Ang Paguswag ngadto sa Kagawasan

ANG mga reformador nga Ingles, samtang nagsalikway sa pagtulon-an sa Roma, nagatipig sa daghan sa iyang tulomanon. Mao nga bisan ang kagahum ug pagtulon-an sa Roma gisalikway, dili diotay sa iyang mga paagi ug mga ceremonias ang gilakip sa pag-ampo sa iglesia sa Inglaterra. Kini ginaangkon nga killing mga butanga sa konsiensia walay labut; nga bisan wala sila isugo sa Kasulatan, tungud kay dili sila mapuslanon, apan dili ginadili, busa sa kinaiya dili sila dautan. Ang ilang pagbantay nakatabang sa pagpasigpit sa kahiladman sa mga iglesia reformada gikan sa Roma, ug kini giagda nga ilang pauswagon ang pagpadawat sa mga Romanista sa Protestante nga pagtoo.ADA 203.1

Alang sa kasupk ug sa nagalaban, kining lantugi daw natapus na. Apan adunay lain nga klase nga wala kaayo gayud maghukom. Ang kamatuoran nga kining batasan “magadala sa pagbutang latayanan sa ibabaw sa kahiladman nga anaa sa taliwala sa Roma ug sa Reformacion”^{1Martyn, Vol. V, p. 22.} sa ilang hunahuna mao ang katapusan katarungan batok sa paghawid kanila. Sila nag tan-aw kanila nga mga timaan sa pagkaulipon diin sila nahigawas, ug diin nga sila wala nay hunahuna sa pagbalik. Sila mikatarungan nga ang Dios aduna sa Iyang pulong tinukod nga sumbanan sa mahitungud sa pag-ampo, ug ang tawo dili maka- himo sa pagdugang kanila o sa pag-usab kanila. Ang sinugdanan gayud sa dakung apostasia mao ang pagpangita sa pagilis sa pagbulot an sa Dios nianang sa iglesia. Ang apostasia sa mga Romano nagsugod sa pagpatuman sa wala idili sa Dios, ug siya nagtapus pinaagi sa pagdili kon unsa ang buhat nga ginapatuman sa Dios.ADA 203.2

Daghanan nga naninguha sa mainiton sa pagbalik ngadto sa kaputli ug kayano nga nagpaila sa unang iglesia. Sila nag-ila sa daghanan nga gitukod nga kostumbre sa iglesia sa Inglaterra ingon nga handumanan sa pagkadiwatahan, ug sila sa ilang konsiensia dili makatugot sa paghiusa sa iyang pag-ampo. Apan ang iglesia, tungud kay gitabangan man sa kagahum civil, dili magtugot sa pagpabulag sa iyang dagway. Ang tagsatagsa gikinahanglan sa pagpatambong sa mga tulomanon, ug ang dili tinugotan pagtigum alang sa pag-ampo gidili, sa ilalom sa silot sa bilanggoan, paghingilin, ug sa kamatayon.ADA 204.1

Sa pagsugod sa napulog pito ka siglo ang hari nga bag-o lamang milingkod sa trono sa Inglaterra nagpahayag sa iyang tuyo sa paghimo sa mga Puritano “sa pagpasunod, o sa pagwagtang kanila sa yuta, o sa labing dautan.”^{2Bancroft, George, “History of the United States of America,&rdquo Part I, ch. 12, par 6.} Sanglit gipangita, gilutos, ug gibilanggo, sila wala makahibalo sa umalabut sa saad sa maayong kaugmaon, ug daghan nga nagauyon nga alang niadtong mo-alagad sa Dios sumala sa gisugyot sa ilang konsiensia, ang “Inglaterra nagasupod paghonong sa kahangturan sa pagka polay-anan dapit.”^{3Palfrey, J. G., “History of New England,” ch. 3, par. 43.} Ang uban sa katapusan naghunahuna sa pagpangita ug dalangpanan sa Holanda. Mga kalisdanan, mga pagkawala, ug pagbilanggo maoy ginahibalag. Apan ang malig-on nga pagpadayon nakadaug sa ulahi, ug sila nakakaplag dalangpan sa makihigalaon nga kabaybayonan sa Republika sa Holanda.ADA 204.2

Sa ilang pagkalagyo gibiyaan nila ang ilang mga kabalayan, ilang mga butang, ug ang ilang katigayonan sa panginabu hi. Sila mga dumoduong sa laing yuta, sa taliwala sa mga katawohan nga lain ang pinulongan ug kostumbre. Sila napugos sa paghimo sa bag-o ug wala kasulaye nga katungdanan aron sa pagpangita sa ilang pagkaon. Apan sila nagdawat nga malipayon sa maong kahimtang, ug wala mag-usik sa panahon sa kataspuk kon sa pagbasul. Bisan usahay sa kanunay ginapigutan sila sa ka kabus, nagpasalamat sila sa Dios sa panalangin nga sa gihapon gihatag kanila, ug sila nakakaplag sa ilang kalipayan nga sa walay pagkatugao nga panaghiusa nga espirituhanon. “Sila nahibalo nga sila mga dumoduong, ug wala magtan-aw nianang mga butang, apan pinataas ang ilang mga mata sa langit, ang ilang minahal nga puloy-anan, ug nakapalinaw sa ilang espiritu.”^{4Bancroft, Part I, ch. 12, par. 15.} Sila nagasalig sa mga saad sa Dios, ug wala Siya magkawang kanila sa panahon sa ilang kawad-on. Ug kon ang kamot sa Dios daw ingon magatudlo kanila sa unahan sa dagat diin sila makakita puloy-anan, nga ilang kabilin sa ilang mga anak, ang mahal nga panulondon sa kagawasan sa tinohoan, sila moadto, sa walay pagkaluya, sa dalan nga gimbut-an kabubut-on sa Dios.ADA 204.3

Ang Dios nagtugot sa mga pagsulay nga magaabut sa Iyang mga katawohan aron sa pag-andam kanila alang sa pagtapus sa dakung bulohaton sa Iyang maayong tinguha kanila. Ang iglesia nahius-us ug maayo, aron nga siya igapataas. Ang Dios hapit na magpasundayag sa Iyang gahum sa kaayohan sa iglesia, sa paghatag sa kalibutan sa lain nga kamatuoran nga Siya dili magasalikway kanila nga mosalig Kaniya. Siya nagbuot sa pagmando sa mga hitabo sa paghimo sa kasuko ni Satanas ug sa mga dautang toyo sa dautang mga tawo sa pagpauswag sa Iyang himaya, ug sa pagdala sa Iyang mga katawohan sa dapit nga walay peligro. Ang paglutos ug paghingilin mao ang nagaabli sa dalan sa kagawasan.ADA 207.1