8-11).DR 365.1

    Pathian Thlarau cun thu zirtu pawl ih thinking cu a neh a si. Thilsersiamtu ih Sabbath cu thei lo ih, thlahthlamin an bawhsiatnak cu pawiti zetin an hmusuak aw a si. Pathianin a thiantermi ni cu serh loih cawlhkar khat ih ni hmaisa bik sawn an rak serh san cu an zohfiah thok rero. Thupek palinak tihloh a sinak le Sabbath thlakthleng a rak sinak cu Pathian Cabu ah an hmu suak thei lo. Hi ni tithianghlimtuih malsawmnak le a hlo cuang si lo. Pathian duh zawng cu rinum zet ih hawl cingin, daan bawhsetu an si an thei suak aw ih, a Sabbath cu thlun in Pathianah an rinumnak cu an langter a si.DR 365.2

    An zumnak hlon thlak tumih tawlrelnak vawi tampi an tong. Leilung ih biakinn hi vancung ih bialdnn bangpi a siah cun, Leilung ih Pathian kuang sung ih retmi Daan cu vancung kuang sung ihta vek ih ngan a si ih, van biakinn thutak kan pawm a siah cun, Pathian daanin a phut cu pawmin thupek palinak Sabbath hi thlun tel dingih pawmnak a si timi hi zohmanin theih lo ci a si lo. Cun hinah hin Pathian thu thawn remaw zet pakhat cu, vancung biakiin ih Khrih ih rawngbawlnak lantirtu dodalnak thuthup, kha zet le khauh zet a um. Pathianin a on zomi saangka cu khar tumin le a kharmi cu on tumin minung pawlin an tawlrel theu. Sihmansehla, “Zohman khar lo dingih a ongtu le zohman on lo dingih a khartu cun, na hmaiah saangka on cia, zohmanih an khar thei lomi cu ka ret cia” a ti (Thuphuan 3:7,8). Khrih cun a saangka cu a on zo ih, cumi saangka on ihsiin tleu cu a ra eng suak zo. Pathian thupek palinak a hngetmi cu zohmanin an hlonthla thei lo.DR 365.3

    Khrih ih palainak le Pathian din hngehzia cu a theitu le pawmtu pawl cun Thuphuan 14 ah a relmi hi a dik ti an hmu. Himi thucah hin leilungih um pawl cu Bawipaih ratsaalnak vawi hnihnak hrang an timtuah dingin ralrinnak thu sawng thum a keng. “A rorel caan cu a ra thleng,” timi cun, minung rundamnak dingih Khrih ih hna tuan cemnak cu a khih. Rundamtuih hnatuan a cem tiangih phuan ding cu a si. Khrih cu a minung pawl hruai dingah a ra sal ding. 1844 ih thawk aw zo rorelnak cu, mithi le minung pawl thuhla rel fel theh thlengin, zaangfahnak caan khar tiang a awh ding. Mi hmuahhmuah rorelnak hmaiah ding ding an si ruangah, van pawl, leilung pawl, tifinriat pawl, tiihna tiang a sersiamtu Pathian cu tihzah le thangthat dingih thupek an si.” Himi thucah pom maan cu hitin rel a si: “Hinah hin Pathian thupek a thlun ih, Jesuh ih theihtermi a pawmtu an um,” tiin. Rorelnak ding hrangah mi nung in Pathian daan an thlun a tul a si. Cumi daan cu rorel tikah tehnak a si ding. Paulin, “Zo khal daan nei lo ih thil tisual cu, daan loin a hloral ding; zo khal daan a nei cingih thil tisual cu daan veldh ro relsak ding a si. Daan a theitu men cu Pathian mithmuhah mifel an si cuang lo; Pathianin ka Thuthang Tha sim vekin Khrih Jesuh hmangin ro a rel ni ah cun, daan vekih a tuahtu cu mifel ih siar an si sawn ding,” a ti (Rom 2:12-16). “Rinnak tel loin amai lawmzawng si a thei lo.” Cun, “rinnak tel lo ih thil ti cu sual a si,” Hehru 11:6; Rom 14:23).DR 366.1

    Vancungmi pakhat hmangin Pathian cu tihzah ding le thangthat dingin minung cu kawh an si, amah cu van pawl, leilung pawl a sersiamtu vekih thangthat ding ih kawh an si. Cumi tuah dingah Pathian daan cu an thlun ding a si. Mifim cun, “Pathian cu tihzah aw la, a thupek pawl cu cing aw; himi hi mi hmuahhmuah ti ding cu a si ko,” tiin a ti (Thusimtu 12:13). A thupek thlunnak tel loin ziang hmanin Pathian a tilungawi thei cuang lo. “Pathian kan duhdawtnak cu himi hi a si, a thupek kan thlunah hin.” “Daan a ngaithla duh lo ih a hnawltu cu a thlacamnak khal a tenum a si,” (1 Johan 5:3; Thufim 28:9).DR 366.2

