Loading...
Larger font
Smaller font
Copy
Print
Contents
  • Results
  • Related
  • Featured
No results found for: "".
  • Weighted Relevancy
  • Content Sequence
  • Relevancy
  • Earliest First
  • Latest First
    Larger font
    Smaller font
    Copy
    Print
    Contents

    Bung 14—Sâp Rama Siamṭhatu Hnuhnûngte

    (Later English Reformers)

    BIBLE inphuar bet tlat chu Luther-an German mite hnêna a hawnsak lai chuan, Pathian hruaiin Sâp ram lamah Tyndalea chuan a lo bei ve bawk a. Wycliffe-a Bible kha Latin Bible aṭanga lehlin a ni a, dik lo tam tak a awm, khâwla chhut pawh a ni lo va, a man a tam em avângin mi hausa tlêmtê chauhvin an lei thei a; kohhranin a khap bawk a, chuvângin a darh zau lo hlê. Kum 1516- ah Luther-a thu 95 a lo lan hmâin, Erasmus-a chuan Latin leh Greek ṭawngin Thuthlung Thar a siam a. Hei hi a ṭawng bula Pathian thu khâwl chhut hmasa ber a ni. Hetah hian tûn hmâa dik lo tam tak kha tih dik a ni a, a thute pawh hriat thiam a awl deuh va. Mi lehkha thiam tam takin thu dik chu an hriat thiam phah a, siamṭhatna pawh a châk thartîr leh a ni. Mahse mi narân tân Pathian Thu chu hmuh phâk a la ni lo va. Tyndale-an Wycliffe-a hnathawhte tipuitlingin, a chite hnênah Bible a pe a.IR 245.1

    Zir taima tak leh thu dik zawng mi a ni a, Chanchin Ṭha thu chu Erasmus-an Greek Testament a siam aṭanga a hriat a ni a. Dik a tih chu hlau lovin a sawi a, thurin rêng rêng hi a dik leh dik loh Bible aṭanga fiah tûr a ni a ti a. Pope hovin Bible chu kan kohhran pêk a ni a, kohhran chauhvin a hrilhfiah thei a ni an tih chu heti hian a chhâng a: “Mipuite hi an chaw hmu thei tûrin tu’n nge zirtîr? E! Chû Pathian bawk chuan a fâte rilṭâm chu A Thuahte an Pa hmu tûrin a zirtîr a ni; Bible thu zirtîrtu hâl hlumtute chu nangmahni bawk in ni; thei ula Bible pawh in hâl ta ve ang,” a ti a.—D’Aubigné, History of the Reformation of the Sixteenth Century, b. 18, ch. 4.IR 245.2

    Tyndale-a thusawi chuan mîte a chawk harh hle a, mi tam takin thu dik an pawm phah bawk a. Mahsela puithiamho an lo harh ve leh a; a kalsan hnu apiang kha an rawn fang ve a, vauna leh sawichhiatna te nên a hnathawh sa kha tihchhiat an han tum a, an hlawhtling fo mai lehnghâl a. “Engtin nge maw ka tih dâwn chu aw! Hmun khatah chi ka han tuh a, ka kal ve leh hmêlmain a rawn tichhe zêl mai si a. Hmun tinah ka awm thei si lo va. Hêng mîte hian mahni ṭawngin Bible an neih chuan, hêng hnialhratho hi anmahni pawhin an lo dodâl thei ang. Bible tel lo chuan thu dikah vântlâng tihngheh theih a ni dâwn lo,” a ti a.— Ibid., b. 18, ch. 4.IR 245.3

    Tichuan rilru dang a pu ta a. “Israelte khân Jehova Templeah anmahni ṭawngin Fakna hla an sa ṭhîn a ni lawm ni? Kan zîngah Chanchin Ṭha hi Sâp ram ṭawngin a ṭawng ve lo vang maw? Kohhranin zîng êng aia êng lo zâwk chhûn laiah a nei dâwn em ni? Kristianten anmahni ṭawngin Thuthlung Thar an nei ngei ang,” a ti ta a. Bible nên chauh thu dik kan hre thei ang. “Mi pakhatin he mi sawi dân hi a ring a, mi dangin saw mi sawi dân saw a ring a, an thu a inkalh ṭhûm mai si a. Tu hi nge dika tu hi nge dik lo tih engti kawngin nge kan hriat dâwn? - Pathian thu aṭangin,” a ti a.— Ibid., b. 18, ch. 4.IR 247.1

    Hemi hnû lawk hian Catholic lehkha thiam tak nên an inhnial a, Catholic chuan: “Pope neih loh ai chuan Pathian dân neih loh a ṭha zâwk,” a ti a. Tyndale-a chuan, “Pope leh a dân zawng zawng ka dodâl e, Pathianin ka nunna a zuah chuan, rei lo têah, leilehna khalhtu naupang pawh nangniho aia Pathian thu hre zâwk tûrin ka siam ang,” a ti a.— Anderson, Annals of the English Bible, p. 19.IR 247.2

    Mipuite hnêna Thuthlung Thar anmahni ṭawng ngeia pêk a châk êm êm ṭhin kha, tûnah chuan a tum nghet ta, a bei nghâl vat a. Tihduhdahna avângin a in tlânsan a lo ṭûl a, London lam a pan a, chutah chuan rei lo tê chu a hna a thawk thei a. Tihduhdahna bawkin a han nang leh a, tlan bo a ṭûl leh ta a. Sâp ram chu a tân khâr vek a ang hlê mai, German rama himna zawnga tlan a tum ta a. Hetah hian Thuthlung Thar chu khâwlin a chhu thei ta ngei a. Vawi hnih chu a hnathawh an titâwp a; khaw pakhata chhut khap a nih chuan khaw dangah a kal a. A tâwpah chuan Worms khaw lam a pan ta a, hemi hmâ lawkah he hmunah hian, Luther-a chu Chanchin Ṭha thu avângin Rorêlna hmâah a ding a nih kha. He khuaah hian ṭhian tam tak an awm a, Tyndale-a chuan tluang takin hna a thawk thei ta a. Thuthlung Thar chu sângthum lai a chhu a, chumi kum bawk chuan a dang a chhû leh a.IR 247.3

