Κεφάλαιο 16—Ο Ιακωβ και ο Ησαυ

(Βασίζεται στο βιβλίο Γένεσις, κεφ. 25:19-34, 27:)ΠΠ 155.1

Ο Ιακώβ και ο Ησαύ, τα δίδυμα παιδιά του Ισαάκ, παρουσίαζαν μια χτυπητή αντίθεση μεταξύ τους τόσο στο χαρακτήρα όσο και στη ζωή. Η ανομοιότητα αυτή είχε προλεχθεί από τον άγγελο του Θεού πριν ακόμη γεννηθούν. Όταν σε απάντηση της ταραγμένης προσευχής της Ρεβέκκας ο άγγελος είπε ότι θα είχε δύο παιδιά, της φανέρωσε και το ιστορικό του μέλλοντός τους. Και οι δύο παιδιά θα γίνονταν αρχηγοί μεγάλων εθνών, αλλά ο ένας θα γινόταν μεγαλύτερος από τον άλλον ενώ ο μικρότερος θα είχε τα πρωτεία.ΠΠ 155.2

Ο Ησαύ μεγάλωσε προτιμώντας να ευχαριστεί τον εαυτό του, συγκεντρώνοντας το ενδιαφέρον στα εφήμερα πράγματα. Απεχθανόμενος τους περιορισμούς, έβρισκε μεγάλη ευχαρίστηση στην ελευθερία που πρόσφερε το κυνήγι και από νωρίς διάλεξε τη ζωή του κυνηγού. Αυτός όμως ήταν η συμπάθεια του πατέρα του. Ο ήπιος και φιλειρηνικός βοσκός ελκυόταν από την τόλμη και τη γενναιότητα του πρεσβύτερου γιου του που ατρόμητος διέσχιζε τα όρη και τις ερημιές, γυρίζοντας στο σπίτι με κυνήγι για τον πατέρα του και με συναρπαστικές αφηγήσεις της περιπετειώδους ζωής του.ΠΠ 155.3

Ο Ιακώβ σκεπτικός, επιμελής και περίφροντις, νοιαζόταν περισσότερο για το μέλλον παρά για το παρόν. Ήταν ικανοποιημένος να μένει στο σπίτι, ασχολείτο με τη φροντίδα των κοπαδιών και με την καλλιέργεια της γης. Η μητέρα του εκτιμούσε την καρτερική επιμονή του, τη λιτότητά του και την οξυδέρκειά του. Τα αισθήματά του ήταν βαθιά και σταθερά και οι ευγενικές, ακατάπαυστες εκδηλώσεις καλοσύνης πρόσθεταν πολύ περισσότερο στην ευτυχία της παρά οι θορυβώδεις και σποραδικές φιλοφρονήσεις του Ησαύ. Για τη Ρεβέκκα ο Ιακώβ ήταν ο αγαπημένος γιος της.ΠΠ 155.4

Ο Ισαάκ και η Ρεβέκκα θεωρούσαν ως το κυριότερο αντικείμενο των επιθυμιών και των ελπίδων τους τις υποσχέσεις που είχαν δο- θεί στον Αβραάμ και είχαν επικυρωθεί στο γιο του. Ο Ησαύ και ο Ιακώβ ήταν γνώστες των υποσχέσεων αυτών. Είχαν διδαχθεί να θεωρούν τα πρωτοτόκια ζήτημα μέγιστης σημασίας, επειδή σε αυτά δε συμπεριλαμβανόταν μόνο η κληρονομιά του κοσμικού πλούτου, αλλά και η πνευματική υπεροχή. Ο κάτοχός τους προοριζόταν να γίνει ο ιερέας της οικογένειάς του και από τη γενεαλογία των απογόνων του θα προερχόταν ο Λυτρωτής του κόσμου. Παράλληλα όμως, αυτός που κατείχε τα πρωτοτόκια, αναλάμβανε ορισμένες υποχρεώσεις. Αυτός που θα κληρονομούσε τις ευλογίες, έπρεπε να καθιερώσει τη ζωή του στην υπηρεσία του Θεού. Όπως ο Αβραάμ, όφειλε και αυτός να είναι υπάκουος στα θεϊκά προστάγματα. Όφειλε να συμβουλεύεται το θέλημα του Θεού στο ζήτημα του γάμου του, των οικογενειακών του σχέσεων και της κοινωνικής ζωής.ΠΠ 155.5

