Loading...
Larger font
Smaller font
Copy
Print
Contents
  • Results
  • Related
  • Featured
No results found for: "".
  • Weighted Relevancy
  • Content Sequence
  • Relevancy
  • Earliest First
  • Latest First
    Larger font
    Smaller font
    Copy
    Print
    Contents

    Bung 1—Jerusalem Tihchhiatna

    (The Destruction of Jerusalem)

    Aw, nang lul hian tûn chhûng hian thlamuanna tûr thu hi lo hre teh hrâm la! nimahsela tûnah zawng i hmuh loh nân a inthup tawh si a. I râlten i vêlin lei kulh an siam ang a, an hual ang chia, i vêlin chhuah theih lohvin an awm hnan ang chia, i chhûnga I fanaute, nangmah nên leiah an paih vak ang che, i chhûnga lung intiang rêng rêng an zuah lo vang; an fan lai che i hriat loh avângin chutiang nîte chu i chungah a lo la thleng ang,” (Luka 19:42-44) .IR 17.1

    Oliv Tlâng chhîp aṭangin Isuan Jerusalem khua a zuk thlîr a; a mawiin a râlmuang hlê a. Kalhlên Kût lai a ni a, ram tin aṭangin an Kût ropui hmang tûrin Jakoba thlahte an lo kal khâwm a. Huan leh grêp huan, leh Kûtnaa lo kalten awihpang hring dupa puan in an zâr thliahna chunglamah tlâng te, in ropui tak takte leh Israel khawpui Kulh ropuite chu an lang lurh maia. Hmâkhawsâng lal zai thiamin “A sânzia mawi tak, khawvêl zawng zawng hlimna chu Zion tlâng chu a ni .... Lal ropui tak khawpui chu,” (Sâm 48:2) tia hla a sak laia Pathian duhsakna azâra thlamuanga a awm lai ang renga thlamuang leh, hmêlṭhaa inhriain, Zion fanu chuan chapo takin, “Lalnuah ka ṭhu, lungngaihnain min khawih phâk lo,” a ti a ni ta ve ang. Temple ropui tak chu chiang takin a zuk hmuh theih a. Ni tla tûrin a sailungvâr bang vûr anga vâr chu a han chhun a, rangkachak kawngkâ aṭangin in sângte leh in chhîp zumte chu a tle sûr mai bawk a. “Sawisêl bova mawi” Judate chhuan tawlawl a ni. He in ropui thlîrin Israel fa tuin nge hlimpui lo vang, tuin nge chhuang lo vang? Mahse Isua rilruah chuan thil dang daih a awm. “A thlen dâwn ruaiin khua chu a hmu a, a ṭah chhan a,” (Luka 19:41) . Isua lâwmin mipuite chu an hlim êm êm a, tûm kau chawiin Israel lalber hnênah “Hossana” tia mipuite hlim au thâwm chuan a vêl tlângte a khâwk rum rum a; mahse, khawvêl Tlantu chu tûmâ hriatpui phâk loh lungngaihnain a khat a. Pathian Fapa, Israelte chhandam tûra ruat, a thiltihtheihnain thihna hneha, thihnain a man tawhte pawh thlân ata ko chhuak lehtu chu, a mittui a tla a, lungngaihna namên a ni lo, sawi hleih theih loh, dan rual lohva lungngaihna a ni.IR 17.2

    A kawng zawh tûr chu hre chiang hlê mah se a mittui chu ama tân a ni lo. A lungngaihna hmun tûr Gethsemani kulha Berâm Kawngkâ, tûn hmâ kum za tam tak chhûnga mi sual hrem dâwna an chhuahpuina ṭhîn kawngkâ pawh a lang thei reng a. Ani pawh “Berâm no talh tûra an hruai a” (Isaia 53:7) anga, an hruai hunah chuan he kawngkâ hi a tân a la inhawng ve ang. A piah lawkah inkhenbehna hmun Kalvari a awm a. Sual thawi nâna a nunna a hlan huna Krista kalna kawng tûrah chuan thimna râpthlâk tak chhûm a zîng ang. He hlimna dârkârah hian hêng thilte hi a ngaihtuah avânga lungngai a ni lo. A lungngaihna, sawi phâk loh a hriat lâwkna hian mi dangte a tuarpui theihna rilru a tidang chuang lo. Jerusalem khuaa mi sâng tam tak, an mitdelna leh an sim duh lohna avânga a malsâwmna leh a chhandamna pawm duh lote hrehawm tuar tûr a ngaihtuah avânga ṭap a ni zâwk.IR 18.1

    Kum sâng aia tam Pathian duhsakna leh enkawl bîkna, a mi thlante chunga lo lang kha, Isuan a hmu thei reng a. Hetah hian Moria Tlâng a awm a, hetah hian thutiam anga fapa pêk chu, tihâwih taka maichâmah phuar behin a awm a, hei hi Pathian Fapa inhlanna entîrna a ni. Chu hmun ngeiah chuan malsâwmna thuthlung, Chhandamtu Messia pêkna thutiam ropui tak chu ringtu zawng zawngte pa hnênah chuan nemnghehin a lo awm tawh a (Genesis 22:9,16-18) . Chumi hmun Ornana hruiha inthawina meialh vân lama chho khân tihboralna khandaih vântirhkohvin a lek chu a lamlêttîr a (1 Chronicles 21). Chhandamtu inhlanna leh keini mi sual min ngensak entîrna chiang tak a ni. Lei hmun dang zawng zawng aiin Pathianin Jerusalem hi aIR 18.2

    chawisâng bîk a, “LALPA chuan Zion chu a thlang si a,” (Sâm 132:13). Chutah chuan kum tam tak chhûngin zâwlnei thianghlimte chuan zilhhauna thu an tlângaupui a. Chutah chuan puithiamten an thil rimtui hâlna bêlte an lên vêl a. Thil rimtui hâl khu leh Pathian betute ṭawngṭaina chu vânah a chho va. Chutah chuan berâm no talh thisen chu nî tin hlan a ni a; hei hian Pathian Berâm no chu a kâwk a. Chutah chuan zahngaihna ṭhutphah chungah Pathian Jehova chu ropui takin chhûmin a rawn inlâr ṭhîn a. Chutah chuan lei aṭanga vân thlenga entîrna leihlâwn indawh chu a innghat a (Genesis 28:12, Johana 1:51). Chu leihlâwnah chuan Pathian vântirhkohte an chhukin an chho va. Chu chuan Hmun thianghlim ber kalkawng chu khawvêl tân a hawng a ni. Israel hian vân hi zawm reng ni se, Pathian thlan Jerusalem khua chu kumkhuain a ding reng tûr a ni a (Jeremia 17:21-24). Mahsela he duhsak bîk hnamte chanchin hi hnungtawlhna leh helna hlîrin a khat. Vân ṭhatna chu an dodâl a, an zalênnate an hmang khawlo va, an hun ṭhate an hnâwl a.IR 18.3

    Israelte chuan Pathian tirhkohte diriam a, A thute hmusitin, a zâwlneite tinawmnah mah se (2 Chronicles 36:16) , Pathian chu lainatnaa khat, mi khawngaih thei tak, thinnel tak, ngilneihna leh thutak ngah angin a inlantîr fo va (Exodus 34:6) . Vawi tam tak hawisan mah se zahngaia a sâwmna chu a bâng chuang lo. A chênna hmun leh A mîte a lainat avângin pain a fa duh tak a hmangaih ai maha hmangaihin an hnênah mite a tîr a, zînga thovin a tîr a (2 Chronicles 36:15) . Hauhna te, a thlêma thlêmna te leh zilhhauna te a lo sâwt tâk loh pawhin vân thilpêk hlu ber chu a la pe ta cheu va. He thilpêk pakhatah hian vân thil zawng zawng chu a han bun chhuak a ni.IR 19.1