    A hna chu rim takin a thawk a. Sâp ramah chuan lawng chawlhna hmunte an vêng ngun êm êm a; mahse Pathian Thu chuan London a thleng a, chuta ṭangin ram tinah an sem darh a. Pope hote chuan thu dik chu tihboral tum tlat mah sela an thei lo. Vawi khat chu Bishop of Durham-an Tyndale-a ṭhian lehkhabu zuar tûr Bible a neih zawng zawng a leisak vek a, tihchhiat a duh vângin, hetiang hian an hnathawhte a bahlah theiin a ring a. Mahse chuti awzâwng a ni lo va, a leina tangka chuan a aia ṭha zâwk a chhutna tûr hmanruate an lei thei ta a; he tangka hi awm suh se, a theih loh tûr a ni a. Nakinah Tyndale-a kha an man ta a, hêng Bible chhut theih nâna ṭanpuitu zawng zawng che hming sawi la, kan chhuah ang che an ti a. Ani chuan, “Mi dang zawng zawng aiin Bishop of Durham-an min ṭanpui nasa ber, lehkhabu hralh loh zawng zawng lei nân man ṭha tak a pe a, hei hian huai takin min tihtîr a ni,” a ti a.IR 248.1

    Tyndale-a chu a hmêlmate kuta mantîrin a awm a, ṭum khat phei chu thla tam tak lung in a tâng a. A tâwpah chuan a rinna avângin martarin a thi ta nghê nghê a; mahse hmanrua a buatsaih chuan dotu dangte tun lai thlengin a ṭanpui ta a ni.IR 248.2

    Latimer-a chuan pulpit aṭangin, “Mi tinin anmahni ṭawngin Bible an nei tûr a ni, he lehkhabu siamtu hi Pathian ngei a ni. He Pathian Lehkhabu hian a siamtu chatuan mi nihna leh a thiltihtheihna a nei ve a ni. Lalber leh rorêltu tumah a thu awih lo tûr an awm lo. Kawng sira kal lovin, Pathian Thu hi i inhruaitîr ang u. Kan pipute dân i zui suh ang. An thiltih ang ti lovin, an thiltih zâwk tûr chu i ti ang,” a rawn ti ve leh a.—Hugh Latimer, First Sermon Preached Before King Edward VI.IR 248.3

    Thu dik theh darh tûrin Tyndale-a ṭhian ṭha pahnih, Barnesa leh Frith-a an lo chhuak a, an hnuah Ridley-a te unau leh Cranmer-a te an lo chhuak leh a. Hêng Siamṭhatna hruaitute hi lehkha thiam tak tak an ni a, an ṭhahnemngaihna leh an rilru ṭhat avângin Rom kohhranah pawh zah kai tak an ni a, mahse pope kalhmang dik lo an hriat chian êm avânga kalh an ni a. Babulon thurûk chu an hriat chian êm avângin an kalhnate hi a awihawm lehzual a ni.IR 248.4

    Latimer-a chuan tihian a ti a, “Zawhna mak deuh tak ka’n zawt ang a. England ram zawng zawnga Bishop taima ber tunge ni? ... In ngaithla a, a hming ka sawi pawh in beisei a, ... ka’n hrilh ang che u a, Diabola a ni. ... Englai mahin a bial a chhuahsan lo va, eng hun lai pawhin va kawm ula, inah a awm reng a, ... hna a thawk reng a.... A dawngdah lai in hmu ngai lo vang. Diabola chu a awmna apiangah, ... lehkhabute duh lovin, sathau khâwnvâr a chhi a; Bible dah bovin rosary a keng a; Chanchin Ṭha êng a duh lo va, sathau khâwnvâr êng a duh a, chhûn laiah pawh; .. Krista Kraws a duh lo va, Purgatory atân mi pawisa ip rûksak a duh a; ... mi rethei leh saruaka awmte thuam lovin, milem cheimawi leh lung cheimawi a duh zâwk a; mihringte dân siam chawp zâwm a thlang a, Pathian thu thianghlim leh a dânte a malmâk a. ... Kan hruaitute hian, Setanan buh lem theh a hrât ang meuh hian, thu ṭha theh hi hrât se ka va ti êm!— Ibid., Sermon of the Plough.IR 249.1

    Hêng kohhran siamṭhatute thu bulpui ber chu, Pathian Lehkhabu Thianghlim hi rinna leh awm dân rêng rêng atân innghahchhanna sual thei lo a ni tih hi a ni a, chu tak chu Waldenses-ho te, Wycliffe-a te, John Huss-a te, Luther-a te, Zwingli-a te leh an ṭhuihruai te zawng zawng pawhin an rin kha a ni. Sakhaw thil thuah, pope-in emaw, Council-in emaw, puithiamten emaw, lalberin emaw, mi chhia leh ṭha hriatna rapbet tûrin thuneihna an nei lo, an ti a. Bible hi an rinchhan a ni a, thurin zawng zawng hi Bible thu zirtîrin a dik leh dik loh an fiah a. Pathian leh A thu a rinnaa an ngheh avângin hêng mi thianghlimte hian meia hâl hlumte an tuar ngam a ni. Latimer-a leh a ṭhianpa chu meiin an hâl a, an thih dâwn ṭêp chuan Latimeran a ṭhianpa hnênah, “Thlamuang takin awm rawh. Vawiin hian England ramah, Pathian khawngaihna zârah, tûmâ tih-mih theih loh meichher kan chhi dâwn a ni,” a ti a.— Works of Hugh Latimer, vol. 1, p. xiii.IR 249.2

    Scotland ramah chuan Columba-a leh a ṭhiante hovin thutak chi an theh kha, a boral vek lo va. England rama kohhrante pope hnuaia an intukluh hnu kum za tam tak chhûng chu Scotland hi a hrangin an la awm a. Mahse kum zabi sâwm leh pahnihnaah pope thuneihna tihnghehin a awm ve ta a; ram dang zawng zawng aiin hetah hian an thuneihna a lian ta zâwk a; ram dang zawng zawng aiin thim pawh a chhah zâwk. Mahse thim zîng aṭangin ni lo chhuak tûr beiseina êng chhetê a lo awm a. England atangin Wycliffe-a zirtîrte Lollard-ho chu Bible nên, Wycliffe-a zirtirnate nên an lo thawk a, Chanchin Ṭha thu an rawn puang a. Hetiang hian hriatpuitute an awm reng a, martar chang an awm reng bawk a.IR 249.3

    Siamṭhatna ropui a lo inṭan khân Luther-a lehkha ziakte leh Tyndale-a Thuthlung Tharte an lo chhuak a. Puithiamte hriat hauh lohvin tirhkohten ngawi rengin an sem darh a, tlângah te leh kawr ruamah te kalin, Scotland rama meichher mit lek lek tawh kha an han chhêm alh leh a, kum zali chhûnga Rom-ho hnehchhiahna hnathawh kha an han ṭhiat a.IR 250.1

