Ang Responsabilidad sang Amay

Ang bana kag amay amo ang ulo sang panimalay. Ang asawa magatamud sa iya tungud sang gugma kag kaawa, kag tungud sang bulig sa paghanas sang kabataan; kag ini among matarung. Ang kabataan mga iya subung man nga iya sang iya asawa, kag angay man nga may kabalaka sia sa ila kaayohan. Ang kabataan nagatamud sa amay sa pagsagud sa ila kag pagmandu; kinahanglan sia sang isa ka matarung nga paghangup sang kabuhi kag sang mga influencia kag sang mga pagpakighiupod nga dapat magpalibut sa iya panimalay; labaw sa tanan, dapat nga paggahuman sia sang gugma kag pagkahadluk sa Dios kag sang pagtudlo sang Iya pulong, agud nga mamanduan nia ang mga tiil sang iya kabataan sa matadlong nga banas.PP 241.2

Ang amay among manugbubuhat sing kasugoan sa panimalay; kag, kaangay kay Abraham, dapat nia himo-on ang kasugoan sang Dios nga tulumanon sang iya puluy-an. Ang Dios nagsiling nahanungud kay Abraham, “Nakilala ko sia, nga pagasogoon nia ang iya mga anak kag ang iya balay sa olihi nia.”^{1 Genesis 18:19.} Dapat nga indi sia magpakasala sa pagpatumbaya sa pagpugung sang kalautan, wala sing maluya, indi maalamon, mapinasulabihon nga pagpagusto, wala sing pagpasugot sang iya ginabatyag nga katungdanan sa pangangkon sang sayup nga paghigugma. Si Abraham wala lamang maghatag sang matarung nga pagtolon-an, kondi ginhuptan nia ang kagamhanan sang matadlong kag matarung nga mga kasugoan. Ang Dios naghatag sing mga tulumanon sa pagmandu sa aton. Ang kabataan indi pagpabay-an sa pagtalang pahilayo sa matadlong nga banas nga ginpat-in sang pulong sang Dios, pakadto sa mga banas nga nagapadulong sa katalagman, nga nabuksan sa tagsa ka luyo. Sing malolo, apang sing may kalig-on, upod sang pagkamapinadayonon, mapinangamuyoon nga tinguha, ang ila sayup nga mga handum dapat nga pagpunggan, ang ila kaduyogan pagdumilian.PP 242.1

Ang amay dapat magpatuman sa iya panimalay sang matul-id nga mga virtud, — kabaskug, pagkamatarung, pagkabunayag, pagkamapailubon, kaisug, kapisan kag pagkamapuslanon sa mga buluhaton. Kag ang mga butang nga ginakinahanglan nia sa iya kabataan dapat man nia nga pagbuhaton sa iya kaugalingon, nga ihalimbawa ini nga mga virtud sa iya kaugalingon nga pagkalalaki.PP 243.1

Apang, mga amay, indi pagpaluyaha ang inyo kabataan. Tinguba ang gugma kag kagamhanan, kalolo kag kaawa updan sang malig-on nga pagpugung. Ihatag ang iban sang imo mga walay libang nga mga oras sa imo kabataan, magpangilala ka sa ila, pakighiupod ka sa ila sa ila buluhaton kag sa ila mga hampang, kag dag-on ang ila confiansa. Patubu-a ang pagpakig-abyan sa ila, ilabi nagid sa imo mga anak nga lalaki. Sa sini nga paagi mahimo ka nga isa ka mabakud nga influencia nga sa kaayohan.PP 243.2

Ang amay dapat maghimo sang iya bahin sa paghimo sang puluy-an nga malipayon. Bisan kon ano ang iya mga talatapon kag mga kaliligban sa buluhaton, ini indi nia pagtugutan sa paglandong sa iya panimalay; dapat sia magsulud sa iya puluy-an nga may mga yuhum kag maanyag nga mga pulong.PP 243.3

Sa isa ka hunahuna ang amay amo ang saserdote sang panimalay, nga magahalad sa altar sang panimalay sang halad sa kaagahon kag sa kagab-ihon. Apang ang asawa kag kabataan dapat magtingub sa pangamuyo, kag magtingub sa kalantahon sa pagdayaw. Sa kaagahon sa wala pa sia magbiya sang puluy-an para sa iya matag-adlaw nga buluhaton, ang amay magtipon sang iya kabataan sa palibut nia, kag, sa nagaluhod sila sa atubangan sang Dios, ipanugyan sila sa pagtatap sang Amay sa langit. Kon magtaliwan ang mga talatapon sa adlaw, maghiliusa ang panimalay sa paghalad sing mapinasalamaton nga pangamuyo kag pagbayaw sang kalantahon sa pagdayaw, sa pagkilala sang diosnon nga pagtatap sa sulud sang adlaw.PP 244.1

