Kapitulo 15—Si Josaphat

Hangtud nga gitawag ngadto sa trono sa panuigon nga katloan ug lima, diha sa atubangan ni Josaphat ang maayong panig-ingnan m Hari Asa, kinsa nga sa hapit tanang krisis nakahimo “sa matarung sa mga mata ni Jehova.” 1 Hari 15:11. Sulod sa usa ka mauswagon nga paghari nga kaluhaan ug lima ka mga tuig, si Josaphat naninguha sa paglakaw “sa tanang dalan ni Asa nga iyang amahan; siya wala tumipas gikan niana.”MH 174.1

Sa iyang mga paningkamot sa pagmando nga maalamon, si Josaphat naninguha sa pagdani sa iyang mga ginsakpan sa paghimo ug maligon nga pagbarug batok sa diwatahan nga mga binuhatan. Diha pay daghan sa mga katawhan sa iyang gingharian nga “naghalad pa gayud ug nanagsunog sa insenso diha sa hatag-as nga mga dapit.” 1 Hari 22:43. Wala dihadiha gub-a sa hari kining maong mga altar, apan sukad sa sinugdanan siya naninguha sa pagpanalipod sa Juda gikan sa mga sala nga nagtimaan sa amihanan nga gingharian ilalom sa pagmando ni Achab, kinsa iyang kadungan sulod sa daghang mga tuig. Si Josaphat sa iyang kaugalingon maunongon sa Dios. Siya “wala mangita sa mga Baal; kon dili nangita sa Dios sa iyang amahan, ug naglakat sa Iyang mga sugo, ug wala magsunod sa mga buhat sa Israel.” I ungod sa iyang kabuotan, si Jehova nag-uban kaniya, ug “gilig-on ni Jehova ang iyang gingharian diha sa iyang kamot.”2 Cronicas 17:3-5.MH 174.2

“Ug ang tibuok Juda nagbuhis ngadto kang Josaphat, siya may mga bahandi; ug kadungganan nga madagayaon. Ug ang iyang kasingkasing nabayaw sa mga dala ni Jehova.” Samtang naglabay ang panahon ug nahimo na ang repormasyon, “gikuha sa hari ang hatatjas nga mga dapit ug ang Asherim gikan sa Juda.” Mga bersikulo 5, 6. “Ug ang nahibilin sa mga sodomanhon, nga nagpabilin sa mga adlaw sa iyang amahan nga si Asa, iyang gipapahawa gikan sa yuta.” 1 Hari 22:46. Sa ingon niini sa inanay ang mga pumoluyo sa Juda nalingkawas gikan sa daghang mga katalagman nga maoy naghulga sa seryoso nga pagpahinay sa ilang kalamboan sa espiritu.MH 174.3

Sa tibuok nga gingharian ang katawhan nagkinahanglan sa pahimangno diha sa kasugoan sa Dios. Diha sa usa ka pagsabut niini nga kasugoan nasalig ang ilang kaluwasan; pinaagi sa pagpahiuyon sa ilang mga kinabuhi ngadto sa mga kinahanglanon niini sila mahimong maunongon ngadto sa Dios ug sa tawo. Sa pagkahibalo niini, si Josaphat naghimo ug mga lakang sa pagsiguro sa iyang katawhan sa lubos nga pahimangno diha sa Balaan nga Kasulatan. Ang mga prinsipe nga maoy gitahasan sa nagkalainlain nga mga bahin sa iyang gingharian gimandoan sa pagpahigayon alang sa matinumanon nga pangalagad sa mga sacerdote nga magtutudlo. Pinaagi sa harianon nga pagkatinudlo kining maong mga magtutudlo, nga nagabuhat ilalom sa direkta nga pagdumala sa mga prinsipe, “ug sila mingpanaw sa tanang mga siyudad sa Juda, ug nanagpanudlo sa taliwala sa katawhan.” 2 Cronicas 17:7-9. Ug samtang daghan ang naningkamot sa pagsabut sa mga kinahanglanon sa Dios ug nagsalikway sa sala, nahimo ang usa ka pagpabuhi.MH 175.1