    Pathian biak le thangthat bak hi sersiamtu a sinakah a hngat aw ih, a thil sersiammi hmuahin an nunnak dingah a hnenah bak an nei a si. Zum lotu pawl pathian hnaldn amah tihzah ding le thangthat dingih a phutnakah ziangldm a sersiamtu a si thu a lang vivo a si. “Phunhnam pawlih pathian hmuahhmuah cu milem an si, Bawipa lawngte van tla khi a tuah a si” Saam 96:5). Zo thawn ha in tahthim, zo tluk fangah ha in ruat ding? Mithianghlim cun a ti. Tlunvanah tla nan mit hun len uh, khibang pawl khi zoha a sersiamtu zoh uh; Anih cun ralkap pawl tla a dawtdawtin a hruai suak theu ih, an hminin a ko fingfing theu; A cahnak a nasat le thiltitheinak a ngah ruangah pakhat hman a hrelh dah lo” (Isaiah 40:25,26). “Bawipa, van a sersiamtu cun (Anih cu leilung din ih a sersiamtu a si; Anih cun leilung hi a tinghet ih, lolam menah a tuah lo, minung umnak dingah a tuah a si.. .’’(Isaiah 45:18). Thangthatnak hla phuahtu cun, “Bawipa Jehovah cu Pathian a si ti thei uh, in sersiamtu cu amah a si ih, amai ta kan si.” “Maw, ra uh, cibai buldn kan kun hai ding, Bawipa in sersiamtuih hmaiah kan thilhthiam ding,” (Saam 11:3, 95:6). Van mithianghlim, vanah amah a thangthattu pawl cun amah an tihzah san cu salin, “Maw, nang kan Bawipa le kan Pathian, sunlawinak le, thangthatnak le thiltitheinak pawl cu co tlak na si; nangin thil ziangldm na tuah a si,” an ti (Thuphuan 4:11).DR 367.1

    Thuphuan 14 ah cun, sersiamtu cu cibai buk dingin mi hmuahhmuah cu kawh an si. thucah thuang thum rahsuah, Pathian thupek a thluntu pawl culangter an si. Cumi thupek laldh a pakhat cun Pathian cu sersiamtu a sinak a tilang. Thupek palinak cun, “A ni sarihnak cu Bawipa Pathian hrangih cawlh ni a si....ni ruk sungah Bawipain van le leilung le tifinriat le a sungih um hmuahhmuah a tuah ih, a ni sarih ni ah cun a cawl. Curuangah, Cawlhni cu Bawpain mal a sawm ih, a tithianghlim a si,” tiin a sim (Suahlannak 20:20). A san a relmi cu, “Ni ruk sungah Bawipain lei le van a tuah ih, ni sarihnak cu a cawl aw a si” tiin (Suahlannak 31:17).DR 367.2

    Thil sersiammi theih ringringnak Sabbath a thupitnak cun, Pathian cu biak tlak a sizia le Sersiamtu a si nak le a thil sersiammi kan sizia a lanter. Curuangah Sabbath cu Pathian biaknak ih a thum awk nak a si ih; hi thutak sunglawi iha um lo mi pawl hrang ah a sim mi a si. Pathian biak dan dik, ni sarihnakih cawlh satliah men si lo, upat peknak phun kip cu sersiamtu le a sersiammi pawl karlak a bangawk lonak a si. Himi thil fehhmang dik zet hi hlonhloh men theih a si lo ding ih, hngilh theih khal a si lo ding.” Himi thutak hi minungin an thinlungah an cin ringring dingah Pathianin Edenah Cawlhni cu a rak dinmi a si. Sersiamtu a si hi amah cibai buknak san a si sungah cun Sabbath ni hi hminsinnak le theih ringringnak a si kumkhua ding. Sabbath ni cu leilungah serh si sehla cun, minung le ruahnak cu sersiamtu tihzahnak le cibai buknak lamah a hruai ding ih, Pathian a um zum lotu pawl, milem be pawl le Pathian a tihzah lotu pawl an um dah lo ding. Sabbath ni serh cu, Pathian dik, van le leilung le tifinriat le ti-hna a tuahtu parah rinumnak lantertu hminsinnak a si. Pathian thangthat ding le a thupek thlun dingih minung hnenah thu a petuih thucah cun, thupek palinak cu thlun dingin a sawm ce a si.DR 368.1

    Pathian thupek le Jesuh ih theihternak thu pawl a pawmtu le pawm lotu pawl danglamnak cu, vancungmi pathumnakin ralrinnak thu khauh zet le tihnungum zet pein hitin a sim, “Zokhal sahrang le a lem a bia ih a hminsinnak a calah a si lo le a kutah a neitu cu, Pathian thinhengnak khuat-hai sungih thletmi a thinhengnak sabit zu hran cu a in ding. Cuih zu intu cu vancung mithiang pawl le Tuufa hmaiah meisa le kaat mei alh sungih hremnak an tuar ding,” tiah a ti (Thuphuan 14:9,10). Zohternak hmangih a relmi a simfiangnak himi thucah hi theihthiam a tul zet a si. Sahrang le a lem le a hminsinnak cun ziang ha a zohter ke?DR 368.2

    Himi hrilhlawknaldn a thlurmi, hibang zohternak a umnak Thuphuan bung 12 ih Khrih a suah lai ih thah turn ih tawlreltu, rulhreng thuhla ah a thawk aw a si. Rulhreng cu Satan si vek ih relmi a si (Thuphuan 12:9), anih cu rundamtu that dingih Herod a hmangtu thotho kha a si. Sihmansehla, Khrih le a minung pawl do ding ah kum zabi khatnakih Satan hmangih a tuantu, Khristian sakhua ih a neihtu Rom ram cu a si. Rulhreng cun a hram bikah Satan cu simduhnak a si. A pahnihnak ah cun, Pathian thu awih lo, Rom cu a simduhmi a si.DR 368.3

