Kapitulo 11—Carmelo

Sa nagatindog sa atubangan ni Achab, nagtawag si Elias nga ang tibuok Israel pagatigumon aron sa pagsugat kaniya ug ang mga manalagna ni Baal ug ni Astaroth didto sa Bukid sa Carmelo. “Magpasugo ka,” siya mimando, “ug tapuka kanako ang tibuok Israel ngadto sa Bukid sa Carmelo, ug ang mga manalagna ni Baal nga upat ka gatus ug kalim-an, ug mga manalagna ru Asera upat ka gatus nga anaa nagakaon sa lamisa ni Jezabel.”MH 131.1

Ang sugo gipagula sa usa nga daw nagtindog diha sa presensya gayud ni Jehova; ug dihadiha si Achab mituman, nga daw ang manalagna usa ka hari, ug ang hari maoy usa ka sakop. Ang matulin nga mga mensahero mao ang gipadala sa tibuok nga gingharian uban sa mando nga paatubangon si Elias ug ang mga manalagna ni Baal ug ni Astaroth. Sa tanang lungsod ug balangay ang katawhan nangandam sa pagtigom diha sa natudlo nga takna. Samtang sila nagpanaw paingon sa dapit, ang mga kasingkasing sa kadaghanan napun-an sa kahibudngang katahap. Ang usa ka tumalagsaon nga butang ang mahitabo, kay nganong gimando kining panagtigom sa Carmelo? Unsa kahang bag-o nga kadaotan ang mahiaguman sa katawhan ug sa yuta?MH 131.2

Sa wala pa ang hulaw, ang Bukid sa Carmelo maoy usa ka dapit sa katahum, nga kansang katubigan gikan sa walay-paghubas nga mga tuburan, ug kansang mga tabunok nga mga kabakildan gihabolan sa matahum nga mga kabulakan ug malamboong mga kalasangan. Apan karon ang katahum niini naluyluy ilalom sa usa ka nagapalawos nga tunglo. Ang mga halaran nga gitukod alang sa pagsimba ni Baal ug ni Astaroth nagtindog karon diha sa mga lasang nga walay dahon. Diha sa kinatumyan sa usa sa kinatas-an nga mga tagaytay, ingo’g tataw nga kalainan sa giasoy, mao ang naguba nga halaran ni Jehova.MH 131.3

Ang Carmelo nagdungaw sa usa ka halapad nga kanap sa yuta; ang mga kaibabawan niini makita gikan sa daghang mga bahin sa Kining kapituloha gisukad sa gingharian sa Israel. Sa tiilan sa bukid dihay daghang bantaaw nga mga dapit nga gikan niini makita kaayo ang nagakahitabo sa itaas sa bukid. Ang Dios gipakaulawan pagayo pinaagi sa diniwata nga pagsimba nga gisalipdan sa mga masiut nga mga kabakildan; ug gipili ni Elias kining dapita ingon nga mao ang labing antaw nga dapit alang sa pagpasundayag sa gahum sa Dios ug alang sa kapanghimatuoran sa dungog sa Iyang ngalan.MH 131.4

Sayo sa buntag sa gitalanang adlaw, ang mga panon sa apostata nga Israel, nga diha sa maikagon nga pagpaabut, nagpundok haduul sa tumoy sa buldd. Ang mga manalagna ni Jezabel ningmartsa paingon sa itaas diha sa maambong nga pagpasundayag. Sa hananon nga pagpagarbo ang hari ningtungha ug nagpahiluna sa iyang dapit nga nag-una sa mga sacerdote, ug ang mga diwatahan misinggit sa pagabiabi kaniya. Apan dihay duha-duha sa kasingkasing sa mga sacerdote sa ilang nahinumduman nga sa pulong sa manalagna ang yuta sa Israel sulod sa tulo ka tuig ug tunga wala gayuy tun-og ug ulan. Nakasiguro sila nga may makahahadlok nga krisis nga magaabut. Ang mga dios nga ilang gisaligan wala makahimo sa pagmatuod nga si Elias usa ka bakakon nga manalagna. Sa ilang nataranta nga mga singgit, sa ilang mga pagampo, sa ilang mga luha, sa ilang pagpaubos, sa ilang mangilngig nga mga seremonyas, sa ilang gastoso ug walay hunong nga mga halad, ang ilang gisimba sa katingalahan wala gayud mingtagad.MH 132.1