Nganhi niining maalamon nga pagtagana alang sa espirituhanong mga kinahanglanon sa iyang mga sakop, dili diyutay ang nautang ni Josaphat sa iyang kauswagan ingon nga usa ka hari. Diha sa pagtuman sa kasugoan sa Dios anaa ang daku nga ganansya. Diha sa pagpahiuyon nganha sa diosnon nga mga kinahanglanon anaa ang usa ka gahum nga magausab nga magdala ug kalinaw ug maayong kabubut-on taliwala sa katawhan. Kong ang mga pagtulun-an mahitungod sa pulong sa Dios mao pay gihimong inpluwensya nga nagamando sa kinabuhi sa tagsatagsa ka lalaki ug babaye, kong ang hunahuna ug ang kasingkasing nadala pa ilalom sa mapugnganong gahum mini, ang mga kadaotan nga karon anaa diha sa nasud ug diha sa kadlingbanong kinabuhi dili unta makita. Gikan sa tagsatagsa ka puloy-anan magagula unta ang usa ka inpluwensya nga maghimo sa mga lalaki ug sa mga babaye nga kusgan diha sa espirituhanon nga panabut ug diha sa gahum sa pamatasan, ug sa ingon niini ang mga nasud ug ang mga katawhan mapahimutang diha sa bantaaw nga ba ruga nan.MH 175.2

Sulod sa daghang mga katuigan si Josaphat nagpuyo nga malinawon, nga wala hasula sa naglibut nga mga nasud. “Ang pagkahadlok kang Jehova diha sa ibabaw sa tanang mga gingharian sa yuta nga naglibut sa Juda.” Bersikulo 10. Gikan sa Filistia iyang nadawat ang salapi nga buhis ug mga gasa; gikan sa Arabia, dagkung mga panon sa karnero ug sa mga kanding. “Ug si Josaphat miuswag sa hilabihan gayud; ug siya nagtukod didto sa Juda sa mga kastilyo ug mga siyudad nga tipiganan.... Mga tawo sa gubat, ang gamhanang mga tawo sa kaisug,...nanagalagad sa hari gawas niadtong gibutang sa han sa mga kinutaang siyudad sa tibuok Juda.” Mga bersikulo 12-19. Sa gipanalanginan sa madagayaon gayud sa “mga bahandi ug kadungganan,” nakahimo siya sa paggamit sa usa ka gamhanang inpluwensya alang sa kamatuoran ug sa pagkamatarung. 2 Cronicas 18:1.MH 175.3

Sa pipila ka mga tuig human sa iyang pagsaka sa trono, si Josaphat, nga karon diha na sa kinatumyan sa iyang kauswagan, mitugot sa kaminyoon sa iyang anak nga lalaki nga si Joram, ngadto kang Athalia, anak nga babaye ni Achab ug Jezabel. Pinaagi mini nga panaghiusaha naporma ang usa ka kaabinan tali sa mga gingharian sa Juda ug sa Israel, nga dili pagbuot sa Dios ug diin sa usa ka panahon sa krisis nahimong hinungdan sa kadaut ngadto sa hari ug sa kadaghanan sa iyang mga sakop.MH 176.1

Sa usa ka higayon si Josaphat mingduaw sa hari sa Israel didto sa Samaria. Linain ang pagpasidungog nga gipakita sa harianon nga dumoduaw nga gikan sa Jerusalem, ug sa wala pa matapus ang iyang pagduaw siya gidani sa paghiusa sa hari sa Israel diha sa gubat batok sa mga Siriahanon. Si Achab naglaum nga pinaagi sa pagtipon sa iyang mga kasundalohan uban sa Juda iyang mabawi ang Ramoth, nga usa sa karaang mga siyudad nga dalangpanan, nga, sa iyang pagpakigbugno, sa tinud-anay iya sa mga Israelihanon.MH 176.2

Bisan si Josaphat nga diha sa usa ka gutling nga pagkamaluyahon sa dalidali nakasaad sa pagtipon sa hari sa Israel diha sa iyang gubat batok sa mga Siriahanon, apan ang iyang maayong pagpamalandong nagdala kaniya sa pagpangita sa kabubut-on sa Dios mahitungod niining maong buluhaton. “Pakisayud una, ako nangaliyupo kanimo, sa pulong ni Jehova karon,” siya misugyot ngadto kang Achab. Agi ug tubag, gipatawag pagtingub ni Achab ang upat ka gatus nga bakakong mga manalagna sa Samaria, ug nangutana gikan kanila nga nagaingon, “Moadto ba kami sa Ramoth-galaad aron sa pagpakiggubat, o magapugong ba ako?” Ug sila mingtubag, “Lakaw; kay ang Dios magatugyan niana sa kamot sa hari.” Mga bersikulo 4, 5.MH 176.3