    Martarte thisenin Chanchin Ṭha theh darhna rilru a han chawk chhuak leh a. Rom hruaitute chuan an kohhran tân a hlauhthâwnawmzia an hre chhuak a, Scotland mi zahawm leh mi ṭha ber berte an han hâl hlum ta a. Rom hovin hâl hlumna thing an phun chu pulpit an sa lek a lo ni a. Hêng hmun aṭangte hian martarte aw chuan ram tin a deng chhuak a, mîte rilru a khawih a, Rom kawl an bun, kumkhua atân khêng thla tûra rilru putna an nei ta a ni.IR 250.2

    Hamilton-a leh Wishart-a, mi ropui chhûngkuaa lo piang ve ve, nungchang ropui nei, pi pû chena Chanchin Ṭha ringtute pahnih chu hâl hlumin an awm a. Wishart-a vâp aṭangin mi pakhat, meialh hliau chhiat theih loh, Pathian ṭanpuinaa Scotland ram aṭanga pope thilte thihna dâr vawtu tûr a lo chhuak a.IR 251.1

    John Knox-a chuan kohhran tlânsana Pathian thu dika inchâwm a tum ta a. Wishart-a zirtîrna chuan, kohhran chhuahsana tihduhdah tuara Kohhran Siamṭhatute zînga tel tûrin, a rilru a han siam nghet ta a.IR 251.2

    A ṭhianten thuhrilhna hna thawk tûrin an thlêm a, rei fê a inngaihtuah hnu chuan a remti ta a. A remtih tawh hnu si chuan engmah hlauhna leh tîmna nei hlek lovin a bei nasa hlê thung a. Kohhran Siamṭhatu rilru dik tak a pu a, tûmâ hmêl hmai lah a zah hek lo. Martar hâlna mei chu a vêlah a alh hluah hluah a, hei hian ṭhahnem a ngaih zualtîr zâwk a. Pope hreipui chu cheh mai peihin a lu chungah a inlek a, mahse a hlau chuang lo, milem biakna chu a ding lam leh vei lamin a vai thlu duak duak a.IR 251.3

    Vawi khat chu Scotland lalnu hmâah an han hruai a. He lalnu hmâah hian Protestant hruaitu huaisen tak tak pawh an tawm-im mai ṭhîn a. John Knox-a erawh chuan thu a hrilh nghek a. Duat leh thlêma hneh mi a ni lo va, vauna a hlau hek lo. Lalnu chuan kal sualah a lo puh a. Sorkârin a khap sakhaw pawm tûrin mîte i zirtîr a, chuvângin Pathian thupêk: lalberte thuâwih tûr tih kha i bawhchhia a ni, a lo ti a. John Knox-a chuan:-IR 251.4

    “Sakhaw dik thuneihna leh chakna chu khawvêl lalte hnên aṭanga a hmuh a ni lo, chatuan Pathian hnên aṭanga a hmuh a ni, chuvângin an khua leh tuiten an sakhua chu an lalte rilremzâwngin an siam tûr a ni lo. Pathian sakhuaah hian lal hi engmah hre lo ber an ni fo. ... Abrahama thlahte kha Faroa khua leh tui an ni lawm ni? Faroa sakhuaah lo awm ve ta se, khawvêlah eng sakhua nge awm ang? Apostolte dam laia mi zawng zawng khân Rom lal sakhua lo zawm se, khawvêlah hian eng sakhua nge awm ang? Ngai rawh. An khua leh tuiten an lalte sakhua an zawm ngai kher tûr a ni lo tih i hmu, mahse tih-nuam tûra thupêk zawng an ni ngei alawm,” a ti a.IR 251.5

    Lalnu Mary chuan, “Pathian thu chu nangin kawng khatin I hrilhfiah a, annin (Roman Catholic zirtîrtute) thil dangin an hrilhfiah a, tu zâwk nge ka rin ang a, tunge thu titlu ang?” a ti a.IR 252.1

    John Knox-a chuan tihian a chhâng a, “Pathian i ring ang, A Thuahte hian fiah takin thu a sawi a, hemi thu bâka thu sawitu chu, tu ve ve mah ring suh. Pathian thu hi amahin a chiang tâwk a, hmun pakhatah chiang tâwk lo vangin lo lang mah se, Amah leh Amaha inkalh ngai lo. Thlarau Thianghlim chuan hmun dangah chiang zâwkin a hrilhfiah leh a; ichuan rinhlelhna rêng rêng a awm reng thei lo va, mahse luhlul taka awm rengte chuan chu hriatna chu an dawng lo vang,” tiin.—David Laing, The Collected Works of John Knox, vol. 2, p. 281, 284.IR 252.2

    Chutiang thu dik chu a ni Siamṭhatu huaisenin, a nunna chân huama lal hmâa thu a sawi dân chu. Hei anga huai hian a thawk zêl a. Scotland-ah pope thuneihna chu tih-bo a nih thlengin ṭawngṭaiin LALPA indona chu a do va.IR 252.3

    England-ah chuan Protestant sakhua chu ram pum sakhua atân hman a nih hnu khân tihduhdahna chu a nêp deuh va, mahse a tâwp fihlim lo. Rom thurin chu bân a ni a, mahse a tih dân tam tak chu la hman a ni a. Pope chu thuneitu chungnung bera hman a ni lo va, mahse lalber chu kohhran lû ber a ni ta. Kohhran rawngbâwl dân chu Chanchin Ṭha tih dân thiang leh mâwl nên a la inpersan hlê. Sakhaw bulpui ber, zalênna hi hriat thiam a la ni lo va. Kal hrangte chunga Rom-ho hremna râpthlâk ang kha Protestant rorêltuten an la hmang a, mahse a châng châng chauhvin a ni a; mahse mahni chhia leh ṭha hriatna ṭha tih anga Pathian biak theih a la ni lo. Kohhranin rin dân leh tih dân a bithliah chu mi tinin pawm mai tûr a ni a. Kum za tam tak chhûng chu remtihpui lohte chuan tihduhdah an tuar, a châng chuan na fê fêin, a châng chuan nêp deuhvin.IR 252.4

    Kum zabi sâwm leh pasarihnaah khân Pastor sâng tam tak chu an hnathawhna aṭanga bân an ni a. Kohhran phal loh inkhâwmnaa kal mipuite chu, chawitîr emaw, tân ina khung emaw, ram aṭanga hnawh chhuah emaw an ni a. Pathian biak châka insûm zo lote chu, kâwmkârah te, in chungah te, khaw thian lai chuan ramhnuaiah te zânlaiah an inkhâwm ṭhin a. Pathian fâte tihduhdaha awm leh ûm darhsarhte chu, Lalpa faka ṭawngṭai tûrin ramhnuai ram pilril Pathian Temple sakahte an inkhâwm ṭhîn a. Fîmkhur teh mah se mi tam tak chu an rinna avângin an tuar tho. Tân inte a khat a. Chhûngkhua an darhsarh a. Mi tam tak chu mahni ram aṭangin hnawh chhuahin an awm a. Mahse Pathian chu a mîte hnênah a awm a, tihduhdahnain an hriatpuina a tireh zo lo. Mi tam tak chu tuifinriat râl lama hnawh chhuah an ni a. America an lo kal a, hetah hian vântlâng leh sakhaw zalênna an han din a, chu chu he ram himna leh ropuina a lo ni ta a ni.IR 252.5