    Thuphuan 13 nak cun Sahrang dang, “Keite vek,” Rulhrengin thiltitheinak le tohkham le thuneihnak a pekmi” cu a simduhmi a si. Himi zohternak hin, hlanlai Rom ram thiltitheinak, tohkham le thuneihnak luahtu Pope sinak kha a tiin Protestant tarn sawn cun an zum. Keite vek sahrang cu hiti vek a si, “Thil turn zet rel theinak le Pathian relsiatnak kaa a hnenah pek a si ih....Cutin, Pathian relsiatnakin a kaa cu a ang a si. A hmin le a umnak vanih a ummi pawl cu relse dingin. Cun, mithianghlim pawl cu a do a neh siansak a si; phun kip le, thlah kip le, tong kip le mi tinkim par ah thuneihnak pek a si.” Himi simsungnak Daniel 7 ih ki fate relnak thawih thuhmun tluldn, Pope cu a simduhmi a si. “Thla 42 sung cangvaih dingah thuneihnak pek a si.” profet cun, “A lu pakhat cu thihpi tlak ding ih hliam veldn a hmu.” ti a si. Zo khal saalah a hruaitu cu saalah hruai ve an si ding; zo khal ralnamin mi a thah ahcun, ralnam thotho in thah a si ve ding” Thla 42 cu, “caan khat le caan te caan hrek (1+2+ Vi =3 Vi kum) simaw, ni 1260, Daniel bung 7 ihta thawn thuhmun a si. Cumi caan sung cu Pope thuneihnaldn Pathian mi pawl tiduhdahnak caan ding a si. Bung hmaisa lamih rel zo vekin, himi caan hi AD 538 ihsi thawkin 1798 ah a cem. Cumi caan, Pope lalnak cu cemter a si ih, French ralkap pawlin Pope cu an thawng an thlak lai ah khan, Pope thuneihnak cu thihpi khawp tlak ih hliam a si ih,’’Saalah a kaitu cu saalah hruai a si ding” timi hrilhlawknak cu a thleng famkim a si.DR 369.1

    Hi lai fangah hin zohternak dang cu a ra um sal. Profet cun, “Sahrang dang leilung sung ihsin a hung suak ka hmu; tuufa ki bangtuk ki pahnih a nei ih rulhreng bangin a tong.” a ti(Thuphuan 13:11). Himi sahrang a hung suah dan le a lan dan hin, a hlanih zohtermi thawi bangaw lo, ram danglam zet a sinak a si a langter. Leilung roreltu lalram ropi pawl cu sahrang vekin (Daniel hnenah hmuhter a si), “van thli pali pawl cu tipi ropi zet parah a hran” lai fangah an hung suakso ve a si (Daniel 7:2). Thuphuan bung 17 ih ti dai cun, “mi phun pawl, hrin pawl, ram pawl, tong pawl” a zohtir a si ti vancungmi in a rel (Thuphuan 17:15). Thli cu do awknak zohternak a si. Van thli pali tipi par ah a hrangmi hin, lalram pawl hi an thuheihnak cu buainak thawi tidanglam thut thil a sinnak a langter.DR 369.2

    Tuufa Id vek nei sahrang cu, “Leilung sung ihsin a hung suak” vekin hmuh a si. Midang thuneihnak hlonthla cuang loin amah tein a hung ding suak a si. Himi hin tui hlanih ram lawng, zohmanih luah lo, hnangam teih hung thang so ih hung ding suakmi a simduh. Khawvel hlun, minung tamnak le miphun do awknak hmun ihsi, “mi phun, hrin, le tong pawl” buainak tipi ihsi hung suak ding. Khawthlanglam khawmualpi lawng ah hawl hmuh ci a si.DR 370.1

    Khawvel tharah khan ziang ram bik ha 1798 ah thuneihnak nei ih rak ding suak ih, caknak le ropitnak pekmi, khawvel mit la bik kha? Hinah hi cun suhnak dang khal a tul lo. Himi simsungnak thu famkimter thei ram pakhat lawng a um. Cuih ram cu United States Of America hi a si. Khawvel thuanthubu ngantu pakhat cun, Baibal thu thei riai si loin, hi ram a din suah dan le than soh dan ding hi a rak ngan dah ih, Baibal thungan thawn a mit aw zet. Sahrang cu “leilung sung ihsi hung suak” vekin hmuh a si ih, “hung suak” ti tongkam hin ‘thlai vek ih kho ih thang so’ ti lam a hawi. Kan theih vekin hi ram hi luah dah lo ram ihsi hung suak ding a si. United States of America ram hung din suah dan thuhla ngantu pakhat cun “hmun lawng ihsi a hung suah dan thuthup” tiin a sim. Cutin, “Thlaici cu nuam te te in a hung thang vekin lalram kaupi ah a hung thang so vivo a si,” tiin a ngan. (New World Compared with the Old by G.A Townsend,p.462). Europe ram thuthangcabu pakhat cun 1850 ah United States Of America thuhla cu,’ram mak tak ihsi hung suak so le lei thing emem ihsi ni tin thiltitheinak le hlawhtlinnak thawih thang so vivo” tiin a ngan (The Dublin Nation). Edward Everett cun hi ram hmu suaktu pawl thuhla a ngannakah, “Cawlhnak hmun him, zohman ih hnihnawk ban lo hmun, mai thuduh roreltu pawl ih dawi ban lonak hmun lamhla, Leyden kawhhran fate in sia le tha theihnak zalen a hman theinak ding cu a thlir a si lo maw? Zoh hnik uh, hmun kau le ropi, cumi hmun ah cun hnangam zetih nehnak thawn... Khros puanzaar cu an tar a si,” tiin a rel.DR 370.2