Ingon nga wala matagbaw, si Josaphat naningkamot sa pagkahibalo alang sa usa ka kasigurohan sa kabubut-on sa Dios. “Wala ba dinhi ing usa ka manalagna ni Jehova,” siya nangutana, “aron kita magpakisayud kaniya?” Bersikulo 6. “Ania pay usa ka tawo, si Micheas nga anak nga lalaki ni Imla, nga kaniya kita magpakisayud kang Jehova,” nutug-an si Achab; “apan gidumtan ko siya; tungod kay wala siya magpanagna sa maayo mahitungod kanako, kondili sa kadaotan kanunay. 1 Han 22:8. Malig-on si Josaphat sa iyang pagpakita sa ilang atubangan ug ingon nga gipapanumpa m Achab sa pagsulti “sa tinuod lamang sa ngalan ni Jehova,” si Micheas miingon: “Nakita ko ang tibook Israel nga nagakadbulaag ibabaw sa kabukiran, ingon sa mga kamero nga walay magbalantay ug si Jehova miingon: kini walay agalon; papaulia ang tagsatagsa ka tawo ngadto sa iyang balay sa pakigdait.” Mga bersikulo 16, 17.MH 179.1

Ang mga pulong sa manalagna igo na unta kadto sa pagpakita sa mga han nga ang ilang proyekto wala kahimut-i sa Langit, apan walay usa sa duruha ka hari nagbati nga mopatuo sa pasidaan. Nadman-an na ni Achab ang dalan nga iyang pagapadulngan, ug disidido siya sa pagsunod mini. Si Josaphat nakahatag na sa iyang pulong sa pasalig nga nagaingon, “Kami maldghiusa kanimo sa gubat;” ug tapus sa paghimo sa maong saad, wala na siyay gusto nga mopasibug sa iyang mga kasundalohan. 2 Cronicas 18:3. “Busa ang han sa Israel ug si Josaphat, ang hari sa Juda, mitungas ngadto sa Ramoth sa Galaad.” 1 Hari 22:29.MH 179.2

Sulod sa gubat nga misunod, si Achab naigo sa usa ka udyong, ug sa pagkahapon siya namatay. “Sa hapit na mosalop ang adlaw,” “dihay usa ka singgit gikan sa tibuok nga panon nga nagaingon,” “Ang tagsatagsa ka tawo ngadto sa iyang siyudad, ug ang tagsatagsa ka tawo ngadto sa iyang kaugalingon nga yuta.” Bersikulo 36. Sa ingon niini natuman ang pulong sa manalagna.MH 179.3

Gikan mining malisud nga gubat si Josaphat mipauli ngadto sa Jerusalem. Samtang nagkahaduul siya sa siyudad, gitagbo siya ni manalagna Jehu uban sa pagbadlong nga nagingon: “Motabang ba ikaw sa daotan, ug mahagugma kanila nga nagadumot kang Jehova? tungod niining butanga ang kaligutgut anaa sa ibabaw nimo gikan sa atubangan ni Jehova. Apan bisan pa niim may mga maayong mga butang nga nakita diha kanimo, mana imong gikuha ang Ashenm gikan sa yuta ug gibutang mo ang imong kasingkasing sa pagpangita sa Dios.” 2 Cronicas 19:2, 3.MH 179.4

Sa kinadak-an ang ulahing mga katuigan sa pagkahari ni Josaphat gigasto diha sa pagpalig-on sa nasudnon ug sa espirituhanong mga panalipod sa Juda. “Ug migula siya pag-usab ngadto sa taliwala sa katawhan sukad sa Beerseba ngadto sa kabungtoran sa Ephraim, ug gidala sila pagbalik ngadto kang Jehova, ang Dios sa ilang mga amahan.” Bersikulo 4.MH 180.1

Usa sa importante nga mga lakang nga gihimo sa hari mao ang pagtukod ug ang pagpalungtad sa batid nga mga hukmanan sa katarungan. Siya “nagbutang sa mga maghuhukom sa yuta sa tanang mga kinutaang siyudad sa Juda, sa usa ug usa ka siyudad;” ug diha sa mando nga gihatag kanila siya nag-awhag sa pagingon: “Hunahunaa ug unsay inyong pagabuhaton: kay kamo dili magahukom alang sa tawo, apan alang kang Jehova, ug Siya magauban kaninyo sa paghukom. Busa karon himoa nga ang pagkahadlok kang Jehova moanha sa ibabaw kaninyo; pamati ug buhata kana: kay walay kadaotan diha kang Jehova nga atong Dios, ni pagpasulabi sa mga tawo, ni may pagdawat sa mga hiphip.” Mga bersikulo 5-7.MH 180.2