    Zirtîrte dam lai ang bawkin tihduhdahnate chu Chanchin Ṭha darh zauna a lo ni ta zâwk a. Tân in tenawmah, mi sual bawlhhlawh chi tinrêng zîngah John Bunyan-a chuan vânram boruak a tem a; hetah hian boralna hmun aṭanga chatuan khawpuia kal entîrna lehkhabu a ziak a. Bedford Jail aṭanga a thusawi chuan mite thinlungah ropui takin kum zahnih chuang zet thu a sawi a. Kristiana Vânram Kawng Zawh thu leh Grace Abounding to the Chief of Sinners lehkhabu chuan mi tam tak kawng dikah a hruai a.IR 253.1

    Baxter-a te, Flavel-a te, Alleine-a te leh mi fing leh mi thiam dang tam tak Kristian rilru thûk tak pute chu, sakhaw chhan tûrin huai takin an lo ding chhuak a. Hêng mîte hnathawh hi, khawvêl rorêltuten tihboral thu pe mah se, a boral ngai lo vang. Flavel-a lehkhabu Fountain of Life leh Method of Grace-te chuan mi sang tam tak Krista hnêna an nunna kawltîr dân a zirtîr a. Baxter-a lehkhabu Reformed Pastor tih chuan Pathian hnathawh tihdarh lehna duhtute tân malsâwmna a thlen a; Saint’s Everlasting Rest pawhin Pathian mîte tâna chawlhna la awm tûrah mi tam tak a hruai a ni.IR 253.2

    Kum za lai hnuah, thlarau lam khawvêl thim lai takin Whitefielda leh Wesley-a, Pathian meichher chhi tûrin an lo chhuak a. England rama kohhran rorêlna hnuaia awmte chu an dul ta hlê mai a, ramhuai beho nên pawh an dang chuang ta mang lo va. Kohhran hruaitute chuan, khawvêl sakhua amaha lo awm chhuakte hi an ngaihsakzâwng a ni a, an Pathian thu suangtuahnaahte hêng rin dân hi an hmer tel a. Mi liante chuan sakhaw nun hi a dêusâwnzâwnga, an “âtsona”-a an tel ve lo chu an chapopui hlê a. Mi chheho lah khân engmah an hre si lo, thil sual ti tûra zalên an ni mai a; kohhran hruaituten, thu dik tlu chhe tawh tung ding leh tûrin rinna an nei tawh hek lo, an ngam bawk hek lo.IR 253.3

    Rin vânga thiam changa awmna, Luther-an fiah taka a zirtîr lah kha an theihnghilh a ni ta mai a. Rom-ho rin dân, mahni hnathawha chhandama awmna khân a ai a awh ta a. Whitefield-a leh Wesleya kha kohhran member an ni a, mahse Pathian duhsakna rilru taka zawng mi an ni a; chumi hmu tûr chuan nun thianghlima nun leh sakhaw thupêkte zawm a ni tia zirtîr than an ni si a.IR 254.1

    Vawi khat chu Charles Wesley (John Wesley-a nau) a dam lo va, a thi ngei dâwnin a inhria a, chatuan nun nei tûrin engnge i rinchhan ber tiin an zâwt a, ani chuan, “Pathian rawngbâwl nân ka theihtâwp ka chhuah a ni,” a ti a. A chhânna chu a zawttu chuan an duh tâwk mang lo va, Wesley-a chuan, “Theihtâwp ka chhuah chu a tâwk viau a ni lawm ni? Ka theihtâwp chhuahna chu a hnâwl dâwn êm ni? Hei lo hi engmah rinchhan tûr ka nei lo,” a ti a.—John Whitehead, Life of the Rev. Charles Wesley, p. 102. Chutiang chu a ni kohhran thimzia chu, tlanna thu chu an hre lo va, Krista ropuina chu an thukru a, Krista thisen, chhandamna hnâr aṭangin mi an hruai kawi a.IR 254.2

    Wesley-a leh a ṭhiante thinlungah chuan sakhaw dik chu a awm a, Pathian Dânte chuan ngaihtuahna te, thusawi te leh thiltih te a thunun thei tûr a ni tih an hre chhuak a. Thinlung thianghlimnate leh pawn lam lan dân nungchang dik a pawimawhzia an hria a, chutiang nun thara nung tûrin an bei ta a. Thinlunga rilru sual kan pianpui bân tûrin theihtâwpin, ṭawngṭaiin an bei a. Mahni hmasial lovin, mi dangte ṭhatna zawngin, inngaitlâwmin leh thianghlimna te leh thil dang Pathian duhsakna hlawh theihna nia an rin chu insûm lo leh mahni hrehawm pawisa lovin an bei vak zêl a; mahse an duh ber chu an hmu thei lo. Sual khaidiat tichat tûr leh rilrua sual inhriatna, sual thiam loh chantîrna tireh tûrin an han bei chiam ṭhîn a, a sâwt thei lo. Erfurt khuaa a pindana Luther-a amah leh amah a insual ang bawk kha a ni zawhna, “Engtin nge Pathian hmâah mi a fel theih ang? ” (Joba 9:2) tih chu a rilru rawn sawisatu chu a ni..IR 254.3

    Pathian thu dik mei, Protestant-ho khawsa dân avânga mit leklek tawh kha, Bohemia rama Kristianten meichher an hlan chhawn zêl khan a la hliau alh leh dâwn a ni. Kohhran siamṭhat hnu khan Bohemia rama Protestant kohhran chu Rom-hovin an rap sil vek a. Rinna bânsan duh lote an hnawt chhuak a. Hêng zînga mi ṭhenkhat Saxony-a tlânte khân an rin dân dik chu an la kalpui zêl a. Hêng Kristian tuchhuante hnên aṭang hian a ni Wesley-a leh a ṭhianten êng an lo hmuh ni.IR 255.1

