ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ

«Σπούδασον να παραστήσης σεαυτόν
δόκιμον εις τον Θεόν.»
(Β’Τιμ. 2:15)

Ο πρώτος δάσκαλος του παιδιού είναι η μητέρα. Στο διά-στημα της μεγαλύτερης επιδεκτικότητας και της ταχύτερης ανάπτυξης η εκπαίδευσή του, κατά μεγάλο ποσοστό, βρί-σκεται στα χέρια της. Σε αυτή πρώτα δίνεται η ευκαιρία να διαμορφώσει το χαρακτήρα είτε προς το καλό είτε προς το κακό. Οφείλει να αναγνωρίσει την αξία της ευκαιρίας αυτής, και περισσότερο από κάθε άλλο δάσκαλο, να είναι σε θέση να τη χρησιμοποιήσει όσο το δυνατόν καλύτερα. Παραταύτα όμως λιγότερη αποδίδεται σημασία στη δική της ειδίκευσή από ό,τι στην εκπαίδευση οποιουδήποτε άλλου. Εκείνη, της οποίας η επιρροή για την εκπαίδευση είναι η πιο δυναμική και αποτελεσματική, είναι εκείνη για τη βοήθεια της οποίας παρέχεται η λιγότερο συστηματική προσπάθεια.XE 261.1

Αυτοί στους οποίους η φροντίδα του μικρού παιδιού έχει ανατεθεί, πολλές φορές είναι ανίδεοι των φυσικών του ανα-γκών. Ελάχιστα πράγματα γνωρίζουν από τους κανόνες της υγιεινής ή από τις αρχές της ανάπτυξης. Και ούτε για την πνευματική και ψυχική του ανάπτυξη είναι καλύτερα καταρτι-σμένοι. Μπορεί να είναι εφοδιασμένοι με τα κατάλληλα ε-παγγελματικά προσόντα ή να διαπρέπουν στην κοινωνία. Μπορεί να έχουν προσφέρει αξιέπαινες φιλολογικές ή επι-στημονικές επιτεύξεις. Στον τομέα όμως της ανατροφής του παιδιού ελάχιστες γνώσεις έχουν. Κυρίως στην έλλειψη αυτή, μάλιστα στην πρωταρχική παραμέληση της φυσικής ανά-πτυξης, οφείλεται το ότι ένα μεγάλο ποσοστό της ανθρώπινης φυλής πεθαίνει κατά την παιδική ηλικία. Και για πολλούς από αυτούς που φθάνουν στην ώριμη ηλικία, η ζωή δεν είναι παρά φόρτωμα.XE 261.2

Τόσο οι πατέρες, όσο και οι μητέρες βαρύνονται με την ευθύνη της πρώιμης καθώς και της πιο όψιμης εκπαίδευσης του παιδιού, ενώ για τους δύο μαζί γονείς η απαίτηση για φροντισμένη και προσεκτική προετοιμασία είναι πολύ μεγάλη. Πριν αναλάβουν τη δυνατότητα της πατρότητας και της μητρότητας, οι άνδρες και οι γυναίκες οφείλουν να γνωρίσουν τους νόμους της σωματικής ανάπτυξης, μελετώντας τη φυσιολογία και την υγιεινή, τις έξεις που επιδρούν στην ε-γκυμοσύνη, τους κανόνες της κληρονομικότητας, της καθαρι-ότητας, της ενδυμασίας, της γυμναστικής και επίσης τη θε-ραπεία των διαφόρων ασθενειών. Πρέπει ακόμη να κατανο-ήσουν τους νόμους της πνευματικής ανάπτυξης και της ηθικής αγωγής.XE 261.3

Το έργο της εκπαίδευσης ο Παντοδύναμος το θεώρησε τόσο σημαντικό ώστε αγγελιοφόροι από το θρόνο Του στάλ-θηκαν σε μια μέλλουσα μητέρα για να απαντήσουν στην ε-ρώτηση: «Τί θέλομεν κάμει εις το παιδίον το οποίον μέλλει να γεννηθή εις ημάς;” (Κριτ. 13:12), και να διδάξουν ένα πατέρα σχετικά με τη διαπαιδαγώγηση του υποσχεμένου γιου.XE 262.1