Gihingpit ang sistema sa hukmanan pinaagi sa pagtukod sa usa ka hukmanan sa apelasyon didto sa Jerusalem, diin “gibutang ni Josaphat ang mga Levihanon ug ang mga sacerdote, ug ang mga pangulo sa mga kabalayan sa mga amahan sa Israel, aron sa paghukom alang kang Jehova, ug alang sa paghusay sa mga pagkabingkil.” Bersikulo 8.MH 180.3

Gitambagan sa hari kining maong mga maghuhukom nga magamatinumanon. “Sa ingon mini buhaton ninyo sa pagkahadlok kang Jehova, sa pagkamatinumanon, ug sa usa ka hingpit nga kasingkasing,” siya nagmando kanila. “Ug kong may pagkabingkil nga mahidangat kaninyo gikan sa inyong kaigsuonan nga nagpuyo sa ilang mga siyudad, dugo batok sa dugo, Kasugoan batok sa sugo, kabalaoran ug mga tulomanon, kamo magapasidaan kanila, nga sila dili magpakasala kang Jehova, ug nga sa ingon mini ang kaligutgut modangat sa ibabaw ninyo ug sa inyong kaigsuonan: kini buhata ug kamo dili mahimong sad-an.MH 180.4

“Ug ania karon, si Amarias ang labawng sacerdote anaa sa ibabaw ninyo sa tanang mga hinungdan m Jehova; ug si Sebadias ang anak nga lalaki ni Ismael, ang magbubuot sa balay sa Juda, sa tanang mga hinungdan sa hari: ang mga Levihanon usab mahimong mga punoan sa atubangan ninyo.MH 180.5

“Pagmaisugon kamo, ug si Jehova magauban sa maayo.” Alga bersikulo 9-11.MH 181.1

Diha sa iyang maampingon nga pagbantay sa mga katungod ug sa mga kagawasan sa iyang mga sakop, gipalutaw ni Josaphat ang hunahuna nga ang matag-sakop sa tawhanon nga pamilya magadawat gikan sa Dios sa katarungan, nga nagamando ibabaw sa tanan. “Ang Dios magatindog sa katilingban sa mga gamhanan; Siya nagahukom taliwala sa mga dios.” Ug sila nga natudlo sa pagbuhat ingon nga mga maghuhukom ilalom Kaniya, mao ang “magalaban sa mga kabus ug sa mga ilo; ilang buhaton “ang hustisya sa mga sinakit ug sa makaluluoy,” ug luwason “sila gikan sa mga kamot sa daotan.” Salmo 82:1,3,4.’ Ngadto sa katapusan sa paghari ni Josaphat ang gingharian sa Juda gisulong sa usa ka kasundalohan sa kang kinsang pag-abut ang mga lumulupyo sa yuta may katarungan sa pagkurog. “Ang mga anak sa Moab, ug ang mga anak sa Ammon, ug uban kanila ang uban sa mga Ammonhanon, ming-adto batok kang Josaphat sa pagpakiggubat.” Ang mga balita mahitungod niini nga panulong ming-abut sa hari pinaagi sa usa ka mensahero, nga mingtungha uban sa makapahikurat nga pulong, “Alay ming-abut nga usa ka dakung panon batok kanimo gikan sa dagat unahan sa Siria; ug ania karon, sila atua sa Hasasontamar (nga mao usab ang Engedi).” 2 Cronicas 20:1, 2.MH 181.2

Si Josaphat maoy usa ka makusganong tawo sa kaisug. Sulod sa daghang mga tuig iyang ginalig-on ang iyang mga kasundalohan ug iyang gisalipdan ang mga siyudad. Alaayo siya nga pagkaandam sa pagtagbo batok si bisan kinsa nga kaaway; apan niini nga krisis wala niya ibutang ang iyang pagsalig diha sa bukton nga unod. Dili pinaagi sa disiplinado nga mga kasundalohan ug mga kinutaan nga mga siyudad, kondili pinaagi sa usa ka buhi nga pagtoo diha sa Dios sa Israel, siya makalaum sa pagbaton sa kadaugan batok mining mga hentil nga nagpasiatab sa ilang gahum aron sa pagpahaubos sa Juda diha sa mga mata sa mga nasud.MH 181.3

