Loading...
Larger font
Smaller font
Copy
Print
Contents
  • Results
  • Related
  • Featured
No results found for: "".
  • Weighted Relevancy
  • Content Sequence
  • Relevancy
  • Earliest First
  • Latest First
    Larger font
    Smaller font
    Copy
    Print
    Contents

    Bung 3—Tlûksanna

    (The Apostasy)

    THESALONIKA mite hnêna lehkhathawn pahnihnaah khan Tirhkoh Paulan, tlûksanna nasa, pope thuneihna rawn hring tûr a lo awm dâwn tih a sawi lâwk a: “Tlûksanna chu a lo thlen hmasak zeta Dân Bawhchhepa, boral fapa chu a lo lan loh chuan chu mi Nî chu a thleng dâwn si lo va. Ani chuan Pathiana an vuah apiang leh, sakhua zawng zawng dovin, an chunga awm tumin a inchawimawi ang: chutichuan Pathian biak ina ṭhuin Pathian ang hialin a intâr chhuak ang,” a ti a. Chu lo pawh chu Tirhkoh Paulan, “Dân bawhchhiatna thurûk chuan tûnah pawh a thawk mêk a ni si a; nimahsela lâk bova a awm hmâ loh chuan tûnah hian a khaptu a awm,” tiin unaute chu a hrilh a (2 Thesalonika 2:3,4,7) . Chutih lai pawh chuan kohhranah dik lohna a lo la lût ang a, pope nihna kawng a la rawn Siam ang tih a hmu lâwk a ni.IR 49.1

    A tîrah hriat tham lohvin, a rûk leh ngawi rengin a ṭan a, nakinah a lo chak a, mi rilru a thunun theih chinah tlâng hriatin, bawhchhiatna thurûk chuan a bumna hna leh Pathian sawichhiatna hna chu a thawk zêl a, hriat tham mang lohvin ramhuai beho tih dân chu Kristian kohhranah a lo 1ût ta a ni. Ramhuai beho kuta Kristianten tihduhdahna an tuar nasat avângin Kristian kal sual leh ramhuai beho nêna inpumkhatna chu engemaw chhûng chu a tâwp rih a. Mahse tihduhdahna a lo tâwp a, Kristian sakhua chuan rorêlna inte leh lalber inte a thleng ta a. Isua leh a zirtîrte inngaihtlâwmna rilru paihin, Kohhran chuan, ramhuai beho puithiamte leh rorêltute chapona leh ropui châkna rilru a lo pu ta a. Pathian dân aiah mihringte ngaihdân leh pipute thurochhiah a hmang ta zâwk a ni. Kum A.D. 300 vêla Lalber Constantine-an Kristian sakhua a han zawm ve khân mite a tilâwm nasa a, khawvêl thil chu felna puana inkhuhin kohhranah a lût ta a ni. Tûnah chuan khawlohna hna chu chak takin a kal ta. Ramhuai biakna chu hneha awm ni-âwmin a lang a, mahse hnehtu a lo ni ta zâwk. A thlarau chuan kohhran a thunun a. A thurin te, a tih dân te leh a puithûna te chu Krista zuitu hming putute rin dân leh biak dânah telh a lo ni ta hial a.IR 49.2

    Kristian sakhua leh ramhuai biakna sakhua inchawhpawlhna hi, hrilhlâwknain a lo sawi lâwk, Dân bawhchhepa, Pathian dova, Pathian aia sânga indah tumtu rawn tipuitling tûra buatsaihna a ni a. Chu sakhaw dik lo, ropui taka rawn inrêl chhuak ta chu, Setana hnathawh ropui, khawvêl zawng zawng, a duh ang anga a rê1 theihna tûra lalṭhutthlenga inṭhuttîr tuma a beihna lang chhuak chu a ni.IR 50.1

    Vawi khat chu Setanan Krista nêna thuthlung siam a tum a, khawvêl zawng zawng leh a ropuinate a han entîr a, “Hêng zawng zawnga thuneitu chungnung ber ka ni tih hi pawm la, a vaiin ka pe vek ang che,” a ti a. Isuan thlêmtu huangtâu tak chu a hau a, a hnawt bo lui ta a. Chu thlêmtu bawk chuan mihringte a han thlêm thlu ta. Khawvêl thila hlâwkna leh ropuinate a hmuh theih nân, kohhran chuan lei mi liante ṭanpuina leh duhsakna a zawng a; Krista hawisanin Setana aiawh Rom khaw Bishop nêna inzawmkhâwm tûra thlêm thlûk a lo ni ta.IR 50.2