Ποτέ δε θα εκπληρώσει η εκπαίδευση τα όσα μπορεί και πρέπει να εκπληρώσει, αν η σημασία του έργου των γονέων δεν αναγνωρισθεί πλήρως, και αν αυτοί δεν καταρτισθούν για τις ιερές υπευθυνότητές του.XE 262.2

Η ανάγκη της καταρκτικής εκπαίδευσης των δασκάλων έχει διεθνώς αναγνωρισθεί. Λίγοι όμως αναγνωρίζουν το ποιόν της πιο σημαντικής προκατάρτισης. Εκείνος που εκτιμάει την ευθύνη που συνεπάγεται η εκπαίδευση των νέων, θα αναγνωρίσει ότι η διαπαιδαγώγηση που περιορίζεται α-ποκλειστικά στις φιλολογικές και επιστημονικές γνώσεις, δεν είναι επαρκής. Ο δάσκαλος πρέπει να έχει μόρφωση περιε-κτικότερη από εκείνη η οποία αποκτάται με τη μελέτη των βιβλίων. Πρέπει να έχει όχι μόνο δυναμικότητα, αλλά και ευ-ρύτητα της αντίληψης. Πρέπει να είναι όχι μόνο αρτιότητα πνεύματος, αλλά και μεγαλοψυχία.XE 262.3

Μόνο Εκείνος ο οποίος δημιούργησε το πνεύμα και θέ-σπισε τους νόμους του μπορεί να καταλάβει εντελώς τις α-νάγκες του και να καθοδηγήσει την ανάπτυξή του. Οι αρχές της διαπαιδαγώγησης που Αυτός έχει δώσει, είναι ο μόνος ασφαλής οδηγός. Ένα απαραίτητο προσόν για κάθε δάσκαλο είναι η επίγνωση των αρχών αυτών και η αποδοχή τους σε σημείο που να γίνουν η κυριαρχούσα δύναμη της δικής του ζωής. Η πείρα της πρακτικής ζωής είναι απαραίτητη. Η τάξη, η επιμέλεια, η ορθότητα, η αυτοκυριαρχία, η χαρούμενη συμπεριφορά, η αμετάβλητη ευχάριστη ιδιοσυγκρασία, η αυτοθυσία, η ακεραιότητα και η ευγένεια είναι απαραίτητα προσόντα.XE 262.4

Επειδή τα παιδιά περιβάλλονται από παντού από επί-πλαστους, ανέντιμους χαρακτήρες, η ανάγκη είναι πιο μεγάλη για να παρουσιάζουν τα λόγια, οι τρόποι και η συμπεριφορά του δασκάλου τη γνήσια και ανυψωτική όψη. Τα παιδιά πολύ γρήγορα αντιλαμβάνονται την προσποίηση ή οποιαδήποτε άλλη αδυναμία ή ελάττωμα Με κανέναν άλλο τρόπο δεν μπορεί ο δάσκαλος να κερδίσει το σεβασμό των μαθητών του από του να φανερώνει με το δικό του χαρακτήρα τις αρχές εκείνες που επιδιώκει να τους διδάξει. Μόνο όταν το κάνει στην καθημερινή συναναστροφή με αυτούς, θα μπορέσει να έχει μόνιμη επιρροή επάνω τους προς το καλό.XE 263.1

Για το κάθε απαιτούμενο χαρακτηριστικό που συμβάλλει στην επιτυχία του, ο δάσκαλος πολύ βασίζεται στις φυσικές δυνάμεις του. Όσο καλύτερη είναι η υγεία του, τόσο καλύτερη θα είναι η εργασία του.XE 263.2