Ο Ισαάκ έκανε γνωστά στους γιους του τα προνόμια και τους όρους της χριστιανικής ζωής. Επίσης, δήλωσε σαφώς ότι στον Ησαύ, σαν μεγαλύτερο, ανήκαν τα πρωτοτόκια. Ο Ησαύ όμως δεν αγαπούσε την ευλάβεια, δεν τον ενδιέφερε η θρησκευτική ζωή. Οι αξιώσεις που συμβάδιζαν με τα πρωτοτόκια ήταν ένας ανεπιθύμητος, μάλλον μισητός περιορισμός. Ο νόμος του Θεού που αποτελούσε τον όρο της διαθήκης με τον Αβραάμ, θεωρείτο από τον Ησαύ δουλικός ζυγός.ΠΠ 156.1

Έχοντας ροπή στην τρυφηλότητα, η μόνη επιθυμία του ήταν να κάνει εκείνο που τον ευχαριστούσε. Για αυτόν η ευτυχία αποτελούσε η δύναμη, τα πλούτη, οι διασκεδάσεις και τα γλέντια. Απολάμβανε τη χαρά της αχαλίνωτης ελευθερίας που του παρείχε η άγρια, περιπλανητική ζωή. Η Ρεβέκκα θυμόταν τα λόγια του αγγέλου και εξέταζε με μεγαλύτερη οξυδέρκεια από τον άνδρα της το χαρακτήρα των παιδιών τους. Ήταν βέβαιη ότι η κληρονομιά της θεϊκής υπόσχεσης προοριζόταν για τον Ιακώβ. Επαναλάμβανε στον Ισαάκ τα λόγια του αγγέλου. Τα αισθήματα όμως του πατέρα ανήκαν στο μεγαλύτερο γιο του και παρέμεινε ανένδοτος στο σκοπό του.ΠΠ 156.2

Ο Ιακώβ είχε πληροφορηθεί από τη μητέρα του τη θεϊκή αποκάλυψη ότι τα πρωτοτόκια θα γίνονταν δικά του και είχε καταληφθεί από μια απερίγραπτη επιθυμία για τα προνόμια που θα του απονέμονταν, σύμφωνα με όσα έλεγε η μητέρα του. Η λαχτάρα του δεν ήταν να περιέλθουν στην κατοχή του τα πλούτη του πατέρα του. Τα πνευματικά προνόμια αποτελούσαν αντικείμενο της σφοδρής επιθυμίας του. Έπρεπε να επικοινωνεί με το Θεό όπως έκανε ο δίκαιος Αβραάμ, να προσφέρει την εξιλαστική θυσία για την οικογένειά του, να γίνει ο πρόγονος του εκλεκτού λαού και του υποσχόμενου Μεσσία, και να κληρονομήσει τις απέθαντες κτήσεις που συνεπάγονταν οι ευλογίες της Διαθήκης. Αυτά ήταν τα προνόμια και οι τιμές που ξεσήκωναν τους πιο φλο- γερούς πόθους του. Ο νους του έτρεχε διαρκώς στο μέλλον και προσπαθούσε να ενστερνισθεί τις αόρατες ευλογίες του.ΠΠ 156.3