    “Tuufano Id vek Id pahnih a nei.” Tuufano Id vek timi cun, naunawn sinak pawl, zaidamnak pawl le nunnemnak pawl a simduh a si. 1798 ih “hung suak so” vekih profet hmuhter a sinak cun, United States of America um dan thaw hin a mil aw thlepthlep a si. England ramih, Church of England pawlin Khristian an dawi suah pawl America a thleng hmaisa bik pawl cun, nehsawhnak le tiduhdah awknak nasa zet pawl, mai khawpi roriin an kutthak rawi nak tuar cuahconak ihsiin, himnak hawlin, sakhua le politics zalennak kau zet cu thumhnum phum an turn thlang a si. Zalennak (Independence) an phuan lai ah cun, “mi hmuahhmuah cu tluktlang aw cia in sersiammi an si. Nun zalennak le lungawinak tluantling ngah dingih zuamnakah covo (ringht) tidanglam theih lomi neiin malsawm dawngtu an si.” tiin an independence thuphuanah an ngan cih a si. Sakaw zalennak khal pek an si ih, mah le sia le tha theihnakin an duh danih Pathian biak theinak cu pek an si. Mipi hriil cozah (President rull) daan le Roman uknak um lo sakhaw zalennak daan pawl cu a ram hngatawlnak bik a si. Himi daanpi pawl hi a ram hrangih thiltitheinak le hmuingilnak thuthup cu a si. Khristian ram hmuahhmuah ih hmuhsuam tuar le tiduhdah tuar pawl cun an ngaihvenin beiseinak thawn hi ram hi an pan vivo hai a si. Minung taan tarn tak America ah an ra vai lut ih, leilung parih ram thiltithei hmuahhmuah lak ih ram patha zet pakhatah a hung cang ta a si.DR 371.1

    Sihmansehla, “Tuufa ki vek nei rulhreng tongin a tong. Sahrang pakhatnak ih a neihmi a nasa zet thuneihnak kha a mithmuh rori ah a hmang ih, sahrang hmaisa sawn thihpi tlak ding hriamhma a pu nain a hma a dam zomi a pakhatnak sahrang cu leilung le leilung tlunih a um hmuahhmuah in be dingah thu a pe hai....Leilung ih a um pawl hnenah, sahrang, ralnamih hriamhma a pu nain a nung thothomi sahrang upatnak ah amah ih zuklem tuah dingah thu a pek (Thuphuan 13:11-14).DR 371.2

    Zohternak Tuufa ki vek nei sahrang ti le rulhreng tong timi pawl hi thil bangaw lo zet, a khihmi ram daan le a cangvaih dan bangaw lo zet hi a sim duhmi a si. A cangvaih dan cun a daan hrampi huap kau zet le hnangam pit um zet, rorelnak ih thum awknakah a hman theumi cu thuphanah a canter ding a si. ‘Rulhreng tongin a tong ti le sahrang hmaisa sawn thuneihnak hmuahhmuah a hmang ding’ timi cun tawrhmawh um le tiduhdah duhnak thinking, rulhreng le sahrangin an rak hman zomi vek cu amah ah a hung thang so vivo ding ti rel cianak a si. ‘Sahrang Id pahnih neiin leilung le a sungih thil um pawl cu sahrang hmaisa sawn be dingin a hnik’ timi hin himi ram hin Pope tihzahnak ih thei mi thil thenkhat cu serh hrimhrimtir dingah a thuneihnak cu a hmang ding ti a simduhmi a si.DR 371.3

    Cuti vek cangvaihnak cun ram uknak daan le, mahte roreloknak thuphuan urhsun zet le ram kaihhruainak daanpi pawl cu a kalh a si. Himi rammiphun a din suaktu pawl hin fim zetin sakhaw thilih cozah thuneihnak rawih mai lecumiin a rah suah, tawrhmawh umtak le tiduhdahnak ihsin hum awk dan ding an hawl a si. A ram daanpi cun, “Congress rorelnak hin sakhaw din thu simaw, sakhaw zalennak kalh zawngin simaw daan a tuah ding a si lo. United States of America ram sungah hna diltu zohdik le tehnak vekah sakhawlamih dinhmun thlir tel a tul lo” tiin daanpi ah telh a si. Himi ram zalennak kilveng thuah, mualpho zetih daan bawhsiatnak thu longah sorkar cun sakhaw lam serhsang parah thuneihnak a hmang thei a si. Sihmansehla, cuti vek thil pawl a fel ngaingai lonak pawl cu, hminsinnakin a relmi thawn a dang tuk lo a si.DR 372.1