Οι ευθύνες του είναι τόσο κοπιαστικές, ώστε απαιτείται ι-διαίτερη από μέρους του προσπάθεια για τη διατήρηση της δύναμης και της ικμάδας. Συχνά καταβάλλεται τόσο πολύ πνευματικά και ψυχικά, ώσπου φθάνει και σε ακατανίκητη τάση για κατάθλιψη, ψυχρότητα και οξυθυμία. Έχει καθήκον όχι μόνο να υπερνικήσει τις ευθιξίες αυτές, αλλά και να απο-φεύγει οτιδήποτε τις προκαλεί. Χρειάζεται να διατηρεί την καρδιά αγνή, χαρούμενη, γεμάτη εμπιστοσύνη και συμπάθεια. Για να μπορεί να διατηρείται πάντοτε σταθερός, ήρεμος και χαρούμενος, πρέπει να είναι σε θέση να διατηρεί το μυαλό και τα νεύρα του γερά.XE 263.3

Επειδή η ποιότητα του έργου του είναι πολύ πιο σημαντική από την ποσότητα, πρέπει να φυλάγεται από τον υπέρμετρο φόρτο εργασίας, την προσπάθεια να κάνει πάρα πολλά πράγματα στον εξουσιοδοτημένο τομέα του ή να επιφορτίζεται πρόσθετες ευθύνες που θα τον κάνουν ακατάλληλο για την εργασία του, ή να συμμετέχει σε διασκεδάσεις και κοινωνικές ψυχαγωγικές συγκεντρώσεις που μάλλον εξαντλούν παρά ξεκουράζουν.XE 263.4

Η εξάσκηση στο ύπαιθρο, ιδίως αυτή που απαιτείται για χρήσιμη εργασία, είναι το καλύτερο μέσον για την αναψυχή του σώματος και του πνεύματος. Επιπλέον, το παράδειγμα του δασκάλου εμπνέει τους μαθητές με ενδιαφέρον και με εκτίμηση για τη χειρονακτική εργασία.XE 264.1

Σε οποιοδήποτε τομέα, ο δάσκαλος πρέπει να παρατηρεί με μεγάλη προσοχή τις αρχές της υγιεινής. Αυτό πρέπει να το κάνει όχι μόνο για τη σημασία που έχει για τη δική του ωφελιμότητα, αλλά και για την επίδραση που ασκεί επάνω στους μαθητές του. Πρέπει να διέπεται από την εγκράτεια στο κάθετι: στη δίαιτα, στο ντύσιμο, στη δουλειά, στην ψυχαγωγία, πρέπει να είναι το παράδειγμά τους.XE 264.2

Με τη φυσική υγεία και την ακεραιότητα του χαρακτήρα πρέπει να συνδυάζονται και τα ανώτερα διανοητικά προσόντα. Όσο περισσότερες γνώσεις κατέχει ο δάσκαλος, τόσο καλύτερο θα είναι το έργο του. Η τάξη του σχολείου δεν είναι μέρος για επιφανειακή εργασία. Κανένας δάσκαλος που μένει ικανοποιημένος με επιφανειακές γνώσεις, δε θα φθάσει στον ανώτερο βαθμό καταλληλότητας.XE 264.3

Η ωφελιμότητα μολαταύτα του δασκάλου δεν εξαρτάται τόσο πολύ από την πραγματική ποσότητα των γνώσεών του, όσο από τα ιδανικά τα οποία θέτει ως σκοπό. Ο πραγματικός δάσκαλος δεν ικανοποιείται με άτονες σκέψεις, με νωθρό μυαλό, με χαλαρή μνήμη. Επιχειρεί διαρκώς μεγαλύτερες επιτεύξεις και καλύτερες μεθόδους. Η ζωή του είναι μια συνεχής αύξηση. Στην εργασία αυτού του δασκάλου παρατηρείται μια ζωντάνια, μια παρακινητική δύναμη που αφυ-πνίζουν και εμπνέουν τους μαθητές.XE 264.4