    Wesley-a te unau, John-a leh Charles-a, kohhrana nemngheh an nih hnuin, America ramah misonari hna thawk tûrin an kal a.Lawngah chuan Moravia ram aṭanga Kristiante an awm ve a. Thlipui nasa tak a lo tleh ta a, John Wesley-a chuan thihna chu an hmachhawn ta mai a, chutah zet zawng, Pathian nêna inzawmna avânga thlamuanna lo awm hriat chianna a tlachham dêr mai tih a inhre ta a. Moravia-ho lah kha an thlamuang êm êm mai si a.IR 255.2

    Heti hian a ziak a: “Hêngho nungchang thutak dân hi ka lo enthla tawh rêng a. An inngaihtlawm dân chu hmuh theihin an tilang fo va; lawnga chuang dangte ṭanpuina Sâp rama mîten tih ena an en lohte kha an ti zêl mai a, pawisa lah chu an la duh tlat lo va; hetianga tih hi ropuinaah an ngai a. An Chhandamtu pawhin an tân hêng aia nasâ a tihsak a ni, an ti a. An nunnêmzia, eng anga sawisak pawha an dawhtheihzia nî tin an tilang a, mîten bêng sela, nam per daihin, nam thlu mah se, an tho leh a, an kal leh mai a, phunnawina leh thinurna rêng rêng an kâah a chhuak ngai lo. Tûnah chuan phuba lâk duhna te, thinurna te, chapona te leh hlauhna te aṭangin an fihlîm nge fihlîm lo fiahna a awm ta. An inkhâwmna chu Sâma hla te sain an ṭan ṭhîn a; vawi khat chu an hlasak lai takin lawngah tui a lo lût a, lawng puan zâr ngulpui ber chu a han tichhe ta vek mai a; tui chuan lawng chhuat chu lipui ang maiin a han khuh ta a. Sâp-ho chu an ṭe ta chêl chûl mai a, anni chuan an hlasak pawh an bang duh chuang lo. Nakinah pakhat chu ka zawt a, “In hlau na nge?” ka ti a. Ani chuan, “Pathian zârah hlau suh e,” a ti mai a. “In hmeichhiate leh naupangte talin an hlau lo maw?” ka ti zêl a. Ani chuan, “Kan hmeichhiate leh naupangten thih an hlau lo,” a ti a.—Whitehead, Life of the Rev. John Wesley, p. 10.IR 255.3

    Savannah hmun an zuk thlen chuan Wesley chu rei lotê Moravian-ho zîngah a awm a, an Kristian nungchang chu ṭha a ti êm êm mai a. An inkhâwm dân leh Church of England inkhâwm dân, tih dân a nih avânga tih mai mai, nunna engmah nei lo nên danglam a tihzia chu heti hian a ziak a, “An inkhâwm dân tluangtlamzia leh thutakzia chuan, kum 1700 chhûng zawnga thilte min theihnghilhtîr a, puan in siamtu Paula hova inkhâwmna emaw, sangha mantu Petera hova inkhâwmna emawa awm angin ka inhria; mahse inkhâwmnaah hian thiltihtheihna leh Thlarau a awm a ni tih chiang takin a lang,” a ti a.— Ibid., p. 11, 12.IR 256.1

    Wesley-a Sâp rama a lo kîr leh chuan, Moravian thuhriltu zirtîrna avângin Bible-in rinna thu a sawi chu a lo hre chiang ta deuh va. Chhandamna atân, amâ hnathawh ring lo va, Pathian Berâmno, khawvêl sual kalpuitu rin zâwk tûr a ni tih a hre chiang ta a. London khuaa Moravian inkhâwmna pakhatah chuan, Luthera thuziak, Pathian Thlarauvin ringtu thinlung a tihdanglam theihzia thu an chhiar chhuak a. Wesley-an a ngaihthlâk chuan a thinlungah rinna a lo ṭo chhuak ta a, heti hian a ti, “Ka thinlung chu a lum deuh pup hian ka hria a, ka chhandamna atân Krista chu ka ring ta tih inhriatna ka nei ta a, ka sualte chu A la bo va, sual leh thihna dân ata min chhan chhuak ta tih hriatchianna ka lo nei ta a,” a ti a.— Ibid., p. 52.IR 256.2

    Kum tam tak chhûngin Wesley-a chuan hmuhsitna leh mualphona pawisa lova, mahse inphat siin, Pathian hmuh ngei a tum tlat a. Tûnah chuan a hmu ta; Pathian khawngaihna, ṭawngṭaia, chawngheia, thil pêkte pea a zawn chiam ṭhîn kha, man awm lova a thlâwna thil pêk a lo ni tih pawh a hmu ta a.IR 256.3

    Kristaa a lo nun ngheh tak tak hnu chuan, Pathian ṭhatna thil thlawn pêk Chanchin Ṭha hriatfiahna puan darh a châk ta êm êm mai a, “Khawvêl zawng zawng hi ka bial niin ka ngai a, khawi laiah pawh awm ila, chhandamna chanchin lawmawm chu a hre duh apiangte hnêna sawi awm niin ka hria a, sawi chu a dikin ka hre bawk a, ka tih tûr rêng a ni tih ka hre bawk a,” a ti a.— Ibid., p. 74.IR 256.4

    Mahni hmasial lo va, khermei taka a nun kha a la chhunzawm zêl a, tûnah erawh chuan a innghahchhan bulpui ni lovin, rinna thar a hmuh azârah a ni ta zâwk a; a zung ni lovin thianghlimna rah a ni ta zâwk a. Pathian ṭhatna Kristaa awm chu Kristiante thil beisei bulpui a ni a; chu ṭhatna chu thuâwihnaah a lo lang ang. Wesley-a chu thu dik a hmuh chhuah thar hril darh tûrin a inpumpêk ta a, chu thu dik chu Isua Krista thisen rinna azâra thiamchanga awmna leh Isua nungchang ang tak pu tûra Thlarau Thianghlimin thinlung a siam thar theihna a ni.IR 257.1

    Whitefield-a leh Wesley-a te unau rawngbâwl tûra an inbuatsaih dân chu, rei tak chhûng borala awm an nih inhriat chiannain a ni; Krista Sipai ṭha anga hrehawm an tuar theih nân, University-a mite leh rawngbâwl tûra nemngheh an nih hnuah pawh, mîte hmuhsitna leh deusâwnna leh tihduhdahna te an tuar a. Anmahni leh mi tlêmtê an kawppui zirlaite chu Pathian hre loho chuan hmuhsit nân “Methodists” hming an vuah a; tûnah erawh chuan Sâp ram leh America-a Kohhran lian ber pakhat hming zahawm tak a lo ni ta.IR 257.2