    Pathian Fapa ngei chu he khawpui sim tum lo thlêm tûrin a lo kal a. Krista hi a ni grêp hrui duah hluah anga Israelte Aigupta ram aṭanga hruai chhuaktu kha (Sâm 80:8) . Pathian kut ngeiin ramhuai beho chu a ûm chhuak a, tlâng ram lei ṭha takah chuan a phun ta a, a enkawltu chuan palin a hung vêl a. A chhiahhlawhte chu châwm tûrin a tîr a, “Ka grep huanah hian ka tih tawh ang loa liam kha chuan a chungah engnge tih leh chuan tûr lo la awm ta ni le?” tiin a au va (Isaia 5:1-4) . Grêpte a lo rah emaw tiin a han en a, grêp suak a lo rah a; chuti chung pawhin rah ṭhaa rahin, tihrêm lohvin a awm thei hlauh mahnâ tih beiseiin a grêp huanah chuan amah ngei a lo kal a, grêp bul vêlte a lai phut a, a zâr chhiate a tan a, a enkawl hliau hliau a. Grêp hrui amah ngeiin a phun chhandam tûr chuan a chau ngai lo.IR 19.2

    Kum thum lai ênna leh ropuina LALPA chu a mite zîngah a awm a, thil ṭha tiin a vâk vêl a, ramhuai mante tidamin, sal tângte chhuahtîrin, mitdel mit tivârin, kebaite kea kaltîrin, bengngawngte tidamin, phârte tithianghlimin, mitthite kaithovin, leh pachhiate hnênah chanchin ṭhate a hrilh ṭhîn a (Matthaia 11:5; Luka 4:18; Tirhkohte 10:38) . Mi lian leh mi chhia thlei bîk a nei lo a, a thu lâwmawm chu, “Nangni thawk rim leh phurrit phur zawng zawngte u, ka hnênah lo kal ula, keiman ka chawlhtîr ang che u,” tih a ni (Matthaia 11:28) .IR 20.1

    A ṭhatna chu sualin an thungrûl a, a hmangaihna chu huatnain an thungrûl a, (Sâm 109:5) mahsela a rawn kal chhan zahngaihna thiltih chu a vuan tlat a. A ṭhatna zawngtute chu an hlawhchham ngai lo. In leh lo a nei lo a, mi vâkvai, mite hmuhsit leh rethei a ni a; mahse mi lungngaite a hnêm a, an mamawh engkim a tihsak a, nunna thilpêk chang ve tûrin mite a sâwm ṭhîn. A zahngaihna fâwn vêl, mi thinlung sakten an hnâwl kîr chu, khawngaihna lian zâwk leh hmangaihna sawi sên lohin a ûm kîr leh ṭhîn. Mahsela Israel chuan a ṭanpuitu neih chhun leh a ṭhian ṭha ber chu a duh lo va. Hmangaihna nêna a thathawhnate an hmusit a, a remruatte an dodâl a, an him theihna thu a sawite an nuihzat a.IR 20.2

    Beiseina leh ngaihdamna dâr chu a lo inher liam tual tual a. Pathian thinurna no, rei tak lo ruak tawh kha a lo khat telh telh a. Helna leh tlûksanna chhûng zawng zawnga chhûm zîng kha tûnah chuan chungpikna khawdur a lo ni ta a, he mite chungah hian a lo sûr ṭêp a ni. An boralna lo thleng tûr aṭanga chhandam theitu lah kha an hnuchhawn a, an deu a, an hnawt chhuak a, reilo têa khenbeh tûr a ni ta si a. Krista chu Kalvari krawsa khai kâna a awm ve leh Israelte chu Pathian malsâwm leh duhsak bîk hnam an nihna kha a tâwp ve dâwn a ni. Mihring pakhat nun chân pawh hi chhiat tawhna khawvêl ro zawng zawng pawhin a hen loh a ni a, Kristan Jerusalem a han en chuan, khawpui pum boralna, hnam pum boralna chu a hmu tlang vek a, chu khawpui leh hnam chu Pathian thlan leh a ro hlû a nih nghe nghe ṭhin kha.IR 20.3

    Israelte tlûksanna leh a sual avânga chhiatna lo thlengte avângin zâwlneite an ṭap ṭhîn a, Jeremia chuan, “Ka lu hi tui ni se, ka mit hi mittui hnâr ni teh se aw! Ka mi, ka fanu thahte tân chhûn zânin ka ṭap tûr; LALPA berâm rual chu sala kaih an nih avângin,” a ti a (Jeremia 9:1; 13:17) . A nih leh Isua, kum rei tak hmu tlang nghal theitu lungngaihna chu eng ang chauh nge ni ang? Rei tak chhûng Jehova chênna khawpui lo ni tawh tichhe tûra vântirhkohvin khandaih a lek laite a hmu thei a. Oliv Tlâng kâwn (Titus-a leh a sipaiten nakin hnua an han luah tâk ngei kha) aṭangin a han en phei a, kawrIR 21.1

    ruam en khûmin Hmun Thianghlim leh a hulhliapte a va hmu thei a;mittui nên chiang takin hmelmahoin kulh an hual laite a hmu tlang thei vek a ni. Indo puahchah sipaiho insingsa vêl ri rum rumte a hre thei a. Khaw hual hnan tawh hnua nute leh naupangte rilṭâma ṭap rite pawh a hre thei a. A in mawi leh thianghlim, in ropuite leh in sâng te meiin a kan dur dur a, in chim vûm mai a nih thlengin a hmu thei a.IR 21.2

    A han thlîr zêl chuan thuthlunna hnamte chu ram tina darha, ram palailênga lawng keh sawm ang maiin a hmu a. Tisa tuarna hrehawm, Jerusalem fate chunga lo tla ṭêp hi thinurna no inṭanna chauh a la ni tih a hmu a, rorêlna hnuhnûng berah chuan a in kang vek tûr a ni. Pathian hmangaihna leh lainatna chu he thu lungchhiatthlâkah hian a lo lang. “Aw Jerusalem, Jerusalem! zâwlneiho thattu, i hnêna an rawn tirhte lunga lo dêng hlumtu, arpuiin a notê a thla hnuaia a awp khâwm angin i fate vawi engzât nge awp khâwm ka tum kha! Nimahsela in duh si lo,” (Matthaia 23:37) . Aw! nang hnam zawng zawng aia duhsak bîk! An fan lai che leh i thlamuanna tûr hi hre the hrâm la. Phuba la tûr vântirhkoh pawh ka chelh a, sim tûrin ka sâwm che a, i duh si lo. Rawngbâwltute, palaite leh zâwlneite chauh i lungten a ni lo va; Israelte Mithianghlim, i tlantu ngei pawh i malmâk a ni. Tihborala i awm chuan, nangmah chauhvin a mawh i phur ang. “Nunna nei tûrin ka hnênah in lo kal duh si lo,” (Johana 5:40) .IR 21.3