Ο δάσκαλος πρέπει να έχει ικανότητα στη δουλειά του. Πρέπει να έχει τη σύνεση και τη διακριτικότητα που απαιτεί ο χειρισμός διανοιών. Όσο βαθιές και αν είναι οι επιστημονικές γνώσεις του, όσο υπέροχες οι επιδόσεις του σε άλλους τομείς, οι προσπάθειές του θα είναι μάταιες αν δεν κερδίσει το σεβασμό και την εμπιστοσύνη των μαθητών του.XE 264.5

Χρειάζονται δάσκαλοι οι οποίοι είναι σε θέση να διακρίνουν εύκολα και να αξιοποιούν κάθε ευκαιρία για την ευπραγία, οι οποίοι μαζί με τον ενθουσιασμό συνδυάζουν και την αληθινή αξιοπρέπεια, οι οποίοι είναι ικανοί να ελέγχουν και κατάλληλοι να διδάσκουν, να προκαλούν τη σκέψη, να ξυπνούν την ενεργητικότητα, και να μεταδίδουν θάρρος και ζωή.XE 265.1

Μπορεί τα προνόμια που είχε ένας δάσκαλος να ήταν περιορισμένα, έτσι που να μη κατέχει στον απαιτούμενο βαθμό τις επιστημονικές γνώσεις. Αν όμως έχει βαθιά αντί-ληψη της ανθρώπινης φύσης, αν έχει πραγματική αγάπη για την εργασία του, αν εκτιμάει το μέγεθος της και είναι απο-φασισμένος να βελτιωθεί, αν είναι διατεθειμένος να εργασθεί με προθυμία και με επιμονή, θα καταλάβει τις ανάγκες των μαθητών του, και με το συμπαθητικό και προοδευτικό πνεύμα του θα τους εμπνέει να ακολουθούν όσο γίνεται καλύτερα την καθοδήγησή του προς τα επάνω.XE 265.2

Τα παιδιά και οι νέοι, των οποίων την επιμέλεια έχει ο δάσκαλος, διαφέρουν μεταξύ τους διαμετρικά στο χαρακτήρα, στις συνήθειες και στην αγωγή. Μερικοί δεν έχουν κανένα ορισμένο σκοπό ή σταθερές αρχές. Χρειάζονται να αντιληφθούν τις ευθύνες τους και τις δυνατότητές τους. Λίγα παι-διά έχουν αποκτήσει ορθή διαγωγή στο σπίτι. Μερικά υπήρξαν παραχαϊδεμένα από την οικογένεια. Η όλη τους διαπαι-δαγώγηση ήταν επιφανειακή. Έχοντας το ελεύθερο να ακο-λουθούν τις έμφυτες ροπές τους και να αποφεύγουν την ευ-θύνη να σηκώνουν βάρη, δεν έχουν σταθερότητα, επιμονή και αυταπάρνηση. Αυτά συχνά θεωρούν την πειθαρχία σαν ένα άχρηστο περιορισμό. ‘Αλλα έχουν αποθαρρυνθεί από τις επιπλήξεις που τους έγιναν. Οι απότομοι περιορισμοί και η σκληρότητα προκάλεσαν μέσα τους το πείσμα και την α-προκάλυπτη ανυπακοή. Αν πρόκειται οι παραμορφωμένοι αυτοί χαρακτήρες να μετασχηματισθούν, τις περισσότερες φορές το έργο πρέπει να γίνει από το δάσκαλο. Για να το εκ-πληρώσει με επιτυχία, πρέπει να έχει τη συμπάθεια και τη διορατικότητα που θα τον καταστήσουν ικανό να ανακαλύψει την αιτία των ελλείψεων και των σφαλμάτων που παρουσιά- ζουν οι μαθητές. Πρέπει επίσης να έχει τη λεπτότητα και επιτηδειότητα, την υπομονή και σταθερότητα που θα του δώσουν τη δυνατότητα να μεταδώσει στο καθένα την απαιτούμενη βοήθεια: στα καλομαθημένα και αναποφάσιστα βοήθεια και ενθάρρυνση που να τους γίνουν έναυσμα για σθεναρή προσπάθεια. Στα αποθαρρυμένα συμπάθεια και εκτίμηση που να τους δημιουργήσει την εμπιστοσύνη και να ενθαρρύνει έτσι την προσπάθεια.XE 265.3