Με κρυφή λαχτάρα άκουγε όσα ο πατέρας του διηγούταν τα πνευματικά πρωτοτόκια. Προσεκτικά φύλαγε μέσα του αυτά που είχε μάθει από τη μητέρα του. Το θέμα αυτό απασχολούσε τη σκέψη του μέρα-νύχτα μέχρι που έγινε ο μοναδικός σκοπός της ζωής του. Όμως, ενώ εκτιμούσε τις αιώνιες περισσότερο από τις πρόσκαιρες ευλογίες, ο Ιακώβ δεν είχε εμπειρική γνώση του Θεού που σεβόταν. Η καρδιά του δε είχε ανακαινιστεί από τη θεϊκή χάρη. Πίστευε ότι η υπόσχεση που του είχε δοθεί, δεν ήταν δυνατό να εκ-πληρωθεί όσο ο Ησαύ εξακολουθούσε να διατηρεί τα δικαιώματα της πρωτοτοκίας. Φια αυτό το λόγο, προσπαθούσε διαρκώς να βρει τρόπο με τον οποίο να εξασφαλίσει την ευλογία που τόσο λίγο εκτιμούσε ο αδελφός του, και ο ίδιος θεωρούσε τόσο πολύτιμη.ΠΠ 157.1

Όταν μια μέρα, αποκαμωμένος και εξαντλημένος από το κυνήγι ο Ησαύ γύρισε στο σπίτι και ζήτησε να του δώσει ο Ιακώβ από το φαγητό που μαγείρευε, εκείνος που φλεγόταν πάντοτε από την ίδια έμμονη ιδέα, άρπαξε την ευκαιρία και προθυμοποιήθηκε να ικανοποιήσει την πείνα του αδελφού του εξαγοράζοντας τα πρωτοτόκια. Ο απερίσκεπτος κυνηγός που σκεπτόταν μόνο τον εαυτό του, φώναξε: «Ιδού εγώ υπάγω να αποθάνω, και τι με ωφελούσι ταύτα τα πρωτοτόκια;» Έτσι, για ένα πιάτο φακής παραιτήθηκε από τα πρωτοτόκια και επισημοποίησε τη συναλλαγή παίρνοντας όρκο.ΠΠ 157.2

Ελάχιστος μόνο χρόνος θα του έφθανε να βρει κάτι να φάει στις σκηνές του πατέρα του. Για να ικανοποιήσει όμως τη στιγμιαία επιθυμία του, αστόχαστα αντάλλαξε την ένδοξη κληρονομιά που είχε υποσχεθεί ο ίδιος ο Θεός στους πατέρες του. Το μόνο που τον ενδιέφερε, ήταν το παρόν. Ήταν πρόθυμος να θυσιάσει τα ουράνια για τα επίγεια, να ανταλλάξει ένα μελλοντικό αγαθό για μια στιγμιαία απόλαυση. Έτσι, ο Ησαύ καταφρόνησε τα πρωτοτόκια του. Όταν απαλλάχθηκε από αυτά, ένιωσε σαν να ξαλάφρωσε. Τώρα πια δεν υπήρχαν μπροστά του εμπόδια. Μπορούσε να κάνει ό,τι ήθελε. Για μια τέτοια ξέφρενη απόλαυση που κακώς ονομάζεται ε-λευθερία, πόσοι εξακολουθούν να πωλούν τα πρωτοτόκια τους θυσιάζοντας μια αγνή, άσπιλη και αιώνια ουράνια κληρονομιά!ΠΠ 157.3

Παρασυρόμενος από εξωτερικές, σαρκικές έλξεις, ο Ησαύ παντρεύτηκε δύο θυγατέρες του Χετ. Αυτές λάτρευαν ξόανα και η ειδωλολατρία τους λύπησε βαθιά τον Ισαάκ και τη Ρεβέκκα. Ο Ησαύ είχε παραβεί έναν από τους όρους της Διαθήκης, που απαγόρευε την επιγαμία μεταξύ του εκλεκτού λαού και των ειδωλολατρών. Όμως ο Ισαάκ ήταν ακόμη ακράδαντα αποφασισμένος να του απο- νείμει τα πρωτοτόκια.Ο συλλογισμός της Ρεβέκκας, η σφοδρή επιθυμία του Ιακώβ για την ευλογία και η αδιαφορία του Ησαύ για τις υποχρεώσεις του δεν αρκέστηκαν για να αλλάξουν το σκοπό του πατέρα. Κύλησαν τα χρόνια και ο Ισαάκ ήταν γερασμένος και τυφλός. Περιμένοντας πια το θάνατο, αποφάσισε να μην αναβάλει την απονομή της ευλογίας στον πρωτότοκο γιο του. Ξέροντας ό-μως την αντιδραστική στάση της Ρεβέκκας και του Ιακώβ, αποφάσισε να επισημοποιήσει την πράξη εκείνη στα κρυφά. Σύμφωνα με την επικρατούσα συνήθεια οι περιπτώσεις αυτές συνοδεύονταν με ένα συμπόσιο. Τότε, ο πατριάρχης έδωσε στον Ησαύ την εντολή: «Έξελθε εις την πεδιάδα, και κυνήγησόν με κυνήγιον. Και κάμε μοι εδέσματα ... διά να σε ευλογήση η ψυχή μου πριν αποθάνω.»ΠΠ 157.4