Sa nag-atubang siya kang Achab ug sa mini nga mga manalagna, ug sa gilibutan siya sa napundok nga mga panon sa Israel, si Elias nagatindog, nga nag-inusara sa pagpanghimatuod sa kadungganan ni Jehova. Siya nga gipasanginlan sa dbuok nga ginghanan sa gibugaton sa pagkaalaut mini karon nagtindog sa ilang atubangan, nga daw walay panalipod diha sa presensya sa hari sa Israel, sa mga manalagna ni Baal, sa mga tawo nga iggugubat, ug sa nagaalirong nga mga linibo. Apan si Elias wala mag-inusara. Sa ibabaw ug sa palibut niya, mao ang nagapanalipod nga mga panon sa langit, ang mga manolunda nga labaw sa kusog.MH 132.2

Sa walay pagkaulaw, ug sa walay pagkalisang, ang manalagna nagatindog sa atubangan sa katawhan, hingpit nga nakasabut sa ipabuhat kaniya sa pagtuman sa diosnon nga sugo. Ang iyang dagway gihayagan sa usa ka makalilisang nga pagkasolemni. Sa mahingawaon nga pagpaabut ang katawhan naghulat kaniya mga mosulti. Sa gitan- aw niya pag-una ang naguba nga halaran ni Jehova, ug unya ngadto sa katawhan, si Elias nagsinggit sa madn-aw ug sa tuno nga sama sa trumpeta nga nagingon, “Hangtud kanus-a ba nga magakiangkiang kamo sa taliwala sa duha ka daplin? kong si Jehova Dios man, sumonod kamo Kaniya: apan kong si Baal, nan sumonod kamo kaniya.”MH 132.3

Ang katawhan wala motubag kaniya bisan sa usa ka pulong. Walay usa niadtong daku kaayo nga pundok nga nangahas sa pagpadayag sa pag-unong ni Jehova. Sama sa usa ka mangitngit nga panganod, ang limbong ug ang pagkabuta nikanap sa Israel. Sa diha dayon nga sila nagbaton niining ikamatay nga apostasya nga nagtiklog kanila, apan sa inanay samtang sa matag panahon napakyas sila sa pagpamati sa pasidaan ug sa badlong nga gipadala kanila sa Ginoo. Ang matag pagtipas gikan sa pagbuhat sa matarung, ang matag pagdumili sa paghinulsol, nagpalalom sa ilang sala ug nag-abug kanila palayo sa Langit. Ug karon, niini nga krisis, sila nagpangusog diha sa pagdumili sa pagbarog alang sa Dios.MH 133.1

Ginadumtan ni Jehova ang walay pagtagad ug ang walay pagunong niining usa ka higayon sa krisis sa Iyang buluhaton. Ang dbuok nga uniberso nagatan-aw uban sa dili malitok nga kaikag sa nagatak-op nga mga talan-awon sa dakung away tali sa maayo ug sa daotan. Ang katawhan sa Dios nagakahaduul na sa mga udanan sa walay katapusan nga kalibutan; unsa pa ang labing mahinungdanon alang kanila kay sa mahimong matinumanon ngadto sa Dios sa langit? Latas sa dbuok nga katuigan, ang Dios may mga bayani sa pamatasan, ug Siya duna niini karon—sila nga, sama kang Jose ug ni Elias ug Daniel, dili maulaw sa pagpaila sa ilang kaugalingon nga Iyang lahi nga katawhan. Ang Iyang pinasahi nga panalangin magauban sa mga kahago sa mga tawo sa buhat, mga tawo nga dili motipas gikan sa matul-id nga badlis sa katungdanan, apan nga uban sa diosnon nga kusog magasusi sa pagingon, “Kinsa ang dapig kang Jehova?” (Exodo 32:26), mga tawo nga dili mohunong diha sa pag-usisa lamang, apan mosukna nga sila nga mopili sa pagpaila sa ilang mga kaugalingon uban sa katawhan sa Dios magalakang sa unahan ug magpaila sa walay pagkasayop sa ilang pagdapig sa Hari sa mga hari ug Ginoo sa mga ginoo. Ang maong mga tawo naghimo sa ilang mga kabubut-on ug mga piano nga magapasakop sa ilang mga kabubut-on sa kasugoan sa Dios. Tungod sa ilang gugma Kaniya sila wala mag-isip sa ilang mga kinabuhi nga mahal nganha sa ilang kaugalingon. Ang ilang buhat mao ang pagsalo sa kahayag gikan sa Pulong ug pasidlakon kini ngadto sa kalibutan diha sa madn-aw, ug mapinadayunon nga silaw. Ang pagkamatinumanon ngadto sa Dios mao ang ilang sanglitanan.MH 133.2