Συχνά οι δάσκαλοι δεν κατορθώνουν να φέρουν τις κοι-νωνικές σχέσεις τους με τους μαθητές σε ικανοποιητικό επί-πεδο. Εκδηλώνουν πολύ λίγη συμπάθεια και τρυφερότητα, και σε μεγάλο βαθμό φανερώνουν την επιβλητικότητα του άκαμπτου κριτή. Ενώ ο δάσκαλος πρέπει να είναι σταθερός και αποφασιστικός, δεν πρέπει όμως να είναι απαιτητικός ή δικτατορικός. Με το να είναι σκληρός και φιλόψογος, με το να κρατάει τους μαθητές του σε απόσταση ή να τους φέρεται με αδιαφορία, φράζει τα κανάλια μέσα από τα οποία θα μπορούσε να τους επηρεάσει προς το καλό.XE 266.1

Σε καμιά περίπτωση δεν επιτρέπεται να εκδηλώνει ο δά-σκαλος μεροληψία. Όταν ενθαρρύνει τον επιτυχημένο και ελκυστικό μαθητή και δείχνεται επικριτικός, ανυπόμονος και χωρίς συμπάθεια προς εκείνους που περισσότερο χρειάζονται ενθάρρυνση και βοήθεια, δείχνει με αυτό μια εντελώς εσφαλμένη αντίληψη του έργου του εκπαιδευτικού. Με το φέρσιμο προς τα απειθάρχητα και δύσκολα παιδιά ο χαρα-κτήρας δοκιμάζεται και αποδεικνύεται αν ο δάσκαλος είναι πράγματι κατάλληλος για τη θέση του.XE 266.2

Μεγάλη ευθύνη φέρουν αυτοί που αναλαμβάνουν την κα-θοδήγηση μιας ανθρώπινης ψυχής. Ο σωστός πατέρας και η μητέρα θεωρούν τα παιδιά τους μια παρακαταθήκη από την οποία δεν μπορούν ποτέ να αποδεσμευθούν εντελώς. Η ζωή του παιδιού από την πρώτη μέχρι την τελευταία του ημέρα αισθάνεται τη δύναμη του δεσμού αυτού που το δένει με την καρδιά των γονέων του. Οι πράξεις, τα λόγια και αυτό ακόμη το βλέμμα των γονέων συνεχίζουν να διαμορφώνουν το παιδί προς το καλό ή το κακό. Ο δάσκαλος συμμερίζεται αυτή την ευθύνη και χρειάζεται συνεχώς να αναγνωρίζει τον ιερό χαρακτήρα της και να διατηρεί στο νου του τον αντικειμενικό σκοπό του έργου του. Δεν είναι εκεί απλώς για να εκτελεί τα καθημερινά του καθήκοντα, για να ευχαριστεί τους προϊσταμένους του και για να διατηρεί τη φήμη του σχολείου. Πρέπει να σκέπτεται για το ύψιστο καλό των μαθητών του σαν άτομα, τα καθήκοντα της ζωής που αναλαμβάνουν, την υπηρεσία που απαιτείται και την προκατάρτιση που χρειάζεται. Το έργο που κάνει ημέρα με την ημέρα, θα ασκεί στους μαθητές του, και μέσα από αυτούς σε άλλους, μια επιρροή που δε θα σταματήσει να επεκτείνεται και να δυναμώνει όσο διάστημα μετράει ο χρόνος. Τους καρπούς του έργου του θα τους συναντήσει τη μεγάλη εκείνη ημέρα κατά την οποία κάθε λόγος και κάθε πράξη θα παρουσιασθούν για έλεγχο ενώπιον του Θεού.XE 266.3

