အဆၢဒိၣ် (၆)—ပှၤဒူပှၤဃိၤလၢအဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီ:တၢ်သံ (ဟၢ:စ်ဒီ:က ၠၢ်ရိ)

ပှၤနာ်တၢ်အိၣ်လၢဘူၣ်ဟံမံယါတဖၣ် ထု:ထီၣ်က့ၤလံာ်စီဆှံဆူ အပှၤကလုာ်အကျိာ်ဝံၤဝဲဒၣ်ဖဲနံၣ်ယၤကယၤတဆံခွံအခီၣ်ထံ:အဆၢကတီၢ် န့ၣ်လီၤ. တက:ဒံ:ဘၣ်တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါစ့ၢ်ကီ:ဘၣ်တၢ်မၤအီၤလၢအပှၤ ကလုာ်အကျိာ်စ့ၢ်ကီ:လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ပၤပၤနွံဂၤတဂၤ ကရံၣ်ကိၢ်ရံၣ်တခီ ဒ်သိ:ကဒု:ကဲထီၣ်ပှၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤလၢအကုၢ်အဂီၢ် ထု:ထီၣ်တၢ်ကလုၢ်တခါ လၢအမ့ၢ်ဝဲပှၤတဘၣ်မၤကမျၢၢ်အတၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်တၢ်အမူ:အပှဲဘၣ်န့ၣ် လီၤ. ပၤပၤဒီ:ခိၣ်နၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ဆူ:ကါဝဲတၢ်အကျိာ်တၢ်ကတိၤလၢ ပှၤတနၢ်ပၢၢ်အီၤတဖၣ်ဒီ:မၤဝဲတၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်တၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ကစၢ်ယွၤကတဲာ်ကတီၤတၢ်ဒ်သိ:အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ကအိၣ်မူဝဲဒၣ်ဆူညါကွ့ၤကွ့ၤ လီၤ. လၢတၢ်မၤအၢမၤန:အဃိ ပှၤ ‘ဝီဒ့စံဖိ’ လၢအဘၣ်ဃ့ၢ်မှံဟ:ဖျိ:သ့ၣ် တဖၣ် ဟဲတုၤဆူဘူၣ်ဟံမံယါဒီ: တြီတဒီတၢ်သ:ခုကစီၣ်အတၢ်မၤလၢ တၢ်ခူသူၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢကျဲဒ်အံၤဒီ: တၢ်နာ်အမ့ၢ်အတီဘၣ်တၢ် ကဟုကယာ်က့ၤအီၤလီၤ. {GC 97.1}GCsk 97.1

တချု:ဒံ:လၢ ‘ဟၢ:စ်’ အစိၤန့ၣ် ပှၤဘူၣ်ဟံမံယါဖိတဖၣ် ထီဒါ ရိမ့ၤအတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အတၢ်မၤတမ့ၢ်တတီသ့ၣ်တဖၣ်လီၤ. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ခိၣ်နၢ် သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်တၢ်ဘၣ်ယိာ်အိၣ်ထီၣ်လၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်အဃိဒ်သိ:ကထီဒါ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအတၢ်သ:ခုကစီၣ်အဂီၢ် စ:ထီၣ်မၤန:မၤဖှီၣ်တၢ်လီၤ. လၢခံန့ၣ် တၢ်ကလုၢ်အိၣ်ထီၣ်ဝဲလၢ ပှၤလၢအဟ:ဖ:ဒီ:ရိမ့ၤအတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အတၢ်ဘူၣ် တၢ်ဘါသ့ၣ်တဖၣ် ကဘၣ်တၢ်ဃိသံကွံာ်လၢမ့ၣ်အူန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပှၤခရံာ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ် မုၢ်လၢ်ဒၣ်ဝဲလၢအတၢ်မၤအံၤကန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤနၢၤအဃိ ပှၤခရံာ်ဖိတဂၤလၢကသံဝဲဒၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ်စံ:တ့ၢ်ဝဲဒၣ် “ပှၤလၢအစိ ကမီၤတအိၣ်ဘၣ်တဂၤကဟဲအိၣ်ထီၣ်လၢပှၤပတီၢ်မုၢ်အကျါလီၤ. ပှၤတဂၤအံၤ ရိမ့ၤအတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တြီဆၢမၤနၢၤအီၤတန့ၢ်ဘၣ်.” ပှၤတဂၤအံၤန့ၣ် ဟဲအိၣ် ထီၣ်ဝဲစဲဃဲၤလီၤ. အဝဲအတၢ်အုၣ်အသ:လၢအထီဒါရိမ့ၤအတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အံၤ ဒု:ဟူထီၣ်တုၤထံကီၢ်အါဘ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. {GC 97.2}GCsk 97.2