    Roman kohhran thurin bulpui pakhat chu: pope hi khawvê1 puma Krista kohhran 1û ber hmuh theih chu a ni a; khawvê1 ram tina pastor-te leh bishop-te chunga thuneihna sâng ber pêk a ni tih a ni a. Hêng aia ropui zâwk chu pope hian Pathian hming ngei a pu - “LALPA Pathian Pope chu” tih a ni a, thil sual tithei lova ngaih a ni bawk. Mi zawng zawng a hnêna zahna lantîr tûrin a phût a. Setanan thlalêra Isua a thlêma a thu sawite kha Rom kohhran hmangin a la sawi ta reng a, mi tam tak chu a hnêna chawimâwina hlân tûrin an inpeih reng a ni.IR 50.3

    Pathian hlaua zahtute chuan hêng nih theih rual loh nia inchhâlte an chhânna chu, Isuan thlêmtu vervêk a chhânna: “LALPA i Pathian chibai bûk la, amâ rawng chauh bâwl rawh,” tih bawk kha a ni (Luka 4:8) . Pathian chuan, A lehkhabu khawi laiah mah hian, a lei kohhran 1û ber atân mihring a ruat tih thu rêng a sawi lo. Pope chu a chungnung lawr a ni tia zirtîrna hi Pathian Lehkhabu thu zirtîr nên a inkalh a ni. Pope-in kohhran chhûnga Krista thuneihna a chhuhsakte a nih si loh chuan, Pope-in kohhran chungah thuneih theihna rêng a nei lo.IR 50.4

    Rom kohhranin Protestant kohhran hi kohhran dik zirtîna aṭanga kal sual leh kohhran dik aṭanga kal pêng luiah an puh ṭhîn a. Hêng an puhnate hi anmahni awm dân a ni zâwk. Krista puan zâr paihin “mi thianghlimte hnêna rinna vawi khat kawltîr” aṭangin an tlân bo a ni (Juda 3) .IR 51.1

    Setana chuan Pathian lehkhabu hi a thiltihtheihna do nân, leh a bumnate hriat theih nân a ṭangkai dâwn êm êm a ni tih a hria. Isua pawhin Setana thlêmnate kha Pathian Lehkhabu thuin a dodâl a, a thlêmna apiangah, “Chutiangin ziak a ni,” tiin a hnial zê1 a. Thlêmtu thu chhâk chhuah apiang chu Pathian thu ngei hmangin a hnial thla zêl a ni. Setanan mihringte chunga a thuneihna vawn reng a, chhuhsaktu pope thuneihna siam ngheh a duh chuan, mîten Pathian Lehkha thu an hriatna a dâlsak a ngai a ni. Pathian Lehkhabuin Pathian chawimawi a, mihringte chu an awmna tûr hmun takah a dah dâwn avângin Bible thu thianghlim thup a, a khuahkhirh a ṭûl a ni. Hetiang hian Roman kohhran chuan an ti ta rêng a. Kum za tam tak chhûng chu Bible sem darh an khap tlat a. Tûmâ chhiar an phal lo va, an ina kawl pawh phal a ni lo; puithiam leh bishop, thu dik pawisakna nei 1êm loten an thiltih dân rem zâwngin an hrilhfiah a. Tichuan khawvêl ram tina mîten pope chu lei chunga Pathian aiawh, kohhran leh sorkâr chunga thunei theia ngaih a lo ni ta a ni.IR 51.2