Ο δάσκαλος που συνειδητοποιεί αυτό, δε θεωρεί την ερ-γασία του περατωμένη όταν τελειώσει η καθημερινή ρουτίνα των αποστηθίσεων και οι μαθητές απομακρύνονται για λίγο από την επιστασία του. Τα παιδιά αυτά και τους νέους τους έχει βάλει μέσα στην καρδιά του. Η διαρκής προσπάθεια και η σπουδή του θα είναι πώς να εξασφαλίσει γι’αυτά τα ευγενέστερα ιδανικά της επίτευξης.XE 267.1

Αυτός που διακρίνει τις ευκαιρίες και τα προσόντα του έργου του, δε θα επιτρέψει σε τίποτε να σταθεί εμπόδιο στο δρόμο της καλοπροαίρετης προσπάθειας για να βελτιώσει τον εαυτό του. Δε θα φεισθεί κόπους προκειμένου να φθάσει στο ανώτερο επίπεδο της υπεροχής. Κάθετι που επιθυμεί για τους μαθητές του, θα αγωνισθεί να το επιτύχει και για τον εαυτό του.XE 267.2

Όσο βαθύτερα αισθάνεται την υπευθυνότητά του και όσο μεγαλύτερη καταβάλλει προσπάθεια για τη βελτίωση του ε-αυτού του, τόσο καθαρότερα ο δάσκαλος θα διακρίνει και τόσο περισσότερο θα λυπάται για τα ελαττώματα που πα-ρεμβάλλονται σαν εμπόδια στη χρησιμότητά του. Καθώς πα-ρατηρεί το μέγεθος του έργου του, τις δυσκολίες και τις δυνατότητές του, πολλές φορές η καρδιά του θα αναφωνήσει: “Ποιος είναι ικανός γι’αυτά τα πράγματα;”XE 267.3

Αγαπητοί μου δάσκαλοι, ενώ στοχάζεσθε την ανάγκη σας για δύναμη και καθοδήγηση - ανάγκη που καμιά ανθρώπινη πηγή δεν μπορεί να ικανοποιήσει, σας ζητώ να σκεφθείτε τις υποσχέσεις Εκείνου ο οποίος είναι ο θαυμαστός Σύμβουλος.XE 268.1

Αυτός λέει: «Ιδού, έθεσα ενώπιόν σου θύραν ανεωγμένην, και ουδείς δύναται να κλείση.” «Κράξον προς Εμέ και θέλω σοι αποκριθή.” «Εγώ θέλω σε συνετίσει και θέλω σε διδάξει την οδόν εις την οποίαν πρέπει να περιπατής. Θέλω σε συμβουλεύει, Επί σε θέλει είσθαι ο οφθαλμός Μου.» «Και ιδού, Εγώ είμαι μεθ’υμών πάσας τας ημέρας, έως της συντελείας του αιώνος.” (Αποκ. 3:8, Ιερ. 33:3, Ψαλμ. 32:8, Ματθ. 28:20).XE 268.2

Για την ανώτερη προετοιμασία του έργου σας, σας πα-ραπέμπω στα λόγια, στη ζωή και στις μεθόδους του Πρύτανη των δασκάλων. Σας ζητώ να Τον παρατηρήσετε. Αυτό είναι το πραγματικό ιδεώδες σας. Ατενίστε προς αυτό, ενδιατρίβετε με αυτό μέχρις ότου το Πνεύμα του θεϊκού Δασκάλου κυριαρχήσει στην καρδιά και στη ζωή σας.XE 268.3

«Βλέποντες ως εν κατόπτρω την δόξαν του Κυρίου», θα μεταμορφωθείτε «εις την αυτήν εικόνα.” (Β’Κορ. 3:18).XE 268.4

Αυτό είναι το μυστικό της δύναμης που έχετε για τους μα-θητές σας: να αντανακλάτε την εικόνα Του.XE 268.5