‘ဟၢ:စ်’ ဟဲအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဝဲလၢပှၤပတီၢ်မုၢ်ဖိအဟံၣ်ဒူၣ်လီၤ. အဝဲ အပၢ်သံသဒၣ်ကွံာ်အီၤဝံၤအလီၢ်ခံ ကဲထီၣ်ဘၣ်ဖိၣ်ဃဲဖိလီၤ. မိၢ်လၢအအိၣ် ဒီ:တၢ်သ့ၣ်ညါယွၤဒီ:တၢ်ပျံၤယွၤ, တၢ်အဲၣ်ယွၤတဂၤအံၤ ဟ့ၣ်တ့ၢ်ဝဲအဖိခွါ လၢတၢ်ဟ့ၣ် (သ:လၢအအဲၣ်ယွၤ) တခါအံၤန့ၣ်လီၤ. ‘ဟၢ:စ်’ စ:ထီၣ် မၤလိတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့လၢခိက ၠိဖိတဖျၢၣ်ဒီ:လၢခံန့ၣ်တုၤဃီၤဝဲဆူ ‘ဖရ:ဖ ၠၣ်စိမိၤ’ ခီဖျိကဲထီၣ်က ၠိဖိလၢအမၤန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢတၢ်ကူၣ် ဘၣ်ကူၣ်သ့အဂီၢ်လီၤ. {GC 98.1}GCsk 98.1

လၢအတၢ်လဲၤထီၣ်ချ့မ:အဃိ အဝဲကဲထီၣ်ပှၤမံၤဟူသၣ်ဖျါလၢ ဖ ၠၣ်စိမိၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲအတၢ်သကဲာ်ပဝ:အတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိ:လၢအလီၤသ:အိၣ် ဒီ: သူၣ်ခုၣ်သ:ခုၣ်အဃိ ပှၤအဲၣ်ဘၣ်အီၤအါဂၤလီၤ. အဝဲအသ:အိၣ်စၢၢ် ဆၢလၢရိမ့ၤအတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဖီခိၣ် ဒီ:မ့ၢ်စ့ၢ်ကီ:ပှၤတဂၤလၢအကျဲ:စၢ: ဃုမၤန့ၢ်တၢ်လၤကပီၤတၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤလၢရိမ့ၤအတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အၢၣ်လီၤဝဲလၢ ကဟ့ၣ်ဝဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲဖျိထီၣ်ဖ ၠၣ်စိမိၤဒီ:နုာ်လီၤဝဲဆူသီခါသ:စၢ် အကရၢအပူၤအခါ အဝဲအတၤလၣ်သ့ၣ်တဖၣ် အိၣ်ဖျါထီၣ်ဝဲချ့မ:အဃိ ဒိ:န့ၢ်တၢ်အိၣ်ဘူ:အိၣ်တံၢ်လိာ်သ:ဒီ:စီၤပၤအနီလီၤ. တယံာ်ဘၣ်န့ၣ် အဝဲ ကဲထီၣ်က ၠိခိၣ်လီၤ. လၢခံန့ၣ်အဝဲကဲထီၣ်ဘၣ်က ၠိခိၣ်အခိၣ်ကျၢၢ်လီၤ. ပှၤဖှီၣ်ဖိ က ၠိဖိတဂၤလၢအထီၣ်ဘၣ်က ၠိလၢတၢ်မၤစၢၤအံၤ ကဲထီၣ်တၢ်လၤကပီၤလၢ ထံကီၢ်အဂီၢ်ဒိၣ်မ:လီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် မ့ၢ်လၢအဝဲအမံၤဟူသၣ်ဖျါလၢ ကီၢ်ယူရပၤထံကီၢ်ဒီတကမျၢၢ်ညါအပူၤအဃိလီၤ. {GC 98.2}GCsk 98.2