    Helna leh rin lohna lama thinlung tisak khawvêl mihring, Pathian phuba lâk rorêlna la tâwk tûrte hi, Jerusalem chungchâng thu hian a lo entîr lâwk a ni tih Isuan a hria. Hnam tluchhiate chungpikna, a thinlung rawn delh rittu khân chu lungchhiatna aw khawngaihthlâk tak chu a rawn au chhuahtîr a ni. Sualna avânga manganna te, mittui te leh thisen chhuahna lo awmte chu a hmu a. Hêng hrehawm tuarte hi khawngaih namêm lohvin a khawngaih a, an tuarnate chhâwk a duh êm êm a. Mihringte lungngaihna fâwn vêl chu Amâ kut meuh pawhin a dang kîr lo vang, mi tlêm tê chauhin a ṭanpuina an zawng âwm si a. Chhandam an nih theih nân, a nunna pawh thi khawp hiala bun chhuah a duh a, mahse nun nei tûrin mi tlêm tê chauh a hnênah an kal awm si a.IR 21.4

    Vân Mi ropui chu a mittui a tla e! Chhui phâk loh Pathian Fapa chu a rilru a mangang a, lungngaihnain a kaikûn a. Hei hi vân miten mak an ti. Hei hian sual hi a lo sual nasatzia kan tân a rawn tilang; hei hian Engkimtithei Pathian meuh tân pawh, Pathian Dân bawhchhiatna tawpêng aṭanga thiam loh changte chhandam a lo harsatzia a tilang. Isuan chhuan hnuhnûng berte a han thlîr chuan, Jerusalem chhiatna thlentîrtu bumna bawk kha an rawn zawh ve tih a hmu a. Judate thil tihsual ropui ber chu Isua Krista an duh loh kha a ni, Kristiante sualna lian ber tûr pawh lei leh vâna a rorêlna innghahchhan Pathian Dân an pawm duh loh chu a ni ang. Jehova Dân siam chu an hmusit ang a, engmah lovah an chantîr ang. Fana an awm nîah chuan mi chhiar sên loh sual bawiha tâng, Setana bawih, thih hnihna tuar tûrte chuan thu dik thu chu an ngaithla duh lo vang. Mitdelna râpthlâk leh hleihluak duhna mak a va ni ta em!IR 22.1

    Kalhlên Kût hmâ ni hnihah Isuan Temple a chhuahsan a, hei hi Temple a chhuahsanna hnuhnûng ber a ni ta. Juda hotute an vervêkna avângin a hau a; Oliv Tlângah a zirtîrte hruaiin a va kal leh a, khawpui lan theihna tlâng pang hlobet zîngah an hṭu a, kulh te, in ropui te leh in sângte an han thlîr leh a. Temple ropui, mawina lallukhum, tlâng thianghlima ding vâr vû chu an han thlîr leh a.IR 23.1

    A hmâ kum sâng khat laiah khân, Fakna Hla satu chuan Pathianin Israelte a duat bîk a, A In thianghlim, Amâ chênna ngeia a lo hman thu chu a lo chawimawi tawh a. “Salem-ah chuan a bâwktê chu a awm a, tin, amâ awmna chu Zion-ah a awm a.” “Juda hnam chu a thlang ta zâwk a, A hmangaih Zion Tlâng chu,” (Sâm 76:2; 78:68, 69) . Temple hmasa an sak lai kha Israel hnam hausak lai tak a ni a. Lal Davida khân hmanraw tam tak a lo chhêk khâwl a, a sak dân tûr pawh Pathian ruat a ni (1 Chronicles 28:12, 19). Israel lalte zînga fing ber Solomonan a puitlin ta a. He Temple hi chutih laia khawvêl in ropui ber a ni. Mahse Pathianin zâwlnei Hagaia kâah, “He in ropuina hnuhnûng zâwk hi a hmasa ai khân a nasa zâwk ang.” “Hnam tinrêng ka tinghîng ang a, hnam tinrêng thil duhzâwngte chu a lo thleng ang a, he in hi ropuinain ka tikhat ang, Sipaihote LALPA chuan a ti,” a lo ti tawh a (Haggaia 2:9,7) .IR 23.2

    Nebukadnezzara’n Temple a tihchhiat kha Isua pian hmâ kum 500 vêlah Babulon sal tâng lo kîr lehte khân an han sa ṭha leh a. Chutih lai chuan pitar putar Solomona Temple ropuizia hmute an la dam a, a lungphûm an han phûm chuan, a hmâa mi anga a ropui tâk loh avângin an ṭap a. Mite rilru chu zâwlnei hian a sawi chiang hle. “He in hi a hmâa a ropui lai hmu in zîngah tunge la awm? Tûnah hian eng angin nge in hmuh le? In mithmuhah eng tham mah a ni lo lâwm ni?” (Hagaia 2:3; Ezra 3:12) . Chutichung chuan a hmasa ropuina aiin a hnuhnûng ropuina chu a nasa dâwn tia tiam a ni. Ropui lamah chuan Temple hnuhnûng hian a hmasa chu a tluk lo hlê; Temple hmasaa Pathian chênna entîrna mite hmuh theih engmah a awm ve tawh lo va. An hlan nî chuan Pathian thiltihtheihna lanna engmah a awm hek lo. Ropuina Chhûmin Biak In thar chu a rawn tikhat lova, maichâma an thil hlan kâng tûrin vân aṭangin mei a lo tla hek lo. Hmun Thianghlim ber cherubim inkâra Shekinah pawh a awm tawh lo va; Pathian bâwm, zahngaihna ṭhutphah, leh thu hriattîrna pawh a awm tawh hek lo. Puithiamin Pathian a râwn lahin vân aṭangin âw a lo chhuak tawh bawk lo a ni.IR 23.3

    Kum za tam tak chhûng Judate chuan Zâwlnei Hagaia kâa Pathianin a thutiam a rawn hlen loh entîrna thil engmah an nei lo; mahsela chapona leh rin lohnain an rilru mit a tihdel avângin zâwlnei thu awmzia tak pawh an hre thei lo a ni. Temple hnuhnûng chu Jehova ropuina chhûma tihropuiina a wm lo va; Pathian mihringa lo chang, Pathiana mi pathumte zînga pakhat Pathian ngeia khân, amâ tisa ngeia chên nân a rawn hmangin a tiropui ta zâwk a. Nazareth Isuan Temple chhûng ngeia mite a zirtîra a tihdam khân, “Hnam tinte Duh” chu a Temple chhûngah chuan a lût ta ngei a ni. Krista ngeiin chên nân a han hmannaah hian, he miah chauh hian, Temple hnuhnûng chuan a hmasa chu ropuinaah a khûm a ni. Mahse Israel chuan vân thilpêk chu a hnâwl a, Zirtîrtu inngaitlâwmin a rangkachak kawngkâ aṭanga a chhuahsan nî aṭang khân, ropuinain Temple chu, kumkhua atân a chhuahsan ve ta a ni. Chhandamtu thusawi, “En teh u, in in chu a ruaka hnutchhiah che uin a awm ta,” (Matthaia 23:38) tih chu a lo thleng dâwn ta.IR 24.1