Samtang nagduhaduha ug nagpanuko ang Israel didto sa ibabaw sa Carmelo, ang dngog ni Elias nagabuak sa kahilum: “Ako, bisan ako lamang, nga usa ka manalagna ni Jehova; apan ang mga manalagna ni Baal upat ka gatus ug kalim-an ka tawo. Busa pahatagi kami nila ug duha ka laking baka; ug papilia sila ug usa ka laking baka alang sa ilang kaugalingon, ug ipabahinbahin nila kini ug itongtong sa ibabaw sa dnapok nga kahoy, ug dili butangan sa kalayo ang ilalom: ug ako magaihaw sa lain nga laking baka ug magatungtung niini sa ibabaw sa dnapok nga kahoy ug dili butangan sa kalayo ang ilalom: ug managtawag kamo sa ngalan sa inyong dios, ug ako magatawag sa ngalan ni Jehova: ug ang Dios nga magatubag pinaagi sa kalayo, Siya mao ang Dios.”MH 134.1

Ang sugyot ni Elias makatarunganon kaayo nga ang katawhan dili makalikay niini, gani sa kaisog mitubag sila, “Maayo kanang pagkasulti.” Ang mga manalagna ni Baal wala makapatuga sa pagpataas sa ilang mga dngog sa pagsupak; ug, sa iyang pagsulti kanila, nagmando si Elias, “Magpili kamo ug usa ka laking baka nga inyo, ug andama kini pag-una; kay kamo daghan; ug magtawag kamo sa ngalan sa inyong dios, apan ayaw pagbutangi ang ilalom sa kalayo.”MH 134.2

Sa dayag maisog ug mahagiton, apan uban sa kalisang diha sa ilang sad-an nga mga kasingkasing, ang bakakong mga sacerdote nagandam sa ilang halaran, pinahimutang sa ibabaw sa mga sugnod ang ighahalad; ug unya sila mingsugod sa ilang mga yamyam. Ang ilang langgis nga mga singgit ninglanog ug ningsibaw sa mga kalasangan ug sa nagalibut nga mga kaibabawan, samtang sila nagtawag sa ngalan sa ilang dios, nga nagingon, “Oh Baal, pamatia kami.” Gilibutan sa mga sacerdote ang ilang halaran, ug uban sa pagluksolukso ug paglubaglubag sa lawas ug sa pagkulisok, inubanan sa paglarot sa ilang buhok ug sa pagsamad sa ilang panit, ilang gipangamuyoan ang ilang dios sa pagtabang kanila.MH 134.3

Ninglabay ang kabuntagon, unya ning-abut ang kaudtohon, ug bisan pa niini walay ebidensya nga si Baal nakadungog sa mga singgit sa iyang nalimbogan nga mga sumosunod. Walay tingog, ni tubag sa ilang nataranta nga mga pagampo. Ang halad nagapabilin nga wala maut-ut.MH 134.4

Samtang nagpadayon sila sa ilang nagsalimoang nga mga halad, ang malimbongon nga mga sacerdote walay hunong nga nagsulay sa paghimo ug mga paagi nga niini ilang mahaling ang usa ka kalayo sa ibabaw sa halaran ug dad-on ang katawhan sa pagtoo nga ang kalayo naggikan kang Baal. Apan gibantayan ni Elias ang tagsatagsa ka kalihukan; ug ang mga sacerdote nga naglaum batok sa paglaum alang sa higayon sa paglimbong, nagpadayon sa ilang walay dihungdan nga mga seremonya.MH 137.1