    “Leilungih a ummi pawl hnenah sahrang lem an tuahtir ding.” timi cun, mipi thuneihnak thawih ukawknak cozah a simduhmi a si. Cumi cun Umited States of America ram hi a si ti a fiang a si.DR 372.2

    Asinan, sahrang cu ziangha a si ih, ziangtiih hung um ding so a si? A lem cu Tuufa Id vek ki hnih nei sahrang lemih tuahmi a si, cucu sahrang hmaisa sawn lem cu a si. Sahrang lem cu ziang vek ha a tuah ih ziangtiih din ding so ti thei dingin, sahrang Pope nungcangin kan zingzoi ta a tul a si.DR 372.3

    Kawhhran hmaisa cu a rak tha lo zet ih, Thuthang Tha tluangtlam ihsiin pengin, zumlotu pawl ti dan pawl tla la in, Pathian Thlarau le a thiltitheinak pawl a nei nawn lo ih, mia sia le tha ruahnak zalennak cu khuahkhirh sakdingin, sorkar thuneihnak cu lak sak dingin a zuam. A rah suah cu Pope thuneihnak a si ih, cozah thuneihnak lawnsakin, a thil turn hlawhtlinter hmanrua ih hman a turn a si. A hleice in a thu elkalhtu pawl hremnak dingah a si. United States of America-in sahrang lem a tuah dan ding cu, sakhaw thuneihnak in cozah thuneihnak cu thununin, Kohhran cun a thil turn a hlawhtlin theinak dingah cozah thuneihnak cu a hmang rori ding a si.DR 372.4

    Kawhhranin cozah thuneihnak a rawih ih piangin thurin dodal tu pawl hremtu dingah a hmang theu a si. Protestant pawl, Rom ti dan thlunih khawvel thuneihnak thurualpi tu pawl cun, mi sia le tha ruatnak hrenbeh sak caknak an nei theh theu. Cumi cu Church of England kohhranin a thu thlun lo pawl parah tiduhdahnak a tuah hin a fiantir a si. Kum zabi 16 le 17 sungah khan, an zirhnak a thlun duh tu lo, rawngbawltu thawng tampi cu an kawhhran ihsi suak dingin an nawrciamam a si. Pastor le mipi pawl cu cawhkuanter, tantrr, hrem le martar an tuar a si.DR 373.1

    Zumnak dik lo le fehsualnak ruangah Kawhhran hmaisa cun cozah thuneihnak cu hmangin ‘sahrang’ timi ‘Pope’ thuneihnak hrangah lamzin a on a si. Paulin, “Zohmanin lo bum hlah seh. Ziangah tile, neta bik Ralthahnak a thlen hlan le hell ih tla dingmi Misualral pa a ra thlen hlanah cun Bawi paih Ni cu a ra thleng lo ding” a ti (2 Thesalon 2:3). Cuticun, kawhhran ih tluksannak cun sahrang lem hrangah saangka a tuah ding.DR 373.2

    Bawipaih rat hlanah, sakhaw lamih tluksannak kum zabi pakhatnak caan ih a um vek kha, a um leh ding ti Baibal cun a sim. “Ni neta lamah cun harsat caan tampi a thleng ding ti kha ciing ringring aw. Mi tampi an tirh a fak ding, an hamtam ding ih, an nghal an puarthau ding. Mi an hmuhsuam ding, an nu le an pa ih thu khal an el ding, lungawi hna an thiam lo ding ih, biaknak khal ziangah an siar lo ding. Mi zaangfah an thiam lo ding ih, mi zawn ruahnak an nei lo ding, mi thangsiat duhtu an si ding ih, mi thawi le mi velh duhtu an si ding ih tihnung za an si ding. A thami an hua ding. Mi zuarthlai le mi phiar hmang an si ding ih helhlawngih a nungmi an si ding. An uangaw nghialnghial ding ih, Pathian hnakin an tisa nomnak an duh sawn ding. Kan biaknak hi a lenglam cun an pom ding; asinain, a sunglam ih a cahnak hmual ngaingai cu an hnong ding. Cubangtuk minung pawl cu kom hlah uh.” tiin (2 Timote 3:1-5). “Caan neta lamah cun mi hrekin Khristian thurin hi an taan ding; bumtu thlarau an zum ding ih, khawsia ih zirhnak an thlun ding, tiah fiang tein Thlarau in a sim (ITimote 4:1). Satan cu “A hloral ding pawl hnenah cun a tha lo zetmi mibumnak phunphun a hmang ding. Cu pawl cu an hloral ding, ziangah tile rundamnak ngahnak ding a ummi thutak kha an duh lo ih, an cohlang fawn lo. Curuangah Pathianin an hnen ih hnatuan dingah sualnak huham a thlak ih a dik lomi kha an zum (2 Thesalon 2:9-11). Cutivek Pathian ngaihsak lonak a ra thlen tikah cun, kum zabi khatnak ih thil thleng vek kha a ra thleng ve ding a si.DR 373.3