    Church of England member an la ni a, a inrêlbâwl dânte an la puithupui hlê a, mahse Pathianin A thu chu an hmâah sâng leh zâwkin a han dah ta a; Thlarau Thianghlim chuan Krista khenbeha awm puang tûrin a han tîr a. Pathian thiltihtheihna an hnênah a awm zêl a, mi sang tam tak an piangthar a. Hêng piangtharte hi chinghne koham lak aṭanga vênhim an ngai a. Wesley-an pâwl hran siamna rilru a nei lo, “Methodist Connection” ti chauhvin a kâwi khâwm a. 1Hei hi chutih laiin pâwl hran hming a la ni lo.IR 257.3

    Hêng rawngbâwltute hian kohhran aṭangin dodâlna an tâwk nasa ta hlê mai a; mahse Pathianin, a finna hmangin, kohhran chhûng ngei aṭanga siamṭhatna inṭan tûrin a buatsaih a ni. Pâwn lam aṭanga lo kal chu ni se, a pawimawhna hmun lai ber a thleng pha lo vang. Hêng harhna hruaitute hi kohhran mi bawk an ni a, a remchân hun apianga an thawh chu kohhran dânin a huap a; chuvângin kawng khârna tûr hmunahte pawh thu dik chu a lut thei a ni. Thuhriltu muhil dangte a kaitho va, an biala thuhriltu ṭhahnemngai an lo ni a; kohhran dang anga namnûl ve mai mai ṭhînte kha an lo nung chhuak leh a.IR 257.4

    Wesley-a hun laiin, leh kohhran chanchin englaiah pawh khan thilpêk hrang hrang neite khân, mahni thilpêk ang angin hna pual an thawk a. An thurin kikâwi tinah a inang chiah lo; mahse Pathian Thlarau hruai an ni a, Krista tâna thlarau bo zawng tûrin an inthurual. Wesley-a te unau leh Whitefield-a chu thâwkkhat chu an inhmu pelhsawlh ṭhelh a; mahse Krista sikulah zaidawhna an zir thuai a, indawh tawnna leh inhriatthiam tawnnain a zawm khâwm leh ta a. Mi sualte an boral lai leh, dik lohna leh suahsualna a pun laiin inhnial buaina mai mai atân hun an nei lo.IR 258.1

    Pathian rawngbâwltute kawng chu a bumboh hlê mai. Mi thiltithei tak tak leh lehkha thiam tak takin an thiltihtheihna hmangin an dodâl a. Rei lo têah kohhran hruaitu tam takin an huat dân an han tilang ta a; rin dân thianghlim leh a puangtute tân biak in kawngkâ chu khâr a ni ta a. Rawngbâwltu dangten pulpit aṭanga an sawisêl dânah Pathian duhzâwng an hriat lohzia leh an rilru bengtlâkloh dân a lo lang. John Wesley-a chuan Pathian zahngaihna avângin thih a pumpelh. Vawi khat chu mipui an fuihpawrh a, an hual a, tlan chhuahna rêng a awm lo va; mahse vântirhkoh mihringa lo changin a han ṭanpui ta a; mipuite chu an kiang duak a, Krista chhiahhlawh chu hmun hlauhawm aṭangin him takin a chhuak ta a.IR 258.2

    Hetianga mipui thinur laka chhan chhuaha a awmna pakhat a sawi chu, “Tlâng aṭangin khawpui panin kan kal chhuak a, kawng chu a nâl hlê mai a. Mi tam takin min keuh thlûk an tum a, vawi khat ka tlâk tawh chuan ka tho leh dâwn lo tih an hria. Ka tlu thei rêng rêng lo mai a, ka pai chhin bawk hek lo, man phâk lohvin ka awm thuai a. Min hnûk thlu tûrin ṭhenkhatin ka kawr nghâwngah te leh ka puante chelh an tum a, an man thei rêng rêng lo mai a. Pakhat chuan talhtumin vawi tam tak min vua a, ka tukkhumah vawi khat chauh pawh han vua se, vawi tam vuak ka ngai lo tûr hi a ni a. Mahse a han vuak apiangin min vaw ṭhelh khut zêl mai a, engvâng nge ka hre lo, vei lamah emaw ding lamah emaw ka pêng thei lo. Mi pakhat chuan mipui tâwn tlangin mi vuak a han tum a, a tiang a lek uaih a, a thlah leh ta mai a, ka sam a chûl a, ‘A va nêm êm?’ a ti a. Rilru thar rawn pu hmasa berte chu, khawpui mi tawrawt hmingthangte leh mi tawrawtho hruaitute-an ni, pakhat phei chu inhnek mi lâr tak a ni.IR 259.1

    “Pathianin a duhzâwng ti tûra zawi zawia min buatsaihzia hi! Kum hnih lai a ni ta, leirawhchan themin ka koki an vawm kak a. Chumi hnu kum khatah ka hnâr kawnah lungin min vawm a. Thla hlui khân vawi hnih vuak ka tâwk a, vawiin tlai khân vawi hnih; vawi khat chu khua kan luh hmain a ni a, a dang chu kan chhuahsan hnuah; mahse engmah an ni lo ve ve; pakhat chuan ka âwmah a theih tâwpin mi vua a, pakhat chuan ka hmuiah, a vaw na hlê mai a, thi a chik chhuak nghâl a; mahse nâ rêng ka hre lo, buhpâwla hawlh ang chauh a ni.”—John Wesley, Works, vol. 3, pp. 297, 298.IR 259.2

    Chutih laia Methodist kohhran chuan, a member leh hruaituten hmuhsitna leh tihduhdahna an tuar nasa mai; a tiduhdahtute hi kohhran member leh sakhaw ngaihsakna nei lo an sawichhiatna avânga lungpuamte an ni. Rorêlna hmâah an han hruai ve bawk a, a hming chauhvin, chutih laiin rorêlna dik a la awm lo. Tiduhdahtute kut an tuar fo va. Mipuiin in tina kal lawrin, an bungbêlte an tihchhiatsak a, rawk theih chu an rawk a, mipa, hmeichhia leh naupangte an nghaisa a. A châng phei chuan lehkhate an târ a: “Methodist in rawk duh leh tichhe duh chu, chumi hmunah chumi kha mi dârah inhmuh khâwm tûr,” tiin. Hêng mihring leh Pathian Dân bawhchhiate hi engtin mah an ti lo. Tihduhdahna tûr fel taka lo ruat sa angin an chungah an lek a; chûng mîte sualna nia lang chu, mi sualte ke, boralna lama pên lova, thianghlimna lama pêntîr tumna hi a ni.IR 259.3