Η Ρεβέκκα μάντεψε το σκοπό του. Ήταν σίγουρη ότι αυτό ερχόταν σε αντίθεση με το αποκαλυμμένο θέλημα του Θεού. Ο Ισαάκ διέτρεχε τον κίνδυνο να προκαλέσει τη θεϊκή δυσαρέσκεια και να αποκλείσει το νεότερο γιο από τη θέση στην οποία τον είχε καλέσει ο Θεός. Μάταια η Ρεβέκκα προσπάθησε να λογικέψει τον Ισαάκ, για αυτό πήρε την απόφαση να καταφύγει σε ένα στρατήγημα.ΠΠ 158.1

Αμέσως μόλις απομακρύνθηκε ο Ησαύ να εκτελέσει την παραγγελία, η Ρεβέκκα βάλθηκε να εκπληρώσει το σκοπό της. Είπε στον Ιακώβ τι είχε μεσολαβήσει, τονίζοντας πόσο επείγον ήταν να ενεργήσουν, προκειμένου να εμποδίσουν την τελική και αμετάκλητη απονομή της ευλογίας στον Ησαύ. Και τότε έπεισε το γιο της πως ακολουθώντας τις υποδείξεις της, θα μπορούσε να πάρει αυτός την ευλογία σύμφωνα με την υπόσχεση του Θεού. Ο Ιακώβ δε δέχθηκε με προθυμία το προτεινόμενο σχέδιό της. Η σκέψη ότι θα εξαπατούσε τον πατέρα του τον ανησυχούσε. Αισθανόταν ότι μια τέτοια αμαρτία θα κατέληγε σε κατάρα μάλλον παρά σε ευλογία. Οι ενδοιασμοί του τελικά υπερνικήθηκαν και ανέλαβε να εκτελέσει την πρόταση της μητέρας του. Δεν είχε την πρόθεση να πει ένα ολοκληρωμένο ψέμα, αλλά όταν βρέθηκε μπροστά στον πατέρα του φάνηκε ότι είχε φθάσει σε σημείο που δεν μπορούσε πια να υποχωρήσει. Με την εξαπάτηση απέκτησε την πολυπόθητη ευλογία.ΠΠ 158.2

Ο Ιακώβ και η Ρεβέκκα πέτυχαν το σκοπό τους, αλλά το μόνο που κέρδισαν με την απάτη τους ήταν η θλίψη και η στενοχώρια. Ο Θεός είχε δηλώσει ότι ο Ιακώβ θα λάμβανε τα πρωτοτόκια και ο λόγος του Θεού θα εκπληρωνόταν αν περίμεναν εμπιστευόμενοι σε Αυτόν ότι θα ενεργούσε για το καλό τους. Αλλά όπως και σήμερα κάνουν πολλοί που ισχυρίζονται ότι είναι παιδιά του Θεού, δεν ήθελαν να αφήσουν την υπόθεση στα χέρια Του. Η Ρεβέκκα μετανόησε πικρά για τη εσφαλμένη συμβουλή που έδωσε στο γιο της και που έγινε η αιτία να χωριστεί από αυτόν χωρίς να ξαναδεί ποτέ πια το πρόσωπό του. Από την ώρα που έλαβε τα πρωτοτόκια ο Ιακώβ, βαρυνόταν με τύψεις. Είχε αμαρτήσει εναντίον του πατέρα του, του αδελφού του, της ψυχής του και εναντίον του Θεού. Μέσα σε μια μόνο ώρα είχε δημιουργήσει μια κατάσταση που απαίτησε τη μετάνοια μιας ολόκληρης ζωής. Η σκηνή αυτή παρουσιαζόταν ολοζώντανη μπροστά του όταν στα κατοπινά χρόνια η ψυχή του πόνεσε από την κακή διαγωγή των δικών του παιδιών.ΠΠ 158.3