    Mîte thil dik lo tih hmuh chhuahna tûr awm ta hek lo, Setana chuan anawm amâkin hna a han thawk ta a. Hrilhlâwknain, pope thuneihna chuan, “Hunte leh dânte tihdanglam a tum ang,” tiin a sawi a (Daniela 7:25). Hei hi rei a rial lo. Milem be mi Kristian sakhuaa lo pakaitên an milem biak thlâkthleng nân, a hminga Kristian an lo nih ve der der theih nân, milemte leh mi thianghhm limte ngaihsânna Kristian biak dânah a lo lût deuh deuh va. Inkhâwmpui chuan he milem biakna chi bawk hi dân nghetah an siam ta. Sakhaw tihbawrhbânna tifamkim tûrin Rom chuan Pathian Thu sâwm pêk zînga a pahnihna milem biak khapna kha a thai chhia a, a nambar a la kim theih nân thupêk sâwmna kha ṭhen darh a tum tihna a ni.IR 51.3

    Ramhuai beho tih dân ṭâwmpuina hian vân thuneihna pawisak lohna kawng dang a han hawng leh a. Setana chuan kohhran hruaitu inpumpêk lote hmangin Thu sâwm pêk palîna a han khawih khawlo leh a, Pathianin, a tihthianghlim tawh leh mal a lo sâwm tawh Sabbath nî chu tihboral a tum ta a (Genesis 2:2,3) , a aiah ramhuai beho “Nî biakna ni zahawm,” an kût nî chu dah a tum ta a. A tîr chuan hei hi alang apauva tih a ni lo va. Kum zabi khatna laiah khân Sabbath hi Kristian zawng zawngin an serh a. Pathian chawimawi nân an khermei h1ê a, Pathian thupêkte chu tihdanglam theih ngaiah an ruat lo va, a dân thupêkte chu ṭhahnemngai takin an zâwm a ni. Mahse Setana chuan mîte hmangin, a duh ang taka thil lo awm tûrin, ang takin hna a han thawk ta a. Mîten Sunday hi an uar theih nân Isua thawhlehna hriat rengna kûtah an hmang ta a. Hemi nî hian biak ina inkhâwmnate a awm a; mahsela intihhlimna nî ang chauhva ngaih a la ni a, Sabbath nî erawh chu thupui takin an la serh ta tho va.IR 52.1

    A thil tumte a tihpuitlin theih nân, Isua pian hmâa Judate chuan Setana hruaiin Sabbath an pâwng serh hlur a, Sabbath serh chu phur rit namên lo a lo ni ta zâwk a. Chutianga a dik lo lama ngai tûra a hruai kawi theih denchhenin, Sabbath chu Judate tân chauh a ni tiin a hmusit leh nghâl a. Chutiang Sunday chu hlimhlawp nî atân Kristianten an hman lai chuan, Sabbath nî chu chawnghei nî, lungngaihna leh buaina nîa hmang tûrin Setanan a hruai a, Juda sakhua an huatzia tilang tûrin.IR 52.2

    Lalber Constantine-a’n kum zabi palîna vêlah thupêk a siam a, Rom ram chhûng zawng zawnga Sunday hi vântlâng kût nîa hman tûr tiin. Ni biakna nî chu a khua leh tuia ramhuai beho chuan an serh a, Kristiante pawhin an chawimawi ta a ni. Lalber rorê1 dân kalhmang chu Kristian sakhua leh ramhuai biakna sakhuaa inkalhna lai apiang tihrema chawh rual a ni a. Kohhran mi lian bishop-ho khân an thuneihna a zau theihna ngaihtuahin, Kristian leh Kristian lovin sakhaw ni thuhmun kan serh chuan, Kristian lo tân pawh a hminga Kristian lo nih ve mai chu a harsa lo vang a, tichuan kohhran a lo ropuiin a thiltihtheihna a lo zau ang tih ngaihtuahin lalber kha an nawr ta a ni. Kristian dik tam tak chuan Sunday hian thupuina t1êm a-zâwng chu a nei ve e tih lo ring mah se, Sabbath erawh chu Lalpa ni thianghlim a ni tiin Thu sâwm pêk palîna awihin an la serh ta reng a.IR 52.3