“Ug nahitabo sa pagkaudto, nga si Elias nagbiaybiay kanila, ug miingon, Kusga pagsinggit: kay siya usa ka dios; nagapalandong ba kaha siya, o nahilakaw ba, o atua ba sa usa ka panaw, o tingali siya nagakatulog ug kinahanglan pukawon. Ug sila naninggit sa makusog, ug nanagsamad sa ilang kaugalingon sumala sa ilang batasan nga minggamit sa mga kutsilyo ug mga salapang hangtud nga ang dugo nagbuhagay sa ibabaw kanila. Ug mao kadto, nga sa milabay na ang kaudtohon ug sila nagpanagna hangtud sa panahon sa paghalad sa kagabhion nga halad, apan walay tingog ni bisan kinsa nga mitubag, ni bisan kinsa nga magtagad.”MH 137.2

Sa malipavyn inoabut unta si Satanas sa pagtabang kanila nga iyang nalimbogan, ug kinsa nahalad ngadto sa pagalagad kaniya. Sa malipayon unta siya magpadala ug kilat aron sa paghaling ug kalayo alang sa ilang halad. Apan napahimutang na ni Jehova ang pagakutoban ni Satanas, gipugngan ang iyang gahum, ug ang tanang mga lingla sa kaaway dili makadala ug usa ka aligato ngadto sa halaran ni Baal.MH 137.3

Sa katapusan, sa dihang nangapagaw na ang ilang tingog sa pagsininggit, ang ilang mga bisti natumog sa dugo gumikan sa ilang pagsamad sa kaugalingon, ang mga sacerdote nawad-an sa paglaum. Uban sa walay paghunong nga kataranta ila karon gisagol sa ilang pangamuyo ang makalilisang nga mga tunglo sa. ilang dios sa adlaw, ug ang pagbantay ni Elias nagapadayon nga inatubayaon; kay siya nasayud nga kong may bisan unsa nga lansis, molampus ang mga sacerdote sa pagsugnib sa ilang halaran, dihadiha siya pagawataswatason.MH 137.4

Nagakahaduul na ang kagabhion. Gikapoyan na ang mga manalagna ni Baal, naluya ug nalibog. Ang usa ningsugyot ug usa ka butang, ug ang lain pa sa usa pa ka butang hangtud nga sa katapusan sila mihunong sa ilang mga panlimbasug. Ang ilang mga tiyabaw ug mga tunglo wala na mosibaw didto sa ibabaw sa Carmelo. Diha sa kabisgo sila misibog gikan sa maong sangka.MH 137.5

Sa tibuok nga adlaw nasaksihan sa katawhan ang mga pasundayag sa nalibog nga mga sacerdote. Ilang nakita ang ilang mapintas nga pagluksolukso libut sa halaran, nga daw ilang hakpon ang nagasilaub nga mga silaw sa adlaw sa pagsilbi sa ilang katuyoan. Ilang nakita uban sa kalisang ang makahahadlok nga pagpiang sa mga sacerdote sa ilang kaugalingon, ug sila nakahigayon sa pagpamalandong sa pagkawalay pulos sa pagsimba sa mga larawan. Daghan diha sa katilingban ang gikapuyan sa mga pasundayag sa demonyo, ug karon nagahulat sila uban sa dakung kaikag ang mga kalihukan ni Elias.MH 138.1

Takna kadto sa paghalad sa kagabhion, ug nagamando si Elias sa katawhan nga nagingon, “Umari kamo duul kanako.” Samtang sila nagduul nga nagkurog, siya miliso ngadto sa guba nga halaran diin kaniadto ang mga tawo nagsimba sa Dios sa langit, ug giayo kini. Alang kaniya kining tinapok sa mga guba labaw pang bililhon kay sa tanang matahum nga mga halaran sa mga hendl.MH 138.2