“Si Josaphat nahadlok, ug nagpahimutang sa iyang kaugalingon sa pagpangita kang Jehova; ug iyang gimantala ang usa ka pagpuasa sa tibuok Juda. Ug ang Juda nagtigum sa dngob sa ilang kaugalingon, sa pagpangita ug pakitabang kang Jehova: bisan gikan sa tanang mga siyudad sa Juda sila ming-abut sa pagpangita kang Jehova.”MH 181.4

Sa nagatindog siya sa sawang sa templo diha sa atubangan sa iyang katawhan, gibubo ni Josaphat ang iyang kalag diha sa pagampo, nga nangamuyo sa mga saad sa Dios, uban sa pagsugid sa pagkawalay kaarangan sa Israel. “Oh Jehova, ang Dios sa among mga amahan,” siya nangamuyo, “dili ba Ikaw mao ang Dios sa langit? Ug dili ba Ikaw mao ang magbubuot sa tanang mga ginghanan sa mga nasud? Ug sa Imong kamot anaa ang gahum ug kusog, busa mao nga walay makaasdang Kanimo? Wala ba Nimo, Oh Dios namo, papahawaa ang mga pumoluyo mining yutaa gikan sa atubangan sa Imong katawhan nga Israel, ug ihatag kini sa kaliwatan ni Abraham nga Imong higala sa walay katapusan? Ug sila namuyo didto, ug nagtukod Kanimo ug usa ka balaan nga puloy-anan didto alang sa Imong ngalan, sa pagingon: Kong ang kadaot modangat kanato, sama sa espada, sa paghukom, o kamatay, o gutom, kami managtindog sa atubangan mining balaya ug diha sa Imong atubangan (kay ang Imong ngalan ania mining balaya), ug magatuaw Kanimo sa among kasakit, ug Ikaw magapatalinghug ug magaluwas.MH 182.1

“Ug karon, tan-awa, ang mga anak sa Ammon ug sa Moab ug ang bukid sa Seir, nga dili nimo ipasulong sa Israel, sa ilang paghigula gikan sa yuta sa Egipto, apan sila mingtalikod gikan kanila, ug wala mla gun-oba; ania karon, giunsa mla pagbalus kanamo, sa pag-anhi aron sa pagsalikway kanamo sa pagkapanulondon. Oh Dios namo, dili Mo ba sila paghukman? Kay kami walay gahum batok niining dakung panon nga mianhi batok kanamo; ni mahibalo kami kong unsay pagabuhaton: Apan ang among mga mata gitutok namo Kanimo.” Mga bersikulo 3-12.MH 182.2

Uban sa pagsalig si Josaphat nakamgon ngadto kang Jehova, “Ang among mga mata gitutok namo Kanimo.” Sulod sa daghang mga tuig iyang gitudloan ang katawhan sa pagsalig diha sa Usa nga sa nag-agi nga mga katuigan kanunay nga mipatunga sa pagluwas sa Iyang pimli nga katawhan gikan sa hilabihan nga kalaglagan; ug karon, sa diha nga ang gingharian diha sa katalagman, si Josaphat wala magtindog nga nag-inusara; “ang tibuok Juda mingtindog sa atubangan ni Jehova, lakip ang ilang mga kabataan, ang ilang mga asawa, ug ang ilang mga anak.” Bersikulo 13. Sa hiniusa sila nagpuasa ug nagampo; sa hiniusa sila nangamuyo ni Jehova nga ipalibog ang ilang mga kaaway, aron ang ngalan ni Jehova mahimaya.MH 182.3

