Kapitulo 8—Nasudnon nga Apostasiya

Gikan sa panahon sa kamatayon ni Jeroboam ngadto sa pagpalkita ni Elias sa atubangan ni Achab ang katawhan sa Israel nag-antus sa usa ka malahutayon nga espirituhanon nga pagkunhod. Sa gimandoan sa mga tawo nga wala mahadlok kang Jehova ug kinsa nagpadasig sa salikwaut nga mga porma sa pagsimba, ang dakung bahin sa mga katawhan sa tulin nawad-an sa panan-aw sa ilang katungdanan sa pagalagad sa buhi nga Dios ug ningsagop sa daghan sa mga pagginawi sa pagsimba sa diosdios.MH 101.1

Si Nadab, ang anak nga lalaki ni Jeroboam, naglingkod sa trono sa Israel sulod sa pipila lamang ka bulan. Ang iyang buhat nga daotan sa kalit mihunong pinaagi sa usa ka kunsabo nga gipangulohan ni Baasha, usa sa iyang mga heneral, sa pagmando sa kagamhanan. Napatay si Nadab, uban sa tanan niyang kabanay nga diha sa lumbay sa pagkasumosunod, “sumala sa gipamulong ni Jehova, nga gisulti Niya pinaagi sa Iyang alagad nga si Ahias ang Silonhon: tungod sa mga sala ni Jeroboam nga iyang nahimo, ug nga niini gihimo niya ang Israel sa pagpakasala.” 1 Hari 15:29, 30.MH 101.2

Sa ingon niini nahanaw ang balay ni Jeroboam. Ang diniwata nga pagsimba nga gipasulod niya maoy nakadala ibabaw sa sad-an nga mga malapason sa bayad nga mga paghukom sa Langit; ug bisan pa niini ang mga magmamando nga misunod—si Baasha, si Ela, si Zimri, ug si Omri—sulod sa usa ka panahon nga dul-an sa kap-atan ka mga tuig, nagpadayon diha sa sama nga makapatay nga paagi sa pagbuhat ug daotan.MH 101.3

Sulod sa dakung bahin mining panahona sa apostasiya sa Israel, si Asa mao ang nagmando diha sa gingharian sa Juda. Sulod sa daghang mga tuig “gihimo ni Asa ang maayo ug matarung sa mga mata ni Jehova nga iyang Dios: kay iyang gikuha ang mga halaran sa lumalangyaw ug ang mga hatag-as nga dapit, ug gigun-ob ang mga haligi nga bato, ug giputol ang Asherim: ug gisugo ang Juda sa pagpangita kang Jehova, ang Dios sa ilang mga amahan, ug sa pagbuhat sa kasugoan ug sa sugo. Iya usab nga gipanguha gikan sa tanang mga siyudad sa Juda ang mga hatag-as nga dapit ug ang mga larawan sa adlaw: ug ang gingharian malinawon sa iyang atubangan. Cronicas 14:2-5.MH 101.4

Ang pagtoo ni Asa gitilawan pagayo sa diha nga “si Sera ang Etiopiahanon uban sa usa ka panon sa sundalo nga usa ka libo ka libo, ug tutulo ka gatus ka karro,” misulong sa iyang gingharian. Bersikulo 9. Niini nga krisis si Asa wala magbutang sa iyang pagsalig diha sa “kinutaang mga siyudad sa Juda” nga iyang natukod, uban sa “mga paril, ug mga torre, mga ganghaan ug mga trangka,” ni diha sa gamhanang mga tawo sa kaisug” diha sa iyang maayong pagkabansay nga kasundalohan. Mga bersikulo 6-8. Ang pagsalig sa han diha ni Jehova sa mga panon, diha sa kang kinsang ngalan katingalahang mga kaluwasan ang nabuhat alang sa Israel kanhi. Sa iyang pagpahiluna sa iyang mga kasundalohan sa laray sa gubat, siya nangita sa panabang sa Dios.MH 102.1