Diha sa pagtukod pag-usab mining karaan nga halaran, gipadayag ni Elias ang iyang pagtahud sa pakigsaad nga gihimo ni Jehova uban sa Israel sa diha nga sila nagtabok sa Jordan ngadto sa Yuta nga Sinaad. Gipili niya ang “napulo ug duha ka bato, sumala sa gidaghanon sa mga kabanayan sa mga anak ni Jacob,...ug iyang gitukod ang usa ka halaran sa ngalan ni Jehova.”MH 138.3

Ang nabalo nga mga sacerdote ni Baal, nga nahago sa ilang kawang nga mga panlimbasug, naghulat sa pagtan-aw kong unsay buhaton ni Elias. Gikaligutgutan nila ang manalagna tungod sa iyang pagsugyot sa usa ka pagsulay nga nakabutyag sa kaluyahon ug sa pagkawalay gahum si ilang mga dios; nahadlok pa sila sa iyang gahum. Ang katawhan sa ilang bahin, nagmahadlokon usab ug hapit dili makaginhawa sa pagpaabut, nagbantay samtang si Elias nagapadayon sa iyang mga pangandam. Ang malinawon nga panglihok sa manalagna nagadndog sa tataw nga kalainan sa panadko, ug walay kahulogan nga salimoang sa mga sumosunod m Baal.MH 138.4

Sa natapus na ang halaran, gihimo sa manalagna ang usa ka kanal sa palibut niini, ug, sa napahimutang na ang sugnod ug sa naandam na ang laking baka, iyang gipahiluna ang ighahalad sa ibabaw sa halaran ug nagasugo sa katawhan sa pagpalunop ug tubig sa ighahalad ug sa halaran. “Pun-a sa tubig ang upat ka tadyaw,” siya mimando, “ug ibubo kana sa halad nga sinunog ug sa ibabaw sa kahoy. Ug siya miingon, Buhata kini sa ikatulo. Ug ilang gihimo kini sa ikatulo. Ug ang tubig nagbaha libut sa halaran; ug iyang gipuno usab ang kanal sa tubig.”MH 138.5

Sa gipahinumduman ang katawhan mahitungod sa dugay na nga nagpadayon nga apostasiya nga maoy nakapukaw sa kasuko ni Jehova, si Elias nagaawhag kanila sa pagpaubos sa ilang mga kasingkasing ug moliso ngadto sa Dios sa ilang mga amahan, aron ang tunglo sa ibabaw sa yuta sa Israel makuha. Unya, sa pagyukbo nga matmahuron sa atubangan sa Dios nga dili makita, iyang gipataas ang iyang mga kamot ngadto sa langit ug naghimo sa usa ka yano nga pagampo. Ang mga sacerdote ni Baal nagtiyabaw ug nagbula ang baba ug nagluksolukso, gikan sa sayo sa buntag hangtud sa hapit na matunod ang adlaw sa kahaponon; apan samtang si Elias nagaampo, walay naglanoglanog nga mga tiyabaw sa mga kaibabawan sa Carmelo. Siya nagaampo nga daw siya nahibalo nga si Jehova anaa ra diha, usa ka saksi sa talan-awon, usa ka tigpatalinghug sa iyang pangaliya. Ang mga manalagna ni Baal wala magkatuno sa ilang inampoan. Yano ug mainiton ang pagampo ni Elias nga nagahangyo sa Dios sa pagpakita sa Iyang pagkalabaw ni Baal, aron ang Israel madala pagbalik ngadto Kaniya.MH 139.1

“Oh Jehova, ang Dios ni Abraham, ni Isaac, ug ni Israel,” nagpakiluoy ang manalagna, “himoa nga mahibaloan niining adlawa nga Ikaw ang Dios dinhi sa Israel, ug nga ako Imong alagad, ug nga gibuhat ko kining tanang mga butanga sa Imong pulong. Pamation Mo ako, Oh Jehova, pamation Mo ako, aron nga kining katawhan mahibalo nga Ikaw mao si Jehova nga Dios, ug nga gipabalik Mo pag-usab ang ilang kasingkasing.”MH 139.2