‘ဟၢ:စ်’ မၤကဒီ:တၢ်မၤ လၢအမၤလိၤမၤဘၣ်က့ၤတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအဂ့ၢ် လၢအကျိၤတဂၤတမံၤလီၤ. အဝဲဘၣ်တၢ်ပာ်အီၤဒ်ပှၤကွၢ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖဲဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ်အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် ယံာ်တ့ၢ်ဝဲအနံၣ်တဖၣ်အနံၣ်လီၤ. ပှၤလၢအဒု:ကဲထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖဲတၢ်လီၤ လၢတၢ်ကိ:အီၤလၢ ဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ်န့ၣ် အဲၣ်ဒိ:ဝဲလၢ ပှၤကစံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်လၢကျိာ်လၢတၢ်သူအီၤဖဲန့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤအသ:ဒ်သိ:န့ၣ် ရိမ့ၤအတၢ် အိၣ်ဖှိၣ်တအဲၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်ဒီ:ဟၢ:စ်ထီဒါရိမ့ၤအတၢ်ဘျၢဒီ:သိၣ်က့ၤ သီက့ၤယွၤအကလုၢ်ကထါ ဒ်သိ:ပှၤကနၢ်ပၢၢ်အီၤကိ:ဂၤဒဲ:လီၤ. {GC 99.1}GCsk 98.3

လၢခံန့ၣ် ပှၤလၢအမၤသကိ:တၢ်ဒီ:အီၤ ‘က ၠၢ်ရိ’ တဂၤအံၤ ဟဲက့ၤစိာ်ဝဲဝံ:ကလံ:အလံာ်အလဲၣ်တဖၣ်လၢကီၢ်အဲကလံ:လီၤ. အဲကလံ: အနီၢ်ပၤမုၣ်လၢအဆီလဲအသ: ခီဖျိဝံ:ကလံ:အတၢ်ကွဲ:တဂၤအံၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ ဘူၣ်ဟံမံယါအစီၤပၤဖိမုၣ်တဂၤလီၤ. လၢအဝဲအစိကမီၤအဃိ ဝံ:ကလံ: အတၢ်ကွဲ:သ့ၣ်တဖၣ်ဘၣ်တၢ်စဲ:ကျံ:ရၤလီၤဝဲအါအါဂီၢ်ဂီၢ်လၢတၢ်လီၢ်အါပူၤ လီၤ. ‘ဟၢ:စ်’ အသ:က့ၤတြံ:က့ၤအသ:ဆူတၢ်ဆီလဲတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအကျိၤ ဒီ:အဝဲတသ့ၣ်ညါလီၤအသ:ဘၣ်ဆၣ် ပိာ်ထီၣ်ဝဲဒၣ်ဆူကျဲလၢအယံၤဝဲဒီ: ရိမ့ၤအတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လံန့ၣ်လီၤ. {GC 99.2}GCsk 99.1