    Isuan Temple chhiat tûr thu a sawi lâwk hi zirtîrte chuan mak an ti a, an thlabâr hlê bawk a, thu awmzia chu hriat chian leh zual an duh ta a. He in, tihropui nân hian, sum leh pai te, tha leh zung te, remhriatna leh kut thimthiamna te chu, kum sawmli aia tam ren hauh lova hman ral a ni a. Heroda Ropuia khân Rom-ho sum leh pai leh Judate sum leh paiin a vûr bawk a; chutih laia khawvêl lalber pawhin thilpêk a pe nasa. Rom aṭanga sailungvâr ṭha chi, lian pui pui a rawn lâkte kha, he in atân hian hman a ni a, hei hi a ni zirtîrten, “Zirtîrtu, en teh, a lung leh a inte hi a ropui teh a nia!” an tih chu ni (Marka 13:1) .IR 24.2

    Hemi thu Isuan a chhân dân chuan thin a ṭhâwng hlê, “Tih tak meuhvin ka hrilh a che u, tihchim lohva lung intiang rêng rêng heath a awm lo vang,” (Matthia 24:2) .IR 25.1

    Zirtîrte hian Jerusalem chhiatna leh Isua lo kal lehna, tisa hmuh theiha ropui taka khawvêl ro a rêl a, Juda sim duh lote a hrem a, Romho nghâwngkawl aṭanga a chhuahtîr tûrte nên zaikhatah an ngai fo va. LALPA chuan, ka lo kal leh ang, tiin a hrilh rêng a. Chuvângin Jerusalem chungchâng thu ngaihtuahna a sawiin, an rilru chuan a lo kal lehna a ngaihtuah nghal a; tichuan Oliv Tlânga an ṭhut ho lai chuan an zâwt ta a, “Chûng chu engtikah nge a lo awm ang? I lo kal lehna leh khawvêl tâwpna chhinchhiahna chu engnge ni ang? Min hrilh rawh,” an ti a (Matthaia 24:3) .IR 25.2

    Thil lo awm thuai tûr chu zirtîrte hriat loh tûra thuhrûk a ni hlauh va. Hetih lai hian pahnih chiang takin hre teh sela: Chhandamtu tuarna leh a thihna, leh an khawpui leh Temple tihchhiatna; an va thlabâr dâwn êm! Isuan hun tâwp hmâa thil lo awm tûrte chu a tlângpui chauh a hrilh a. A thu awmzia chu an la dawngsawng thiam mang lo va; mahse a miten an mamawh hunah a zirtîrna thu awmzia chu hriattîr an la ni ang. A hrilhhâwkna hian awmze thuah hnih a nei a. Jerusalem chhiatna a sawi hi khawvêl tâwpa thil râpthlâk lo thleng tûr entîr lâwkna pawh a ni.IR 25.3

    Juda tihmawhho chungchâng thua ngaihtuahna lo thleng tûr thu chu Isuan a zirtîrte hnênah a puang a; an Messia an duh lohva an khenbeh leh nghâl avânga phuba lâkna lo thleng tûrte hi chu a hrilh ngun lehzual a. Boralna tak tak lo thlen hmâa hai rual lohva chhinchhiahna lo awm tûr leh chumi dâr hlauhawm chu chawp leh chilha a lo thlen tûr pawh a hrilh a. Chuvângin Isuan a hnung zuitute hnênah, “Tiṭiautu tenawm, zâwlnei Daniela sawia kha, hmun thianghlima dinga in hmuh hunah chuan, (a chhiar apiangin a awmzia hre rawh se), Judai rama awmte chu tlângah tlan bo rawh se,” a ti a (Matthaia 24:15,16; Luka 21:20,21) . Rom sorkâr chhinchhiahna puan zâr Hmun thianghlima phun a nih hun chuan, chu hmun thianghlim chu khawpui kulh aṭanga thui fê va lawr a ni a, Isua zirtîrte chu him nân an tlân bo vat tûr a ni. He chhinchhiahna an hmuh veleh himna duhte chu an muangchâng tûr a ni lo. Jerusalem leh Judai ram pumah te tlânchhiatna chhinchhiahna hi awih nghâl tûr a ni. In chunga awmte chu, an ro ṭha ber chuh tûr pawh ni se in chhûngah an lût nghâl tûr a ni lo va. Lo leh grep huana hnathawkte chuan, a lum avânga an kawr ṭhenkhat an hliha an dah ṭhatte chuh tûr pawhin an kal tûr a ni hek lo. Mitkhap kâr khat pawh an muangchâng tûr a ni lo. Chuti lo chu chhiatna chuan a rawn nang hman hlauh dah ang e.IR 25.4

    Heroda lal lai khân Jerusalem chu nasa taka cheimawi a nih bâkah, kulhte leh kulhbîngte leh râlvên bûkte tam tak sak belha tihrinawm a ni a, tihchhiat rual lohva ngaih a ni. Hetih lai taka chhiatna sawitu chu, Nova ang deuhva mi âa ngaih a ni ngei ang. Mahse Krista chuan, “Lei leh vân a ral ang a, ka thu erawh chu a ral lo vang,” a ti a (Matthaia 24:35) . A sualna avângin Jerusalem chungah thinurna ruat a ni a, a rin duh lohna leh a luhlulna chuan a chhiatna chu ni chhuak anga khêl lovin a thlen dâwn a ni.IR 26.1

    LALPA chuan zâwlnei Mika kâ-ah, “Nangni Jakobho chhûngkaw hotute leh Israel chhûngkaw rorêltu, rorêlna dik tena, dikna tinrêng tiletlingtute u, hei hi ngaithla ula, ka ngên a che u. Zion chu thisenin an sa a, Jerusalem chu khawlohnain. Chumia hotute chuan thamna beiseiin ro an rêl a, chumia puithiamte chuan hlawh beiseiin an zirtîr a, chumia zâwlneite chuan tangka beiseiin ai an en a ni: chuti chung pawhin, LALPA chu kan zîngah a awm lo em ni? Thil ṭha lo kan chungah a lo thleng lo vang, tiin LALPA chungah an innghat a ni,” (Mika 3:9-11) .IR 26.2

    Hêng thute hian Jerusalem khuaa chêngten fel an intihzia leh an khawloh sizia chiang takin a tilang. Pathian Dân thute akip akawia zâwmah an inchhâl a; a Dân pawimawh bulpui chu an bawhchhe si. Krista thianghlimna leh a rilru faina chuan an khawlohnate a han tihlan avângin amah chu an hua a; anmahni sualna avânga an chunga buaina lo thleng zawng zawng chu Krista avâng hi a ni an ti a. Mi thianghlim sualna nei lo a nih chu an hre êm êm a; mahsela an hnam pum him nân amah tihhlum chu a ṭûl an ti a. Juda hotute chuan, “Hetianga kan thlahthlam chuan mi zawng zawngin amah an ring ang a, tin, Roma mite an lo kal ang a, kan hmun leh kan chite hi min lâksak ang,” an ti a (Johana 11:48) . Krista an tihhlum chuan hnam chak leh inthurual an ni leh thei ang tiin an ngai a, an puithiam lalin hnam pum boral ai chuan mi pakhat thih a ṭha a tih kha an rem tihpui a.IR 26.3

    Chutiang chuan Judate chuan Zion chu thisenin an sa a, Jerusalem chu khawlohnain (Mika 3:10). An sualnate a zilh ṭhin avângin Chhandamtu chu an that a; mahse fel an intih êm avângin Pathian duhsak hnamah an la inngai ta cheu va, LALPA chuan an hmêlmate lakah a chhanhim mai an ring a ni. Zâwlnei chuan, “Chuvângin Zion chu, nangmahni avâng chuan, lo anga leh a ni ang a, Jerusalem chu thil chhe awm khâwm a ni ang a, biak in awmna tlâng chu ramhnuai hmun sâng ang a ni ang,” (Mika 3:12) a lo ti a ni.IR 27.1