Mga amay kag mga iloy, bisan kon daw ano ka saku sang inyo buluhaton, indi kamo magkahulog sa pagtipon sang inyo panimalay sa palibut sang altar sang Dios. Pangayo kamo sang pagbantay sang balaan nga mga angeles sa inyo puluy-an. Dumduma nga ang inyo mga hinigugma mga nabilad sa mga panulay. Ang mga kagamu adlaw adlaw nagabantay sa banas sang pamatan-on kag sang tigulang. Yadtong buut magkabuhi sang mapinailubon, mahigugmaon, malipayon nga kabuhi dapat magpangamuyo. Bangud lamang sa pagbaton sang dayon nga bulig gikan sa Dios nga makadaug kita sing pagdaug sa kaugalingon.PP 244.2

Ang puluy-an dapat manginlugar nga sa diin ang pagkamalipayon, katahoran, kag gugma nagapabilin; kag sa diin nagapuyo ini nga mga bugay, dira nagapabilin ang kalipay kag kalinong. Ang mga kagamu magagubat, apang ini amo ang bahin sang katawohan. Pasilaka ang pagkamapinailubon, pagkamasinalamaton, kag gugma sa tagiposoon, bisan ang adlaw magtama ka gal-um. Sa amo nga mga puluy-an ang mga angeles sang Dios nagapabilin.PP 244.3

Pagtun-an sang bana kag sang asawa ang kalipayan sang kada isa, nga indi gid magpakahulog sa magagmay nga katahoran kag magagmay nga mga buhat sa kalolo nga magalipay kag magapasiga sang kabuhi. Ang himpit nga pagsalig magpadayon sa tunga sang bana kag asawa. Sing tingub ila nga pagbinagbinagon ang ila mga res-ponsabilidad. Sing tingub magpangabudlay sila tungud sa labing mataas nga kaayohan sang ila kabataan. Indi gid sila sa atubangan sang kabataan magmulay sang plano sang kada isa okon magsumpong sang paghukum sang isa kag isa. Maghalong ang asawa sa indi paghimo sang buluhaton sang bana sa kabataan nga labi ka iwat. Ang bana magbayaw sang mga kamut man sang iya asawa, nga paghatagan sia sang maalamon nga laygay kag mahigugmaon nga pagpabaskug.PP 245.1

Wala sing katugnaw kag likum nga pagtugutan sa paglutaw sa tunga sang ginikanan kag kabataan. Ang mga ginikanan magpangilala sa ila kabataan, nga pagtinguhaan nia paghangup ang ila mga luyag kag panimuut, nga magasulud sia sa ila mga balatiagon, kag pagowaon kon ano yadtong yara sa ila mga tagiposoon.PP 245.2

Mga ginikanan, ipakita sa inyo kabataan nga inyo sila ginahigugma, kag magahimo kamo sang tanan nga yara sa inyo gahum sa paghimo sa ila nga malipayon. Kon paghimoon ninyo ini, ang inyo kinahanglan nga mga pagdumili may daku pa nga kapuslanan sa ila pamatan-on nga mga painoino. Gahumi ang inyo kabataan sing may kalolo kag paghigugma, nga pagdumdumon nga “ang ila mga angeles sa langit nagatan-aw gihapon sang nawong sang Akon Amay nga yara sa mga langit.”^{2Mateo 18:10.} Kon buut kamo nga ang mga angeles maghimo para sa inyo kabataan sang buluhaton nga ginhatag sa ila sang Dios, pagbulig kamo sa ila bangud sa paghimo sang inyo bahin.PP 245.3

Sang mapatubu sila sa idalum sang mainalamon kag mahigugmaon nga pagmandu sang matuud nga puluy-an, ang kabataan wala sing handum sa paglagaw pahilayo sa pagpangita sing mga kalipayan kag mga pagpakighiupod. Ang kalautan indi magaganyat sa ila. Ang espiritu nga nagagahum sa puluy-an magadihon sang ila mga karak-ter; magahuman sila sing mga pamatasan kag mga palatukuran nga manginmabakud nga panagang batok sa mga panulay kon sila na ang maghalalin sa idalum sang pagapin sang puluy-an kag magkuha sang ila lugar sa kalibutan.PP 246.1

Ang kabataan subung man sa mga ginikanan may mga importante nga mga katungdanan sa puluy-an. Dapat sila tudloan nga sila among kabahin sang companiya nga puluy-an. Ginapakaon kag ginapasaputan kag ginahigugma kag ginaalila sila; dapat sila magpanabat sa sining madamu nga mga kalooy bangud sa pagpas-an sang ila bahin sang mga kalargahon sang puluy-an. kag magdala sang tanan nga kalipayan nga ila masarangan pasulud sa pa-nimalay nga sila among mga kabahin man.PP 246.2

Ang kabataan kon kaisa ginapanulay sa pagkaakig sa mga pagpugung sa ila; apang sa ila olihi nga kabuhi pakamaayohon nila ang ila mga ginikanan tungud sang matutum nga pagtatap kag ma-id-id nga pagkamabinantayon nga nagbantay kag nagmandu sa ila sa mga tuig nga wala pa sila sing experiencia.PP 246.3

* * * * *