Ang usa ka kahilum, mapiugon diha sa kasolemni niini, nagapandong ibabaw sa tanan. Ningkurog sa kalisang ang mga sacerdote m Baal. Sa nakamatngon sa ilang sala nagpaabut sila sa madali nga balos.MH 139.3

Wala madugay sa pagkatapus sa pagampo ni Elias ang mga dilaab sa kalayo, sama sa masiga nga mga kilab sa kilat, nanaug gikan sa langit nganha sa ibabaw sa halaran, nga naglamoy sa halad, nga nagatilap sa tubig nga diha sa kanal, ug nagaut-ut bisan sa mga bato sa halaran. Ang kasiga sa kalayo nagabanwag sa bukid ug nagsamaw sa mga mata sa katawhan. Didto sa kawalogan sa ubos, diin daghan ang nanagbantay diha sa mahingawaon nga kabalaka sa mga kalihukan niadtong atua sa ibabaw, ang pagkanaug sa kalayo tataw kaayo nga nakita, ug ang tanan nangahibolong sa nakita. Kim nahisama sa haligi nga kalayo nga nagbulag sa mga anak sa Israel gikan sa panon sa mga Egiptohanon didto sa Dagat nga Mapula.MH 139.4

Ang katawhan nga didto sa bukid ninghapa sa ilang kaugalingon diha sa kahadlok atubangan sa dili makita nga Dios. Wala sila mangahas sa pagpadayon sa pagtan-aw sa kalayo nga pinadala sa Langit. Nahadlok sila nga sila sa ilang kaugalingon pagalamoyon; ug, sa nakamatngon sa ilang katungdanan sa pag-ila sa Dios ni Elias ingon nga Dios sa ilang mga amahan, ngadto kang kinsa sila nakautang sa pagdapig, naninggit sila pagdngob ingon sa usa ka dngog sa pagingon, “Si Jehova, Siya mao ang Dios; si Jehova, Siya mao ang Dios.” Uban sa makapapugwat nga pagkalahi ang singgit misibaw sa ibabaw sa kabukiran ug milanoglanog diha sa kapatagan sa ubos. Sa katapusan, napukaw ra ang Israel nga dili na linimbongan, ug mahinulsolon. Sa katapusan nakita sa katawhan kong unsa ka daku sa ilang pagpakaulaw sa Dios. Ang taras sa pagsimba ni Baal, diha sa pagkalahi sa makatarunganon nga pagalagad nga gikinahanglan sa tinuod nga Dios, nagatindog sa hingpit nga pagkadayag. Naila sa katawhan ang husdsya ug ang kaluoy sa Dios diha sa pagpugong sa tun-og ug sa ulan hangtud nga sila nadala ngadto sa pagsugid sa Iyang ngalan. Karon andam na sila sa pagdawat nga ang Dios ni Elias labaw sa tagsatagsa ka diosdios.MH 140.1

Ang mga sacerdote ni Baal nagsaksi uban sa kalisang sa kahibulongang pagpadayag sa gahum ni Jehova. Apan bisan diha sa ilang kapildihan ug diha sa presensya sa diosnon nga himaya, sila nagdumili sa paghinulsol sa ilang daotan nga binuhatan. Gusto pa sila nga magpabilin nga mga manalagna ni Baal. Sa ingon niini nagpakita nga hinog na sila alang sa kalaglagan. Nga ang mahinulsolon nga Israel mapanalipdan gikan sa mga lamat nila nga nakatudlo kanila sa pagsimba ni Baal, gimandoan si Elias sa Dios sa pagpatay niining bakakong mga magtutudlo. Ang kasuko sa katawhan napukaw na batok sa mga pangulo nga malinapason; ug sa diha nga si Elias nagahatag sa sugo, “Kuhaa ang mga manalagna ni Baal; ayaw pagpakalagiwa ang usa kanila,” sila andam sa pagsugot. Ilang gisikop ang mga sacerdote, ug gidala sila ngadto sa sapa sa Cison, ug didto, sa wala pa matak-op ang adlaw nga maoy nagtimaan sa sinugdanan sa piho nga reporma, ang mga ministro ru Baal gipamatav. Wala’y usa gitugotan nga mabuhi.MH 140.2