    Isuan Jerusalem chhiat thu a sawi aṭanga kum sawmli lai chu Pathianin Jerusalem leh Juda hnam chunga a rorêlna chu a han thlen lo va. A fapa thattu leh A chanchin ṭha duh lotute chunga Pathian dawh theihzia chu a mak a ni. Theipui rah ve duh lo kha Pathianin Judate a sawisak dân tûr entîrna a ni. Thupêk chu pêk a ni ta a, “Kit rawh; engati nge hmun pawh awha a awm reng ni?” (Luka 13:7). Mahse Pathian zahngai thei chuan a la han zuah leh rih a. Juda mi tam takin Isua nungchang leh a hnathawhte an la hre lo va. An fate pawhin ngaihthlâkna hun ṭha an la nei ve hek lo; an nu leh pate êng duh loh kha an la hmu ve lo a. Zirtîrte leh an ṭhuihruaite thusawi aṭangin Pathianin an chungah êng a la rawn thlen ve ang. Hrilhlâwkna lo thlen dikzia, Isua lo pian leh a nun chhûng thu mai ni lovin, a thihna leh a thawh lehnate an tân hriat phal a ni ve ang. An nu leh pate sualna avângin, an fate chu thiam loh chantîr an ni lo va; mahse an nu leh pate thil hmuh leh hriat zawng zawng leh an thil hmuh belhchhah leh hriat belhchhah an faten an la hnar tâk zêl chuan, an nu leh pate sualna an ṭâwmpui a, an bawhchhiatna no chu an tân tihkhahin a awm ve a ni.IR 27.2

    Jerusalem chunga Pathian in dawhtheihna a lantîr hian Judate luhlulna leh sim duh lohna a tichiang zâwk a. Isua zirtîrte chunga an nun chhiatna leh an huatna avângin, zahngaihna thilpêk hnuhnûng ber chu an hnâwl a. Tichuan Pathianin anmahni a hliahkhuhna chu a hlîp a, Setana leh a hote a chelhna pawh a phelh a, Juda hnamin, anmahni ngeiin hruaitu atân an thlan chuan a ho ta a ni. Pathian fate chuan Krista ṭhatna, an sual tihchâkna rilru hneh theitu kha an duh lo va, an sual tihchâkna chuan anmahni a hneh ta zâwk a ni. Setana chuan an rilru châkna tenawm ber leh râwng ber chu a han chawk tho va. Miten thil ṭha leh ṭha lo an thlei thei tawh lo, thlei thei pawh an ni tawh hek lo, an tîsa châkna leh thinurna thuhnuaiah an awm sî a. An nunrâwn dân chu Setana hote tihâwm rêng a ni. Chhûngkaw zîngah, mi tin zîngah te, mi ropui ber leh rethei ber zîngah, mi tin zîngah inrinhlelhna, inîtsîkna, inhuatna, inphiarna, helna leh inthahna a awm a. Khawilaiah mah himna a awm ta lo. Ṭhiante leh chhûngkuate an inmantîr a. Nu leh paten an fate an that a, faten an nu leh pa an that bawk a. Thuneituten anmahni an inthunun thei lova, an châkna an thunun theih loh avângin an nun a râwng êm êm a. Pathian Fapa tihhlum nân Judaten hretu derte an hmang a. Tûnah chuan hretu derte avângin an nunna hlauhthâwn awmin a awm ve ta a. An thiltih dân enin, “Israel-ho Mi Thianghlim chu kan hmâ ata hi tibo rawh u,” tiin rei tak chhûng an lo au tawh a ni (Isaia 30:11) . Tûnah chuan an duh ang ngei chuan an ti a. Pathian hlauhna an nei tawh lova, setana chu an hnam hruaitu a ni ta. Sakhaw lama hotute leh Sorkâr lama hotute chu a thuhnuaiah a dah vek a.IR 28.1

    A châng chuan pâwl inhal êm êm ṭhînte kha, mi dangte rawktûr leh sawisa tûrin an inthurual a, a châng leh anmahni leh anmahni an inbei a, zahngaihna awm lo lêkin an insâm a, Temple thianghlim meuh pawhin an nun chhiatna a dang zo ta lo. Pathian betute chu maichâm hmâah an vaw hlum a; Hmun thianghlimte pawh miruanga tihbawlhhlawhin a awm a. Hêng thil râpthlâk tihnaa hruaitute chuan: “Jerusalem a chhiat hi hlauh tûr a ni lo, Pathian khawpui a ni,” tiin an tlângau va. An thaneihna tinghet tûrin Zâwlnei derte an tham a, Pathian chhan chhuahna nghah mai tûr a ni tiin an tlângautîr a ni. Chutih lai pawh chuan Rom sipaiten Temple kha an hual reng tawh a ni a. Rom sipaiin an khawpui an luah zawh vek hnuah pawh ṭhenkhat chuan hmêlmate titlâwm tûrin Pathianin thil engemaw a la rawn ti maiin an ring tlat a. Mahse Israel chuan Pathian humhimna a duh tawh lo va, tûnah chuan himna kawng rêng a awm ta lo. Jerusalem khawngaihthlâk! A chhûnga awmte kârah intualvuakna a awm a, anmahni kut ngeia Jerusalem fate an thahte thisen chu kawtlaiah a luang a. Chutih laite pawh chuan, an hmêlmate chuan an kulhte chhu chimin an râldo mite an thahsak ṭeuh tawh a ni a.IR 28.2

    Jerusalem chhiatna chu Isua sawi lâwk ang takin a lo thleng a. Isuan a vau lâwkna, “In tehna ngai bawkin an tehsak leh ang che u,” (Matthaia 7:2) a tih kha Judate chungah a lo thleng ta a ni.IR 29.1

    An boral tûr hriattîr lâwkna thilmak leh chhinchhiahna mak pui pui a lo awm a. Zan laiahte êng engemaw tak Temple leh maichâm chungah a lo êng a. Ni tlâk sâr chhûmahte indona tawlailir leh indo mite indo puahchah laite an hmu a. Zânlaia Hmun Thianghlima rawngbâwltu Puithiamte chuan ri engemaw tak an hria a, lei a lo nghîng a, mi tam tak awm niawm tak hian “Hawh u, heta ta hi I chhuak ang u,” an ti a. Khawchhak lam pang kawngkhâr chu thîr tlawna siam rit tak a ni a, lung sakhat ker kuakah a innghat a, patling sawmhnih vêlin, harsa takin an hawngin an khâr thei chauh va, he kawngkhâr hi tuma khawih hauh lohvin a lo inhawng reng mai a.— Milman, The History of the Jews, Book 13.IR 29.2

    Kum sarih chhûng zet chu, Jerusalem kawt laiah mi pakhat hi a vak a vak mai a; khawpui chungpikna lo thleng tûr a tlângaupui a, chhûn zân zawmin, “Khawchhak lam aṭanga aw, khawthlang lam aṭanga aw, kâwl killî aṭanga aw, Jerusalem leh a Temple chhiatna aw, mo leh moneitu aw, hnam pum boralna aw,”-Ibid. tiin a au a au mai a. He pa hi a chângin tân inahte an han khung a, a châng leh an vaw nek a, mahse chu-ê-kha-ê a ti ngai lo rêng rêng a, a au ngaiin a au reng a. Miten ânchhia lawh mah se, “Jerusalem chungpikna, a chhûnga mite chungpikna” ti chauhvin a chhâng zêl a. Hmêlmain khua an hual a, hmêlma kuta a thih thlengin a au ngaiin a au a.IR 29.3