“တၢ်ဂီၤခံခါလၢအထု:န့ၢ်ဟၢ:စ်’ အသ:”GCsk 99.2

ပှၤသ့လံာ်သ့လဲၣ်အိၣ်ခံဂၤလၢအဲကလံ:ဟဲစိာ်တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ အတၢ်ကပီၤဘၣ်ဆၣ် တဒိ:န့ၢ်ဘၣ်တၢ်ခွဲ:တၢ်ယာ်လၢကစံၣ်တဲၤတဲလီၤ ဘၣ်တၢ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်တမၤကတၢၢ်အတၢ်ကွၢ်စိဘၣ်. ဃုထၢဝဲကျဲအဂၤ ဒီ:ကျဲ:စၢ:ရၤလီၤတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလီၤ. ပှၤခံဂၤအံၤ မ့ၢ်ပှၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဒီ: မ့ၢ်စ့ၢ်ကီ:ပှၤတ့တၢ်ဂီၤ (Artist) န့ၣ်လီၤ. ပှၤခံဂၤအံၤတ့ထီၣ်ဝဲတၢ်ဂီၤခံခါ ဒီ:ဒု:နဲၣ်ဝဲဒၣ်လၢပှၤကမျၢၢ်အမဲာ်ညါန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂီၤတခါမ့ၢ်ဝဲဒၣ် ကစၢ် ခရံာ်အဂီၤလၢအဒိ:ထီၣ်ကသ့ၣ်ယီၤဖိဒီ:ဟဲနုာ်လီၤဆူဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်အပူၤလၢ တၢ်သညိ:သပှၢ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်ဂီၤအံၤအပူၤအိၣ်စ့ၢ်ကီ:ဝဲ ပှၤလၢအကူ အသိ:တၢ်ကူတၢ်သိ:အညာ်မူၤညာ်ပျ့ဒီ:ခီၣ်ဖံ:တအိၣ်ဘၣ်. တၢ်မၢဖိသ့ၣ် တဖၣ်လူၤပိာ်ဝဲလၢကသ့ၣ်ယီၤဖိအခံစ့ၢ်ကီ:န့ၣ်လီၤ. အဂၤတခါမ့ၢ်ဝဲဒၣ် ပၤပၤအဂီၤလၢအကူထီၣ်သိ:ထီၣ်တၢ်ကူတၢ်သိ:လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်, ဒီ:ကုာ်ထီၣ် ခိၣ်သလု:လၢအအိၣ်ဒီ:အပတီၢ်သၢတီၤ, လၢအကပၤအိၣ်ဝ:တရံ:ဒီ: ပှၤအူကွဲၤဒီ:ရိမ့ၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ခိၣ်နၢ်သ့ၣ်တဖၣ် လၢအကူသိ:တၢ်ကူတၢ်ကၤ လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်ဒီ:ဃံလၤမ:တဖၣ်, ဒီ:ဒိ:ထီၣ်ကသ့ၣ်လၢတၢ်ကယၢကယဲအီၤ ဃံဃံလၤလၤတဒုအလိၤလီၤ. {GC 99.3}GCsk 99.3

ပှၤကမျၢၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ဟဲကွၢ်တၢ်ဂီၤခံခါအံၤဒီ:ပှၤလၢအတသ့ၣ်ညါ ဘၣ်တၢ်မၤလိအခီပညီအံၤတအိၣ်ဘၣ်အဃိ ‘ဖရ:’ ဒီ:တဝ့ၢ်ညါအိၣ်ထီၣ်ဝဲ ဒီ:တၢ်ကလုၢ်တၢထီၣ်တၢလီၤသတြု:သတြီမ:လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပှၤခံဂၤအံၤအိၣ်ဝဲဖဲန့ၣ်တသ့လၢၤဘၣ် ဒီ:ဟ:ထီၣ်ကွံာ်ဝဲဖဲန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် အတၢ်ဂီၤခံခါအံၤမၤဟူ:ထီၣ်ဂဲၤထီၣ် ‘ဟၢ:စ်’ အသ:အဃိ ‘ဟၢ:စ်’ ပာ်ကဲ ဝံ:ကလံ:အတၢ်ကွဲ:သ့ၣ်တဖၣ်ဒီ:ဃုကွၢ်ထံဝဲဒၣ်လီၤ.GCsk 100.1

ဖဲအဝဲဃုကွၢ်ထံက့ၤတၢ်အခါ အဝဲတအိၣ်ကတဲာ်ကတီၤအသ: ဒံ:လၢ ကတူၢ်လိာ်က့ၤဝဲဝ့ကလံ:အတၢ်မၤဘၣ်ဃ:တၢ်ဆီလဲက့ၤတၢ်ဘူၣ် တၢ်ဘါအံၤလၢာ်လၢာ်ဆ့ဆ့ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်ထံၣ်ဘၣ်က့ၤဝဲပၤပၤအတၢ်မၤအၢ မၤသီတၢ်ဒီ: အတၢ်သကဲာ်ပဝ:လၢတဘၣ်တပိၤသ့ၣ်တဖၣ်လီၤ. ထံၣ်ဘၣ် စ့ၢ်ကီ:ဝဲပၤပၤအတၢ်မုၢ်လၢ်ကွၢ်စိလၢ အထီဒိၣ်မ:ဒီ:အသကဲ:ပဝာ်လၢ အတဂ့ၤတဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. {GC 100.1}GCsk 100.2