    Protestant kohhran pawl sungih rinnak dang dang a um mi hi, mi tampi cun remawksal leh dingih zuamnak cu tuah sal thei dingin ah an ruat nawn lo. Sihmansehla, kum tampi sungah Protestant pawl cu rinnak ah, an thurin tawmawk tlan theinak lai lai cu remcannak ah lain, sihkhawm awknak duhnak tumpi,cu a rak um zo a si. Cutivek ih sihkhawm awknak nei dingah cun, mi hmuahhmuah an lungrual tlan lonak thurin pawimawh cu Baibal ihsi pawimawh zet khal si sehla, bansan a tul lai ding a si.DR 374.1

    Kum 1846 ah, Charles Beecher in thu a rel nakah khan a rak phuang: “Protestant kawhhran hranhran ih, thusim mi pawl rawngbawlnak” hi “minung tihphannak satliah men ruangih tumtahnak nasa zet hnuai ih tuahmi men a si lo ih, a nung ih, a cang ih, thil sinak a hrampi taldh khawlomi ah cun thawpi la in, thutak cang thei lo dingah thil a phunphun an si nak a si hnak ih niam sawn ding in, fehsualnak huham hnuaiah an thilhthiam a si.Himi hi Rom ti dan cu a si lo maw? A cang dan vekin kan cang ve leh men lo peimaw? Kan hmai ah ziang ha kan hmuh? Khawmpi turn dang maw si! Khawvel daan tuah pawl khawmawknak! Thusim tlannak le leitlun pumpi sakhaw thurinih pumkhat awknak mawsi? “Himi hi tuah a si ahcun, rem tlan awknak 1dm nei dingih zuamnak cu, thazang thawhnak ding fang a si lai ding a si,” tiin.DR 374.2

    United States of America ramih Kawhhran turn pawl cu, cutivekih thurin tawm aw ih an sihkhawm awk tik ah, an daan tuahmi humhalhnakah cozah cu hmanruaih an hman thei tikah cun, Protestant America cun Rom puithiam lalnak lem cu a tuah ti nak a si ding ih, Kohhran thu a thlun lo pawl sorkarin a hrem tik caan cua ra thleng lai teng teng ding a si.DR 374.3

    Sahrang ki pahnih nei cun, “mi tinkim”, mite mitum, misia mitha, sal le sal lo pawl khal an vorhlam kutah simaw, an caalah simaw hminsinnak an tuah sak. An hminsinnak simaw, sahrang nambar simaw neitu vialin thil lei le zuar an tuah thei ding (Thup. 13:16). Vancungmi a pathumnaldn a simmi cu, a zo khalin sahrang le a lem bia in, an calah simaw, an kutah simaw hminsinnak an neih ahcun, cu bangmi pawl cun Pathian thinhengnak hai ih thinhengnak tidai cu an in ding a si,” timi hi a si. Himi thu ih a lantirmi “sahrang” hi Thuphuan 13 ih sahrang Id pahnih nei in a biakter hrimmi sahrang hmaisa sawn, tlavang vek Pope cu a si. “Sahrang lem” cun Protestant fehsual thurin pawmter hrim dingah sorkar thuneihnak hmangih hung turn so vivo ding cu a si. “Sahrang hminsinnak cu simfiang a tul lai”.DR 374.4

    Sahrang le a lem cu be lo dingih sim a si hnu ah simsungnak cun hitin a phuang. “Hinah hin Pathian thpek a thluntu le Jesuh zumnak thu a pawmtu an um.” tiin. Pathian thupek a thluntu pawl le, sahrang le a lem bia ih a hminsinnak a neitu pawl khaikhin an si ruangah, Pathian daan thlunnak le Pathian daan bawhsiatnak cun, Pathian biaknak le sahrang biaknak cu thleidannak a tuah ding a si. Sahrang biak le a lem biaknak timi cu Pathian thupek thlun nak leh thlun lonak hi a si. Cumi ki fate tak te - Pope thu hla cu Daniel hin a rak sim ih, “Caan le daan pawl thleng a turn ding,“(Dan.7:25) tiin. Cuih thuneihnak thiamthiam, Pathian tlunlam ih cawisang aw ding mi cu Paulin hmin a pe ih, “daan bawhse pa,” tiin a rak ti. Simsungnak pakhat hi simsungnak dang tifamkimtu a si theu. Pathian daan a tuah danglamnak longin Pope cu Pathian tlunah a cawisang aw thei ih; zo khal daan cudanglamter a si ti thei ringring cing in, a thluntu cun daan tuah danglamtu cu upatnak a pe a si. Cutivek ih Pope daan tuah danglam a thluntu cu, Pathian hnak ih Pope parih rinumnak a lantertu a si.DR 375.1

    Pope cun Pathian Daan cu thleng a rak turn theu. Thupek pahnihnak, milem biak khap thu cu daan lak ihsin hlawnhloh a si ih, thupek palinak, ni sarihnak Sabbath serh cu danglamter, a ai ah nikhatnak cu a serhtir a si. Pope sakhaw thluntu pawl cun, thupek pahnihnak an hlawnnak san cu relin, thupek pakhatnak huam sungah a tel cia ih ruangah, Pathianin theihthiam dingih a rak ruahman vekin daan cu kan pe a si an ti. Himi hi thlengnak, zawlneiin a rel ciami kha a si lo thei lo. Tumtah cia hrimhrim ruang ih fimkhur zetih danglamter hi a relmi a si. “Caan le daan pawl thleng a turn ding” tiin. Thupek palinak thleng a si tikah hin, simsungnak cu a hung famldm ciah a si. Himi hrangih thuneihnak a cuhtu um sun cu Kohhran thuneihnak hi a si. Hinah hin Pope cu Pathian tlunah a ret aw ti lang fiang a si.DR 375.2