    Jerusalem chhiatnaah hian Kristian pakhat mahin an tuar ve lo. Isuan a zirtîrte a hrilh lâwk vek a; a thu ringtute chuan chhinchhiahna chu an enthla rân a, “Nimahsela sipaihoten Jerusalem khua an hual in hmuh hunah, a boral dâwn tih hria ang che u. Chutih hunah chuan Judai rama awmte chu tlângahte tlân bo rawh se; a chhûnga awmte chuan chhuahsan rawh se,” (Luka 21:20,21) . Cestius-a hovin Rom sipaiten Jerusalem an han hual a, lâk theih mai âwma a lan lai takin, an kalsan leh ta mai a. An hual hnante khân hneh inring lovin, inpêk mai an rawt lai takin, chhan awm hlek lovin Cestius-a chuan a sipaite a hruai kîr leh ta vek mai a. Zahngai thei Pathian chuan a mite him nân kawng a rawn hawng ta a ni. Kristian, lo nghâk rengte hnênah chhinchhiahna a han pe ta a ni, Chhandamtu thuawih duh tân tûn hi hun lâwmawm a ni a.Kristiante tlân chhuahna hun hi Pathianin a han ruat fel kher mai. Cestius-a leh a sipai kîr leh te kha Judaten an zuk ûm a, an inbeih buai lai takin Kristiante kha an tlân chhuak a. Hetih lai hian Kristiante lo tibuai tûrin ram dangah Rome Sipai khawiah mah an awm lo va. An rawn hual lai hian Judate chu Bâwkte kût hmang tûrin Jerusalemah an awm khâwm vek a. Chutiangin Kristiante chu buaina tâwk hauh lovin an chhuak thei a ni. Hmanhmawh takin Jordan râla Perea rama Pella khuaah tlânin an him ta a.IR 30.1

    Cestius-a leh a sipai kîr lehte kha Juda-hvin an zuk ûm a, an hnung lam aṭangin an bei ta thut a, tihlum vek thei thawthâng an ni a, mahse harsa takin Rom sipaite chu an tâl chhuak thei hrâm. Judate chuan an tuar ve mang lo, an râllâkte nên hlim takin Jerusalem lamah an haw leh ta a. He an hlawhtlin lailâwkna hi an tuarna tûr a ni zâwk. Hei hian Rom sipai do tûrin a tithatho va, tichuan khuaa awmte chungah manganna râpthlâk a tla ta a ni.IR 30.2

    Titus-an Jerusalem hual a ṭan khân chhiatna râpthlâk chu a lo thleng ṭan ta a ni. Khua an hual ṭan lai kha Kalhlen Kût lai a ni a, mi tam tak an lo kal khâwm a. Ei tûr thil an chhêkkhâwlte kha dah ṭha chu ni se, khaw chhûnga mite chuan kum tam an ring thei tûr a ni a. Mahse pâwl hrang inîtsîkna leh phuba lâk châkna avângin an tichhe vek a, tûnah chuan ṭâm namên lo a tla ta. Chhangphut tehkhâwng khat talent khatin an hralh a. Rilṭam chu nâ an ti êm êm mai a; miten an kawnghren savun te, an pheikhawkte, an phaw khuhna savunte an ṭhei châwt châwt mai a. Mi tam tak chu kulh pâwn lama hnim hnah zawng tûrin zânah an vâk chhuak a, tam tak chu sipaiten an lo man a, an sawisa hlum a. Thih huama vâk chhuak him taka lokîr lehte thil rawn hawn kha an lo chhuhsak vek a. Tin, anmahni zînga hotute ngeiin, ei tûrte an thukru bo emaw tiin, chhuhsakna ngaihtuahin mi rilṭam ve bawkte kha an nghaisa a. Nghaisatute hi ei tûr la nei, inei thau, an ei tûr neih belhchhah nâna ti mai mai an ni fo.IR 30.3

    Mi sâng tam tak ṭâmna leh hri avângin an thi a. Inhmangaihna rêng rêng a awm tawh lo; pasalin a nupuia thil a rûksak a, nupuiin a pasala thil a rûksak a, naupangten pitar putar chaw hmuam lai an kâ aṭangin an phawrh chhuahsak a. Zâwlneiin, “Hmeichhiain.... a nau hnute hne lai chu a theihnghilh thei em ni?” tia a zawhna khawpui chhûnga mite chhânna chu, “Lainattu hmeichhiate kut chuan mahni fate an chhûm a; Ka mipui fanu tihchhiatnaah chuan an chawah an chang ta e,” (Isaia 49:15; Ṭah Hla 4:10) . Chu lo chu, a hmâ kum zabi 14 kal ta hrilhlâwkna chu a lo thleng ta a; “In zînga hmeichhe awm no leh chhiaṭhate, an chhiaṭhat leh awm no avânga lei pawh rap duh lote chuan an pasal duh tak te, an fanu te, an fapa te, an pawm lai fa sên leh an fa lo piang tûr te pawh an hmu mawh ang a; engkim an tlâkchham tawh avângin a rûkin an ei ang; an hualna che u leh an dan chêpna che u, in hmêlmaten in kulh kawngkâa an dan chêpna che u avângin,” (Deuteronomi 28:56, 57) .IR 31.1

    Judate an inpêk thuai theih nân, Rom Sipai hotute chuan an han tihṭhaih ta a. Mi inpe duh lo an mante chu an vua a, an sawisa a, khawpui aṭanga hmuh theihah an khêngbet zêl a. Ni tin mi tam tak hetianga an khenbeh avângin, Jehoshaphat phaizâwl leh Kalvari hmun chu krawsin a khat tlat a, kal pawh kal hleih theih a ni lo. Pilata hmâa, “A thisen chu keimahni chungah leh kan fate chungah awm rawh se,” tia anmahni leh anmahni ânchhia an inlawh kha, râpthlâk takin an chungah a lo thleng ta a ni (Matthaia 27:25) .IR 31.2

    Titus-a chuan hêng thil râpthlâk hi tihtâwp a duh a, Jerusalem pawh a hrehawm râpthlâk tuarna aṭanga chhanhim a duh a. Kawr ruama miruang vûm thûr a hmuhte chu râpthlâk a ti êm êm a. Temple hi a âtchilh ta emaw tih tûrin Titus-a chuan Temple ropui tak chu a zuk thlîr vung vung a, “lung pakhat pawh kha khawih suh u,” tiin thu a zuk pe a. He in, la tûra an beih hmain Juda hotute chu a thlêm a. “He in thianghlim hi thisenin min tihbawlhhlawh luihtîr lul suh u,” tiin. Lo kal chhuakin khawi lai hmun dangah pawh rawn do chu ni se, Rom Sipaite hian Temple tihbawrhbân an tum lo rêng rêng. Josephusa pawh khân a thiam theih tâwpin a han thlêm ve a, “Nangmahni leh in khawpui leh Temple him nân rawn inpe mai rawh u,” a ti a. Mahse ânchhia an lawh a, mihring zînga ngensaktu hnuhnûng ber, an himna tûr thu sawia a din lai chuan thalin an kâp a. Judate chuan Pathian fapain a ngenna pawh an lo hnial tawh a, tuna a thlêma an han thlêm hian a tingawltâwt zual a, a tâwp thlenga ṭan an tum ta a ni. Titus-a khân Temple chhanhim tum teh mah se a hlawhtling lo, a aia mi ropui zâwkin, “lung chunga lung intiang rêng a awm lo vang,” a lo ti tawh si a.IR 32.1