Μόλις απομακρύνθηκε ο Ιακώβ από τη σκηνή του πατέρα του, μπήκε μέσα ο Ησαύ. Παρόλο ότι είχε πουλήσει τα πρωτοτόκια του και είχε επικυρώσει τη μεταβίβασή τους με επίσημο όρκο, ήταν αποφασισμένος τώρα να αποκτήσει την ευλογία που επέφεραν αυτά, αδιαφορώντας για τη διεκδίκησή τους από τον αδελφό του. Συνυφασμένα με τα πνευματικά πρωτοτόκια ήταν και τα υλικά δικαιώματα που θα εξασφάλιζαν τη θέση ως κεφαλή της οικογένειας καθώς και την απόκτηση διπλής μερίδας της πατρικής περιουσίας.ΠΠ 159.1

Αυτές ήταν οι ευλογίες που εκτιμούσε. Είπε: «Ας σηκωθή ο πατήρ μου και ας φάγη εκ του κυνηγίου του υιού αυτού, διά να με ευλογήση η ψυχή σου.» Τρέμοντας από κατάπληξη και απελπισία, ο γέροντας τυφλός πατέρας κατάλαβε την απάτη που είχε γίνει σε βάρος του. Οι μακρόχρονες προσφιλέστατες ελπίδες του έσβησαν και αισθάνθηκε βαθιά την απογοήτευση που έμελλε να νιώσει ο πρεσβύτερος γιος του. Μολαταύτα, κατάλαβε ότι η θεία πρόνοια ήταν εκείνη που ματαίωσε το σκοπό του και επέφερε ακριβώς εκείνο το αποτέλεσμα που αυτός ήταν αποφασισμένος να εμποδίσει.ΠΠ 159.2

Θυμήθηκε τα λόγια του αγγέλου στη Ρεβέκκα. Παρά το αμάρτημα με το οποίο βαρυνόταν τώρα ο Ιακώβ, είδε ότι εκείνος ήταν ο κατάλληλος για την εκπλήρωση των θεϊκών προθέσεων. Όταν πρόφερε τα λόγια της ευλογίας, είχε αισθανθεί επάνω του την έμπνευση του Αγίου Πνεύματος. Τώρα που αντιλήφθηκε καθαρά την κατάσταση, επικύρωσε την ευλογία που άθελά του είχε δώσει στον Ιακώβ. «Ευλόγησα αυτόν και ευλογημένος θέλει είσθαι.»ΠΠ 159.3

Ελάχιστα είχε εκτιμήσει ο Ησαύ την ευλογία όταν την είχε στη διάθεσή του, αλλά όταν πόθησε να την αποκτήσει, την έχασε για πάντα. Όλος ο αυθορμητισμός και το πάθος του χαρακτήρα του ξεσηκώθηκαν και η λύπη και η οργή του ήταν τρομερή. Με πικρή φωνή κραύγασε: «Ευλόγησον και εμέ, πάτερ μου.» «Δεν εφύλαξας δ’εμέ ευλογίαν;» Η ήδη δοσμένη όμως ευλογία δεν μπορούσε να ανακληθεί. Τα πρωτοτόκια που με τέτοια απερισκεψία είχε εξευτελιστικά ανταλλάξει, δεν μπορούσε να τα ξαναποκτήσει. «Διά μίαν βρώσιν», για μια προσωρινή ικανοποίηση της όρεξης, την οποία ποτέ δεν είχε δαμάσει, ο Ησαύ πούλησε την κληρονομιά του. Όταν όμως κατάλαβε την τρέλα του, ήταν πια πολύ αργά να επανακτήσει την ευλογία. «Δεν εύρε τόπον μετανοίας, αν και εξεζήτησεν αυτήν μετά δακρύων.» (Εβρ. 12:16,17). Ο Ησαύ δεν είχε αποκλειστεί από το προνόμιο να ζητήσει τη χάρη του Θεού μετανοώντας, αλλά δεν μπορούσε να εξεύρει μέσον για να πάρει πίσω τα πρωτοτόκια. Η λύπη δεν προερχόταν από τη συναίσθηση της αμαρτίας του. Δεν επιθυμούσε να συμφιλιωθεί με το Θεό. Θλιβόταν για τα αποτελέσματα της αμαρτίας του, όχι όμως για την ίδια την αμαρτία.ΠΠ 159.4