    Pathian cibai buktu pawl cu thupek palinak an upat ruangih a hleice ih thleidan an simi hi, Pathian tihzahnak le a thupek thlunnak a si ruangah, Rome rorelnak a hung san vivo tikah theihthiam awl zet an si ding. Sunday thuhla ah hin Pope cun a thil ngenmi cu calhngal zetin a pharh suak ih, sorkar thuneihnak cu hmangin Sunday hi “Bawipai Ni” vekin a serh hrimter a si. Sihmansehla Baibal cun “Bawipai Ni” cu nikhat hi si lovin, ni sarihnak a si ti a tarlang. Khrih cun, “Milai Fapa cu Sabbath tlun khalah Bawi a si.” a ti. Thupek palinak cun, “Ni sarihnak cu Bawipai Sabbath ni a si,” tiin a phuang. Bawipa cun Isaiah hmangin, “Ka ni thianghlim,” tiah a rak ko zo a si (Marka 2:28, Isaiah 58:13).DR 376.1

    Khrihin Sababth hi a thleng zo ti rel ringring hi, amai thu thotho hin a dik lozia a langter. Tlang parih thu a rel tikah khan, “Moses Daan pawl le profet pawlih thuzirhmi siatsuah dingah a ra tiah i ruat hlah uh. Cu pawl siatsuah dingah ka ra lo, an zirhmi pawl kimter dingah ka ra sawn a si. Hihi cing tha uh: lei le van a um sung cu Daan sungih daan terek pakhat hman a hlo lo ding, ziang hmuahhmuah a 1dm theh hlan cu pakhatte hman a hlo lo ding. Curuangah zo khal sisehla thukham sungih a thupi lo bik pakhatte hman kha a thlun lo ih mi dang khal thlun lo dingin a zirh ve a si ahcun, amah cu Uknakah mi tenau a si ding. Cule, zo khal sisehla Daan kha a thlunih midang khal thlun ve dingih a zirh a si ahcun, amah cu vancung Uknakah mi thupi a si ding” a ti (Matthai 5:17-19).DR 376.2

    Sabbath hi thlakthlengnak dingih thuneihnak hi Baibalin a pe lo ti hi Protestant pawlin an zum dan tlangpi cu a si. Himi thu hi, America ramih Sunday School Union-in an cabu suahah fiang zetin an tarlang. Himi thu ngantu pawl lakih pakhat cun, “Thukam Tharah hin cawlh ni (Sunday, kar khatih ni hmaisa bik) serh dingih thupek a um lo zia le serh dingih daan mumal a um lo zia a theihpi a si,” tiah a ti. (George Elloitt, The Abiding Sabbath, p.184) . “Khrih ih thill ni tiang khan, ni thlengnak a um lo.” Cun, hminsinnak buin a rel cinah, Sabbath cawlh ni lovah nak dingih relnak le zarh khatih ni hmaisa bik Sunday serh ding thupek fiang tak hi dungthluntu pawl hin an nei lo.” tiin midang pakhatin a sim ve. (A.E. Waffle, The Lord’s y, p.186-188) .DR 376.3

    Roman Catholic pawl cun cawlh ni thlakthlengnak cu an Kawhhranin an tuah a si thu an pawm ko. Protestan pawl, Sunday serh tu pawl cun a thuneihnak cu an pawmpi a si ti an phuang ve thlang. The Catholic Catechism of Christian Religion’ buah cun thupek palinak zawnah, ni serh thu suhnak leh a sawnnak ah hitin a um: “Daan hlun thlun a si lai ah khan, Sabbath cu ni thianghlim a si ih; sihmansehla Kohhran cun, Khrih ih zirhnak dung thlunin le Pathian Thlarau kaihhruainak thlunin, Sunday cu Sabbath aiah a hmang a si;tuah ni sarih ni si nawn lovin, ni khatnak cu kan thianghlimtir a si. Sunday umzia cu tuah cun Bawipai Ni a si thlang a si,” tiin.DR 377.1

    Catholic Kawhhran thuneihnak hminsinnak vekin, Pope lam tantu thungantu pawl cun, “Protestant pawlin an remtipi vekih Sabbath cu Sunday ih thlengnak thil tuah mi cu ....Sunday an serh tikah hin, Kawhhranin Kut ni ih nemngheh theinak le, sual hnuai ih ret theinak thuneihnak cu an pawm pi tinak a si,” tiin a ngan. (Henry Tuberuille, An Abridgement of Christian Doctrine, p.58). Sabbath thlengnak cu ziangha si ta ke? Rom kawhhran thuneihnak hminsinnak, “Sahrang hminsinnak fang men a si lo maw?”DR 377.2