    John Wesley-an amah leh a ṭhianteho mîten an sawisêl dân chu heti hian a ziak a: “He mîte thurin hi dâwt a ni a, a dik lo; tûn hmâa la hriat ngai loh tûn laia hriat thar mai a ni; âtthlâk leh pope thil a ni, an ti a. Hêng sawisêlna zawng zawng hian chhan a nei lo. Hêng thurina thu tinrêng hi Pathian Lehkhabu thu, kan kohhran ngeiin a pawm tawh an ni a; chuvângin dâwt a ni thei lo va, Pathian lehkha thu hi a dik chuan a dik lo thei hek lo.” “Mi dangte chuan, ‘An thurin a khirhkhân lutuk, vân kalkawng an tizîm lutuk,’ an ti a. Dik takin hei hi a tîr tê aṭanga hnialna kha a ni. Hnialna dang sâng tam tak hming dang dang leh hmêl dang dang pua lo chhuakte kha, hetaṭanga lo chhuak vek hi an ni. A nih leh vân kalkawng chu kan LALPA leh a zirtîrte siam ai khân an siam zim bîk em ni? An thurinte chu Bible aiin a khirhkhân zâwk em ni? Thu tlêmtê i ngaihtuah the ang. ‘LALPA i Pathian chu i thinlung zawng zawngin, i rilru zawng zawngin, i chakna zawng zawngin i hmangaih tûr a ni,’ ‘Ṭawng tlahawlh tinrêng mîten an sawi chu rorêlna nîah chuan a mawh an la phur ang,’ ‘In ei emaw, in in emaw, thil in tih apiang Pathian ropui nân ti rawh u.’IR 260.1

    “An thurinte chu hêng aia khirhkhân a nih chuan, an demawm e, mahse a ni lo tih i chhia leh ṭha hriatnain a hria. Pathian thute tikhawlo lovin tu’n nge thu chhetê pawh hnûk hniam thei? Pathian thurûk enkawltu, a thu thianghlim chhetê pawh tidanglamtu chu rinawm tih theih a ni dâwn em ni? Theih loh vang. Engmah a tihniam thei lo va, a tinêm thei hek lo, mi zawng zawng hnênah, ‘I duh angin Pathian thu ka tihniam thei lo, lo chho la, a nih loh leh kumkhuain boral rawh,’ a ti tûr a ni. ‘He mîte lainatna neih lohzia hi,’ tih hi mipui ṭhenkhatte phunnawina chu a ni a. Lainatna an nei lo maw? Eng kawngin? Rilṭâmte an hrai lawm ni? Saruakte an thuam lawm ni? Chuti lam kawng a ni lo, chu lamah chuan sawisêl tûr an awm lo; mahse mi dangte an rêlsak dânah lainatna an nei lo a ni; an kawng zawhpuite chauh lo chu, tumah dang chhandama an awm an ring lo,’ kawng zîma kal peih lote chuan an ti a.”— Ibid., vol. 3, p. 152, 153.IR 260.2

    Wesley-a te lo chhuah hmâ khân Sâp ramah chuan thlarau lam nun a hniam hlê a, a chhan bulpui deuh chu Antinomian-ho2Antinomian-ho hi German ram aṭanga lo chhuak an ni a, ‘chhandama awm nân dân zawm a ngai lo, rinna chauh a tâwk a ni’ tiin an zir zirtîrna avâng a ni. Mi tam tak chuan, ‘Isua hian dân a ti-tâwp tawh, Kristiante tân dân zawm a mamawh lo; chhandama awm nân hnathawh ṭha tih tûr tia inzirtîrna aṭangin an fihlim tawh a ni,’ an ti a. Ṭhenkhat chuan dân chu chatuan atân a ni tih pawm siin, ‘Pathian rawngbâwltute hian dân thu zâwm tûra mîte an fuih a ngai lo, Pathianin chhandama awm tûra a thlante chu, a thiltihtheihnain, hnial zawh rual lohvin thil dik a han tihtîr mai ang; chatuana boral tûrte erawh chuan Pathian dân zawm theihna chakna rêng an nei lo vang,’ an ti a.IR 261.1

    Mi dang lehte chuan, ‘thlante chuan Pathian khawngaihna an tlûksan thei lo va, a duhsakna an chân thei hek lo tih ring chungin rin dân râpthlâk tak an la neih belh a, mi thlanten thil dik lo an tihte chu sual a ni chiah lo, Pathian dân an bawhchhiatna anga ngaih tûr a ni hek lo, sual thupha chawina leh simna hun an la nei rih lo mai a ni,’ an ti a.—McClintock and Strong, Cyclopedia, art. “Antinomians.” Chuvângin, sual râpthlâk ber pakhat, khawvêl pumin Pathian dân bawhchhiatna nasaa an ngaihte pawh hi, Pathian ngaihin sual a ni lo, Pathian thlanin a tih a nih chuan, dânin a khap thil leh Pathian duh lohzâwng thil engmah an tih theih lohna hi thlante awm dân danglamna bîk chu a ni, an ti a.IR 261.2

    Hêng rin dân hlauhawm tak hi, an hnua Pathian thu zirtîrtute zirtîrna nên angkhata ngaih theih a ni, chûngho chuan heti hian an zirtîr a; Pathian dânin a khuahkhirh ngheh tlat dân engmah a awm lo, khawtlâng nunphungin a phâk ang zêla tihdul a ni a, chuvângin a danglam fo tûr a ni an ti a. Hêng rin dânte hi Diabola thâwk khuma pêk an ni; ani chuan vân mi thianghlim zîngah pawh Pathian dânin a khapte phal-rai a tum a.IR 261.3

    Pathian thupekin mihringte nun dân nghet takin a bithliah tih rin dân hian mi tam tak chu Pathian dân zawm duh lohna lamah a hruai a. Wesley-a chuan Antinomian-ho zirtîrna dik lo chu a do tlat a, Pathian lehkhabu zirtîr tlângpui a kalh a ni a ti a.IR 262.1

    “Mi zawng zawng chhandama an awm theih nân Pathian khawngaihna chu tihlana lo ni ta a,” (Tita2:11). “Chu chu min chhandamtu Pathian hmuhin a ṭha a, a lawmzâwng a ni. Ani chuan mi zawng zawng chhandama awmah leh thutak hria atân a duh si a. Pathian pakhat chauh a awm a, Pathian leh mihring inkârah palai pakhat chauh a awm bawk, mihring Krista Isua chu. Mi zawng zawng tlan nân ani chu a inpe a, chhandamna thu chu hun a tih takah a rawn puang ta,” (1 Timothea 2:3-6). Chhandamna vawnbân an vawn theih nân, mi tin hnênah Pathian Thlarau pêk a ni a. Tichuan “êng tak mi tin tiêng ṭhîn kha a awm a, khawvêlah a lo kal mêk a ni,” (Johana 1:9). Nunna thilpêk an duh loh avângin mîten chhandam nih an tling zo lo mai a ni.IR 262.2