Karon ang nagakaatbang nga mga kasundalohan nanagtindog nga nag-inatubangay. Kadto maoy usa ka panahon sa pagtilaw ug pagsulay kanila nga nagalagad kang Jehova. Nasugid na ba ang tagsatagsa ka sala? May hingpit ba nga pagsalig ang katawhan sa Juda diha sa gahum sa Dios sa pagluwas? Ang maong mga hunahuna sama niini mao ang diha sa mga kaisipan sa mga pangulo. Gikan sa tawhanong panglantaw ang daku kaayo nga panon nga gikan sa Egipto makaharus sa tanang butang sa atubangan niini. Apan diha sa panahon sa kalinaw wala magpasagad si Asa sa iyang kaugalingon nganha sa mga kalingawan ug sa kalipay; nagapangandam siya alang sa bisan unsa nga emerhensya. May usa siya ka kasundalohan nga gibansay alang sa gubat; naningkamot siya sa pagdala sa iyang katawhan sa paghimo sa ilang pakigdait uban sa Dios. Ug karon, bisan pa nga ang iyang mga kasundalohan diyutay ra sa gidaghanon kay sa kaaway, ang iyang pagtoo diha sa Usa nga iyang gihimong iyang paglaum wala maluya.MH 102.2

Ingon nga gipangita niya si Jehova diha sa mga adlaw sa kauswagan, karon ang hari makasalig Kaniya diha sa adlaw sa kalisdanan. Ang iyang mga hangyo nagpalkita nga siya dili usa ka langyaw sa kahibulongang gahum sa Dios. “Walay lain gawas Kanimo aron sa pagtabang,” siya nangamuyo, “sa taliwala sa gamhanan ug kanila nga walay kusog: tabangi kami Oh Jehova; nga among Dios; kay kami nagasalig Kanimo, ug sa Imong ngalan kami minganhi batok niining panon. Oh Jehova, Ikaw ang among Dios; ayaw itugot nga ang tawo modaug batok Kanimo.” Bersikulo 11.MH 102.3

Ang pagampo ni Asa maoy angay iampo sa tagsatagsa ka magtutuo. Nagpakig-away kiata diha sa usa ka gubat, dili batok sa unod ug sa dugo, kondili batok sa mga punoan ug mga kagamhanan, ug batok sa espintuhanong pagkadaotan diha sa hatag-as nga mga dapit. Tanawa ang Efeso 6:12. Diha sa bugno sa kinabuhi atong mahibalag ang daotang mga ahensya nga naglumbay sa ilang kaugalingon batok sa matarung. Ang atong paglaum wala diha sa tawo, kondili diha sa buhi nga Dios. Uban sa hingpit nga pasalig sa pagtoo kita makapaabut nga Iyang hiusahon ang Iyang pagkamakagagahum sa mga paningkamot sa tawhanong mga paagi, alang sa himaya sa Iyang ngalan. Sa mabisdhan kita sa kalasag sa Iyang pagkamatarung, makoha ang kadaugan batok sa tanang kaaway.MH 103.1

Ang pagtoo ni Han Asa gigantihan pagayo. “Si Jehova milaglag sa mga Edopiahanon sa atubangan ni Asa, ug sa atubangan ni Juda; ug ang mga Edopiahanon nangalagiw. Ug gigukod sila ni Asa uban sa iyang katawhan ngadto sa Gerar: ug may napukan sa mga Edopiahanon nga daghan kaayo sa pagkaagi nga wala sila hing-ulii; Kay sila gilaglag sa atubangan ni Jehova, ug sa atubangan sa iyang panon.” 2 Cronicas 14:12, 13.MH 103.2

Samtang ang madaugong mga kasundalohan sa Juda ug sa Benjamin namauli ngadto sa Jerusalem, “ang Espiritu sa Dios miabut kang Asarias ang anak ni Obed: ug siya migula sa pagsugat ni Asa, ug miingon kaniya, Pamatia ninyo ako, Asa ug tibuok nga Juda ug Benjamin; Si Jehova nagauban kaninyo, samtang nga kamo uban pa Kaniya, ug kong inyong pangitaon Siya, inyo Siya nga hingkaplagan; apan kong inyo Siya nga isalikway, Iya usab kamong isalikway.” “Busa magmakusganon kamo, ug ayaw pagpaluyaha ang inyong mga kamot: kay ang inyong buhat pagabalusan.” 2 Cronicas 15:1, 2, 7.MH 103.3