“Oh Dios, ayaw pagpakahilum:
Ayaw pagpakahilum,ug ayaw paghunong, Oh Dios.
Kay, ania karon, ang Imong mga kaaway
nagahimo ug usa ka kaguliyang:
Ug sila nga nanagdumot kanimo
mingpatuyhakaw sa ulo.
Batok sa Imong katawhan nanaghimo sila
sa pagtambag nga malimbongon.
Ug sa tingub nanagsabutsabut sila
sa pagpakitambag batok sa Imong mga gitagoan.
Nanagingon sila: Umari kamo ug putlon ta
sila gikan sa pagkanasud;
Aron dili na handumon ang ngalan nga Israel.
Kay sa tingub nanagsabut sila pag-usa sa usa ka
kabubut-on:
Batok Kanimo sila nanagbuhat ug pakigsaad:
Ang mga balongbalong sa mga Edomhanon
ug sa mga Ismaelhanon;
Sa Moab. ug sa mga Agarhanon;
Sa Gebal ug sa Ammon ug sa Amalek...
Buhata kanila ang ingon sa gibuhat Mo
ngadto sa Madian:
Ingon sa kang Sisara, ingon sa kang Jabin,
didto sa suba sa Cison:...
Ibutang sila sa kaulawan ug kagubtanan
sa pagkaluya sa walay katapusan;
Oo, liboga sila ug pasagdi nga mangamatay:
Aron sila makaila nga Ikaw lamang, kansang
ngalan mao si Jehova,
Ikaw lamang ang Hataas Uyamut ibabaw
sa tibuok nga yuta.” Salmo 83.MH 183.1

Samtang ang katawhan mingtipon sa ilang han sa pagpaubos sa ilang kaugalingon sa atubangan sa Dios, ug nagahangyo Kaniya alang sa panabang, ang Espintu ni Jehova mianha kang Jahaziel, ang “usa ka Levihanon sa mga anak nga lalaki ni Asaph, ug siya miingon:MH 183.2

“Pamati kamo, tibuok Juda, ug kamong mga pumoluyo sa Jerusalem, ug ikaw han Josaphat, Kini mao ang gipamulong ni Jehova kanimo, Ayaw kamo kahadlok, ni magmaluya tungod mining dakung panon; kay ang gubat dili inyo, kondili Iya sa Dios. Ugma umadto kamo batok kanila: ania karon, sila motungas sa tungasanan sa Sis; ug makita ninyo sila sa kinatumyan sa walog, sa dili pa ang kamingawan sa Jeruel. Kamo dili kinahanglan nga makig-away mining maong gubat: Magpahimutang kamo sa inyong kaugalingon, tumindog sa walay lihok, ug tan-awa ang kaluwasan ni Jehova uban kaninyo, Oh Juda ug Jerusalem: ayaw kahadlok, ni magmaluya; ugma panggula kamo batok kanila: kay si Jehova magauban kaninyo.”MH 183.3

“Ug miyukbo si Josaphat ang iyang ulo uban sa iyang nawong paingon sa yuta; ug ang tibuok Juda ug ang mga pumoluyo sa Jerusalem nanghapa sa atubangan ni Jehova, nga nanagsimba kang Jehova. Ug ang mga Levihanon, sa mga anak sa mga Koatnon ug sa mga anak sa mga Corehanon, nanagtindog sa pagdayeg kang Jehova, ang Dios sa Israel, uban sa hataas uyamut nga tingog.”MH 184.1

Sayo sa pagkabuntag namangon sila ug ming-adto ngadto sa kamingawan sa Tekoa. Samtang mingdasdas sila ngadto sa gubat, si Josaphat miingon, “Pamatia ako, Oh Juda, ug kamong mga pumoluyo sa Jerusalem; Tumotoo kamo kang Jehova nga inyong Dios, aron kamo mamalig-on; toohi ang Iyang mga manalagna, aron kamo manag-uswag.” “Ug sa nakatambag na siya sa katawhan iyang gipangtudlo ang mga mag-alawit kang Jehova, ug magadayeg sa katahum sa kabalaan.” 2 Cronicas 20:14-21. Kining maong mga mag-alawit ming-una sa kasundalohan, nga nagpataas sa ilang mga tingog sa pagdayeg ngadto kang Jehova alang sa saad sa kadaugan.MH 184.2

Kini maoy usa ka talagsaon nga paagi sa pag-asdang sa gubat batok sa kasundalohan sa kaaway—nga nanagdayeg ni Jehova uban sa pagawit, ug nagbayaw sa Dios sa Israel. Mao kini ang ilang alawiton sa gubat. Sila nagbaton sa katahum sa kabalaan. Kong ang dugang pa nga pagdayeg sa Dios ang gihimo karon, ang paglaum ug ang kaisug ug pagtoo inagatubo kanunay. Ug dili ba kaha kini makapalig-on sa mga kamot sa maisug nga mga sundalo kinsa karon nagatindog sa pagpanalipod sa kamatuoran?MH 184.3