    Isua Krista thihnain thupêk sâwm a tibo tih thu Wesley-an a chhânna chu: “Dân Thu sâwm pêka chuangte zâwlneiten an hrilh chhâwn chu, a la bo lo. A lo kal chhan chu a khawii mah rawn tibo tûrin a ni lo. He Dân, bawhchhiat thiang lo hi, hriatpuitu rinawm atân vânah nghet takin a ding a ni. Hei hi khawvêl awm tirh ata ‘Lungphêka ziak ni lova,’ mihring fâte zawng zawng thinlungah, an Siamtu kut zungṭang ngeiin lehkhaa a ziak kha, tûnah chuan sualnain a ti-hmêlhem ta hlê a, mahse thil ṭha leh sual hriatna kan neih chhûng chuan thai chhiat vekin a awm lo vang. He dân englai pawh hi mihring fâte tân dân a ni reng ang, englai pawhin, hun leh hmun danglam theiah emaw, thil dang danglam theiah emawa innghat a ni lo va, Pathian nungchang leh mihringte nungchang leh an inpumkhatna danglam thei lova innghat a ni zâwk.IR 262.3

    “‘Tichhe tûra lo kal ka ni lo, tifamkim tûra lo kal ka ni zâwk,’ tih hi zawh ngai lovin, heta sawi a tum tak chu, mihringten eng ang pawhin ngai se, kimchang taka rawn siam ngheh ka tum a ni; a chiang lo lai apiang kha rawn tihchian ka tum a ni, a puma a pawimawhzia hrilhfiah tûrin ka lo kal a ni. Thupêk sâwm zînga thupêk engkim, a seizia te, a zauzia te a pumin, a sânzia te, a thûkzia te, a pêng tin thianghlimzia leh thutakzia entîr tûra lo kal ka ni.”—Wesley, Sermon, 25.IR 262.4

    Wesley-a chuan Chanchin Ṭha leh dân inpumkhat thu a sawi a. “Dân leh Chanchin Ṭha hi a inzawm tlat a. Kawng khatah chuan dân hian Chanchin Ṭha tân kawng a siam a. Chanchin Ṭha min kawhhmuh a; Chanchin Ṭhain dân a tihfamkimzia min hriattîr a. Entîrnân, dân chuan Pathian hmangaih tûr leh kan vêngte hmangaih tûrin, nunnêm tûrin, thuhnuairawlh leh thianghlim tûrin min phût a. Hetiang ti thei ni lovin kan inhria a, a dik e, hei hi mihring tân theih loh a ni; mahse Pathianin chû hmangaihna chu min pêk a tiam tih kan hria a, thuhnuairawlh leh nunnêm leh thianghlimin min awmtîr thei a; he chanchin lâwmawm Chanchin Ṭha hi kan puan a, kan rinzia ang zêlin kan tân tihin a awm a, Isua Kristaa awm rinna azârah felna dân chu keimahniah tihfamkimin a awm.IR 263.1

    “Isua Krista Chanchin Ṭha hmêlma lian ber ṭhenkhat chu, dân sawisêltute leh sawi chhetute, thupêk zînga pakhat, a tê ber emaw, a lian ber emaw mai pawh ni lova, a puma bawhchhe tûra mite zirtîrtute hi an ni. He hmuh sualnaa thil mak tak pakhat chu, bawhchhetute chuan Krista chu, A dânte bawhchhiain an chawimawiin an inring a; A thupêk tichhiain A hnathawh chu an tiropuiin an ring a; an chawimawi dân chu Juda Iskariotan, ‘Chibai, LALPA,’ a ti a, a fawh tâk ang kha a ni. Isua chuan a tua -te pawh hi, fâwpin mihring Fapa hi i mantîr dâwn a ni maw ti se a sual lo vang. Fâwpa mantîr ang chauh a ni; a thisen thu sawia, a lallukhum chhuhsak si, leh Chanchin Ṭha puan darh nân tia a dân tihchhiat si chu mantîrna bawk a ni. Dân thuâwihna eng pawh, engti kawng zâwng pawha pawisak lohna rinna thusawite leh, engtikawng zâwng pawha a dân tê ber tiboral emaw tichak lo emaw zâwnga Krista thu sawitute chuan mantîrtu tia puhna an pumpelh lo vang.”—Wesley, Sermon, 25.IR 263.2

    “Chanchin Ṭha hi sawi mai ila dân, thutâwp kan sawi a ni mai,” titute Wesley-an a chhânna chu: “Hei hi kan zawmpui lo. Dânin a tum hmasa ber pawh a la khawih lo, chu chu mîte an sual hriattîr leh hremhmun kotlânga muhilte kaihthawhna hi a ni.” Tirhkoh Paula chuan, “Dânah sual hriatna a awm,” a ti a. “Miin a sual hriatna a neih loh chuan tlanna thisen a mamawhzia a hre dâwn em ni? ... Kan LALPA ngei chuan, ‘Mi hrisêlten daktor an ngai lo, damlote lo chuan,’ a ti a. Dam ṭha lai emaw, hrisêla inhria emaw chu tihdam tûra daktor hnêna hruai chu a remchâng lo. An damlo a ni tih i hriat chiantîr phawt tûr a ni a, chuti lo chu tunge fak ang che. Thinlung thianghlim leh hmêlhem lo chu, tihdam nân Krista hnêna hruai a ngai lo.”- Ibid., Sermon 35.IR 263.3

    Wesley-a chuan Pathian hmangaihna chanchin ṭha a puan laiin, a LALPA angin, dân chu a uar a, a chawimawi a. Pathianin hnathawh tûr a pêk chu rinawm takin a hlen a; a hlawhtlin ropuizia pawh a mit ngeia a hmuh phal a ni. A dam chhûng kum sawmriat aia tam a lo tâwp chuan, kum 50 aia tam rawngbâwlin a vâk vêl a, a thu pawmtute chu mi nuai tam tak an ni hman. A thawh rim azârah sual tihchhiat nun thara nung leh zât leh a zirtîrna avânga thlarau nun thûk zâwka nung zât chu, Pathian rama tlante inhmuhkhâwm hunah chauh hriat a ni ang. A nun dân aṭangin Kristian tinin entawn tûr, mana lei phâk lohva hlû kan hmû. He Krista rawngbâwltû rinna, a inngaihtlâwmzia, a ṭhahnemngaihzia, a hawihhawmzia leh a inpumpêkzia hi tûn lai kohhran hian nei ve teh ila aw!IR 264.1

    Larger font
    Smaller font
    Copy
    Print
    Contents