Sa nadasig pagayo niining mga pulong, si Asa sa wala madugay nanguna diha sa ikaduhang reponnasyon sa Juda. Iyang “gikuha ang mga dulomtanan gikan sa dbuok yuta sa Juda, ug Benjamin ug gikan sa mga sivudad nga iyang nakuha gikan sa kabungtoran sa Ephraim, ug ivang gibag-o ang halaran ni Jehova nga diha sa atubangan sa agianan ni Jehova.MH 103.4

“Ug iyang gitigum ang tibuok Juda ug Benjamin, ug kanila nga nanagpuyo uban kanila gikan sa Ephraim ug sa Manases, ug gikan sa Simeon kay sila ming-anha kaniya gikan sa Israel, sa daghan kaayo, sa diha nga nakita nila nga si Jehova nga iyang Dios nagauban kaniya. Busa sila nanaghiusa pagtingub sa ilang kaugalingon didto sa Jerusalem sa ikatulo ka bulan, sa ikanapulo ug lima ka tuig sa paghari ni Asa. Ug sila naghalad kang Jehova niadtong adlawa, sa inagaw nga ilang nadala, pito ka gatus nga baka ug pito ka libong karnero. Ug sila minguyon sa usa ka pakigsaad sa pagpangita kang Jehova, ang Dios sa ilang mga amahan, uban sa bug-os nilang kasingkasing ug sa bugos nilang kalag.” “Ug Siya hingkaplagan nila: ug si Jehova mihatag kanila sa pagpahulay gikan sa mga dapit nga naglibut.” Bersikulo 812, 15.MH 103.5

Ang taas nga talaan ni Asa mahitungod sa matinumanong pagalagad nadaut sa pipila ka mga sayop, nga nahimo usahay sa diha nga siya napakyas sa pagbutang sa iyang pagsalig sa hingpit diha sa Dios. Sa usa ka higayon sa diha nga ang han sa Israel misulong sa gingharian sa Juda ug giilog ang Rama, usa ka kinutaan nga siyudad nga mga lima ka milya lamang gikan sa Jerusalem, si Asa naninguha sa kagawasan pinaagi sa pagpakig-abin ni Benhadad, han sa Sina. Kining maong pagkapakyas sa pagsalig sa Dios lamang sa panahon sa panginahanglan gibadlong sa mapig-ot gayud ni Hanani nga manalagna, nga mipakita sa atubangan ni Asa uban sa mensahe nga nagaingon:MH 104.1

“Tungod kay ikaw misalig sa hari sa Siria, ug wala sumalig kang Jehova nga imong Dios, busa ang panon sa han sa Siria nakagawas gikan sa imong kamot. Dili ba ang mga Edopiahanon ug ang Lubim usa ka dakung panon, uban ang mga karro ug ang mga magkakabayo daghan gayud kaayo? gani tungod kay ikaw misalig kang Jehova, Iyang gitugyan sila nganha sa imong mga kamot. Kay ang mga mata ni Jehova nagadalagan ngadto-nganhi sa tibuok yuta, aron sa pagpakita sa iyang kaugalingon nga makusganon alang kanila nga may kasingkasing nga hingpit alang kaniya. Dinhi ikaw naghimo ug binuang: busa kutob karon ikaw may mga gubat.” 2 Cronicas 16:7-9.MH 104.2

Imbis magpaubos sa iyang kaugalingon sa atubangan sa Dios tungod sa iyang sayop, “si Asa nasuko sa manalagna, ug gibalhug siya sa balay-bilanggoan; kay siya nasuko kaniya tungod mining butanga. Ug gidaugdaug ni Asa ang ubang katawhan sa maong panahon.” Bersikulo 10.MH 104.3

“Ug sa ikakadoan ug siyam ka tuig sa iyang paghan,” si Asa “nasakit sa iyang tiil, ang iyang sakit daku kaayo: apan sa iyang pagkasakit siya wala mangita kang Jehova, kondili sa mga mananambal.” Bersikulo 12. .Ang hari namatay sa ikakap-atan ug usa ka tuig sa iyang paghari ug gipulihan ni Josaphat nga iyang anak nga lalaki.MH 104.4