    Cungnung si a tumnak cu Rom kohhran cun a thlah hrimhrim lo. Leilung tlun ih Protestant kawhhranin an cawlh ni tuah cu an pawmpi ih, Baibal cawlh ni an hnawnmi hin Rom kohhran cungnunnak cu an pawm pi a si. Cawlh ni thlakthleng thuah hin hlan ihsin thurosiah an rak hman theu le hruaituih thuneihnak cu an cangcawi nak a si men thei ih, hmansehla, Rom laldh an danglamnak “Baibal lawng hi Protestant sakhua a si,” an timi cu an hlamsiah a si. Pope lamih a tangtu pawl cun anmah le anmah an bum aw ti cu anthei ko. Asinan, cui thilah cun an mit an sing san men a si ti an hmu.DR 377.3

    Sunday ni serh hrimtirnakin lawm a hlawh ahcun, a netnakah Protestant pumpulukin Rom puanzar hnuaiah an lut leh ding ti a theih tikah Rom cu a lungawi a si nghen. “Sunday an serhnak hin an zahumnak ziang hmanah an siar lo lawng si lovin, Catholic kohhran hnenah tihzahnak pe vek an si sawn.” ti cu Catholic pawlin an phuang (Mgr.Segur, Plain Talk About the Protestant of Today, p.213). Protestant kohhran pawlin Sunday serh hrimtirnak daan an kenmi hi sahrang Pope tihzahnak tha pe an si. Zo khal thupek palinak thei ringring cingih, cawlh ni dik serh ai ih cawlh ni dik lo serh hriil sawntu cu, cuih thuneihnak a theihpitu an si. Sihmansehla sakhaw dan lam thil cozahin a ti hrimter rori nak cun, Kawhhran cun sahrang lem cu an tuah a si. Ticun, United States of America ih Sunday a serhnak cu sahrang le a lem cibai buktirnak a si ding.DR 377.4

    Asinan, san liam zomi ih Khristian pawl cun, Baibal ih cawlh ni si hmang an serh tiin Sunday cu an rak serh theu a si. Tuah khal Kawhhran Idpah Rom kohhran cu pawm cuang lovin, Sunday cu Pathian ruat cawlh ni vekih a zumtu pawl an um. An thil ti ih an rinumnak le an thu thlunnak cu Pathianin a pawm. Hmansehla, Sunday serh cu daan hmangih serh tir hrim an si tikah, cawlh ni dik serh cungcangah lo theih lo in leilung hi a theiter lai ding a si. Cutikah Rom thuneihnak ai ih nep lo sawn Pathian thupek thlun duh lo pawl cun, Pope cu Pathian hnak in an thangthat ding a si. Rom hnenah thangthatnak a pe ih, Rom daan tuahmi hmangih thuneihnak a hmangtu khal thangthat a si. Pathianin a thuneihnak hminsinnak dingih daan a rak tuahmi cu hnawngih, a hnakih Rom cungnunnak daan tuahmi a thluntu pawl cun, “Sahrang hminsinnak” cu an pawm a si ding.DR 378.1

    Thil ruah fel ding cu fiang zetin mipi hmaiah bangter a si ih, Pathian thupek le minung thupek karlak hi fel zetih hriil dingah ti a si tiang hmanih, bawhsiatnak a thlun vivo tu pawl cun, “Sahrang hminsinnak” an nei ding a si.DR 378.2

    Hremnak tihnung bik, a thi thei minung hnenih pekmi cu, vancungmi a pathumnak thucahah hin a um. Cucu Pathian thinhengnak, zaangfahnak tel hleng lo a ko thlatu ding, sualnak tumpi cu a si. Himi thil pawimawhah hin minung pawl cu thimah tan an si lo ding. Himi sualnak ruangih nunsimnak thu hi Pathian a rat hlanah leilungah pek ding a si ih, mi Idpin ziang ruangih tuar ding an si le, cumi an pumpelhnak dingih caan tha an neihnak dingah a si. Vancungmi a pakhatnak ih thu phuanmi cu, “Hnam tin, ci tin, tong tin, mi tin hnenah” a pe ding ti a phuang. Vancung mi a pathumnakin a phuanmi thucah thuahthum hi nasa takih darh ding a si. Vanlai ih vancung mi cun ring zetih phuan veldn a sim ih, leilung hmuahhmuahin an ngaihven zet ding a si.DR 378.3

    Himi thu ih el awknak ah hin, Khriatian ram hmuahhmuah cu pawl tumpi pahnihah a thenaw ding, Pathian thupek thlunih Jesuh ih theihtirnak a thluntu pawl le, sahrang le a lem cibai buk ih, a hminsinnak neitu pawl an si. “Mi hmuahhmuah a turn a fate, milian mifarah, sal le sal lo pawl tiang sahrang hminhminsinnak neihtir dingah Kawhhran le cozah cu thuneihnak an pehzawmaw ding. Asinan, Pathian mi pawl cun cumi hminsinnak cu an nei ve lo ding.”(Thuphuan 13:16). Patmos khawmualih profet cun, “Sahrang le a lem le a hminsinnak le a hmin number nehtu pawl cu , thlalang tifinriat vek kapah dingin, Pathian tingtang keng ih, Moses ih hla le Tuufa ih hla sak pawl,” vekih hmuh a si (Thuphuan 15:2,3).DR 379.1

    Larger font
    Smaller font
    Copy
    Print
    Contents