    Bum thiama chuan a hnathawh a la tifamkim lo. Kristian zawng zawng chu a puan zâr hnuaia khalh khâwma, a khâwnbâwl min ber, pope, Krista aiawha inchhâl kha hmanga a thuneihna lantîr a duh ta a. Ramhuai be mi Kristiana inpe, ramhuai biakna rilru la thlah chuang lo te, bishop duhâm tak takte leh kohhrana mi lian khawvêl hmangaih tak takte hmangin a thiltum chu a puitlin ta a. Inkhâwmpui lian pui pui an nei fo a; chutah chuan kohhran mi lian ṭha zawng zawng chu khawvê1 pum aṭangin an lo kal a ni. Inkhâwmpui apiangah Pathian ngeiin a ruat Sabbath chu an dah hniam deuh deuh va, ni biakna nî chu an dah sâng deuh deuh va, atâwp atâwpah chuan ramhuai beho kût nî chu Pathian ngeiin a han ruat ni-âwm taka serh a ni ta, Bible Sabbath erawh chu Judate dân la châmbâng ve mai maiah an dah lek fang a, a serhtute pawh ânchhe dawng an ni e an ti ta hial a.IR 53.1

    Tlûksanna awmtîrtu chu a hlawhtling ta ngei mai, Pathian leh pathian anga biakte aia sângah a inchawimawi ta a (2 Thesalonika 2:4) . Pathian dân, hai rual lohva mihringte Pathian nung lam min kawhhmuhtu hial pawh a tidanglam ngam ta a. Thupêk palînaah chuan Pathian chu lei leh vân Siamtu tiin a lo lang a, hei hi pathian lemte nêna a danglamna chu a ni. Pathian nung chu thil zawng zawng hnâr, zah tûr leh biak tûr a ni tih englai pawha mihringte thinlunga A awm reng theih nân, he ‘Nisarih Nî’ hi ruat a ni. Mihringten Pathian an kawpna leh A dânte an zawmna aṭangin Setanan hruai kawi a tum a; chuvângin he thupêk, Pathian chu thil zawng zawng Siamtu a ni tih kâwktu hi a han mal thlûr ta a ni.IR 53.2

    Protestant kohhran pawhin Krista chu ni biak nîa a thawh leh avângin Kristiante Sabbath-ah a rawn siam ta a ni tiin an ṭang a. Mahse Pathian lehkhabu khawi laiah mah chutiang a awm lo. Krista leh a zirtîrte pawhin chumi nî chu an chawisâng hek lo. Kristianten he nî biakna nî hi Pathian biakna nî atân serh tûr a ni tia an ṭanna bul chu “Dân bawhchhiatna thurûk” (2 Thesalonika 2:7) aṭanga lo chhuak lek a ni a. Chu dân bawhchhiatna thurûk chu Paula dam lai aṭanga inṭan tawh a ni. He thil Pope thuneihnain a hrin hi, khawi laiah leh englai khân nge LALPA Pathian chuan a lo châwm ve? Pathian lehkhabu thuin a remtih pawh ni lo, lo tihdanglam ngawt mai chu engnge a chhan ṭha taka kan puh tâk ang le?IR 54.1

    Kum zabi parukna chhûngah khân Pope nihna hmun chu nghet takin a lo ding ta a. Rorêlna chu Rom khuaah, Rom khaw bishop chu khawvêl pum kohhran lû ber atân an siam a, ramhuai biakna pawh pope biaknain a lân ta. Dragon chuan Sakawlh hnênah a thiltihtheihna leh a lalṭhutphah leh thuneihna nasa tak a pe ta hial a ni (Thupuan 13:2) . Zâwlnei Daniela leh Thupuanin a sawi lâwk, pope leh a ṭhuihruaiten kum 1260 chhûnga tihduhdahna an lek tûr kha a lo awm ṭan ta a (Daniela 7:25; Thupuan 13:5-7). Kristiante tân thil pahnih chauh thlan tûr a awm: Thu dik chunga rinawmna kalsana pope thupêk engkim zawm ve mai nge, meialha hâl hlum leh sawisak hlum. Isuan, “In nu leh in pa te, in unau te, in laichîn te, in ṭhiante pawhin an mantîr ang che u; a ṭhen an tihhlumtîr ang che u. Keima hming avângin mi zawng zawng huat in ni ang,” a lo ti a (Luka 21:16,17). Rinawm taka la awmte chungah tihduhdahna rip zâwk a lo thleng a, khawvêl hi insawisakna hmun zau tak a ni ta mai a. Kum zabi tam tak chhûng chu Krista kohhrante chuan hmun biru leh fianrialahte kalin himna an hmu a. Zâwlnei chuan, “Hmeichhia chu thlalêra Pathian buatsaih hmun a neihnaah chuan a tlân bo va, chutah chuan ni 1,260 an châwm theihna tûrin,” a lo ti tawh a (Thupuan 12:6).IR 54.2