    Juda hruaitute ngawltâwtna leh khawpui chhûnga suahsualna tinrêng an tihte chuan Rom Sipaite a tithinurin ṭihbai awm an ti bawk a; tichuan Titus-a chuan a siruklaa Temple chu lâk a tum ta ngê ngê a ni. Mahsela a theih hrâm chuan tihchhiat loh tûr chu a la ti hrâm a; mahse a thupêk chu a awih hleih theih loh. Zânah a bûk lama a haw hlânin, Temple-a Judaho awmte khân pâwn lama sipai awmte chu an han bei thut mai a. Chutia an buai nuai nuai lai chuan sipai pakhatin hulhliap âwngah meichher a theh lût a, pindan chhûng lam kha sidar thinga rem vek a ni si a. Hmun Thianghlim vêla pindan kha a alh ta dur dur mai a. Titus-a leh a General-te an lo tlân chhuak a, mei chu ṭhelhtîr an tum a, mahse tûman an ngaithla lo. An thinur a tawngkhawng tawh a, sipaite chuan Temple kiang vêl pindanahte khân meichher an theh lût ta zung zung mai a, an khandaih an phâwi a, chûng pindana tlân khâwmte chu an sâm ta chiam mai a. Temple kailâwnahte chuan thisen a luang zêih zuih a. Indo thâwm vêl aṭang chuan “Ikabod” (‘Ropuina’ chu a liam ta), tiin âu thâwm a lo chhuak ta chuah chuah mai a ni (1 Samuela 4:21) .IR 32.2

    Titus-a chuan Sipaite thinur chu dan rual ni dâwnin a hre ta lo va, a officer-te nên Hmun Thianghlim chu an rawn en a, ropui an ti ngei mai. Meiin Hmun Thianghlim kha a la thlen loh avângin chhanhim a tum leh a, meialh lo dang tûrin sipaite chu thu a pe a, a laltiang hmanga thuneihna lantîr a tum chiam pawhin, sipaiten Judate an huat avâng leh inbeihnaa an zauthau nên, thil ṭha tak tak rawk tûr an hmu nên, lalber pawh an zah hlei thei tawh lo. Sipaite chuan meialh ênga an han en vêl chuan rangkachak hlîrin a tle sur mai si a. Hmun Thianghlimah chuan ro hlu sawi sên loh an dahin an ring bawk a. Sipai pakhat hian mi hmuh loh hlânin khawngkhâr âwng aṭangin meichher a theh lut a, thâwk leh khatah a pum alh ta mai a. Titus-a leh a hote pawh meialh khu avângin an kal kiang ta hial a. Temple chu a kâng ta duai duai mai a ni.IR 33.1

    Rom sipaite pawhin râpthlâk an ti ngiang mai. Judate chuan eng ang takin râpthlâk ti ang maw! Temple awmna tlâng chu khawpui khawilai aṭang pawhin a lang thei a. Tûnah chuan tlâng kâng ang maiin a tlâng pumin a alh ta a. Inte chu a kâng zêl a, an chim dur dur zêl bawk a. Sidar thing, in chunga an hmante chu meialh angin an êng a, in chhîp zum rangkachaka luante lah thil kahna êng sen ang maiin an lang; kawngkâ chunga in sângte kha an alh zuai zuai a, an khu ngut ngut bawk a. A vêl tlângte a ên uar bawk a; hmun tinah lungngai takin miten an Temple chhe zêl chu an thlîr a, kulh kotlângte leh khawpui chunga hmun sâng deuhte chu mihring hmêl, ṭhenkhat beidawnna leh lungngaihna avânga dâng êm êm leh ṭhenkhat phuba lâk duh vânga hachang ṭhial tein a khat a. Sipaite tlân vêl au thâwm leh meialha thi tûr au thawmte chu thing tla ri dur dur leh meialh ri huau huau nên zâi khatah an luang a. Hmun sânga awmte au thâwm, tlâng aṭanga aw thangkhâwk lokîr leh nên a ri nuai nuai mai a. Kulh tlâng tluana mite rûm leh au thâwm chu a ri vung vung bawk a. Rilṭama thi ṭêp tawhte kha an han intiharh a, an inbengkâng a, an han rûm ve hrâm hrâm ṭhîn a.IR 33.2

    “Temple chhûnga insâmna chu pâwn lama han en mai ai pawhin a nasa. Hmeichhia leh mipa, a tar a zûrin, a helhote leh puithiamte, lo do mêk leh zahngaihna lo ngên mêkte pawh - tumah thlei lovin an sâm duak duak mai a, thattue aiin an thahte an tam. Sipaite chuan mi ruang chunga tlân vêlin an tihchimih hmâ chu an thawk a.”— Milman, The History of the Jews, Book 16.IR 35.1

    Temple tihchhiat hnu rei lo têah khua chu a pumin sipaite chuan an la ta a. Juda hotuten an lo ṭanna kulh tihchhiat rual loh kha an tlânsan a, Titus-a khân ruakin a han hmu a, a han en chuan mak a ti hlê mai. An kulh rinawmzia chu, an indona thuamhnaw neih engmah han tichhe thei tûr a awm loh avângin, “Pathian ngeiin ka kutah min pe a nih hi,” a ti hial a. Khawpui leh Temple chu an hawlh chim vek a. Temple dinna hmu kha lo lettuin a lo a let angin an hai let vek a (Jeremia 26:18) . Mi maktaduai aia tam an boral; a dam chhun chu salah an hruai a, bâwihahte an hralh a, a ṭhen chu Titus-a Rome khaw lût tihropui nân salah an hruai a; ennawm siamna hmunah sakawlhte an sehtîr a, in leh lo nei lovin khawvêl pumah an darhsarh ta a ni.IR 35.2

    Judate hian an phuarna hruizên chu anmahni ngeiin an hrual a ni, anmahni ngeiin anmahni tân thinurna no chu an tikhat ta. An hnam pum boralnaah leh ram tina hruai darha an awma an chunga hrehawmna lo thlengah hian, anmahni kut ngeia chi an tuh chu an seng ta a ni. Zâwlnei chuan, “Aw Israel, nangmah puitu mi do hi I chhiatna a ni e. I khawlohna avâng ngeiin i tlûk tâk hi,” (Hosea 13:9; 14:1) . (An tuarnate hi Pathian hremna an chunga lo thleng ni anga lantîr tum a ni fo va). Hei ang hian a ni, Bumtu ropui chuan a hnathawhte a thup ṭhîn ni. Pathian zahngaihna leh hmangaihna an duh loh luih tlat avângin, Pathian humhimna chu an hnên aṭangin an lâk bo luihtîr a ni; tichuan Setanan anawm amâka a sawisak phal an ni ta. Jerusalem chhiatna chungchânga thil râpthlâk kan hmuhte hi, Setanan a thunun theihte a nghaisak dân lanna chiang tak a ni.IR 35.3