Εξαιτίας της αδιαφορίας του για τις θεϊκές ευλογίες, στη Γραφή ο Ησαύ αποκαλείται «βέβηλος» (εδ. 16). Εκπροσωπεί αυτούς που ελάχιστα εκτιμούν την απολύτρωση που ο Χριστός εξασφάλισε γι’ αυτούς και είναι πρόθυμοι να θυσιάσουν την ουράνια κληρονομιά τους για τα φθαρτά, επίγεια αγαθά. Πλήθη ολόκληρα ζουν για το παρόν χωρίς να σκέπτονται ή να νοιάζονται διόλου για το μέλλον. Όπως ο Ησαύ, φωνάζουν και αυτοί: «Ας φάγωμεν και ας πίωμεν, διότι αύριον αποθνήσκομεν.» (Α', Κορ. 15:32).ΠΠ 160.1

Κυριευμένοι από τις ροπές τους, αντί να ακολουθούν την αυταπάρνηση, αδιαφορούν για τους πιο σημαντικούς παράγοντες. Αν είναι να παραιτηθεί κανείς από την ικανοποίηση μιας διεστραμμένης όρεξης ή από τις αποκλειστικά υποσχόμενες σε αυτούς ουράνιες ευλογίες δείχνουν αυταπάρνηση και θεοσέβεια. Με αυτό τον τρόπο, οι απαιτήσεις της όρεξης υπερισχύουν και ο Θεός και ο Ουρανός ουσιαστικά περιφρονούνται. Πόσοι, και μεταξύ ακόμη των λογιζομένων χριστιανών ρέπουν σε απολαύσεις που βλάπτουν την υγεία και ναρκώνουν την ευαισθησία της ψυχής! Όταν τους εξηγείται το καθήκον της πνευματικής και σαρκικής τους κάθαρσης, θίγονται. Βλέπουν ότι δεν μπορούν να διατηρήσουν τις βλαβερές απολαύσεις και να εξασφαλίσουν συγχρόνως τον Ουρανό. Καταλήγουν στο συμπέρασμα πως αφού ο δρόμος για την αιωνιότητα είναι τόσο στενός, αυτοί δε θα εξακολουθήσουν να βαδίζουν σε αυτόν.ΠΠ 160.2

Πλήθη πωλούν τα πρωτοτόκια τους χάρη των αισθησιακών α-πολαύσεων. Η υγεία θυσιάζεται, οι πνευματικές ιδιότητες εξασθενούν και ο Θεός εγκαταλείπεται. Και όλα αυτά για μια απλή, πρόσκαιρη ευχαρίστηση, μια απόλαυση που φέρνει όχι μόνο εξασθένηση αλλά και εξευτελισμό. Όπως ξύπνησε ο Ησαύ και είδε την ανοησία της βιαστικής ανταλλαγής όταν ήταν πολύ αργά για να εξαγοράσει αυτά που έχασε, έτσι θα συμβεί και την ημέρα εκείνη του Θεού με αυτούς οι οποίοι καταφρόνησαν την ουράνια κληρονομιά τους για μια εγωιστική απόλαυση.ΠΠ 160.3