    Rom kohhranin thuneihna a lo neih aṭangin “Hun Thim” chu a inṭan a ni. A thuneihna a lo pun zêlin thimna pawh a chhah zêl a. Rinnate chu lungphum dik tak Krista chhuhsaka pope hnêna pêk a lo ni ta a. Chatuan chhandamna leh sual ngaihdam nân Pathian Fapa rin aiin pope leh a ṭhuihruai, pope thupêk dawngtute chungah rinna an nghat ta zâwk a. Lei chungah hian pope hi Pathian leh mihring kâra palai a ni a, pope-a kal lo chuan tuman Pathian hnên an thleng lo vang tih leh pope hi mihringte tân Pathian aia ding a ni a, a thu chu awih mai tûr a ni tiin an zirtîr a. Thupêk awih lote chu an taksa leh an thlarau chungah hremna nasa theih tâwp a lo thleng ang an ti a ni. Hei ang hian mihringte rilru chuan Pathian hawisanin, mihring ve mai bawk, mi nun râwng, mihringte chak lohna ang zawng zawnga fihlîm chuang lo, thim lalin a duhzâwng tih nâna a hman lamah an hawi ta zâwk a. Sual chuan thianghlimna kawr hain a inchei danglam a. Pathian lehkhabute rahbeh a nih a, mihringin pope chu chungnung bera a ngaih chuan, bumna leh hlemhlêtna leh sualna tenawm lo chu engmah beisei tûr a awm lo. Mihringte dân siam chawp chungnung ber a lo nih khân khawlohna a lo lang a, chu khawlohna chuan Pathian dânte a hnâwl bo ta a ni.IR 55.1

    Chûng hun lai chu Krista kohhrante tân hun hlauhawm a ni. Pathian puanzâr lektu rinawmte an tlêm si a. Thu dik chu ṭantu nei lovin a awm ngai lo nâ a; a châng chuan dik lohna leh Pathian biakna lem chuan hnehna changin, sakhaw dik hi lei pum aṭanga tihbo a ni dâwn emaw tih khawpin a awm ṭhîn. Chanchin Ṭha chu hmuh phâk lohvin a awm a, biak dân eng eng emaw a pung a, mîte tân phur rit nasa tak a han siam a.IR 55.2

    An thu zirtîrte chu: Pope chu Pathian leh mihring kâra palaiah chauh en tûr a ni lo, an sual tlanna chu mi tinin an thawk chhuak tûr a ni tih a ni a. Tichuan hmun thianghlim tlawha rei tak tak thang te, sual sim entîr nâna taksa tihhrehawm te, mi thianghlim lim chibai bûk te, biak in te, thlân leh maichâm sak te, kohhran tâna tangka tam tak pêkte leh thil dang tam tak Pathian duhsaka awm nân tih a lo ngai ta a - mihringte ang ziazânga thil chhetêa thinura, thilpêk emaw taksa tihhrehawm emawa tlawn lungawi leh mai theih Pathian em ni dâwn ni le?IR 55.3

    Chutichung pawhin sualna chu a pung zêl a, Rom kohhran hruaitute zîngah pawh a lawr deuh deuh zêl a. Kum zabi pariatna tâwp lamah khân pope ṭhuihruaite chuan, “Kohhran awm tirh aṭangin Rom khaw bishop chuan tûn laia a thuneihna ang hi a nei tawh rêng a ni,” tiin an ṭang a. Hemi tihngheh nân thil engemaw entîr theih a awm tûr a ni a. Dâwt pa chuan dâwt tûr a hmai lo. Puithiam ṭhenkhatin tûn hmâa thil ziak hlui ni awm takin an ziak a, “Inkhâwmpui thurêl” tûn hmâa tukhaw hriat ngai lohte an “hmu chhuak” thar a. Hei hian a tîr aṭangin pope chuan khawvêla thuneihna sâng ber a nei a ni tih tihngheh nân an hmang a. Hêng bumna thute hi thu dik angin kohhranin a pawm.IR 56.1