“Si Jehova nagpahimutang sa mga magbabanhig batok sa mga anak sa Ammon, sa Moab, ug sa bukid sa Seir, nga ming-abut batok sa Juda; ug sila gihampak. Kay ang mga anak sa Ainmon ug sa Moab, nanagtindog batok sa mga pumoluyo sa bukid sa Seir, aron sa pagpatay ug sa paglaglag gayud kanila; ug sa diha nga nalaglag na mla ang mga pumoluyo sa Seir, ang tagsatagsa nanagtinabangay sa paglaglag sa lain.MH 184.4

“Ug sa diha nga ang Juda miabut sa lantawan nga torre sa kamingawan, sila nanaglantaw sa panon sa katawhan; ug ania karon, sila nanagbuy-od nga mga minatay nga nangapukan sa yuta, ug walay usa nga nakagawas.” Mga bersikulo 22-24.MH 185.1

Ang Dios mao ang kusog sa Juda mining mao nga krisis, ug Siya gihapon mao ang kusog sa Iyang katawhan karon. Dili kita magasalig diha sa mga prinsipe, o magpahimutang sa mga tawo diha sa dapit nga Iya sa Dios. Atong pagahinumduman nga ang mga tawo masayop ug mahisalaag, ug nga Siya nga anaa ang tanang gahum mao ang atong malig-on nga torre sa panalipod. Diha sa tagsatagsa ka emerhensya atong pagabation nga ang gubat Iya. Ang Iyang mga kahinguhaan walay udanan, ug ang daw walay mga kahimoan makahimo nga labaw pa nga daku ang kadaugan.MH 185.2

“Luwasa kami. Oh Dios, sa among kaluwasan,
Ug tiguma kami pagtingub,
Ug luwasa kami gikan sa mga nasud,
Aron sa paghatag ug pasalamat sa Imong maputli nga ngalan,
Ug sa pagdaug tungod sa Imong pagdayeg.” I Cromcas 16:35.MH 185.3

Sa nagbaguod sa mga inagaw, ang mga kasundalohan sa Juda namauli “uban sa kalipay; kay gihimo silang malipayon ni Jehova ibabaw sa ilang mga kaaway. Ug sila nangabut sa Jerusalem uban ang kinuldasan nga mga tulonggon ug mga alpa ug mga trumpeta ngadto sa balay ni Jehova.” 2 Cronicas 20:27, 28. Daku ang hinungdan sa ilang paglipay. Diha sa pagtuman sa sugo nga nagingon, “Tumindog kamo sa walay lihok, ug tan-awa ang kaluwasan ni Jehova:...ayaw kahadlok, ni magmaluya,” ilang gibutang ang ilang pagsalig sa bugos diha sa Dios, ug Siya nagmatuod nga ilang salipdanan ug ang ilang manluluwas. Bersikulo 17. Karon makahimo na sila sa pag-awit uban sa pagsabut sa dnugahang mga alawiton ni David:MH 185.4

“Ang Dios mao ang atong dalanepanan ug kalig-on,
madali nea katabang sa atong kalisdanan....
Ginali Niya ang pana, ug gibungeo ang bangkaw;
Sa kalayo gisunog Niya ang mga karro.
Humilom kamo ug ilhon ninyo nga Ako mao ang Dios:
Pagabayawon Ako dinhi sa yuta.MH 185.5

Si Jehova sa mga panon nagauban kanato;
Ang Dios nj Jacob mao ang atong dalangpanan.” Salmo 46.

MH 186.1

“Ingon sa Imong ngalan; Oh Dios,
Mao usab ang Imong pagdayeg ngadto sa mga kinatumyan sa yuta:
Ang Imong tuong kamot napuno sa pagkamatarung.
Palipaya ang bukid sa Sion,
Pamayaa ang mga anak nga babaye sa Juda,
Tungod sa Imong mga paghukom....

“Kining mao nga Dios maoy atong Dios
sa mga katuigan nga walay katapusan;
Siya mao ang atong magmamando bisan hangtud sa kamatayon.” Salmo 48:10-14.MH 186.2

Tungod sa pagtoo sa hari sa Juda ug sa iyang mga kasundalohan “ang kahadlok sa Dios diha sa tanang mga gingharian sa kayutaan sa diha nga sila nakadungog nga si Jehova nakig-away batok sa mga kaaway sa Israel. Busa ang gingharian ni Josaphat malinawon: kay ang iyang Dios mihatag kaniya sa pahulay.” 2 Cronicas 20:29, 30.MH 186.3