    Muanna leh vênhimna kan chen avâng hian Krista chungah eng zât nge kan bat kan hre phâk lo. Chu chu Setana kut hnuaia a puma kan tlûk luh loh nâna min vêngtu Pathian thiltihtheihna a ni. Pathian zahngaihna leh dawhtheihnain misual pa nunrâwnna leh tihchhiat duhna a dan tlat avângin thu awih lo leh lâwm nachâng hre lo tân pawh lungawina tûr chhan a la awm a. Miin Pathian tiam chin a pelh erawh chuan chu humhimna chu lâk kian a lo ni ṭhîn. Bawhchhiatna avânga hremna rawn thlen nghâl tûrin Pathian chu mi sualte hmâah a ding lo; an chi theh ang zêla an seng nân, zahngaihna chu amah duh lotute hnênah a la kawltîr ta zâwk a. Thu dik duh lohna tinrêng, zilhna hmuhsîtna leh pawisak lohna tinrêng, Pathian Dân bawhchhiatna tinrêng, tisa châk zâwnga inhmanna tinrêng — hêng hi a rah la seng ngei tûra chi thehna chu a ni. Mi sualin Pathian Thlarau a dodâl luih tlat chuan, a tâwpah a kal bo ve a, tichuan sual châkna rilru hneh tûrin chakna rêng rêng a nei ta ṭhîn lo va. Setana aṭanga chhuak - îtsîkna leh inhuatna aṭanga humhimna pawh a awm tawh hek lo. Pathian ṭhatna thlâwn pêk engmah lova ngaitute leh Pathianin dawh thei taka a sâwmna hnialtute tân, Jerusalem chhiatna hi zilhna hlauhawm leh nghet a ni. Pathianin sual a huatzia leh thiam loh changte chu hrem ngei an nih tûr hei aia a lan chianna englai mahin a awm ngai lo.IR 36.1

    Isuan Jerusalem chunga rorêlna lo thleng tûr thu a sawi hian thil dang lo la thleng ve tûr pawh a hmer khâwm nghâl a; chu thil lo la awm tûr ngaihtuah chuan hei hi chu engmah a ni lo. Jerusalem chung thuah hian Pathian Dân bawhchhia a, A zahngaihnate duh lo khawvêl chunga chhiatna lo thleng tûr chu kan hmu thei. Kum tam tak chhûnga bawhchhiatna tinrêng avânga mite rilru manganna chu a nasa a. Han ngaihtuah mai pawhin thin a ṭhâwng a, rilru a tibuai a. Vân thuneihna dodâlna nghawng chu a râpthlâk ngei mai! Mahse tûn hnu lama thil awm tûr puannaah chuan hei aia ṭihbaiawm zâwk kan hmu a. Tûn hmâa thil awm tawh - rei tak chhûnga buaina nasa tak tak te, inngeih lohna te, hnam pum insingsak buaina te, “Indona hmuna mi râlthuama an inthuamna zawng zawngte leh an silhfên thisen kai hniang hnuangte chu hâla tuah ral a la ni ang,” (Isaia 9:5) . Hêngte hi chu Pathianin mi suaksualte hnên aṭanga a humhimna kut a lâk kian a, mihringte thinrimna leh Setana duhzâwng thinurna puak kehtûr dan beh a nih tawh loh huna thil râpthlâk lo awm tûr nên chuan tehkhin tham a ni lo. Chutih hunah chuan khawvêlin Setana rorêna hnûhmâ chu tûn hmâ zawng zawng aia chiangin an hmu ang.IR 36.2

    Mahsela chutih hunah pawh chuan, Jerusalem tihchhiat lai ang bawk khân, a la damte zînga hming ziak zawng zawng (Isaia 4:3) Pathian mite chu chhandam an ni ang. Isua Krista chuan, “ka lo kal leh ang a, ka mi, rinawm taka lo awmte chu ka hnênah ka hruai ang,” a ti rêng a. “Chu mi hunah chuan leia chi tinin an âwmte an inchûm ang a. Mihring Fapa hi thiltihtheihna leh ropuina nasa tak nên vân chhûm chunga lo kal an hmu ang. Tin, a vântirhkohte chu, tawtawrâwt ri nasa tak nên a tîr chhuak ang. Anni chuan a thlante chu kâwl kil lî atâ - vân tâwp aṭanga a tâwp lehlam thlengin — an lâwr khâwm ang,” (Matthaia 24:30, 31) . Chanchin Ṭha thu awih duh lote chu LALPA Isuan a kâa thâwin a tihlum ang; a lo kala inlârnain a tiboral ang (2 Thesalonika 2:8) . Hmân laia Israelte ang bawkin, mi sualte chu anmahni leh anmahni an intiboral ang; an bawhchhiatna avâng ngeiin an tlu ang. Nun suala an nun avângin Pathian nên an inpersan ta a, an nungchangte a tenawm a, ropui taka Lalpa lo lanna chu an tân kan ralna mei a ni ta.IR 37.1

    Mi tin fimkhur takin awm rawh se; chuti lo chu Isua thusawi an hriat tûr pawimawh lo langte hi an ngaihsak lo palh ang e. Isuan a zirtîrte Jerusalem chhiat tûr a hrilh khân, a lo thlen dâwn hnaia chhinchhiahna lo awm tûrte a hrilh vek a, chûng chu him taka an chhuah theih nân a ni. Chutiangin tûn lai khawvêl mite hi chhiatna nî lo thleng tûr laka fîmkhur tûrin min zirtîr a; thinur lo thleng tûr aṭanga kan tlân bo ve theih nân, a lo hnaiha chhinchhiahna awm tûrte chiang takin a sawi a: “Nîah te, thlâah te, arsîah te chhinchhiahna a awm ang a; tuifinriat rûm leh a fâwn avângin leiah pawh hnam tin hrehawmna leh manganna a thleng ang,” (Luka 21:25; Matthaia 24:29; Marka 13:24-26; Thupuan 6:12-17) . Hêng a lo kal lehna hnaihzia chhinchhiahna hmutute chuan, “A lo hnai tawh a, kawngka bul ngeiah a awm tih hria ang che u,” tih an hre tûr a ni, (Matthaia 24:33) . “Chutichuan inring rengin awm rawh u,” tih thu min chah uar ber a ni (Marka 13:35). He thuchah pawisatute chu thimin a nang lo vang a, chumi nî chuan a inrin loh hlânah a han nang hek lo vang. Inring duh lote tân erawh chuan, “LALPÂ Nî chu zânah rûkru angin a lo thleng dâwn,” (1 Thesalonika 5:2-5) .IR 37.2

    Jerusalem boralna tûr chungchânga Isua thuchah Judaten an ûksâk lo ang chauhvin, tûn lai khawvêl hian, tûn lai hun atâna thuchah chu an ngaihsak lo a. Eng hunah pawh lo kal se, Pathian hre loho chu an rin loh hlânah “LALPÂ Nî” chuan a han nang ang. Mihring khawsak dân hi a ngaiin a la kal reng a, ṭhenkhat lah hausakna ûmin. Sakhaw hruaitute chuan khawvêl phuisui sâwtzia leh changkân sâwtzia an uar a, mipuite chu himna der chuan a awi mu a, tichuan zan laia rûkruin mi in a rin loh hlâna a han rûksak angin, Pathian ngaihsak lote leh ring lote chu chhiatna chuan a han nang ang a, an pumpelh tawp lo vang. (Châng 3).IR 38.1

    Larger font
    Smaller font
    Copy
    Print
    Contents