    Rinna dik lo awm khâwmin an hnathawhte a rawn tihbuai tâk chuan, lungphûm dik chunga innghat mi rinawmte pawh an chi-ai h1ê a. Nehemia hova Jerusalem kulh sa ṭhatute ang deuhvin, a ṭhen chuan, “Thawktute tha a chau zo tawh a, bawlhhlawh lah a nasa si a; kulh chu kan siam thei dâwn ta lo a nih hi.” tih ve mai an duh a (Nehemia 4:10) . Englai pawhin tihduhdahna, bumna, bawhchhiatna leh an hnathawh kal ṭha lai tihkhawlohna leh Setana thil phiar tinrêng tuar rêng rêngin an awm a, an chau hle a; chuvângin in satu rinawm ṭhenkhat chu an lo zâm ṭan ta a. Thlamuang taka awm theih nân leh an sum leh paite a him theih nân, lungphûm dik chu an kalsan ve ta hlawm a. Ṭhenkhat erawh chu an hmêlmâte dodâl chungin zâm lo leh hlau lovin, “Anmahniho chu hlau hauh suh ula, LALPA ropui tak leh hlauhawm tak mai chu hre rengin,” an ti ta zâwk a ni (Nehemia 4:14) . An hna chu an thawk zêl a, an thlarau ngûnhnâmte an vawng reng a (Efesi 6:17) .IR 56.2

    Englai pawhin thu dik huatna leh dodâlna thlarau chuan Pathian hmêlmâte a han fuih huai châwk a; chuvângin Pathian zuitute chu inring renga awmin an rinawmna an thlahthlam tûr a ni lo. Isuan a zirtîr hmasate hnêna a sawi kha, khawvêl tâwp thlenga hman a ṭûl ang: “In hnêna ka sawi hi mi zawng zawng hnêna sawi ka ni. Inring rengin awm rawh u,” (Marka 13:37).IR 56.3

    Thim a lo chhah tulh tulh a, milem biakna pawh tihâwm rênga ngaih a lo ni ta a. Milem hmâahte sathau khâwnvâr an hâla ṭawngtainate milim hmâah an hlân a. Thil tihâwm loh tak tak leh puithûna dik lo tak tak a lo chhuak a. A dik lozâwnga puithunain mi rilru a hneh nasat avângin, ngaihtuahna tluangtlamte pawh a bo zo ta niawm tak a ni. Puithiamte leh Bishopten hlimhlawpna leh hurna leh rilru bawlhhlawhna lam an thlahlel si a, anmahni entawntu mipuite chu chinchâng hriat lohna leh sualna lama pil âwm rêng an ni. Pope thiltih dâna kal thui lutukna pakhat chu: kum zabi sâwm leh pakhatna vêlah Pope Gregory VII chuan Rom kohhran chu ‘dik lo thei lo’ a nih thu a puang a. A thu chhuah ṭhenkhat chu: “Pathian lehkha thu angin he kohhran hian dik lohna engmah a nei ngai lo va, a nei bawk hek lo vang,” tih a ni a. Mahse he thu hi Pathian lehkhabu khawi laiah nge a hmuh tih engmah a sawi lo. A dang chu: “Pope-in lal berte bân theihna thuneihna a nei, hremna thu a phuhchhuah chu tûmân an tidanglam thei lo; Pope erawh chuan tû thu pawh tihdanglam theihna a nei,” tih a ni leh a.IR 57.1

    Thil tisual thei lova inchhâl nungchang chhiatzia chu German Lalber Henry IV-na a nghaisak dânah a lang chiang. Pope thuneihna a pawisa lo tih thuah he lal hi kohhran aṭangin a hnawt chhuak a, a lalna a bân bawk a, a laichîn unauten an hnuchhawn ta a, Pope thupêk anga a chunga helte an tum a. Ani mangang chu Rom nêna inremna siam loh theih niin a hre ta lo va. A nupui leh chhiahhlawh pakhat hruaiin, thlasik vânglai takah Alp Tlâng vûr zînga kal tlangin, pope hmâah chhiahhlawh anga va inlan a tum ta a. Pope awmna in a va thlen chuan, a vêngtu sipai tel lovin, hung chhûngah an hruai lût a. Chutah chuan lukhum khum lovin, pheikhawk bun hek lovin, vûr zîngah pope biak phalna nghâkin a ding ta reng mai a. Chutianga chaw ngheia nilênga ni thum a din hnu chuan pope-in a ngaidam ta a. Chutichung pawhin pope-in thu a pêk hmâ chu lalber anga thuneihna a nei lo vang a, lal inthuamin a inthuam thei hek lo vang. Pope Gregory chuan chapo takin, “Lal chapote hnuh thlâk hi ka hna a ni” a ti leh nghâl.IR 57.2