Duruha ka tuig sa wala pa ang kamatayon ni Asa, si Achab misugod sa pagmando diha sa gingharian sa Israel. Gikan sa sinugdan sa iyang pagmando kini natiman-an sa usa ka kahibudnganan ug makalilisang nga apostasya. Ang iyang amahan, si Omri, ang magtutukod sa Samaria, “naghimo sa daotan sa mga mata ni Jehova, ug nagbuhat sa pagkadaotan labaw pa sa tanang nanghiuna kaniya” (1 Hari 16:25); apan ang mga sala ni Achab labaw pa ka daku. Siya “naghimo sa labaw pa sa paghagit kang Jehova, ang Dios sa Israel, sa pagkasuko kay sa tanang han sa Israel nga nanghiuna kaniya,” nagbuhat “nga ingon sa usa lamang ka magaan nga butang ang paglakaw sa mga sala ni Jeroboam, ang anak nga lalaki ni Nabat.” Mga bersikulo 33, 31. Wala matagbaw sa pagpadasig sa mga ponna sa reliyoso nga tulomanon nga gisunod didto sa Bethel ug sa Dan, sa walay kahadlok iyang gidala ang katawhan ngadto sa labing makauulaw nga paganismo pinaagi sa pagsalikway sa pagsimba ni Jehova alang sa pagsimba ni Baal.MH 105.1

Sa iyang gipangasawa si Jezabel, “ang anak nga babaye ni Etbaal, nga han sa mga Sidonhanon” ug labaw nga sacerdote ni Baal, si Achab “mialagad kang Baal ug misimba kaniya. Ug nagtukod siya ug usa ka halaran kang Baal sa balay ni Baal, nga iyang gitukod sa Samaria.” Mga bersikulo 31,32.MH 105.2

Dili lamang nga gipasulod ni Achab ang pagsimba ni Baal diha sa kaulohang siyudad, apan ilalum sa pagpangulo ru Jezabel iyang gitukod ang paganong mga halaran diha sa daghang “hatag-as nga mga dapit,” diin diha sa salimbong sa naglibut nga mga kalasangan ang mga sacerdote ug ang uban nga may labut niining malumayon nga porma sa pagsimba sa diosdios naghimo sa ilang makadaut nga inpluwensya, hangtud nga hapit ang tanang Israel nagasunod ni Baal. “Walay sama kang Achab,” nga “nagbaligya sa iyang kaugalingon sa pagbuhat sa daotan diha sa mga mata ni Jehova, nga gisugyotan ni Jezabel nga iyang asawa. Ug naggawi sa pagkadulumtanan gayud pinaagi sa pagnunot sa mga larawan sumala sa tanan nga gihimo sa mga Amorehanon, nga gisalikway ru Jehova sa atubangan sa mga anak sa Israel.” 1 Hari 21:25, 26.MH 105.3

Si Achab maluya sa gahum sa pamatasan. Ang iyang pagpakighiusa pinaagi sa pagminyo sa usa ka diwatahan nga babaye nga may mabuoton nga taras ug dili malalis nga kinaiya misangput sa makaluluoy nganha sa iyang kaugalingon ug ngadto sa nasud. Walay sumbanan, ug walay hataas nga estandarte sa pagbuhat ug matarung, ang iyang taras sayon ra nga naumol sa mabuoton nga espintu ni Jezabel. Ang iyang dalo nga kinaiya wala makahimo sa pagsabut sa mga kaluoy sa Dios ngadto sa Israel ug sa iyang kaugalingon nga mga katungdanan ingon nga magbalantay ug pangulo sa pinili nga katawhan.MH 106.1

Ilalum sa makapalarag nga inpluwensya sa pagmando ru Achab, ang Israel naglaroylaroy halayo gikan sa Dios nga buhi ug nagdaut sa ilang mga paagi diha sa atubangan Niya. Sulod sa daghang mga tuig sila nawad-an sa ilang pagbati sa kataha ug sa diosnon nga kahadlok; ug karon daw ingon sa walay mausa ang nangahas sa pagbutyag sa ilang mga kinabuhi pinaagi sa pagbarug sa dayag sa pagsupak sa nagdagsang nga pagpasipala. Ang mangitngit nga landong sa apostasya maoy nagtabon sa tibuok yuta. Makita sa bisan diin ang mga larawan ni Baalim ug ni Astaroth. Ang mga templo sa pagdiwata ug ang gipahinungod nga mga kakahoyan ningdaghan diin ginasimba ang mga buhat sa mga kamot sa mga tawo. Ang hangin nahugawan sa aso sa mga halad nga gihalad ngadto sa niini nga mga dios. Ang kabungtoran ug ang kawalogan naglanoglanog sa hubog nga mga singgit sa paganong mga sacerdote nga naghalad ngadto sa adlaw, sa bulan, ug sa mga bitoon.MH 106.2

Pinaagi sa inpluwensya ru Jezabel ug sa iyang mga walay tahud nga mga sacerdote, ang katawhan gitudloan nga ang mga larawan sa mga diosdios nga ilang gipahimutang mga dios, nga nagamando pinaagi sa ilang misteryoso nga gahum sa mga elemento sa yuta, sa kalayo, ug sa tubig. Ang tanang mga gasa sa langit—ang nagailig nga mga kasapaan, ang mga bul-og sa buhi nga tubig, ang malumo nga yamog, ang mga alindahaw sa ulan nga nagpabugnaw sa yuta ug maoy hinungdan sa pagpamunga ug daghan sa mga kaumhan— gipahinungod ngadto kang Baal ug kang Astaroth, imbis nga ngadto sa Maghahatag sa tanang maayo ug hingpit nga gasa. Nalimot ang katawhan nga ang mga kabungtoran ug ang mga kawalogan, ang mga kasapaan ug ang mga tuboran, anaa sa kamot sa buhi nga Dios, nga Siya ang nagmando sa adlaw, sa mga panganod sa langit, ug sa tanang mga gahum sa kinaiya han.MH 106.3

Pinaagi sa matinumanong mga mensahero si Jehova nagpadala sa nagbalikbalik nga mga pasidaan ngadto sa apostata nga hari ug sa katawhan, apan kawang lamang ang mga pulong sa pagbadlong. Kawang lamang ang paglaban sa tinugahang mga mensahero alang sa katungod ni Jehova nga mahimong Dios lamang sa Israel; kawang lamang ang ilang pagtuboy sa mga kasugoan nga Iyang gipiyal ngadto kanila. Sa nadani sa mabulokon nga pasundayag ug sa malamaton nga mga tulomanon sa pagsimba sa larawan, ang katawhan mngsunod sa panig-ingnan sa hari ug sa iyang ginsakopan, ug nagtugyan sa ilang kaugalingon ngadto sa makahubog, ug makapaubos nga mga kalingawan sa usa ka mahilayon nga pagsimba. Sa ilang dnaptapan nga kabuang ilang gipili ang pagsalikway sa Dios ug sa Iyang pagsimba. Ang kahayag nga gihatag kanila sa hilabihan nga pagkamaluluy-on nahimong kangitngit. Ang pino nga bulawan nahanap.MH 107.1

Pasdlan, naunsa ang paghawa sa himaya sa Israel! Wala gayud kaniadto nga ang pinili nga katawhan sa Dios nahulog sa hilabihan ka ubos diha sa pagtalikod. Mahitungod sa “mga manalagna ni Baal” dihay “upat ka gatus ug kalim-an,” gawas sa upat ka gatus nga “mga manalagna sa kalasangan.” 1 Hari 18:19. Walay bisan unsa nga minos pa sa nagabuhat ug milagro nga gahum sa Dios ang makapreserbar sa nasud gikan sa hingpit nga pagkalaglag. Sa tinuyoan sa buot ang Israel mibulag sa iyang kaugalingon gikan ni Jehova, apan si Jehova sa Iyang kaluoy nangandoy gihapon kanila nga nadala ngadto sa pagpakasala, ug hapit na Siya mopadala ngadto kanila sa usa sa labing gamhanan sa Iyang mga manolunda, pinaagi kang kinsa daghan ang madala balik sa pagsugot ngadto sa Dios sa ilang mga amahan.MH 107.2