    He pope induhzia leh chapozia hi Krista nunnêmzia leh inngaihtlawmzia nên chuan a dang teh >! Krista chu mi thinlung kawngka pâwnah luh dîlin A ding a, A luh phaltute hnênah thlamuanna leh ngaihdamna A rawn pe. A zirtîrte hnênah, “Tupawh in zînga hmasa ber nih duh apiang chu in chhiahhlawhah a awm bawk tûr a ni,” a ti leh nghâl a (Matthaia 20:27) .IR 58.1

    Hun a kal zêl a, Rom pawhin rindân dik lo a siam belh zêl a. Pope nihna hmun siam hmâ pawhin ramhuai beho mi fingte zirtîrna chuan kohhran a thunun thei hlê. Kristiana inlet ṭhenkhatin an sakhaw rin dân ṭhenkhat an la vuan ta reng a. An la zirtîr ta zêl chauh pawh ni lovin, ramhuai behote hruai theih nân tiin mi dangte pawh zir ve tûrin an phût ṭhîn. Hetiang hian Kristian sakhuaah thil dik lo pawi nasa tak a lo lût a ni. Hêng rinna dik lo zînga lâr berte chu, mihring thi thei lova rinna leh thih hnu pawha chinchâng la hre thei renga awma rinna hi a ni. Hei anga rinna hian Rom kohhran thurin-mi thianghlimte hnêna ṭawngṭaina hlante leh nula thianghhm Mari chawimawina tûra thurinte innghahchhanah a han siam a. Heta ṭang bawk hian mi sual sim duh lote kumkhuaa hremna thurin a lo chhuak a. Hêng thurin hi Rom kohhran rin dân bulpuia hmâsânga telh tawh a ni.IR 58.2

    Ramhuai beho rin dân kohhrana lâklûh tûr a la awm: Purgatory an tih chu. Hei hi mipui chinchâng hre lo, awl taka hruai kâwi theihte tihṭhaih nân an hmang ṭhîn. He rin dâna thu ang hi chuan, hremhmun pakhat a awm a, chutah chuan chatuana hremna khawpa thil tisual lote khân an sual hrem nân an tuar ang a, an bawlhhlawhnate tihfai an nih hnuah vânah hruai an ni ang an ti a.IR 58.3

    Hei lo pawh hi an hote thil tihsual leh an hlauhna aṭanga hlâwkna an hmuh theihna tûr thil pakhat phuahchawp tûr a la awm— Indulgences (chhandamna ticket) hi. Tûn hmâa sual te, tûn laia sual te leh nakin lama sualte ngaihdam hlauhna, natna tinrêng aṭang leh thil sual tih vânga hremna aṭanga fihlîmna—hêng zawng zawng hi, tupawh, pope ram tihzau nân leh a hmêlmâte hrem nân leh a thuneihna kalhtute hrem nâna Pope indonaa do tûra rawn inpe apiang hnênah tiam a ni. Chu lo chu tupawh kohhrana pawisa han pete chu-sual lakah an fihlîm ang a, an ṭhiante meidîla awm, chatuan hrem tûrte pawh an chhuahtîr thei tiin mîte an zirtîr a. Chutiang chuan Rom kohhran chuan an tangka bâwmte an tikhat a. Lu nghahchhan pawh nei lo aiawhtua inchhâl chu, chutianga ropui, nuam tâwl leh khawlo tak chuan a khawsa a ni.IR 58.4

    Pathian thupêk LALPA Zanriah hi milem biakna lam hawi zâwng mass-ah an la kawi bawk. Pope hnuaia puithiamte chuan engemaw tia chhamphualin tui mâwl mai leh chhang mâwl mai chu tisa leh thisen tak taka chantîr theiah an insawi a.—Cardinal Wiseman, The Real Presence of the Body and Blood of Our Lord Jesus Christ in the Blessed Eucharist, Proved From Scripture, Lecture 8, sec. 3, par. 26. Thil zawng zawng siamtu Pathian chu siam theiah an inngai tihna a ni. Kristian zawng zawngin an ring tûr a ni a, an rin loh chuan tihlum tûr a ni a, ring duh lo tam tak chu hâl hlumin an awm rêng a ni.IR 59.1

    Kum zabi sâwmpathumna vê1ah khân pope thiltih râpthlâk ber chu siam a ni—thim lal leh pope ṭhuihruaite an inthurual a, an rorê1 rûkna zîngah Setana leh a hote chuan mi sualte rilru an duh ang zâwng zâwngin an kuai her a; mahse an hmuh theih lohvin vântirhkoh an ding ve a, an dân siam bawlhhlawh leh an thiltih mihringte hmuh atâna râpthlâk lutuk chanchinte an lo ziak zê1 a. Babulon khaw ropui chu mi thianghlimte thisenin a rui ta. Mi tam tak mârtara thite thisen chu thil sual titute chunga phuba la tûrin Pathian hnênah an au a ni.IR 59.2

    Pope chu khawvêl pumah a lal ta hlur mai a. Lal tumah a thu hnial ngam an awm ta lo a. Dam chhûng leh chatuana mihringte chan tâwka khawrêlte pawh chu anawm amâka a rêlbâwl theih ni âwm tak a lo ni ta a. Rom thurin chu kum zabi tam tak chhûng hnial lova zawm a ni a, thil tih dân a ruatte pawh zah taka tih an ni a, kût nî, a ruatte pawh serh an ni. A puithiamte pawhin zah an kaiin, hnianghnara châwm leh hrai an ni a. Rom kohhran chu chutih laia a ropuizia te, a zahawmzia te leh a thiltihtheihziate ang chuan engtik lai mahin a awm leh ta lo.IR 59.3

    “Mahsela Pope nihna chhûn lai chu khawvêl tân zan lai a ni,“— J.A. Wylie, The History of Protestantism, bk. 1, ch. 4. Pathian lehkhathu hi, mipuite chu sawi loh, puithiamte pawhin an hre lo tih theih a ni. Hmân laia Farisaite ang bawkin, pope ṭhuihruaite chuan an sual tilangtu êng chu an hua a; Pathian dân, dikna tehna chu lâk bo a lo nih tâkah chuan, an duh tâwk tâwkin thu an nei a, insûmkârna nei lo hrimin suahsual an bâwl a. Hlemhlêtna te, duhâmnate leh hurnate a pung a. Hausaknate leh thuneihnate a nih dâwn phawt chuan tuman sual engmah tih an tîm lo. Pope leh a mi lianho in chu ran ang maia chêt bawlhhlawhna hmun a ni a. Pope thenkhat thil sual tihte phei chu a âwm lo lutuk a, hetiang êm hi chu mihring han tihâwm pawh a ni lo ve tiin rorêltu ṭhenkhat chuan hnawh chhuah an tum hial a. Kum rei tak chhûng chu Europe ramah thil zirna lamah te, kut themthiamna lamahte leh hnam changkânna lamahte hmasawnna rêng rêng a awm lo; Kristian ram chu a zeng a, nunmawina leh inzir finna lamah hmasâwnna a tâwp hlauh a ni.IR 60.1

    Rom kohhran vâng laia khawvêl awm dân chu zâwlnei Hosea thusawi hian a kâwk chiang hlê: “Ka mîte chu hriatna tlâkchham avângin tihboral an ni a, hriatna i hnar avângin kei pawhin ka puithiam i nihna ata ka hnar tawh ang che. I Pathian dân i theihnghilh ve a, kei pawhin i fâte ka theihnghilh ve ang. He ramah hian thutak leh khawngaihna leh Pathian hriatna a awm loh avângin LALPA chuan ram luahtute beihna tûr a nei. Chhechham te, inbum te, inthah te, rûkrûk te, uire chîn te a punlun a, thisen a inphaman reng a ni.” (Hosea 4:6,1, 2).IR 60.2

    Larger font
    Smaller font
    Copy
    Print
    Contents